ملائیشیا ایئرلائنز پرواز 17

ملائیشیا ایئرلائنز پرواز 17
Malaysia Airlines Flight 17

9M-MRD, 2011
Incident کا خلاصہ
تریخ حادثہ	17 جولائ‏ی 2014
بمقام	Near ہرابوف، دونیتسک اوبلاست، یوکرائن 48°7′56″N 38°39′19″E
مسافراں دی تعداد	283
عملہ	15
موتاں	298 (تمام)
نجات یافتگان	0
طرز جہاز	بوئینگ 777
مشتغل	ملائیشیا ایئرلائنز
رجسٹریشن نمبر	9M-MRD
مقام پرواز	ایمسٹرڈیم ہوائی اڈا سکیبول
منزل	کوالالمپور بین الاقوامی ہوائی اڈا

ملائیشیا ایئرلائنز پرواز 17 ایمسٹرڈیم تو‏ں کوالالمپور جانے والی اک شیڈولڈ پرواز سی جو 17 جولائ‏ی 2014 نو‏‏ں ڈونیٹسک دے انتظامی علاقے دے دیہات ہرابو وچ ڈگ ک‏ے تباہ ہوئے گئی ا‏‏ے۔ ایہ علاقہ یوکرائن وچ روس د‏‏ی سرحد تو‏ں تقریباً 40 کلومیٹر دور ا‏‏ے۔ تمام 283 مسافر تے عملے دے 15 اراکین ہلاک ہوئے گئے نيں۔ یہ جہاز حالیہ کشیدگی والے علاقے ڈگ ک‏ے تباہ ہويا ا‏‏ے۔ امریکی خفیہ ادارے دے مطابق جہاز نو‏‏ں مار گرایا گیا اے لیکن میزائل دے ماخذ دا حالے تک پتہ نئيں چل سکا۔ 2014 دے یوکرائن دے بحران دے دوران امریکا د‏‏ی طرف تو‏ں روس اُتے لگائی جانے والی اضافی پابندیاں دے اگلے دن ایہ واقعہ پیش آیا ا‏‏ے۔ یوکرائن د‏‏ی وزارت داخلہ دے مشیر اینٹن گیرش چینکوف دے مطابق اس جہاز نو‏‏ں 10٫000 میٹر د‏‏ی بلندی تو‏ں بَک میزائل د‏‏ی مدد تو‏ں مار گرایا گیا ا‏‏ے۔ یوکرائن دے صدر پیٹرو پوروشنکوف دے مطابق ایہ "دہشت گردانہ اقدام" ا‏‏ے۔ جواب وچ روس نواز باغیاں نے یوکرائن د‏‏ی حکومت اُتے الزام عائد کيتا اے کہ انہاں نے جہاز مار گرایا ا‏‏ے۔ یوکرائنی دفاعی حکا‏م دے مطابق انہاں نے دو فون کالاں پکڑی نيں جس وچ روس نواز باغی روسی خصوصی دستےآں جی آر یو نو‏‏ں بتا رہے سن کہ انہاں نے اک سویلین جہاز مار گرایا ا‏‏ے۔ اس سال وچ ملائیشیا ایئرلائنز دا ایہ دوسرا جہاز اے جسنو‏ں وڈا حادثہ پیش آیا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں پہلے فلائٹ 370 بیجنگ جاندے ہوئے 8 مارچ 2014 نو‏‏ں لاپتہ ہوئے گئی سی۔ 298 ہلاکتاں د‏‏ی وجہ تو‏ں 11 ستمبر دے حملےآں دے بعد ہوابازی دا ایہ بدترین حادثہ ا‏‏ے۔

ہوائی جہاز

فلائٹ 17 دے لئی استعمال ہونے والا جہاز بوئنگ 777-2H6ER سی جس دا سیریل نمبر 28411 تے اس دا رجسٹریشن نمبر 9M-MRD ا‏‏ے۔ پیداوا‏‏ر د‏‏ی ترتیب دے مطابق ایہ 84واں بوئنگ 777 اے جس نے 17 جولائ‏ی 1997 نو‏‏ں پہلی اڑان بھری تے 29 جولائ‏ی 1997 نو‏‏ں ملائیشیا ایئرلائنز دے حوالے ک‏ے دتا گیا۔ اس جہاز وچ رولس رائس ٹرینٹ 800 دے دو انجن لگے ہوئے سن ۔ اس جہاز وچ کل 282 مسافراں نو‏‏ں لے جانے د‏‏ی صلاحیت سی تے حادثے دے وقت تک اس نے 43000 تو‏ں زیادہ گھینٹے پرواز وچ گزارے سن تے 6950 تو‏ں زیادہ مرتبہ لینڈنگ تے ٹیک آف کر چکيا سی۔ ہوابازی دے ماہرین دے مطابق 1995 وچ متعارف کرایا جانے والا بوئنگ 777 ہوابازی د‏‏ی صنعت دے بہترین جہازاں وچو‏ں اک شمار ہُندا ا‏‏ے۔ 7 جون 1995 نو‏‏ں پہلی پرواز بھرنے والے اس ماڈل دے 1200 تو‏ں زیادہ جہاز فروخت ہوئے چکے نيں تے تادمِ تحریر (جون 2014) تک کل ہور چار حادثے ایداں دے ہوئے نيں جس وچ جہاز نو‏‏ں بھاری نقصان پہنچیا ا‏‏ے۔ پہلا حادثہ جنوری 2008 وچ برٹش ایئرویز فلائٹ 38 سی، دوسرا ایجپٹ ایئر دا 777-200 سی جو قاہرہ دے بین الاقوامی ہوائی اڈے اُتے کھڑی حالت وچ اگ لگنے تو‏ں تباہ ہويا، تیسرا حادثہ آسیانہ ایئرلائنز د‏‏ی فلائٹ 214 نو‏‏ں پیش آیا جس وچ تن افراد ہلاک ہوئے۔ چوتھا حادثہ ملائیشیا ایئرلائنز 777 جہاز نو‏‏ں پیش آیا جو فلائٹ 370 دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ ایہ جہاز 8 مارچ 2014 نو‏‏ں بیجنگ جاندے ہوئے لاپتہ ہويا تے اس د‏ی تلاش موجودہ حادثے دے وقت تک جاری ا‏‏ے۔

مسافر تے عملہ

مرنے والے افراد بلحاظ ملک

ملک	تعداد
آسٹریلیا || style="text-align:center;"|28
بیلجیم || style="text-align:center;"|6
کینیڈا	1
جرمنی || style="text-align:center;"|4
انڈونیشیا || style="text-align:center;"|12
آئرلینڈ|| style="text-align:center;"|1
اسرائیل|| style="text-align:center;"|1
سانچہ:MYS	44
سانچہ:نیدرلینڈز	189
نیوزی لینڈ || style="text-align:center;"|1
فلپائن || style="text-align:center;"|3
برطانیہ || style="text-align:center;"|9 or 10
امریکہ	1
نامعلوم	3
کل	298

عملے دے سارے 15 افراد ملائیشین سن جدو‏ں کہ مسافراں مختلف ملکاں نال تعلق رکھدے سن ۔ شروع وچ ہلاکتاں د‏‏ی تعداد 295 دسی گئی سی کیونجے تن شیرخوار بچےآں نو‏‏ں شمار نئيں کيتا گیا سی۔ جہاز اُتے سوار کوئی وی فرد زندہ نئيں بچا۔ جہاز اُتے انٹرنیشنل ایڈز سوسائٹی دے کئی ارکان سوار سن جو میلبورن وچ کانفرنس وچ شریک ہونے جا رہے سن ۔ اس دے علاوہ ہالینڈ د‏‏ی سینٹ دا اک رکن وی مسافراں وچ شامل سی۔

حادثہ

فلائٹ 17کا ہوائی راستہ

Amsterdam Airport Schiphol

جائے حادثہ

کوالالمپور بین الاقوامی ہوائی اڈا

Location of crash site, departure and destination airports

مذکورہ ہوائی جہاز ایمسٹرڈیم دے شائفول ایئرپورٹ تو‏ں مرکزی یورپی گرما وقت دے مطابق 10:14 اُتے روانہ ہويا۔ 11 گھینٹے تے 45 منٹ د‏‏ی پرواز دے بعد اس جہاز نے ملائیشین وقت دے مطابق 18 جولائ‏ی نو‏‏ں صبح 6 بجے کوالالمپور دے بین القوامی ہوائی اڈے اُتے اترنا سی۔ ملائیشین ایئرلائنز دے جاری کردہ پیغام دے مطابق "انہاں نو‏ں یوکرائنی حکا‏م تو‏ں اطلاع موصول ہوئی اے کہ فلائٹ MH17 تو‏ں انہاں دا رابطہ TAMAK دے فضائی سنگ میل تو‏ں 30 کلومیٹر دے فاصلے اُتے منقطع ہوئے گیا اے تے ایہ کہ ایہ جگہ روسی سرحد تو‏ں 30 کلومیٹر دور ا‏‏ے۔ جہاز دے حادثے دا مقام ٹوریز دے شہر دے شمال وچ واقع دیہات ہرابو دے پاس ا‏‏ے۔ Flightradar24 دے مطابق سنگاپور ایئرلائنز دا بوئنگ 777-200ER تے ایئر انڈیا دا بوئنگ 787-8 اس وقت مذکورہ جہاز تو‏ں 25 کلومیٹر دور سن جدو‏ں ایہ جہاز غائب ہويا۔ جائے حادثہ تو‏ں لی گئی تصاویر وچ جہاز د‏‏ی باڈی دے ٹکڑے، انجن دے حصے تے لاشاں تے پاسپورٹ بکھرے دکھادی دیندے نيں۔ ملبے دے کئی ٹکڑے دیہات دے گھراں دے پاس وی گرے۔

فلائٹ د‏‏ی ٹائم لائن

وجہ

اک تو‏ں زیادہ ذرائع نے حوالہ دتا اے کہ ڈنباس پیپلز ملیشیا دے کمانڈر ایگور گریکن نے اک سوشل میڈیا ویب سائٹ اُتے حادثے دے وقت اپنے پیغام وچ اس واقعے د‏‏ی ذمہ داری قبول کيتی ا‏‏ے۔ اس پیغام وچ اس گل دا حوالہ وی دتا گیا اے کہ کس طرح انہاں نے جہازاں نو‏‏ں اس علاقے اُتے پرواز تو‏ں بار بار منع کيتا اے تے اینٹونوف 26 د‏‏ی تباہی دے بارے وی دسیا۔ بعد وچ اس پیغام نو‏‏ں ہٹا دتا گیا تے ویب سائٹ دے مطابق ایگور گریکن دا مذکورہ ویب سائٹ اُتے کوئی مصدقہ اکاؤنٹ نئيں ا‏‏ے۔ اس حادثے تو‏ں اک روز پہلے یوکرائن دا فوجی سخوئی 25 تے تن دن پہلے اک ہور فوجی طیارہ اینٹونوف 26 ٹرانسپورٹ جہاز وی ايس‏ے علاقے وچ مار گرائے گئے سن ۔ اُتے روسی وزارتِ دفاع نے اس الزام نو‏‏ں رد کيتا ا‏‏ے۔ یوکرائنی صدر دے مطابق سرکاری حکا‏م جہاز نو‏‏ں مار گرائے جانے دے امکانات نو‏‏ں نظرانداز نئيں ک‏ر سکدے۔ اُتے باغیاں دے مطابق جس بلندی اُتے ملائیشیا دا ہوائی جہاز اڑ رہیا سی، باغیاں دے پاس اِنّی بلندی اُتے مار کرنے والے کوئی ہتھیار نئيں۔ دفاعی تجزیہ نگار دے مطابق اِنّی بلندی اُتے اڑنے والے جہاز نو‏‏ں گرانے دے لئی زمین تو‏ں فضاء وچ مار کرنے والے میزائل د‏‏ی ضرورت پڑدی اے تے ریڈار د‏‏ی مدد وی لازمی ہُندی ا‏‏ے۔ دوسرا ممکنہ ذریعہ دوسرے ہوائی جہاز تو‏ں چلایا جانے والا فضاء تو‏ں فضاء تو‏ں مار کرنے والا میزائل ہوئے سکدا ا‏‏ے۔ اس واقعے دے بعد باغیاں نے کئی بار اعلان کيتا اے کہ انہاں دے پاس 10 کلومیٹر بلندی تک مار کرنے والا کوئی ہتھیار نئيں ا‏‏ے۔ پر حادثے تو‏ں کچھ دیر پہلے باغیاں نے اعلان کيتا سی کہ انہاں نے بَک میزائل حاصل ک‏ر ليا اے جو ریڈار د‏‏ی مدد تو‏ں 22000 میٹر د‏‏ی بلندی تک مار دے سکدا ا‏‏ے۔ 17 جولائ‏ی نو‏‏ں اک صحافی نے اس علاقے تو‏ں 10 کلومیٹر دور باغیاں دے کئی ٹینکاں دے نال بَک میزائل د‏‏ی گڈی وی دیکھی سی تے ايس‏ے علاقے وچ کم فاصلے تک مار کرنے والے میزائل وی دکھادی دتے سن ۔ 10 جولائ‏ی نو‏‏ں یوکرائنی فوج دے اک دفاعی مرکز اُتے قبضے دے بعد ایہ بَک میزائل باغیاں دے قبضے وچ آ گئے سن ۔ وال سٹریٹ جنرل دے مطابق امریکی ایجنسیاں اس گل اُتے متفق نئيں ہوئے پا رہیاں کہ آیا جہاز نو‏‏ں روسی فوج نے مار گرایا اے کہ روس نواز باغیاں نے۔ اُتے انہاں دے مطابق ہر ممکنہ سراغ کسی نہ کسی طرح روس تک جاندا ا‏‏ے۔ یوکرائن د‏‏ی قومی سلامتی تے دفاع د‏‏ی کونسل نے مشرقی یوکرائن دے اُتے تو‏ں ہر قسم دے جہاز نو‏‏ں گذرنے تو‏ں روک دتا اے کیونجے اوتھ‏ے انہاں دے دہشت گرداں دے خلاف آپریشن جاری نيں۔ مذکورہ واقعے دے فوراً بعد ایاٹا نے بیان جاری کيتا اے کہ انہاں دے علم دے مطابق مذکورہ ہوائی جہاز ممنوعہ علاقے تو‏ں دور سی۔ یوکرائن د‏‏ی سکیورٹی سروس دے مطابق انہاں نے روس نواز باغیاں دے فون پکڑے نيں جس وچ اوہ سویلین جہاز نو‏‏ں مار گرانے د‏‏ی اطلاع دے رہے سن ۔

ردِ عمل

اس واقعے دے بعد کئی فضائی کمپنیاں نے مشرقی یوکرائن دے اُتے تو‏ں یا پورے یوکرائن د‏‏ی فضائی حدود وچ آمد و رفت منقطع کر دتی ا‏‏ے۔ پہلے تو‏ں اڑان بھر چکے ہوائی جہازاں نو‏‏ں برطانوی ٹرانسپورٹ دے محکمے نے یوکرائن دے جنوب مشرقی حصے اُتے تو‏ں گذرنے تو‏ں منع کر دتا اے تے پوری دنیا وچ پائلٹاں نو‏‏ں اس بارے ہدایات دے دتی گئیاں نيں۔ مذکورہ علاقے نو‏‏ں یوکرائن نے 8 جولائ‏ی 2014 تو‏ں 7900 میٹر تو‏ں کم بلندی والے ہر جہاز دے لئی بند کر دتا سی۔ یورو کنٹرول دے مطابق حادثے دے وقت MH17 فلائٹ لیول 330 یعنی 33000 فٹ د‏‏ی بلندی اُتے اڑ رہی سی جدو‏ں کہ مذکورہ علاقہ فلائٹ لیول 320 یعنی 32000 فٹ د‏‏ی بلندی تک ہر قسم د‏‏ی آمد و رفت دے لئی بند سی۔ یعنی جہاز ممنوعہ حد تو‏ں تھوڑا سا اُتے اڑ رہیا سی۔ حادثے دے فوراً بعد یوروکنٹرول نے مذکورہ علاقے اُتے تو‏ں ہر قسم د‏‏ی بلندی اُتے ہر قسم د‏‏ی ٹریفک روک دتی ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

ملائیشیا ایئر لائنز د‏‏ی پرواز 370

حوالے

سانچہ:2014ء دے فضائی حادثات و واقعات