مہاراجہ رنجیت سنگھ دا کشمیر اُتے مل

30. کشمیر دی جت

کشمیر ہنے پٹھانی حکومت دے ماتحت سی۔ مہاراج صاحب نے جو پالیسی دھارن کیتی سی، اسدے مطابق اتھوں وی پٹھانی راج دا کنڈھا کڈھ کے اتھے پنجاب راج قائم کرنا ضروری سی، نہیں تاں پٹھاناں دا کنڈا سر اتے گڑیا رہنا سی۔ کشمیر دا حاکم، جبار خاں بہت ظالم اتے بے رحم سی۔ اوہ ہندواں اتے خاص سکھتی کردا سی۔

عامَ جنتا وی استوں دکھی سی۔ اسدا مال منتری پنڈت ویردیو تنگ آکے اسدے نال رس گیا اتے سہارے دے خاطر مہاراجہ رنجیت سنگھ دے دربار وچ آ گیا۔ مہاراجہ صاحب تاں شروع ولوں ہی شرن آئے نوں گلے لگاؤن والے سن۔ انھاننے پنڈت ویر دیوَ نوں عزت دتی۔ استوں انھاننے کشمیر دے وچ دی حالت اتے کشمیر نوں جان والے رستیاں دے بارے وچ جانکاری حاصل کیتی۔

سن 1819 (سنوت 1876 بکرمی) وچ مہاراجہ رنجیت سنگھ نے کشمیر جتن دی تیاری کیتی۔ وزیرآباد وچ فوج اکٹھے کیتی گئی۔ فوج دے تن حصے کیتے گئے۔ اک حصہ مشر دیوان چند اتے سردار شام سنگھ اٹاریوالا دی کمان وچ اتے دوجا شہزادہ کھڑک سنگھ دی کمان وچ دتا گیا۔ تیجا حصہ مہاراجہ نے اپنی کمان وچ پچھے رکھیا تاکہ اگے ہوئی فوج نوں ضروری مدد اتے رسد گولہ بارود پہنچایا جا سکے اتے جتھے مدد دی ضرورت ہووے اتھے مدد بھیجی جا سکے۔ ساری فوج دی کمان شہزادا کھڑک سنگھ نوں دتی گئی۔

سکھ فوج نے راجوڑی اتے حملہ کیتا۔ اتھے دا حاکم اگر خاں بھجّ گیا۔ اسدے بھرا رحیم اللہ نے اپنے آپ نوں شہزادا کھڑک سنگھ دے حوالے کر دتا۔ اسنے اسنوں مہاراجہ صاحب دے کول بھیج دتا۔ انھاننے اسدے نال کھلے دلوں سبھاء کیتا اتے اسنوں راجوری دا حاکم بنا دتا۔

خالصہ فوج بہرام گلے پہنچ گئی۔ اتھے سپین دے حاکم نے ماتحتی قبول کر لئی۔ پونچھ دا حاکم زبردست خاں لڑائی لئی تیار ہو گیا پر جلدی ہی نڈال ہوکے ماتحت ہو گیا۔

پہاڑیاں اتے ولوں نکل کے خالصہ فوج کشمیر وچ آ پہنچی۔ اگے ولوں جبار خاں وی پٹھانی دل لے کے آیا۔ خالصہ فوج نے اس اتے 21 ہاڑھ سنوت 1876بکرمی نوں ہلاّ بول دتا۔ توپاں نے اگّ برسائی۔ بندوقاں نے گولیاں دی ورکھا کیتی۔ تلواراں نے بجلی برسائی، سنگھ سوربیر شیراں دی طرحاں گرجے۔ پٹھاناں دی کھال اتاری گئی۔ جبار خاں ہار گیا اتے میدان جنگ چھڈّ کے بھجّ گیا۔

22 ہاڑھ سنوت 1876 بکرمی نوں مہاراجہ رنجیت سنگھ دی فوج بہت سجدھج نال سرینگر وچ داخل ہوئی۔ ساری فوج نوں حکم سی کہ سارے شہریاں نوں کسے پرکار دی تنگی نہ ہووے۔ ات: اجیہا ہی ہویا۔ دیوان موتی رام نوں کشمیر دا صوبہ دار جاں حاکم تعینات کیتا گیا۔ سردار شام سنگھ اٹاریوالا، سردار جوالا سنگھ بھڈانیا اتے مشر دیوان چند علاقے وچ امن قایم رکھن لئی تعینات کیتے گئے۔

مہاراجہ صاحب نے اس فتح دی بہت خوشی منائی۔ اوہ بہت ساری نذر لے کے دربار صاحب امرتسر متھا ٹیکن آئے۔ غریباں نوں کافی دان پن کیتا گیا۔ لاہور اتے امرتسر وچ تن رات تک ہیٹھاں–اتے دیپمالا کیتی گئی۔

مہاراجہ کشمیر دی ترقی دا خاص دھیان رکھیا کردے سن۔ انھاننے اتھے دے وپار اتے دستاکاری نوں انت کرن لئی خاص کوشش کیتی اتے جنتا دے ہتاں اتے سکھاں دا خیال رکھیا۔ اتھے سن 1833 وچ بھیانک اکال پے گیا۔ مہاراجہ صاحب نے اپنے گوداماں دے دروازے کھولھ دتے اتے ہزاراں من اناج کشمیر بھیجیا۔ جدوں انھاننے ویکھیا کہ اتھے دا صوبہ دار کجھ ڑیلا اے تاں انھاننے اسنوں ہٹا کے اسدی جگہ مشہور جرنیل سردار ہری سنگھ نلوا نوں تعینات کر دتا۔