پیریستروئیکا
پیریستروئیکا | |
روسی زبان | перестройка |
---|---|
Romanization | perestroyka |
Literal meaning | restructuring |
پیریستروئیکا ( /ˌpɛrəˈstrɔɪkə/ ؛ روسی: перестройка ربط=| اس آواز دے بارے وچ ) [۱] 1980 دی دہائی دے دوران سوویت یونین دی کمیونسٹ پارٹی دے اندر اصلاحات دے لئی اک سیاسی تحریک سی تے سوویت رہنما میخائل گورباچوف تے انہاں دے گلاسنوست (جس دا مطلب اے "کشادگی") پالیسی اصلاحات دے نال وسیع پیمانے اُتے وابستہ اے۔ پیرسٹرویکا دے لغوی معنی "تنظیم نو" نيں ، جو سوویت سیاسی تے معاشی نظام دی تنظیم نو دا حوالہ دیندے نيں۔
پیرسٹرویدا نوں کدی کدی 1989 دے انقلاباں دی اہم وجہ سمجھیا جاندا اے (جسنوں یو ایس ایس آر دے محافظاں دی طرف توں جوابی انقلابات ، تے رنگ انقلابات کہیا جاندا اے ) تے سوویت یونین دی تحلیل ، جو سرد جنگ دے خاتمے دی علامت اے ۔ [۲]
اصل تے وقت
[سودھو]میخائل گورباچوف نے 1986 وچ ٹولیاٹی شہر دے اپنے دورے دے دوران اک تقریر وچ پہلی بار پیریسٹروائکا دی اصطلاح استعمال کیتی سی۔ پیریسٹرویکا 1985 توں 1991 تک جاری رہی۔ [۳]
خلاصہ
[سودھو]پیریسٹرویکا نے مختلف وزارتاں توں ہور آزادانہ اقدامات دی اجازت دتی تے بہت ساریاں مارکیٹ دی اصلاحات متعارف کروائاں۔ پریسٹرویکا دا مبینہ مقصد ، اُتے ، معاشی معیشت نوں ختم کرنا نئيں سی بلکہ لبرل معاشیات دے عناصر نوں اپنا کر سوویت شہریاں دی ضروریات نوں بہتر طور اُتے پورا کرنے دے لئی سوشلزمناں زیادہ موثر انداز وچ کم کرنا سی۔ [۴] پریسٹرویکا دے نفاذ دے عمل نے سوویت یونین دے اندر قلتاں ، سیاسی ، معاشرتی تے معاشی تناؤ نوں جنم دتا سی تے اسنوں اکثر جمہوریہ جمہوریہ وچ قوم پرستی تے قوم پرست سیاسی جماعتاں دے سیاسی عروج دا ذمہ دار ٹھہرایا جاندا اے۔ پیریسٹرویکا تے اس توں وابستہ ساختی بیماریاں نوں سوویت یونین دے تحلیل کرنے دا باعث بنے وڈے کیٹالسٹ دے طور اُتے پیش کيتا گیا اے۔ [۵]
معاشی اصلاحات
[سودھو]مئی 1985 وچ ، گورباچوف نے لینین گراڈ وچ اک تقریر دی جس وچ انہاں نے معاشی ترقی وچ سست روی ، تے معیار زندگی دے ناکافی ہونے دا اعتراف کيتا۔
گورباچوف دی کانگریس نوں دتی گئی رپورٹ وچ کمیونسٹ پارٹی دی 27 واں کانگریس وچ اس پروگرام نوں اگے ودھایا گیا ، جس وچ انہاں نے " پیریسٹروائیکا " ، " یوکورینیئ " ، " ہیومن فیکٹر " ، "گلاسنوست " ، تے " خوزرسچائت دی توسیع" (تجارتی کاری) دے بارے وچ گل کيتی ).
میخائل گورباچوف دے اقتدار دے ابتدائی دور (1985––8) دے دوران ، انہاں نے مرکزی منصوبہ بندی وچ ترمیم کرنے دی گل کيتی لیکن کوئی واقعی بنیادی تبدیلیاں نئيں کيتی ( uskoreniye ؛ "ایکسلریشن")۔ اس دے بعد گورباچوف تے انہاں دی معاشی مشیراں دی ٹیم نے ہور بنیادی اصلاحات متعارف کروائاں ، جو پیراسٹروائکا (تنظیم نو) دے ناں توں مشہور ہوگئياں۔
سوویت یونین دی کمیونسٹ پارٹی (سی پی ایس یو) دی سنٹرل کمیٹی دے جون 1987 دے مکمل اجلاس وچ گورباچوف نے اپنا "بنیادی مقالہ" پیش کيتا ، جس نے سوویت یونین دے وجود دی باقی ماندہ معاشی اصلاحات دی سیاسی بنیاد رکھی۔
جولائی 1987 وچ ، سوویت یونین دے سپریم سوویت ریاست نے اسٹیٹ انٹرپرائز توں متعلق قانون پاس کيتا۔ قانون وچ ایہ شرط رکھی گئی اے کہ سرکاری کاروباری افراد صارفین تے ہور کاروباری ادارےآں دی منگ دی بنیاد اُتے آؤٹ پٹ دی سطح دا تعین کرنے دے لئی آزاد نيں۔ کاروباری ادارےآں نوں ریاستی احکامات نوں پورا کرنا سی ، لیکن اوہ مناسب پیداوار دیکھدے ہی باقی تصرف نوں ضائع کرسکدے نيں۔ اُتے ، ايسے وقت وچ ریاست نے انہاں کاروباری ادارےآں دی پیداوار دے ذرائع اُتے ہن وی کنٹرول حاصل کيتا ، اس طرح پوری لاگت توں احتساب کرنے دی انہاں دی صلاحیت نوں محدود کردتا گیا۔ انٹرپرائزز نے معاہدہ دی قیمتاں اُتے قیمتاں اُتے سپلائرز توں انہاں پٹ خریدتا۔ قانون دے تحت ، کاروباری ادارے خود مالی اعانت بن گئے۔ یعنی ، انہاں نوں محصولات دے ذریعے اخراجات (اجرت ، ٹیکس ، فراہمی ، تے قرض دی خدمت) نوں پورا کرنا سی۔ حکومت دے پاس ہن ایداں دے غیر منافع بخش کاروباری ادارےآں نوں بچانے دے لئی کوئی ضرورت نئيں سی جو دیوالیہ پن دا سامنا کرسکن۔ آخر کار ، قانون نے کاروباری ادارےآں اُتے کم کرنے دا اختیار وزارتاں توں منتخب کارکناں دے اجتماعات وچ منتقل کردتا۔ Gosplan دی ( روسی بولی: Госуда́рственный комите́т по планированию ؛ گوسوڈرسٹوینی کومیٹیٹ پو پلانیوروانییو ؛ "اسٹیٹ کمیٹی برائے منصوبہ بندی") دی ذمہ داریاں عام رہنما خطوط تے قومی سرمایہ کاری دی ترجیحات دی فراہمی دے لئی سن ، پیداوار دے تفصیلی منصوبے مرتب کرنے دے لئی ننيں۔
کوآپریٹیو توں متعلق قانون ، جو مئی 1988 وچ نافذ کيتا گیا ، [۶] گورباچوف دور دے ابتدائی حصے وچ شاید معاشی اصلاحات دا سب توں زیادہ بنیاد پرست سی۔ حوالےدی لوڑ؟ 1928 وچ ولادی میر لینن دی نويں معاشی پالیسی دے خاتمے دے بعد ، اس قانون دے تحت خدمات ، مینوفیکچرنگ تے غیر ملکی تجارت دے شعبےآں وچ کاروباراں دی نجی ملکیت دی اجازت دتی گئی۔ اس قانون نے ابتدائی طور اُتے زیادہ ٹیکساں تے روزگار اُتے پابندیاں عائد کردتیاں سن ، لیکن بعد وچ اس وچ ترمیم کرکے نجی شعبے دی سرگرمی دی حوصلہ شکنی نہ ہونے دتی گئی۔ اس دفعہ دے تحت کوآپریٹیو ریستوراں ، دکاناں تے مینوفیکچر سوویت منظر دا حصہ بن گئے۔
گورباچوف نے سوویت یونین دے غیر ملکی معاشی شعبے وچ پیریسٹرویکا نوں ایداں دے اقدامات دے نال لیایا سی جسنوں اس وقت سوویت معاشی ماہرین نے جرات مندانہ سمجھیا سی۔ حوالےدی لوڑ؟ اس دے پروگرام نے اس اجارہ داری نوں عملی طور اُتے ختم کردتا جو وزارت خارجہ تجارت نے اکثر تجارت دے بیشتر کماں اُتے دی سی۔ اس نے مختلف صنعتی تے زرعی شاخاں دی وزارتاں نوں وزارت تجارت دی تنظیماں دی بیوروکریسی دے ذریعہ بالواسطہ طور اُتے کم کرنے دی بجائے اپنی ذمہ داری دے تحت سیکٹراں وچ غیر ملکی تجارت کرنے دی اجازت دی۔ اس دے علاوہ ، علاقائی تے مقامی تنظیماں تے انفرادی ریاستی کاروباری ادارےآں نوں غیر ملکی تجارت کرنے دی اجازت سی۔ ایہ تبدیلی سوویت غیر ملکی تجارتی حکومت وچ اک وڈی خرابی نوں دور کرنے دی کوشش سی۔ سوویت آخر کار صارفین تے سپلائی کرنے والےآں تے انہاں دے غیر ملکی شراکت داراں دے وچکار رابطے دا فقدان۔
غیر ملکی معاشی شعبے وچ گورباچوف دی اصلاحات دی سب توں اہم گل ایہ اے کہ غیر ملکیوں نوں سوویت یونین وچ سوویت وزارتاں ، ریاستی ادارےآں تے کوآپریٹیو دے نال مشترکہ منصوبےآں دی شکل وچ سرمایہ کاری کرنے دا موقع ملا۔ سوویت جوائنٹ وینچر قانون دا اصل ورژن ، جو جون 1987 وچ عمل وچ آیا سی ، سوویت منصوبے دے غیر ملکی حصص نوں 49 فیصد تک محدود کردتا گیا سی تے ضروری سی کہ سوویت شہری چیئرمین تے جنرل منیجر دے عہدےآں اُتے قابض ہون۔ ممکنہ مغربی شراکت داراں دی شکایت دے بعد ، حکومت نے اکثریت غیر ملکی ملکیت تے کنٹرول دی اجازت دینے دے ضوابط وچ ترمیم کيتی۔ مشترکہ وینچر قانون دی شرائط دے تحت ، سوویت شراکت دار نے مزدوری ، انفراسٹرکچر تے ممکنہ طور اُتے وڈی گھریلو مارکیٹ دی فراہمی کيتی۔ غیر ملکی شراکت دار نے سرمایہ ، ٹکنالوجی ، کاروباری مہارت تے بوہت سارے معاملات وچ ، مصنوعات تے عالمی مسابقتی معیار دی خدمات فراہم کيتیاں ۔
گورباچوف دی معاشی تبدیلیاں نے 1980 دی دہائی دے آخر وچ ملک دی سست معیشت نوں دوبارہ شروع کرنے وچ زیادہ کم نئيں کيتا۔ اصلاحات نے کچھ حد تک چیزاں نوں وکندریقرت کردتا ، حالانکہ قیمتاں اُتے قابو پالیا گیا ، جداں کہ روبل دی عدم مطابقت تے پیداوار دے ذرائع اُتے زیادہ تر حکومت دے کنٹرول نيں۔
1990 تک ، معاشی حالات اُتے حکومت دا عملی طور اُتے کنٹرول ختم ہوگیا سی۔ حکومتی اخراجات وچ تیزی توں اضافہ ہويا کیونجے غیر منافع بخش کاروباری ادارےآں دی ودھدی ہوئی تعداد وچ ریاستی مدد درکار اے تے صارفین دی قیمتاں اُتے سبسڈی جاری اے۔ ٹیکس محصولات وچ کمی آئی کیونجے جمہوریہ تے مقامی حکومتاں نے علاقائی خودمختاری دے بڑھدے ہوئے جذبے دے تحت مرکزی حکومت توں ٹیکس محصولات نوں روک دتا اے۔ خاص طور اُتے صارفین دے سامان دے شعبے وچ پیداواری فیصلےآں اُتے مرکزی کنٹرول دا خاتمہ ، روايتی فراہمی دی منگ دے رشتاں وچ رکاوٹ پیدا ہويا جس دی وجہ توں نويں تعلقات تشکیل پائے۔ اس طرح ، نظام نوں عام کرنے دی بجائے ، گورباچوف دے مرکز گریزی دی وجہ توں پیداوار وچ نويں رکاوٹاں آئیاں ۔ حوالےدی لوڑ؟
چین توں موازنہ
[سودھو]پیرسٹرویکا تے ڈینگ ژاؤپنگ دی معاشی اصلاحات دی ابتداء ايسے دے لیکن اپنے ملکاں دی معیشتاں اُتے بہت مختلف نيں۔ ایہ دونے کوششاں معاشرے نوں آزاد کرنے دی کوشش کرنے والے وڈے سوشلسٹ ملکاں وچ پائی گئياں ، لیکن جدوں کہ 1980 دی دہائی دے آخر توں چین دی جی ڈی پی مستقل طور اُتے ودھ رہی اے (اگرچہ بہت ہی نچلی سطح توں اے ) ، سوویت یونین وچ قومی جی ڈی پی تے اس دی متعدد جانشین ریاستاں 1990 دے عشرے وچ تیزی توں گر گئياں۔ .[۷] گورباچو دی اصلاحات تدریجی طور اُتے سن تے انہاں نے کمانڈ معیشت دے بوہت سارے معاشی پہلوآں نوں برقرار رکھیا (بشمول قیمتاں اُتے قابو پانا ، روبل دی عدم مطابقت ، نجی املاک دی ملکیت نوں خارج کرنا ، تے پیداوار دے بیشتر ذرائع اُتے حکومت کیتی اجارہ داری)۔ [۸]
اصلاحات دی وڈی حد تک صنعت تے کوآپریٹوز اُتے توجہ دتی گئی ، تے غیر ملکی سرمایہ کاری تے بین الاقوامی تجارت دی ترقی وچ اک محدود کردار دتا گیا۔ فیکٹری دے منتظمین توں توقع کيتی جاندی سی کہ اوہ سامان دے لئی ریاستی مطالبات نوں پورا کرن ، لیکن خود انہاں دی مالی اعانت تلاش کرن گے۔ پیرسٹرویکا اصلاحات سوویت معیشت وچ نويں رکاوٹاں پیدا کرنے دے لئی کافی حد تک چلی گئياں لیکن اسنوں موثر انداز وچ ہموار کرنے دے لئی کافی حد تک نئيں گئی۔ حوالےدی لوڑ؟
اس دے برعکس ، چینی معاشی اصلاحات ، روشنی دی صنعت تے زراعت اُتے توجہ مرکوز کرنے دی اصلاح دی اک بنیادی کوشش سی (یعنی کساناں نوں مارکیٹ دی قیمتاں اُتے نجی ہولڈنگس اُتے پیدا ہونے والی پیداوار فروخت کرنے دی اجازت تھی)۔ حوالےدی لوڑ؟ اقتصادی اصلاحات نوں " خصوصی معاشی زون " دی ترقی دے ذریعے فروغ دتا گیا ، جو برآمد تے غیر ملکی سرمایہ کاری نوں راغب کرنے دے لئی ڈیزائن کيتا گیا سی ، میونسپلٹی دے زیر انتظام ٹاؤن شپ تے ولیج انٹرپرائزز تے اک "دوہری قیمتاں دا نظام" جس دے نتیجے وچ ریاست نوں مستحکم کرنے دے مستقل مرحلے نوں اگے بڑھانا سی۔ قیمتاں.[۹] سرکاری سطح اُتے چلنے والی فیکٹریاں دے منیجراں نوں زیادہ عرض البلد دتا گیا سی ، جدوں کہ اک بہتر اصلاحی بینکنگ نظام دے ذریعے تے مالی پالیسیاں دے ذریعہ انہاں نوں سرمایہ فراہم کیہ گیا سی (مالی انتشار دے برعکس تے پیرسٹرویکا کے دوران سوویت حکومت کیتی آمدنی وچ کمی تھی)۔ توقع دی جارہی سی کہ پیریسٹرویکا توں مارکیٹ دی قیمتاں تے نجی طور اُتے فروخت ہونے والی پیداوار جداں نتائج برآمد ہون گے ، لیکن اعلیٰ درجے دے مراحل تک پہنچنے توں پہلے ہی یونین تحلیل ہوگئی۔ حوالےدی لوڑ؟
اک ہور بنیادی فرق ایہ اے کہ جتھے پریسٹرویکا دے نال گورباچوف دی گلاسنوسٹ پالیسیاں دے تحت زیادہ توں زیادہ سیاسی آزادیاں دا نال دتا گیا سی ، اوتھے چینی معاشی اصلاحات دے نال مستقل طور اُتے آمرانہ حکمرانی تے سیاسی ناراضگیاں دا دباؤ رہیا اے ، خاص طور اُتے تیان مین اسکوائر وچ ۔ گورباچوف اس فرق نوں تسلیم کردے نيں لیکن اس نے ہمیشہ قائم رکھیا اے کہ ایہ ناگزیر سی تے پیریسٹرویکا ناں کیلاٹورا دے بغیر کِسے شکست دے بغیر اسنوں شکست دینے تے انہاں دی تجدید نوں ختم کرنے دے لئی برباد ہوجاندے ، کیوں کہ سوویت یونین وچ حالات چین دے لوکاں توں یکساں نئيں سن ۔ گورباچوف نے اس دور وچ گذار دتا سی جس وچ خروش شیف دی اصلاح دیاں کوششاں محدود سن ، جداں کہ اوہ سن ، بریزنیف تے دوسرے حامی قدامت پسنداں دے ماتحت عمل وچ لیائے گئے سن ، تے اوہ واضح طور اُتے دیکھ سکدے نيں کہ ایسا اک بار فیر گلاسنوسٹ دے بغیر وسیع تر حزب اختلاف دے دباؤ دی اجازت دتی جاسکدی اے۔ ناں کیلاٹورا گورباچوف نے 1986 دے اک اخباری مضمون دی اک سطر دا حوالہ دتا سی جس وچ انھاں نے محسوس کيتا سی کہ اس حقیقت نوں گھیر لیا اے: "اپریٹس نے خروشچیف دی گردن توڑ دتی تے ہن اوہی ہوئے گا۔"
اک ہور فرق ایہ اے کہ سوویت یونین نوں اپنے نسلی علاقےآں دی طرف توں علیحدگی دے سخت خطرات تے آر ایس ایف ایس آر دے ذریعہ اولین چیلنج دا سامنا کرنا پيا۔ گورباچوف دی علاقائی خودمختاری وچ توسیع نے موجودہ نسلی - علاقائی تناؤ توں دباؤ نوں دور کردتا ، جدوں کہ ڈینگ دی اصلاحات نے انہاں دے کِسے وی ناں نہاد خودمختار خطے اُتے مرکزی حکومت کیتی سخت گرفت نوں تبدیل نئيں کيتا۔ سوویت یونین دی دوہری نوعیت ، کچھ جمہوریہ ریاستاں تے جزوی یکجہتی ریاست دی سرپرستی کرنے والی تنظیم نے تنظیم نو دی رفتار نوں کنٹرول کرنے وچ دشواری دا کردار ادا کيتا ، خاص طور اُتے اک بار جدوں نويں روسی کمیونسٹ پارٹی تشکیل دتی گئی تے سی پی ایس یو دی اولیت نوں درپیش سی۔ گورباچوف نے اس عمل نوں " خودمختاری دی پریڈ " دے طور اُتے بیان کيتا تے اسنوں اس عنصر دے طور اُتے شناخت کيتا جس نے سب توں زیادہ تنظیم نو دی تدریجی تے سوویت یونین دے تحفظ نوں مجروح کيتا۔ اس نے سوویت یونین وچ اک ایسی صورتحال پیدا کردتی جس دا نیڑےی یکجہتی ایہ ہوئے گا کہ جے انگریزی خودمختاری نے برطانیہ دی حکومت نوں اس وقت نقصان پہنچایا جدوں پورے برطانیہ دا معاشرہ تے معیشت خاصی دباؤ تے اصلاحات دی زد وچ سی یا شمالی چین دی پارٹی تے ریاست بطور ریاست ابھری اے۔ ڈینگ دی اصلاحات دے دوران سی سی پی تے پی آر سی نوں چیلنج۔
تحریک دے تسلسل اُتے اٹھائے جانے والے اک حتمی اہم اقدامات وچوں اک سی پی ایس یو دی مرکزی کمیٹی دے اجلاس وچ "تنظیم نو تے پارٹی دی عمومی پالیسی" دے عنوان توں اک رپورٹ سی۔ [۱۰] پراگ تے برلن وچ اس رپورٹ دی اِنّی زیادہ منگ سی کہ بہت سارے لوکاں نوں اس دی کاپی نئيں مل سکدی اے۔ گورباچوف دی رپورٹ دے مندرجات نوں سمجھنے دے لئی اس دا اک اثر روسی لغتاں دا اچانک مطالبہ سی۔ حوالےدی لوڑ؟
پیرسٹرویکا دے دوران استعمال ہونے والے سب توں وڈے ہتھیار گلاسنوست بطور سیاسی ہتھیار سن ۔ پچھلے پنجاہ سالاں توں ، سوویت یونین اک بیوروکریسی سی جس نوں تنظیم نو دی ضرورت سی تے گورباچوف نوں قدامت پسنداں دی طرف رخ کرنے دی ضرورت محسوس ہوئی۔ ایہ کہیا گیا سی کہ گلاسنوسٹ دے نظریہ نوں لیننسٹ سمجھیا جاندا اے ، لینن دے سوشلزم دے حوالے تاں۔ میزسلاو راکووسکی دے نال اک انٹرویو وچ انہاں نے کہیا اے کہ پیریسٹرویکا دی کامیابی گلاسنوسٹ دے بغیر ناممکن سی۔ [۱۱]
پیرسٹروئیدا ميں مغرب دا کردار
[سودھو]1980 تے 1990 دی دہائی دے دوران ریاستہائے متحدہ دے صدر جارج ایچ ڈبلیو بش نے گورباچوف دے نال یکجہتی دا وعدہ کيتا سی ، لیکن گورباچوف دی اصلاحات دی حمایت وچ انہاں دی انتظامیہ نوں کدی نئيں لیایا۔ در حقیقت ، "گورباچوف دے لئی کوئی بیل آؤٹ نئيں" ، بش انتظامیہ دی مستقل پالیسی سی ، جس نے مغرب دی طرف توں حقیقی مدد کيتی کمی نوں ظاہر کيتا۔ صدر بش دے پاس پریسٹرویکا دی مدد دے لئی مالی پالیسی سی جس دی تشکیل اقليتی نقطہ نظر ، خارجہ پالیسی دے اعترافات نے کيتی سی جس نے بش نوں ہور امریکی داخلی امور دے خلاف کھڑا کيتا سی ، تے اک متفرق رویہ ، ایہ سب گورباچوف دی امداد دے لئی انہاں دی خواہش نوں متاثر کردی سی۔ ہور عوامل نے مغرب دی امداد دی کمی نوں وی متاثر کيتا جداں "اندرون خانہ گوربی اسکیپٹکس" دی وکالت ، گورباچوف دے لئی امریکی امداد وچ تیزی توں نمٹنے دے بارے وچ ماہر برادری دا اتفاق رائے ، تے خارجہ پالیسی سمیت متعدد سطحاں اُتے کِسے وی طرح دے بیل آؤٹ دی سخت مخالفت قدامت پسند ، یو ایس کانگریس ، تے وڈی تعداد وچ امریکی عوام۔ ایسا لگدا سی کہ مغرب نوں سوویت حکومت نوں زیادہ توں زیادہ جمہوری طرز دے معاشرے وچ اصلاح کرنے وچ مدد کرنے دا موقع گنوا دتا گیا۔ سوویت باشندےآں نے مغربی سرمایہ داری نوں ودھانے وچ معاونت دی تاکہ مغربی سرمایہ کاری وچ اضافے دی اجازت دتی جاسکے ، لیکن پیریٹروئکا منیجر ناکام رہے۔ صدر بش نوں موقع ملیا کہ سوویت یونین نوں اپنی حکومت وچ بہتری لیانے دا موقع ملے ، جداں ہیری ایس ٹرومین نے مغربی یورپ دے لئی کيتا سی۔
ابتدائی طور اُتے ، جداں پریسٹروئیکا کم ہورہیا سی ، ميں نے محسوس کيتا کہ مغرب وی نال آجائے گا تے ایسا کرنا کوئی سمجھدار چیز لگے۔ ميں نے سب توں پہلے پری فیس iv وچ جو گل ذہن وچ رکھی سی ، اوہ سی دفاعی صنعتاں دی تبدیلی ، ہلکی تے کھانے دی صنعتاں نوں جدید بنانا تے روس نوں بین الاقوامی معاشی نظام دے فریم ورک وچ برابری دی بنیاد اُتے شامل کرنا۔ تعلقات . . . [یو] کچھ جمہوری لوکاں دی طرح ، ميں نے "جنت توں منیا" دی توقع نئيں کيتی سی ، لیکن مغربی ریاستاں دے شہریاں نوں انہاں دی عقل فہم دا استعمال کرنے دی توقع اے۔ [۱۲]
صدر جارج ایچ ڈبلیو بش نے روسیاں دی مدد کرنے دا کم جاری رکھے ہوئے سن تے چیکو سلوواکيتا دے صدر ویکلاو حویل نے 21 فروری 1990 نوں کانگریس دے مشترکہ اجلاس توں خطاب وچ امریکیوں دے لئی روابط جوڑ دتا سی۔
. . . وچ اکثر ایہ سوال سندا ہاں: امریکا اج ساڈی مدد کِداں کرسکدا اے ؟ میرا جواب اِنّا ہی متضاد اے جِنّا میری ساری زندگی رہی اے: جے آپ سوویت یونین دی جمہوریت دی ناقابل واپسی ، لیکن انتہائی پیچیدہ راہ اُتے مدد کرن تاں آپ ساڈی سب توں مدد کر سکدے نيں۔ . . . [T] اوہ جِنّی جلدی ، زیادہ تیزی توں تے زیادہ اُتے امن طور اُتے سوویت یونین حقیقی سیاسی کثرتیت دی طرف گامزن ہونا شروع کريں گا ، قوماں دے حقوق نوں انہاں دی اپنی سالمیت تے اک محنت کش یعنی اک بازار دی معیشت دا احترام کردا اے۔ ایہ نہ صرف چیک تے سلوواک دے لئی بلکہ پوری دنیا دے لئی بہتر ہوئے گا۔
جدوں امریکا نوں جرمنی دی تشکیل نو دے لئی مدد کيتی ضرورت پئی تاں گورباچوف "جرمن مسئلے" دے حل لیانے وچ مددگار ثابت ہوئے تے بش نے اعتراف کيتا کہ "گورباچوف یو ایس ایس آر نوں صحیح سمت وچ لے جارہیا اے "۔ بش نے اپنے لفظاں وچ ، گورباچوف دی تعریف کيتی کہ "اس آدمی نوں سلام پیش کرنا" ، "پیرسٹرویکا دے معمار دے طور اُتے سوویت رہنما دے کردار نوں تسلیم کرنے دے لئی … [جنہاں نے] پولینڈ دی حیثیت توں سوویت یونین دے امور نوں وڈی پابندی دے نال انجام دتا سی۔ تے چیکوسلواکیہ تے جی ڈی آر … تے دوسرے ملکاں [جنہاں نے] اپنی آزادی حاصل کرلئی سی "، تے جو" گھر وچ ، خاص کر معیشت اُتے غیر معمولی دباؤ وچ سن ۔ "
ہور دیکھیئے
[سودھو]ہور پڑھو
[سودھو]- الببرک ، سیسر۔ پریسٹرویکا پیش رفت: گورباچوف دی سیاسی تے معاشی سوچ دے ارتقاء دا تجزیہ (1984–1991) ۔ 2015۔ ماسٹر تھیسس ، ساؤ پالو یونیورسٹی (پرتگالی بولی وچ )
- الببرک ، سیسر۔ "گورباچوف بحیثیت اک مفکر: سوویت تے پوسٹ سوویت ٹائم وچ گورباچوف دے خیالات دا ارتقا" ۔ وچ : SEGRILLO ، A. (ایڈ) ) کارل مارکس تے روس: پری سوشلسٹ ، سوشلسٹ تے پوسٹ سوشلسٹ دے تجربات تے ویژن۔ - ساؤ پالو: ایف ایف ایل سی ایچ / یو ایس پی ، 2019۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این 978-85-7506-349-1 . (ان انگلش)
- Д.Д. Ленинградские хроники: от послевоенных 50-х до "лихих 90-х"۔ . Карамзин، 2017. - 486 с. ، илл. - انگریزی وچ : لینن گراڈ کرانیکلز: پنجاہ دے بعد دی دہائی توں لے کے "جنگلی نوے دی دہائی" تک سانچہ:آئی ایس بی این
- А. . Горбачёва поставил Горбачёва؟ Archived 2020-02-13 at the وے بیک مشین (اوسٹروسکی سکندر G گورباچوف نوں اقتدار وچ کس نے لایا؟ ») - М .:„ Алгоритм-Эксмо "، 2010. - 544 с. سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این 978-5-699-40627-2 («Проект« Распад СССР: еые пружины власти »- М.« Алгоритм »، 2016۔ Горбачёва книги «Кто поставил Горбачёва؟ ») (" پروجیکٹ "یو ایس ایس آر دا خاتمہ: بجلی دے خفیہ اسپرنگس" کتاب دا دوبارہ اجرا G گورباچوف نوں اقتدار وچ کس نے لایا؟ ») - М .:« Алгоритм »، 2016. - 544 с.
- А. . измена или измена؟ СССР гибели СССР. (اوسٹروسکی سکندر «بیوقوف یا غداری؟ یو ایس ایس آر دی موت دی تحقیقات ») М .:„ „ымский мост “، 2011. - 864 с. سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این 978-5-89747-068-6
- закулисья Полторанина: Тайны ельцинского закулисья. Archived 2020-09-17 at the وے بیک مشین (Серия "Наследие царя Бориса") (کاک پولٹورینن: پردے دے پِچھے یلتن دا راز۔ سیریز "زار بورس دا ورثہ") Москва: „Алгоритм" ، 2013۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این 978-5-4438-0357-9
حوالے
[سودھو]- ↑ Professor Gerhard Rempel, Department of History, Western New England College (1996-02-02). "Gorbachev and Perestroika". Mars.wnec.edu. https://web.archive.org/web/20080828102933/http://mars.wnec.edu/~grempel/courses/wc2/lectures/gorrev.html. Retrieved on 2010-03-31.
- ↑ Katrina vanden Heuvel; Stephen F. Cohen. (November 16, 2009). "Gorbachev on 1989". Thenation.com. https://archive.is/20120525082937/http://www.thenation.com/doc/20091116/kvh_cohen.
- ↑ "Горбачев объяснил необходимость перестройки" (in ru). November 12, 2019. https://web.archive.org/web/20200112202816/https://udf.by/news/world/201911-gorbachev-objasnil-neobhodimost-perestrojki.html. Retrieved on January 12, 2020.
- ↑ Mikhail Gorbachev, Perestroika (New York: Harper Collins, 1987), quoted in Mark Kishlansky, ed., Sources of the West: Readings in Western Civilization, 4th ed., vol. 2 (New York: Longman, 2001), p. 322.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/Utilities' not found.
- ↑ Brooks, Karen M. (1988). The Law on Cooperatives, Retail Food Prices, and the Farm Financial Crisis in the U.S.S.R. (پی ڈی ایف). University of Minnesota. Department of Agricultural and Applied Economics. Retrieved on 14 August 2009.
- ↑ "IMF World Economic Outlook Database April 2006". بین الاقوامی مالیاتی فنڈ. 2003-04-29. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2006/01/data/dbcselm.cfm?G=2001. Retrieved on 2010-03-31.
- ↑ David Stuckler and Sanjay Basu, The Body Economic: Why Austerity Kills (NY: Basic Books, 2013), 31. سانچہ:آئی ایس بی این
- ↑ Susan L. Shirk in The Political Logic of Economic Reform in China, University of California, Berkeley and Los Angeles, 1993. سانچہ:آئی ایس بی این.
- ↑ Gidadhubli, R. G. (1987, May 02). Perestroika and glasnost. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/4376986
- ↑ . Autumn 1988.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/Utilities' not found.
باہرلے جوڑ
[سودھو]- میخائل گورباچوف پریسٹرویکا پر
- کرس حرمین تے اینڈی زیبروسکيتی۔ گلاسنوسٹ - طوفان توں پہلے (سمر 1988)
- پیریسٹروئکا اُتے یاکوولیو
- سوویت یونین دا معاشی خاتمہ
- پیریسٹرویکا - یوکرائن وچ ٹی ایم Archived 2007-01-18 at the وے بیک مشین
- اینجلو سیگریلو دے ذریعہ سوویت یونین دا زوال: صنعتی نمونےآں ، تکنیکی انقلابات تے پیریٹروئکا دی جڑاں توں متعلق اک فرضی تصور
پیشرو Brezhnev stagnation |
روس دی تریخ History of the Soviet Union 10 March 1985 – 25 December 1991 |
جانشین سوویت اتحاد دی تحلیل In روس: Yeltsinism |
سانچہ:Fall of Communism سانچہ:Cold War سانچہ:Soviet Union topics
|
- مضامین جنہاں وچ روسی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ روسی لاطینی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- ویکیپیڈیا مضامین مع LCCN شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع GND شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع BNF شناخت کنندگان
- 1980ء دی دہائی دی اقتصادی تریخ
- سوویت اتحاد دی معیشت
- سوویت اتحاد وچ 1980ء دی دہائی
- سوویت یونین وچ اصلاحات
- غیر نظر ثانی شدہ تراجم اُتے مشتمل صفحات
- مضامین مع ایچ آڈیو مائکرو فارمیٹس
- میخائل گورباچوف