چیچک خاتون
چیچک خاتون | |
---|---|
(ترکی وچ: Çiçek Hatun) | |
جم | سنہ 1431 |
وفات | سنہ 1498 (66–67 سال) |
وجہ وفات | طاعون |
مدفن | قاہرہ |
طرز وفات | طبعی موت |
شہریت | سلطنت عثمانیہ |
شریک حیات | محمد II |
اولاد | جم سلطان |
خاندان | عثمانی خاندان |
ترمیم |
چیچک سواݨی۔ (Çiçek Hatun) عثمانی سلطان محمد فاتح دی بیوی نيں، انھاں دا پُتر امیر جم سلطان نے بایزید ثانی توں تخت نشینی دے لئی تنازعہ کيتا سی۔
ولادت و حالات
[سودھو]چیچک سواݨی دی پیدائش اک ترک خاندان وچ سنہ 1431ء وچ ہوئی۔[۱] 22 دسمبر 1459ء نوں عثمانی سلطان محمد فاتح نال شادی ہوئی۔ انہاں توں صرف اک اولاد جم ہوئی، بعض مصادر توں معلوم ہُندا اے کہ اک ہور وڈا لڑکا راج پُتر(شہزادہ) مصطفیٰ وی سی جو بچپن ہی وچ فوت ہو گیا سی۔[۱] عثمانی روایت سی کہ تمام شہزادےآں نوں وکھ وکھ علاقےآں دا گورنر رہ کے سلطنت چݪاݨ دی مشق کرائی جاندی سی، ايسے لئی انہاں دے بیٹے جم سلطان نوں قونیہ دا گورنر بنایا گیا تے اوتھے بیٹے دے نال انہاں دی والدہ چیچک سواݨی وی رہندی سی۔[۲]
بیٹے دی بغاوت و سرکشی
[سودھو]سلطان محمد فاتح دی وفات دے بعد انہاں دے دونے بیٹے جم (جو چیچک سواݨی توں سن ) تے بایزید ثانی وچ جانشینی دے لئی تنازعہ ہو گیا، لیکن جِت بایزید نوں حاصل ہوئی۔ جم مصر فرار ہو گیا تے اوتھے قاہرہ وچ مملوک حکمران سیف الدین قایتبائی توں مدد چاہی۔[۳][۴] چیچک سواݨی وی اپنے بیٹے نال سی تے قاہرہ چلی گئی سی، تمام لوکاں دی مخالفت تے نہ چاہنے دی باوجود وی چیچک سواݨی اپنے بیٹے دے حق وچ سی تے اس معاملہ وچ مکمل حمایت کردی سی۔[۵][۶]
بالآخر 1482ء وچ فیر بایزید ثانی توں لڑائی ہوئی تے جم نوں شکست ہوئی۔ جم فیر توں جزیرہ رودوش بھج گیا تے اوتھے بزرگ یوحنا دے گھڑسواراں تے مغربی ملکاں توں اپنے بھائی دے خلاف مدد حاصل کرنے دی کوشش کيتی۔[۷] لیکن سلطان بایزید ثانی 35000 دوقیہ سالانہ شرط اُتے جم نوں فرسان دی ریاست دے لئی راضی کر ليا، تے ایہ وعدہ لیا اپنے پورے دور حکومت وچ انہاں دے جزیرہ نوں ہتھ نئيں لگائے گا، سب نے اس اُتے اتفاق کيتا۔ لیکن بعد وچ لوک فیر گئے تے راج پُتر(شہزادہ) نوں پوپ "اینوسنٹ ہشتم" دے حوالہ کر دتا، پوپ دے مرنے دے بعد اس نے جانشین نے فرانسیسیاں دے راج پُتر(شہزادہ) دی حوالگی دے مطالبہ تے مجبور کرنے اُتے راج پُتر(شہزادہ) جم نوں زہر دے دتا، راج پُتر(شہزادہ) جم اوتھے ناپولی وچ وفات پا گیا، بعد وچ اس دا جسم بورصہ لیایا گیا تے اوتھے دفن کيتا گیا۔[۸]
اس دوران چیچک سواݨی مصر دے قاہرہ وچ سیف الدین قایتبائی دے پاس سی، قایتبائی نوں اپنے بیٹے دی مدد دے لئی ابھارتی رہندی،[۹][۱۰] اپنے بیٹے جم دے پاس گرفتاری توں پہلے خطوط وی بھیجیا کردی سی،[۱۱] مصر وچ بایزید دے بارے وچ خفیہ خبراں حاصل کردی تے اس دے بعد اپنے بیٹے دی مدد دے لئی استعمال کردی،[۱۲][۱۳] بیٹے دی گرفتاری دے بعد مال و دولت دے بدلے چھڑانے دی بارہیا کوشش کيتی لیکن ناکام رہی۔[۶]
وفات
[سودھو]چیچک سواݨی دی وفات طاعون وبا دی وجہ توں قاہرہ وچ 3 مئی 1498 وچ ہوئی۔[۱۴] پہلے اوتھے مصر ہی وچ دفن کيتا گیا،[۳] بعد وچ انہاں دے جسم نوں ناپولی لیایا گیا جتھے انہاں دے بیٹے جم تے وڈا پُتر مصطفیٰ مدفون سن اوتھے دفن کيتا گیا۔[۱۵]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ Babinger 1992, p. 173.
- ↑ Peirce 1993, p. 47.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Uluçay 1985, p. 41.
- ↑ Har-El 1995, p. 105.
- ↑ Peirce 1993, p. 47-8.
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ Peirce 1993, p. 48.
- ↑ Har-El 1995, p. 112.
- ↑ Har-El 1995, p. 117.
- ↑ Yurdusev 2016, p. 83.
- ↑ Journal 1979, p. 219.
- ↑ Har-El 1995, p. 120.
- ↑ Har-El 1995, p. 121.
- ↑ Har-El 1995, p. 129.
- ↑ Sakaoğlu 2008, p. 157.
- ↑ Peirce 1993, p. 50.