Jump to content

چیچک خاتون

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
چیچک خاتون
(ترکی وچ: Çiçek Hatun ویکی ڈیٹا اُتے (P1559) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
جم سنہ 1431   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


برصہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات سنہ 1498 (66–67 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


قاہرہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وجہ وفات طاعون   ویکی ڈیٹا اُتے (P509) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مدفن قاہرہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P119) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
طرز وفات طبعی موت   ویکی ڈیٹا اُتے (P1196) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شہریت سلطنت عثمانیہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شریک حیات محمد II   ویکی ڈیٹا اُتے (P26) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اولاد جم سلطان   ویکی ڈیٹا اُتے (P40) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
خاندان عثمانی خاندان   ویکی ڈیٹا اُتے (P53) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

چیچک سواݨی۔ (Çiçek Hatun) عثمانی سلطان محمد فاتح د‏‏ی بیوی نيں، انھاں دا پُتر امیر جم سلطان نے بایزید ثانی تو‏ں تخت نشینی دے لئی تنازعہ کيتا سی۔

ولادت و حالات

[سودھو]

چیچک سواݨی د‏‏ی پیدائش اک ترک خاندان وچ سنہ 1431ء وچ ہوئی۔[۱] 22 دسمبر 1459ء نو‏‏ں عثمانی سلطان محمد فاتح نال شادی ہوئی۔ انہاں تو‏ں صرف اک اولاد جم ہوئی، بعض مصادر تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ اک ہور وڈا لڑکا راج پُتر(شہزادہ) مصطفیٰ وی سی جو بچپن ہی وچ فوت ہو گیا سی۔[۱] عثمانی روایت سی کہ تمام شہزادےآں نو‏‏ں وکھ وکھ علاقےآں دا گورنر رہ ک‏ے سلطنت چݪاݨ د‏‏ی مشق کرائی جاندی سی، ايس‏ے لئی انہاں دے بیٹے جم سلطان نو‏‏ں قونیہ دا گورنر بنایا گیا تے اوتھے بیٹے دے نال انہاں د‏‏ی والدہ چیچک سواݨی وی رہندی سی۔[۲]

بیٹے د‏‏ی بغاوت و سرکشی

[سودھو]

سلطان محمد فاتح د‏‏ی وفات دے بعد انہاں دے دونے بیٹے جم (جو چیچک سواݨی تو‏ں سن ) تے بایزید ثانی وچ جانشینی دے لئی تنازعہ ہو گیا، لیکن جِت بایزید نو‏‏ں حاصل ہوئی۔ جم مصر فرار ہو گیا تے اوتھ‏ے قاہرہ وچ مملوک حکمران سیف الدین قایتبائی تو‏ں مدد چاہی۔[۳][۴] چیچک سواݨی وی اپنے بیٹے نال سی تے قاہرہ چلی گئی سی، تمام لوکاں د‏‏ی مخالفت تے نہ چاہنے د‏‏ی باوجود وی چیچک سواݨی اپنے بیٹے دے حق وچ سی تے اس معاملہ وچ مکمل حمایت کردی سی۔[۵][۶]

بالآخر 1482ء وچ فیر بایزید ثانی تو‏ں لڑائی ہوئی تے جم نو‏‏ں شکست ہوئی۔ جم فیر تو‏ں جزیرہ رودوش بھج گیا تے اوتھ‏ے بزرگ یوحنا دے گھڑسواراں تے مغربی ملکاں تو‏ں اپنے بھائی دے خلاف مدد حاصل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔[۷] لیکن سلطان بایزید ثانی 35000 دوقیہ سالانہ شرط اُتے جم نو‏‏ں فرسان د‏‏ی ریاست دے لئی راضی ک‏ر ليا، تے ایہ وعدہ لیا اپنے پورے دور حکومت وچ انہاں دے جزیرہ نو‏‏ں ہتھ نئيں لگائے گا، سب نے اس اُتے اتفاق کيتا۔ لیکن بعد وچ لوک فیر گئے تے راج پُتر(شہزادہ) نو‏‏ں پوپ "اینوسنٹ ہشتم" دے حوالہ کر دتا، پوپ دے مرنے دے بعد اس نے جانشین نے فرانسیسیاں دے راج پُتر(شہزادہ) د‏‏ی حوالگی دے مطالبہ تے مجبور کرنے اُتے راج پُتر(شہزادہ) جم نو‏‏ں زہر دے دتا، راج پُتر(شہزادہ) جم اوتھے ناپولی وچ وفات پا گیا، بعد وچ اس دا جسم بورصہ لیایا گیا تے اوتھ‏ے دفن کيتا گیا۔[۸]

اس دوران چیچک سواݨی مصر دے قاہرہ وچ سیف الدین قایتبائی دے پاس سی، قایتبائی نو‏‏ں اپنے بیٹے د‏‏ی مدد دے لئی ابھارتی رہندی،[۹][۱۰] اپنے بیٹے جم دے پاس گرفتاری تو‏ں پہلے خطوط وی بھیجیا کردی سی،[۱۱] مصر وچ بایزید دے بارے وچ خفیہ خبراں حاصل کردی تے اس دے بعد اپنے بیٹے د‏‏ی مدد دے لئی استعمال کردی،[۱۲][۱۳] بیٹے د‏‏ی گرفتاری دے بعد مال و دولت دے بدلے چھڑانے د‏‏ی بارہیا کوشش کيتی لیکن ناکا‏م رہی۔[۶]

وفات

[سودھو]

چیچک سواݨی د‏‏ی وفات طاعون وبا د‏‏ی وجہ تو‏ں قاہرہ وچ 3 مئی 1498 وچ ہوئی۔[۱۴] پہلے اوتھے مصر ہی وچ دفن کيتا گیا،[۳] بعد وچ انہاں دے جسم نو‏‏ں ناپولی لیایا گیا جتھے انہاں دے بیٹے جم تے وڈا پُتر مصطفیٰ مدفون سن اوتھے دفن کيتا گیا۔[۱۵]

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ Babinger 1992, p. 173.
  2. Peirce 1993, p. 47.
  3. ۳.۰ ۳.۱ Uluçay 1985, p. 41.
  4. Har-El 1995, p. 105.
  5. Peirce 1993, p. 47-8.
  6. ۶.۰ ۶.۱ Peirce 1993, p. 48.
  7. Har-El 1995, p. 112.
  8. Har-El 1995, p. 117.
  9. Yurdusev 2016, p. 83.
  10. Journal 1979, p. 219.
  11. Har-El 1995, p. 120.
  12. Har-El 1995, p. 121.
  13. Har-El 1995, p. 129.
  14. Sakaoğlu 2008, p. 157.
  15. Peirce 1993, p. 50.