نور الحسن شاہ بخاری
سید نور الحسن شاہ بخاری | |
---|---|
جم | سنہ 1905 |
وفات | سنہ 1984 (78–79 سال) |
قومیت | برطانوی ھند پاکستان |
عرفیت | امام اہلسنت حضرت مولانا سید نور الحسن شاہ بخاری |
عملی زندگی | |
مادر علمی | دیوبند |
پیشہ | قائد تنظیم اہلسنت والجماعت ،دعوت وتبلیغ ،خطابت،تحقیق، تصنیف وتالیف |
پیشہ ورانہ زبان | اردو |
باب ادب | |
ترمیم |
سیدنورالحسن شاہ بخاری پاکستانی سنی عالم دین، مبلغ،مقرر،خطیب،محقق تے مصنف سن ۔ آپ دا شمار تنظیم اہلسنت والجماعت دے قائدین تے بانیان وچ ہُندا اے۔[۱] آپ نے اپنی قائدانہ تے مقررانہ صلاحیتاں دے ذریعے تحاریک ختم نبوت، دفاع صحابہ واہل بیت،نفاذشریعت تے ردرفض وبدعت وچ تحریکی،تنظیمی،تقریری وتصنیفی کردار ادا کيتا۔
ولادت
[سودھو]آپ دی پیدائش ۱۹۰۵ء وچ راجن پور ضلع ڈیرہ غازی خان (موجودہ ضلع راجن پور) دے علاقے وچ ہوئی۔
وطن
[سودھو]آپ دا تعلق راجن پور ضلع ڈیرہ غازی خان (موجودہ ضلع راجن پور) توں سی۔ مگر تعلیم وتنظیم دی خاطر دیوبند،امرتسر،لاہور تے ملتان وچ وی مقیم رہے۔
تعلیم
[سودھو]اس زمانہ وچ دستیاب زرائع تے سہولتاں کےمطابق پنجم پاس کرنےکےبعدبستی "ساھن والا" راجن پور وچ بطورٹیچرتدریس کاآغازکیا۔ مطالعہ اورتحصیل علوم دین دا شوق سی۔اسلاف امت کےنال شروع توں گہراتعلق اورمحبت وعقیدت سی۔ آغاز توں ہی صاحب مطالعہ سن ،ذاتی مطالعہ ہی دی نیہہ اُتے محدود حلقہ وچ کدی کدائيں کچھ بیان وی فرما دیندے سن ۔ایداں دے ہی مطالعہ دے دوران ۱۹۲۹ء وچ اک اشتہار انجمن خدام الدین دے رسالےکا دیکھیا جو ڈاک خرچ اُتے مفت ارسال کيتے جاندے سن، آپ نے اوہ منگوا لئی۔نال ہی دسمبر ۱۹۲۹ء وچ خدام الدین دے جلسہ دا اشتہار مع نظام الاوقات آگیا۔ اس زمانہ وچ ڈیرہ غازی خان اک پسماندہ ضلع سی۔ عوام دی تفریح طبع یا تاں جلسے ہُندے سن یا میلے۔ آپ نے جدوں اکابرین دے ناں پڑھے تاں دل مچݪݨ لگیا کہ جلسہ وچ جاواں۔جلسہ دسمبر وچ سی تاں اسکول توں وی تعطیلات سی،سو آپ جلسے کےلئی روانہ ہوئے۔جلتوں ميں آپ نے تقاریر سناں تے نوٹ کیتیاں۔دوران وقفہ احمد علی لاہوری توں ملے، انھاں نے تقریر دیکھی تاں انور شاہ کاشمیری دی تقریر وی نوٹ کرنے دا کہیا ایدھروں اکابرین نال تعلق پیدا۔
دارلعلوم دیوبند وچ حصول تعلیم
[سودھو]۱۹۳۵ء وچ عطاء اللہ شاہ بخاری نے آپ اُتے زور دتا کہ آپ دیوبند جاکے تعلیم حاصل کرن۔سردار احمد خان پتافی نے وی آپ نوں اس اُتے راضی کيتا کہ تاکہ فضلاء دیوبند دی اک خالصتاً تبلیغی جماعت فرق باطلہ دا مقابلہ کرنے دے لئی تے عوام وچ فہم دین پیدا کرنے دے لئی قائم کيتی جائے۔ ۱۹۳۵-۱۹۳۶ء وچ آپ دارلعلوم دیوبند حصول تعلیم کےلئی حاضر ہوئے۔۱۹۳۸ء وچ دورہ مکمل کے سند فضیلت حاصل کيتی۔[۲] اسکے بعد دارلمبلغین لکھنؤ گئےجتھوں عبدالشکور لکھنوی دے زیر تربیت ردرفض وبدعت وچ مہارت حاصل کيتی۔
استاداں
[سودھو]- حسین احمد مدنی
- شبیر احمد عثمانی
- عبدالشکورفاروقی لکھنوی
- سید یوسف بنوری
- ابراھیم بلیاوی
- محمد طیب قاسمی
- محمد شفیع عثمانی
خدمات
[سودھو]۱۹۳۱ء وچ آپ نے اکابرین نوں "سکھانی والا" ضلع ڈیرہ غازی خان وچ اک جلسہ وچ مدعو کيتا۔ ۱۹۳۴ء وچ آپ نے اک رسالہ"دین و دولت" اکابرین دی تصدیقات دے نال شائع کيتا۔ آپ دی ساری زندگی تنظیم دے لئی وقف سی۔ تحریر وتقریر کےذریعے تنظیم اہلسنت والجماعت دے فکر دا پرچار کردے۔ ہفت روزہ رسالہ "دعوت" لاہورکی ادارت وی کيتی۔شعبہ نشر و اشاعت دے لئی اہل قلم دی لوڑ ہوئی تاں محمد نافع تے خالد محمود جداں محقق علماء نوں تنظیم وچ لائے۔ مناظرین دی لوڑ پئی تاں سجݨ محمد قریشی نوں ڈابھیل وچ تحصیل علم دے لئی تیار کيتا۔ عبدالستارتونسوی نوں جامعہ نظامیہ تونسہ توں لے آئے۔ خطباء دی لوڑ پئی تاں تنظیم دے منبر توں عبدالشکور دینپوری،ضیاء القاسمی اورعبدالمجید ندیم جداں خطباء منتخب کيتے۔ اس سب دے باوجود جو وقت ملا،جیل وچ سفر وچ یا گھر وچ ، آپ نے متعدد کتاباں تصنیف فرماواں۔یاں آپ نے تنظیم دے مرکزی راہ نما،مبلغ ومقرر ہونےکے سبب اس دی تعمیروترقی وچ خون پسینے دا کردار ادا کيتا۔ [۳]
تحریک ختم نبوت وچ کردار
[سودھو]کسی زمانہ وچ تنظیم اہل سنت دا لاہور توں ہفت روزہ رسالہ "دعوت" شائع ہُندا سی جس دا ملک دے رسالے وچ وڈا ناں و مقام سی۔ نور الحسن شاہ بخاری وی اس دے ایڈیٹر رہے۔ آپ نے ۱۹۴۹ء وچ اس دا "مرزا غلام احمد نمبر"شائع کيتا۔ اس وچ ملک دے نامور اہل قلم تے سیاستداناں دے رشحات قلم شائع کيتے گئے۔ اک سال وچ اس خاص نمبر دے تن ایڈیشن شائع ہوئے۔ مئی ۱۹۵۰ء وچ اس خاص نمبر دا تیسرا ایڈیشن شائع ہويا۔"احتساب قادیانیت" جلد ۵۵ وچ ایہ شائع ہويا۔[۴] ۱۹۵۳ء تے ۱۹۷۴ء دی تحاریک ختم نبوت وچ آپ نے اپنی تقاریر تے قائدانہ صلاحیتاں دی بنا اُتے زريں کردار ادا کيتا۔ اس سلسلے وچ پابند سلسلے وی ہونا پيا۔
علمی تبحر
[سودھو]اہل تشیع دی اصول اربعہ ،تفاسیر تے ہور متداول کتاباں دے صدہا حوالے ازبر سن ايسے ضمن وچ عبدالستارتونسوی نے کہاکہ آپ دی تقریر ساڈی تحریر سی۔آپ نے تقسیم ملک دے بعد ہر دینی تحریک وچ قائدانہ کردار ادا کيتا۔ ۳۱ علماء کے۲۲ نکات اُتے مشتمل اسلامی دستور دا خاکہ مرتب کرنے والےآں وچ وی شریک سن ۔ ۱۹۵۳ء دی تحریک ختم نبوت دی کراچی دی میٹنگ وچ تنظیم دے مندوب دی حیثیت توں شریک ہوئے۔اسی طرح جدوں مسئلہ حیات النبی ﷺ پیدا ہويا تاں ۱۳۹۴ء وچ اک اجلاس منعقد ہويا جس وچ تنظیم اہل سنت، جمیعت علمائے اسلام،خیرالمدارس دے نمائندگان نے شرکت تے اس اجلاس وچ طے پایا کہ اس موضوع اُتے اک مختصر کتاب آپ توں لکھوائی جائے۔ ایويں آپ نے "حیات الاموات" تصنیف فرمائی۔
لکھتاں
[سودھو]نور الحسن شاہ بخاری نے کم وبیش ۲۵ کتاباں تصنیف فرمائیں۔ چند مشہور کتاباں دے اسماء حسب ذیل نيں۔
- رسالہ دین و دولت
- عادلانہ دفاع
- الاصحاب فی الکتب
- ہجرت رسول
- یار غار رسول (ثانی اثنین)
- سیرت صدیق اکبر
- سیرت فاروق اعظم
- سیرۃ امام مظلوم سیدنا عثمان ذوالنورین
- شہادت عثمان
- مصائب الصحابہ
- عادلانہ دفاع
- کشف الحقائق
- توحید تے شرک دی حقیقت
- نبی و صدیق
- حیات الاموات
- رسالہ حجیت حدیث
- اہل حق دی تنظیم و تعمیر
- مؤثر مدافعت
- سیرت امیر معاویہ رضی اللہ تعالیٰ عنہ
- بشریت النبی صلی اللہ علیہ وسلم
- سیرت اصحاب مصطفیٰ
سفر آخرت
[سودھو]۳۰دسمبر ۱۹۸۳ء اپنی زندگی دا آخری جمعہ تنظیم اہل سنت نواں شہر ملتان دی مسجد وچ پڑھایا تے کہیا کہ زندگی دی آخری دو خواہشاں سی۔
- حرمین شریف دی حاضری سو اوہ اس سال پوری ہوئی۔
- "سیرت اصحاب مصطفیٰ" کتاب دی تکمیݪ،وہ وی اس ہفتہ مکمل کرلئی- اے۔ ہن فارغ ہاں تے سفر آخرت دے لئی تیار ہوݨ۔[۵]
وصال
[سودھو]۴ جنوری۱۹۸۴ء بروز بدھ نوں عشاء دی نماز دی خود امامت کرائی۔ وظیفہ پڑھیا فیر کتاب کامسودہ لے کے نظر ثانی دے لئی بیٹھ گئے۔ ايسے حالت وچ دل دا دورہ پيا جو جان لیوا ثابت ہويا۔ اپنی زندگی دی آخری خواہش و آخری تصنیف نوں جھولی وچ لئی اللہ نوں پیارے ہوگئے۔
جنازہ وتدفین
[سودھو]۵ جنوری ۱۹۸۴ء بروز جمعرات باغ لانگے خان ضلع ملتان وچ جنازہ ہويا۔ امامت دے فرائض تنظیم اہلسنت دے قائد عبد الستار تونسوی نے ادا کيتے۔ آپ دی تدفین ضلع ملتان وچ ہوئی۔
حوالے
[سودھو]- ↑ ماہنامہ الرشید جولائی 1974ء
- ↑ اکابر علماء دیوبند ،از حافظ محمد اکبر شاہ بخاری
- ↑ البلاغ،جلد18مارہ 5،صفحہ 203
- ↑ اللہ وسایا (ناشر عالمی مجلس تحفظ ختم نبوت). چمنستان ختم نبوت دے گلہاۓ رنگا رنگ صفحہ 1576–1577.
- ↑ مولانا, اللہ وسایا. چمنستان ختم نبوت دے گلہاۓ رنگا رنگ صفحہ 1576. عالمی مجلس تحفظ ختم نبوت.
- ٹُٹے ہوئے جوڑاں آلے صفحے
- 1905 دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1984 دیاں موتاں
- صفحات تستخدم قالب:صندوق معلومات كاتب مع وسائط غير معروفة
- علمائے اہلسنت
- ۱۹۰۵ دے جم
- ۱۹۸۴ دیاں موتاں
- ضلع ڈیرہ غازی خان دیاں شخصیتاں
- ضلع راجن پور دیاں شخصیتاں
- پاکستان دے سنی علما
- دیوبندی شخصیتاں
- دار العلوم دیوبند دے فضلا
- پاکستانی سنی
- پاکستانی اسلامی مذہبی رہنما
- مسلمان مبلغین
- پاکستانی مذہبی مصنف