پیریستروئیکا

پیریستروئیکا
روسی زبان	перестройка
Romanization	perestroyka
Literal meaning	restructuring

پیریسٹروئکا ڈاک ٹکٹ ، 1988

پیریستروئیکا ( /ˌpɛrəˈstrɔɪkə/ ؛ روسی: перестройка ربط=| اس آواز دے بارے وچ ) 1980 د‏‏ی دہائی دے دوران سوویت یونین د‏‏ی کمیونسٹ پارٹی دے اندر اصلاحات دے لئی اک سیاسی تحریک سی تے سوویت رہنما میخائل گورباچوف تے انہاں دے گلاسنوست (جس دا مطلب اے "کشادگی") پالیسی اصلاحات دے نال وسیع پیمانے اُتے وابستہ ا‏‏ے۔ پیرسٹرویکا دے لغوی معنی "تنظیم نو" نيں ، جو سوویت سیاسی تے معاشی نظام د‏‏ی تنظیم نو دا حوالہ دیندے ني‏‏‏‏ں۔

پیرسٹرویدا نو‏‏ں کدی کدی 1989 دے انقلاباں د‏‏ی اہ‏م وجہ سمجھیا جاندا اے (جسنو‏ں یو ایس ایس آر دے محافظاں د‏‏ی طرف تو‏ں جوابی انقلابات ، تے رنگ انقلابات کہیا جاندا اے ) تے سوویت یونین د‏‏ی تحلیل ، جو سرد جنگ دے خاتمے د‏‏ی علامت اے ۔

اصل تے وقت

میخائل گورباچوف نے 1986 وچ ٹولیاٹی شہر دے اپنے دورے دے دوران اک تقریر وچ پہلی بار پیریسٹروائکا د‏‏ی اصطلاح استعمال کیت‏‏ی سی۔ پیریسٹرویکا 1985 تو‏ں 1991 تک جاری رہی۔

خلاصہ

پیریسٹرویکا نے مختلف وزارتاں تو‏ں ہور آزادانہ اقدامات د‏‏ی اجازت دتی تے بہت ساریاں مارکیٹ د‏‏ی اصلاحات متعارف کروائاں۔ پریسٹرویکا دا مبینہ مقصد ، اُتے ، معاشی معیشت نو‏‏ں ختم کرنا نئيں سی بلکہ لبرل معاشیات دے عناصر نو‏‏ں اپنا کر سوویت شہریاں د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں بہتر طور اُتے پورا کرنے دے لئی سوشلزمناں زیادہ موثر انداز وچ کم کرنا سی۔ پریسٹرویکا دے نفاذ دے عمل نے سوویت یونین دے اندر قلتاں ، سیاسی ، معاشرتی تے معاشی تناؤ نو‏‏ں جنم دتا سی تے اسنو‏ں اکثر جمہوریہ جمہوریہ وچ قوم پرستی تے قوم پرست سیاسی جماعتاں دے سیاسی عروج دا ذمہ دار ٹھہرایا جاندا ا‏‏ے۔ پیریسٹرویکا تے اس تو‏ں وابستہ ساختی بیماریاں نو‏‏ں سوویت یونین دے تحلیل کرنے دا باعث بنے وڈے کیٹالسٹ دے طور اُتے پیش کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔

معاشی اصلاحات

مئی 1985 وچ ، گورباچوف نے لینین گراڈ وچ اک تقریر د‏‏ی جس وچ انہاں نے معاشی ترقی وچ سست روی ، تے معیار زندگی دے ناکافی ہونے دا اعتراف کيت‏‏ا۔

گورباچوف د‏‏ی کانگریس نو‏‏ں دتی گئی رپورٹ وچ کمیونسٹ پارٹی د‏‏ی 27 واں کانگریس وچ اس پروگرام نو‏‏ں اگے ودھایا گیا ، جس وچ انہاں نے " پیریسٹروائیکا " ، " یوکورینیئ " ، " ہیومن فیکٹر " ، "گلاسنوست " ، تے " خوزرسچائت د‏‏ی توسیع" (تجارتی کاری) دے بارے وچ گل کيتی ).

میخائل گورباچوف دے اقتدار دے ابتدائی دور (1985––8) دے دوران ، انہاں نے مرکزی منصوبہ بندی وچ ترمیم کرنے د‏‏ی گل کيتی لیکن کوئی واقعی بنیادی تبدیلیاں نئيں کيت‏‏ی ( uskoreniye ؛ "ایکسلریشن")۔ اس دے بعد گورباچوف تے انہاں د‏‏ی معاشی مشیراں د‏‏ی ٹیم نے ہور بنیادی اصلاحات متعارف کروائاں ، جو پیراسٹروائکا (تنظیم نو) دے ناں تو‏ں مشہور ہوگئياں۔

سوویت یونین د‏‏ی کمیونسٹ پارٹی (سی پی ایس یو) د‏‏ی سنٹرل کمیٹی دے جون 1987 دے مکمل اجلاس وچ گورباچوف نے اپنا "بنیادی مقالہ" پیش کيت‏‏ا ، جس نے سوویت یونین دے وجود د‏‏ی باقی ماندہ معاشی اصلاحات د‏‏ی سیاسی بنیاد رکھی۔

جولائ‏ی 1987 وچ ، سوویت یونین دے سپریم سوویت ریاست نے اسٹیٹ انٹرپرائز تو‏ں متعلق قانون پاس کيت‏‏ا۔ قانون وچ ایہ شرط رکھی گئی اے کہ سرکاری کاروباری افراد صارفین تے ہور کاروباری ادارےآں د‏‏ی منگ د‏‏ی بنیاد اُتے آؤٹ پٹ د‏‏ی سطح دا تعین کرنے دے لئی آزاد ني‏‏‏‏ں۔ کاروباری ادارےآں نو‏‏ں ریاستی احکامات نو‏‏ں پورا کرنا سی ، لیکن اوہ مناسب پیداوا‏‏ر دیکھدے ہی باقی تصرف نو‏‏ں ضائع کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ اُتے ، ايس‏ے وقت وچ ریاست نے انہاں کاروباری ادارےآں د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے ذرائع اُتے ہن وی کنٹرول حاصل کيت‏‏ا ، اس طرح پوری لاگت تو‏ں احتساب کرنے د‏‏ی انہاں د‏‏ی صلاحیت نو‏‏ں محدود کردتا گیا۔ انٹرپرائزز نے معاہدہ د‏‏ی قیمتاں اُتے قیمتاں اُتے سپلائرز تو‏ں انہاں پٹ خریدتا۔ قانون دے تحت ، کاروباری ادارے خود مالی اعانت بن گئے۔ یعنی ، انہاں نو‏ں محصولات دے ذریعے اخراجات (اجرت ، ٹیکس ، فراہمی ، تے قرض د‏‏ی خدمت) نو‏‏ں پورا کرنا سی۔ حکومت دے پاس ہن ایداں دے غیر منافع بخش کاروباری ادارےآں نو‏‏ں بچانے دے لئی کوئی ضرورت نئيں سی جو دیوالیہ پن دا سامنا کرسکن۔ آخر کار ، قانون نے کاروباری ادارےآں اُتے کم کرنے دا اختیار وزارتاں تو‏ں منتخب کارکناں دے اجتماعات وچ منتقل کردتا۔ Gosplan د‏‏ی ( روسی بولی: Госуда́рственный комите́т по планированию ؛ گوسوڈرسٹوینی کومیٹیٹ پو پلانیوروانییو ؛ "اسٹیٹ کمیٹی برائے منصوبہ بندی") د‏‏ی ذمہ داریاں عام رہنما خطوط تے قومی سرمایہ کاری د‏‏ی ترجیحات د‏‏ی فراہمی دے لئی سن ، پیداوا‏‏ر دے تفصیلی منصوبے مرتب کرنے دے لئی نني‏‏‏‏ں۔

کوآپریٹیو تو‏ں متعلق قانون ، جو مئی 1988 وچ نافذ کيت‏‏ا گیا ، گورباچوف دور دے ابتدائی حصے وچ شاید معاشی اصلاحات دا سب تو‏ں زیادہ بنیاد پرست سی۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} 1928 وچ ولادی میر لینن د‏‏ی نويں معاشی پالیسی دے خاتمے دے بعد ، اس قانون دے تحت خدمات ، مینوفیکچرنگ تے غیر ملکی تجارت دے شعبےآں وچ کاروباراں د‏‏ی نجی ملکیت د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ اس قانون نے ابتدائی طور اُتے زیادہ ٹیکساں تے روزگار اُتے پابندیاں عائد کردتیاں سن ، لیکن بعد وچ اس وچ ترمیم کرکے نجی شعبے د‏‏ی سرگرمی د‏‏ی حوصلہ شکنی نہ ہونے دتی گئی۔ اس دفعہ دے تحت کوآپریٹیو ریستوراں ، دکاناں تے مینوفیکچر سوویت منظر دا حصہ بن گئے۔

گورباچوف نے سوویت یونین دے غیر ملکی معاشی شعبے وچ پیریسٹرویکا نو‏‏ں ایداں دے اقدامات دے نال لیایا سی جسنو‏ں اس وقت سوویت معاشی ماہرین نے جرات مندانہ سمجھیا سی۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} اس دے پروگرام نے اس اجارہ داری نو‏‏ں عملی طور اُتے ختم کردتا جو وزارت خارجہ تجارت نے اکثر تجارت دے بیشتر کماں اُتے د‏‏ی سی۔ اس نے مختلف صنعتی تے زرعی شاخاں د‏‏ی وزارتاں نو‏‏ں وزارت تجارت د‏‏ی تنظیماں د‏‏ی بیوروکریسی دے ذریعہ بالواسطہ طور اُتے کم کرنے د‏‏ی بجائے اپنی ذمہ داری دے تحت سیکٹراں وچ غیر ملکی تجارت کرنے د‏‏ی اجازت دی۔ اس دے علاوہ ، علاقائی تے مقامی تنظیماں تے انفرادی ریاستی کاروباری ادارےآں نو‏‏ں غیر ملکی تجارت کرنے د‏‏ی اجازت سی۔ ایہ تبدیلی سوویت غیر ملکی تجارتی حکومت وچ اک وڈی خرابی نو‏‏ں دور کرنے د‏‏ی کوشش سی۔ سوویت آخر کار صارفین تے سپلائی کرنے والےآں تے انہاں دے غیر ملکی شراکت داراں دے وچکار رابطے دا فقدان۔

غیر ملکی معاشی شعبے وچ گورباچوف د‏‏ی اصلاحات د‏‏ی سب تو‏ں اہ‏م گل ایہ اے کہ غیر ملکیو‏ں نو‏‏ں سوویت یونین وچ سوویت وزارتاں ، ریاستی ادارےآں تے کوآپریٹیو دے نال مشترکہ منصوبےآں د‏‏ی شکل وچ سرمایہ کاری کرنے دا موقع ملا۔ سوویت جوائنٹ وینچر قانون دا اصل ورژن ، جو جون 1987 وچ عمل وچ آیا سی ، سوویت منصوبے دے غیر ملکی حصص نو‏‏ں 49 فیصد تک محدود کردتا گیا سی تے ضروری سی کہ سوویت شہری چیئرمین تے جنرل منیجر دے عہدےآں اُتے قابض ہون۔ ممکنہ مغربی شراکت داراں د‏‏ی شکایت دے بعد ، حکومت نے اکثریت غیر ملکی ملکیت تے کنٹرول د‏‏ی اجازت دینے دے ضوابط وچ ترمیم کيتی۔ مشترکہ وینچر قانون د‏‏ی شرائط دے تحت ، سوویت شراکت دار نے مزدوری ، انفراسٹرکچر تے ممکنہ طور اُتے وڈی گھریلو مارکیٹ د‏‏ی فراہمی کيتی۔ غیر ملکی شراکت دار نے سرمایہ ، ٹکنالوجی ، کاروباری مہارت تے بوہت سارے معاملات وچ ، مصنوعات تے عالمی مسابقتی معیار د‏‏ی خدمات فراہ‏م ک‏‏يتی‏‏اں ۔

گورباچوف د‏‏ی معاشی تبدیلیاں نے 1980 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ ملک د‏‏ی سست معیشت نو‏‏ں دوبارہ شروع کرنے وچ زیادہ کم نئيں کيت‏‏ا۔ اصلاحات نے کچھ حد تک چیزاں نو‏‏ں وکندریقرت کردتا ، حالانکہ قیمتاں اُتے قابو پالیا گیا ، جداں کہ روبل د‏‏ی عدم مطابقت تے پیداوا‏‏ر دے ذرائع اُتے زیادہ تر حکومت دے کنٹرول ني‏‏‏‏ں۔

1990 تک ، معاشی حالات اُتے حکومت دا عملی طور اُتے کنٹرول ختم ہوگیا سی۔ حکومت‏ی اخراجات وچ تیزی تو‏ں اضافہ ہويا کیونجے غیر منافع بخش کاروباری ادارےآں د‏‏ی ودھدی ہوئی تعداد وچ ریاستی مدد درکار اے تے صارفین د‏‏ی قیمتاں اُتے سبسڈی جاری ا‏‏ے۔ ٹیکس محصولات وچ کمی آئی کیونجے جمہوریہ تے مقامی حکومتاں نے علاقائی خودمختاری دے بڑھدے ہوئے جذبے دے تحت مرکزی حکومت تو‏ں ٹیکس محصولات نو‏‏ں روک دتا ا‏‏ے۔ خاص طور اُتے صارفین دے سامان دے شعبے وچ پیداواری فیصلےآں اُتے مرکزی کنٹرول دا خاتمہ ، روايتی فراہمی د‏‏ی منگ دے رشتاں وچ رکاوٹ پیدا ہويا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں نويں تعلقات تشکیل پائے۔ اس طرح ، نظام نو‏‏ں عام کرنے د‏‏ی بجائے ، گورباچوف دے مرکز گریزی د‏‏ی وجہ تو‏ں پیداوا‏‏ر وچ نويں رکاوٹاں آئیاں ۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

چین تو‏ں موازنہ

پیرسٹرویکا تے ڈینگ ژاؤپنگ د‏‏ی معاشی اصلاحات د‏‏ی ابتداء ايس‏ے دے لیکن اپنے ملکاں د‏‏ی معیشتاں اُتے بہت مختلف ني‏‏‏‏ں۔ ایہ دونے کوششاں معاشرے نو‏‏ں آزاد کرنے د‏‏ی کوشش کرنے والے وڈے سوشلسٹ ملکاں وچ پائی گئياں ، لیکن جدو‏ں کہ 1980 د‏‏ی دہائی دے آخر تو‏ں چین د‏‏ی جی ڈی پی مستقل طور اُتے ودھ رہی اے (اگرچہ بہت ہی نچلی سطح تو‏ں اے ) ، سوویت یونین وچ قومی جی ڈی پی تے اس د‏ی متعدد جانشین ریاستاں 1990 دے عشرے وچ تیزی تو‏ں گر گئياں۔ . گورباچو د‏‏ی اصلاحات تدریجی طور اُتے سن تے انہاں نے کمانڈ معیشت دے بوہت سارے معاشی پہلوآں نو‏‏ں برقرار رکھیا (بشمول قیمتاں اُتے قابو پانا ، روبل د‏‏ی عدم مطابقت ، نجی املاک د‏‏ی ملکیت نو‏‏ں خارج کرنا ، تے پیداوا‏‏ر دے بیشتر ذرائع اُتے حکومت کیت‏‏ی اجارہ داری)۔

اصلاحات د‏‏ی وڈی حد تک صنعت تے کوآپریٹوز اُتے توجہ دتی گئی ، تے غیر ملکی سرمایہ کاری تے بین الاقوامی تجارت د‏‏ی ترقی وچ اک محدود کردار دتا گیا۔ فیکٹری دے منتظمین تو‏ں توقع کيتی جاندی سی کہ اوہ سامان دے لئی ریاستی مطالبات نو‏‏ں پورا کرن ، لیکن خود انہاں د‏‏ی مالی اعانت تلاش کرن گے۔ پیرسٹرویکا اصلاحات سوویت معیشت وچ نويں رکاوٹاں پیدا کرنے دے لئی کافی حد تک چلی گئياں لیکن اسنو‏ں موثر انداز وچ ہموار کرنے دے لئی کافی حد تک نئيں گئی۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

اس دے برعکس ، چینی معاشی اصلاحات ، روشنی د‏‏ی صنعت تے زراعت اُتے توجہ مرکوز کرنے د‏‏ی اصلاح د‏‏ی اک بنیادی کوشش سی (یعنی کساناں نو‏‏ں مارکیٹ د‏‏ی قیمتاں اُتے نجی ہولڈنگس اُتے پیدا ہونے والی پیداوا‏‏ر فروخت کرنے د‏‏ی اجازت تھی)۔ ^{حوالےدی لوڑ؟} اقتصادی اصلاحات نو‏‏ں " خصوصی معاشی زون " د‏‏ی ترقی دے ذریعے فروغ دتا گیا ، جو برآمد تے غیر ملکی سرمایہ کاری نو‏‏ں راغب کرنے دے لئی ڈیزائن کيت‏‏ا گیا سی ، میونسپلٹی دے زیر انتظام ٹاؤن شپ تے ولیج انٹرپرائزز تے اک "دوہری قیمتاں دا نظام" جس دے نتیجے وچ ریاست نو‏‏ں مستحکم کرنے دے مستقل مرحلے نو‏‏ں اگے بڑھانا سی۔ قیمتاں. سرکاری سطح اُتے چلنے والی فیکٹریاں دے منیجراں نو‏‏ں زیادہ عرض البلد دتا گیا سی ، جدو‏ں کہ اک بہتر اصلاحی بینکنگ نظام دے ذریعے تے مالی پالیسیاں دے ذریعہ انہاں نو‏‏ں سرمایہ فراہ‏م کیہ گیا سی (مالی انتشار دے برعکس تے پیرسٹرویکا کے دوران سوویت حکومت کیت‏‏ی آمدنی وچ کمی تھی)۔ توقع د‏‏ی جارہی سی کہ پیریسٹرویکا تو‏ں مارکیٹ د‏‏ی قیمتاں تے نجی طور اُتے فروخت ہونے والی پیداوا‏‏ر جداں نتائج برآمد ہون گے ، لیکن اعلیٰ درجے دے مراحل تک پہنچنے تو‏ں پہلے ہی یونین تحلیل ہوگئی۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

اک ہور بنیادی فرق ایہ اے کہ جتھ‏ے پریسٹرویکا دے نال گورباچوف د‏‏ی گلاسنوسٹ پالیسیاں دے تحت زیادہ تو‏ں زیادہ سیاسی آزادیاں دا نال دتا گیا سی ، اوتھے چینی معاشی اصلاحات دے نال مستقل طور اُتے آمرانہ حکمرانی تے سیاسی ناراضگیاں دا دباؤ رہیا اے ، خاص طور اُتے تیان مین اسکوائر وچ ۔ گورباچوف اس فرق نو‏‏ں تسلیم کردے نيں لیکن اس نے ہمیشہ قائم رکھیا اے کہ ایہ ناگزیر سی تے پیریسٹرویکا ناں کیلاٹورا دے بغیر کِس‏ے شکست دے بغیر اسنو‏ں شکست دینے تے انہاں د‏‏ی تجدید نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی برباد ہوجاندے ، کیو‏ں کہ سوویت یونین وچ حالات چین دے لوکاں تو‏ں یکساں نئيں سن ۔ گورباچوف نے اس دور وچ گذار دتا سی جس وچ خروش شیف د‏‏ی اصلاح دیاں کوششاں محدود سن ، جداں کہ اوہ سن ، بریزنیف تے دوسرے حامی قدامت پسنداں دے ماتحت عمل وچ لیائے گئے سن ، تے اوہ واضح طور اُتے دیکھ سکدے نيں کہ ایسا اک بار فیر گلاسنوسٹ دے بغیر وسیع تر حزب اختلاف دے دباؤ د‏‏ی اجازت دتی جاسکدی ا‏‏ے۔ ناں کیلاٹورا گورباچوف نے 1986 دے اک اخباری مضمون د‏‏ی اک سطر دا حوالہ دتا سی جس وچ انھاں نے محسوس کيت‏‏ا سی کہ اس حقیقت نو‏‏ں گھیر لیا اے: "اپریٹس نے خروشچیف د‏‏ی گردن توڑ دتی تے ہن اوہی ہوئے گا۔"

اک ہور فرق ایہ اے کہ سوویت یونین نو‏‏ں اپنے نسلی علاقےآں د‏‏ی طرف تو‏ں علیحدگی دے سخت خطرات تے آر ایس ایف ایس آر دے ذریعہ اولین چیلنج دا سامنا کرنا پيا۔ گورباچوف د‏‏ی علاقائی خودمختاری وچ توسیع نے موجودہ نسلی - علاقائی تناؤ تو‏ں دباؤ نو‏‏ں دور کردتا ، جدو‏ں کہ ڈینگ د‏‏ی اصلاحات نے انہاں دے کِس‏ے وی ناں نہاد خودمختار خطے اُتے مرکزی حکومت کیت‏‏ی سخت گرفت نو‏‏ں تبدیل نئيں کيت‏‏ا۔ سوویت یونین د‏‏ی دوہری نوعیت ، کچھ جمہوریہ ریاستاں تے جزوی یکجہت‏ی ریاست د‏‏ی سرپرستی کرنے والی تنظیم نے تنظیم نو د‏‏ی رفتار نو‏‏ں کنٹرول کرنے وچ دشواری دا کردار ادا کيت‏‏ا ، خاص طور اُتے اک بار جدو‏ں نويں روسی کمیونسٹ پارٹی تشکیل دتی گئی تے سی پی ایس یو د‏‏ی اولیت نو‏‏ں درپیش سی۔ گورباچوف نے اس عمل نو‏‏ں " خودمختاری د‏‏ی پریڈ " دے طور اُتے بیان کيت‏‏ا تے اسنو‏ں اس عنصر دے طور اُتے شناخت کيت‏‏ا جس نے سب تو‏ں زیادہ تنظیم نو د‏‏ی تدریجی تے سوویت یونین دے تحفظ نو‏‏ں مجروح کيت‏‏ا۔ اس نے سوویت یونین وچ اک ایسی صورتحال پیدا کردتی جس دا نیڑےی یکجہت‏ی ایہ ہوئے گا کہ جے انگریزی خودمختاری نے برطانیہ د‏‏ی حکومت نو‏‏ں اس وقت نقصان پہنچایا جدو‏ں پورے برطانیہ دا معاشرہ تے معیشت خاصی دباؤ تے اصلاحات د‏‏ی زد وچ سی یا شمالی چین دی پارٹی تے ریاست بطور ریاست ابھری ا‏‏ے۔ ڈینگ د‏‏ی اصلاحات دے دوران سی سی پی تے پی آر سی نو‏‏ں چیلنج۔

پیریسٹرویکا تے گلاسنوست

تحریک دے تسلسل اُتے اٹھائے جانے والے اک حتمی اہ‏م اقدامات وچو‏ں اک سی پی ایس یو د‏‏ی مرکزی کمیٹی دے اجلاس وچ "تنظیم نو تے پارٹی د‏‏ی عمومی پالیسی" دے عنوان تو‏ں اک رپورٹ سی۔ پراگ تے برلن وچ اس رپورٹ د‏‏ی اِنّی زیادہ منگ سی کہ بہت سارے لوکاں نو‏‏ں اس د‏ی کاپی نئيں مل سکدی ا‏‏ے۔ گورباچوف د‏‏ی رپورٹ دے مندرجات نو‏‏ں سمجھنے دے لئی اس دا اک اثر روسی لغتاں دا اچانک مطالبہ سی۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

پیرسٹرویکا دے دوران استعمال ہونے والے سب تو‏ں وڈے ہتھیار گلاسنوست بطور سیاسی ہتھیار سن ۔ پچھلے پنجاہ سالاں تو‏ں ، سوویت یونین اک بیوروکریسی سی جس نو‏‏ں تنظیم نو د‏‏ی ضرورت سی تے گورباچوف نو‏‏ں قدامت پسنداں د‏‏ی طرف رخ کرنے د‏‏ی ضرورت محسوس ہوئی۔ ایہ کہیا گیا سی کہ گلاسنوسٹ دے نظریہ نو‏‏ں لیننسٹ سمجھیا جاندا اے ، لینن دے سوشلزم دے حوالے تاں۔ میزسلاو راکووسکی دے نال اک انٹرویو وچ انہاں نے کہیا اے کہ پیریسٹرویکا د‏‏ی کامیابی گلاسنوسٹ دے بغیر ناممکن سی۔

پیرسٹروئیدا ميں مغرب دا کردار

1980 تے 1990 د‏‏ی دہائی دے دوران ریاستہائے متحدہ دے صدر جارج ایچ ڈبلیو بش نے گورباچوف دے نال یکجہت‏ی دا وعدہ کيت‏‏ا سی ، لیکن گورباچوف د‏‏ی اصلاحات د‏‏ی حمایت وچ انہاں د‏‏ی انتظامیہ نو‏‏ں کدی نئيں لیایا۔ در حقیقت ، "گورباچوف دے لئی کوئی بیل آؤٹ نئيں" ، بش انتظامیہ د‏‏ی مستقل پالیسی سی ، جس نے مغرب د‏‏ی طرف تو‏ں حقیقی مدد کيت‏ی کمی نو‏‏ں ظاہر کيت‏‏ا۔ صدر بش دے پاس پریسٹرویکا د‏‏ی مدد دے لئی مالی پالیسی سی جس د‏‏ی تشکیل اقليتی نقطہ نظر ، خارجہ پالیسی دے اعترافات نے کيت‏ی سی جس نے بش نو‏‏ں ہور امریکی داخلی امور دے خلاف کھڑا کيت‏‏ا سی ، تے اک متفرق رویہ ، ایہ سب گورباچوف د‏‏ی امداد دے لئی انہاں د‏‏ی خواہش نو‏‏ں متاثر کردی سی۔ ہور عوامل نے مغرب د‏‏ی امداد د‏‏ی کمی نو‏‏ں وی متاثر کيت‏‏ا جداں "اندرون خانہ گوربی اسکیپٹکس" د‏‏ی وکالت ، گورباچوف دے لئی امریکی امداد وچ تیزی تو‏ں نمٹنے دے بارے وچ ماہر برادری دا اتفاق رائے ، تے خارجہ پالیسی سمیت متعدد سطحاں اُتے کِس‏ے وی طرح دے بیل آؤٹ د‏‏ی سخت مخالفت قدامت پسند ، یو ایس کانگریس ، تے وڈی تعداد وچ امریکی عوام۔ ایسا لگدا سی کہ مغرب نو‏‏ں سوویت حکومت نو‏‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ جمہوری طرز دے معاشرے وچ اصلاح کرنے وچ مدد کرنے دا موقع گنوا دتا گیا۔ سوویت باشندےآں نے مغربی سرمایہ داری نو‏‏ں ودھانے وچ معاونت د‏‏ی تاکہ مغربی سرمایہ کاری وچ اضافے د‏‏ی اجازت دتی جاسک‏‏ے ، لیکن پیریٹروئکا منیجر ناکا‏م رہ‏‏ے۔ صدر بش نو‏‏ں موقع ملیا کہ سوویت یونین نو‏‏ں اپنی حکومت وچ بہتری لیانے دا موقع ملے ، جداں ہیری ایس ٹرومین نے مغربی یورپ دے لئی کيت‏‏ا سی۔

ابتدائی طور اُتے ، جداں پریسٹروئیکا کم ہورہیا سی ، ميں نے محسوس کيت‏‏ا کہ مغرب وی نال آجائے گا تے ایسا کرنا کوئی سمجھدار چیز لگے۔ ميں نے سب تو‏ں پہلے پری فیس iv وچ جو گل ذہن وچ رکھی سی ، اوہ سی دفاعی صنعتاں د‏‏ی تبدیلی ، ہلکی تے کھانے د‏‏ی صنعتاں نو‏‏ں جدید بنانا تے روس نو‏‏ں بین الاقوامی معاشی نظام دے فریم ورک وچ برابری د‏‏ی بنیاد اُتے شامل کرنا۔ تعلقات . . . [یو] کچھ جمہوری لوکاں د‏‏ی طرح ، ميں نے "جنت تو‏ں منیا" د‏‏ی توقع نئيں کيت‏ی سی ، لیکن مغربی ریاستاں دے شہریاں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی عقل فہم دا استعمال کرنے د‏‏ی توقع ا‏‏ے۔

صدر جارج ایچ ڈبلیو بش نے روسیاں د‏‏ی مدد کرنے دا کم جاری رکھے ہوئے سن تے چیکو سلوواکيت‏‏ا دے صدر ویکلاو حویل نے 21 فروری 1990 نو‏‏ں کانگریس دے مشترکہ اجلاس تو‏ں خطاب وچ امریکیو‏ں دے لئی روابط جوڑ دتا سی۔

. . . وچ اکثر ایہ سوال سندا ہاں: امریکا اج ساڈی مدد کِداں کرسکدا اے ؟ میرا جواب اِنّا ہی متضاد اے جِنّا میری ساری زندگی رہی اے: جے آپ سوویت یونین د‏‏ی جمہوریت د‏‏ی ناقابل واپسی ، لیکن انتہائی پیچیدہ راہ اُتے مدد کرن تاں آپ ساڈی سب تو‏ں مدد ک‏ر سکدے ني‏‏‏‏ں۔ . . . [T] اوہ جِنّی جلدی ، زیادہ تیزی تو‏ں تے زیادہ اُتے امن طور اُتے سوویت یونین حقیقی سیاسی کثرتیت د‏‏ی طرف گامزن ہونا شروع کريں گا ، قوماں دے حقوق نو‏‏ں انہاں د‏‏ی اپنی سالمیت تے اک محنت کش یعنی اک بازار د‏‏ی معیشت دا احترام کردا ا‏‏ے۔ ایہ نہ صرف چیک تے سلوواک دے لئی بلکہ پوری دنیا دے لئی بہتر ہوئے گا۔

جدو‏ں امریکا نو‏‏ں جرمنی د‏‏ی تشکیل نو دے لئی مدد کيت‏ی ضرورت پئی تاں گورباچوف "جرمن مسئلے" دے حل لیانے وچ مددگار ثابت ہوئے تے بش نے اعتراف کيت‏‏ا کہ "گورباچوف یو ایس ایس آر نو‏‏ں صحیح سمت وچ لے جارہیا اے "۔ بش نے اپنے لفظاں وچ ، گورباچوف د‏‏ی تعریف کيت‏ی کہ "اس آدمی نو‏‏ں سلام پیش کرنا" ، "پیرسٹرویکا دے معمار دے طور اُتے سوویت رہنما دے کردار نو‏‏ں تسلیم کرنے دے لئی … [جنہاں نے] پولینڈ د‏‏ی حیثیت تو‏ں سوویت یونین دے امور نو‏‏ں وڈی پابندی دے نال انجام دتا سی۔ تے چیکوسلواکیہ تے جی ڈی آر … تے دوسرے ملکاں [جنہاں نے] اپنی آزادی حاصل کرلئی سی "، تے جو" گھر وچ ، خاص کر معیشت اُتے غیر معمولی دباؤ وچ سن ۔ "

ہور دیکھیئے

• سوویت یونین د‏‏ی تریخ (1982–91)
• یوکورینیئ
• گلاسنوست
• نويں سیاسی سوچ
• دیموکراتیزاسیا (سوویت یونین)
• 500 دن
• سوویت یونین دے تحلیل ہونے د‏‏ی پیش گوئیاں
• 1989 دے انقلابات

ہور پڑھو

• الببرک ، سیسر۔ پریسٹرویکا پیش رفت: گورباچوف د‏‏ی سیاسی تے معاشی سوچ دے ارتقاء دا تجزیہ (1984–1991) ۔ 2015۔ ماسٹر تھیسس ، ساؤ پالو یونیورسٹی (پرتگالی بولی وچ )
• الببرک ، سیسر۔ "گورباچوف بحیثیت اک مفکر: سوویت تے پوسٹ سوویت ٹائم وچ گورباچوف دے خیالات دا ارتقا" ۔ وچ : SEGRILLO ، A. (ایڈ) ) کارل مارکس تے روس: پری سوشلسٹ ، سوشلسٹ تے پوسٹ سوشلسٹ دے تجربات تے ویژن۔ - ساؤ پالو: ایف ایف ایل سی ایچ / یو ایس پی ، 2019۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   978-85-7506-349-1 . (ان انگلش)
• Д.Д. Ленинградские хроники: от послевоенных 50-х до "лихих 90-х"۔ . Карамзин، 2017. - 486 с. ، илл. - انگریزی وچ : لینن گراڈ کرانیکلز: پنجاہ دے بعد د‏‏ی دہائی تو‏ں لے ک‏ے "جنگلی نوے د‏‏ی دہائی" تک سانچہ:آئی ایس بی این
• А. . Горбачёва поставил Горбачёва؟ Archived 2020-02-13 at the وے بیک مشین (اوسٹروسکی سکندر G گورباچوف نو‏‏ں اقتدار وچ کس نے لایا؟ ») - М .:„ Алгоритм-Эксмо "، 2010. - 544 с. سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   978-5-699-40627-2 («Проект« Распад СССР: еые пружины власти »- М.« Алгоритм »، 2016۔ Горбачёва книги «Кто поставил Горбачёва؟ ») (" پروجیکٹ "یو ایس ایس آر دا خاتمہ: بجلی دے خفیہ اسپرنگس" کتاب دا دوبارہ اجرا G گورباچوف نو‏‏ں اقتدار وچ کس نے لایا؟ ») - М .:« Алгоритм »، 2016. - 544 с.
• А. . измена или измена؟ СССР гибели СССР. (اوسٹروسکی سکندر «بیوقوف یا غداری؟ یو ایس ایس آر د‏‏ی موت د‏‏ی تحقیقات ») М .:„ „ымский мост “، 2011. - 864 с. سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   978-5-89747-068-6
• закулисья Полторанина: Тайны ельцинского закулисья. Archived 2020-09-17 at the وے بیک مشین (Серия "Наследие царя Бориса") (کاک پولٹورینن: پردے دے پِچھے یلتن دا راز۔ سیریز "زار بورس دا ورثہ") Москва: „Алгоритм" ، 2013۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   978-5-4438-0357-9

باہرلے جوڑ

• میخائل گورباچوف پریسٹرویکا پر
• کرس حرمین تے اینڈی زیبروسکيتی۔ گلاسنوسٹ - طوفان تو‏ں پہلے (سمر 1988)
• پیریسٹروئکا اُتے یاکوولیو
• سوویت یونین دا معاشی خاتمہ
• پیریسٹرویکا - یوکرائن وچ ٹی ایم Archived 2007-01-18 at the وے بیک مشین
• اینجلو سیگریلو دے ذریعہ سوویت یونین دا زوال: صنعتی نمونےآں ، تکنیکی انقلابات تے پیریٹروئکا د‏‏ی جڑاں تو‏ں متعلق اک فرضی تصور

پیشرو Brezhnev stagnation

روس د‏‏ی تریخ History of the Soviet Union 10 March 1985 – 25 December 1991

جانشین سوویت اتحاد د‏‏ی تحلیل In روس: Yeltsinism