ڈاکٹر عارفہ صبح خان

ڈاکٹر عارفہ صبح خان---اردو بولی د‏‏ی نامور نقاد، محقق، شاعرہ، ادیبہ، معلمہ، صحافی، اینکر، ڈراما نگار، کالم نگار، مزاح نگار تے دانشور

پروفیسر ڈاکٹر عارفہ صبح خان ، (پیدائش: 10 دسمبر، 1970ء )لاہور،پاکستان نال تعلق رکھنے والی اردو زبان د‏‏ی نامور نقاد، محقق، شاعرہ، ادیبہ، معلمہ، صحافی، اینکر، ڈراما نگار، کالم نگار، مزاح نگار تے دانشور نيں۔حسب و نسب دے اعتبار تو‏ں یوسف زئی پٹھان نيں۔

تعلیم

• پی ایچ ڈی   یونیورسٹی آف ایجوکیشن، لاہور
• ایم۔فل اردو   یونیورسٹی آف ایجوکیشن، لاہور
• ایم اے اردو   پنجاب یونیورسٹی، لاہور
• گریجوایشن   اسلامیہ کالج برائے سوانیاں، لاہور
• انٹر میڈیٹ   اسلامیہ کالج برائے سوانیاں، لاہور
• میٹرک   گورنمنٹ گرلز ہائی سکول، لاہور

اعزازات

• پاکستان د‏‏ی پہلی مزاح نگار سواݨی
• پاکستان د‏‏ی پہلی لیڈی کرائم رپورٹر
• پاکستان د‏‏ی پہلی پولیٹیکل لیڈی رپورٹر
• صدر ویمن جرنلسٹ فورم، پریس کلب لاہور (مسلسل پنج سال)
• 12 گولڈ میڈلز   (تین مرتبہ ہیٹ ٹرک)
• 65 ہور ادبی و صحافتی ایوارڈز
• 20 شیلڈز
• 07 بار مسلسل بہترین صحافی دا ایوارڈ

خطابات

• صحافت د‏‏ی شیرنی   (مجید نظامی مرحوم)
• سوانیاں د‏‏ی پطرس بخاری   ( کرنل محمد خان )
• اُردُو ادب د‏‏ی قلو پطرہ   (ڈاکٹر جمیل جالبی مرحوم)
• اعزازات د‏‏ی ملکہ   (ادیب جاودانی)
• ادب دا چمکتا ستارہ   ( گورنر پنجاب چوہدری سرور)
• چلدا پھردا انشائیہ   ( شفیق الرحمٰن)
• مزاح د‏‏ی خان زادی   ( ڈاکٹر وحید قریشی مرحوم)
• پیکر جرأت   ( مجیب الرحمٰن شامی)
• زیرک نقاد   ( ڈاکٹر سلیم اختر)
• ادب و صحافت د‏‏ی لیلیٰ خالد   ( ڈاکٹر اختر شمار)
• امکانات د‏‏ی دنیا   ( حسن نثار)
• عہد حاضر د‏‏ی ارسطو   ( گورنر پنجاب چوہدری سرور)

ادبی و صحافتی حیثیت و مراتب

• چیف ایگزیکٹو ابن آدم فاؤنڈیشن انٹرنیشنل
• چیئر پرسن خیابان ادب، ادبیات پاکستان
• صدر پاکستان فیڈرل یونین آف کالمسٹ
• صدر ویمن ونگ گھر فاؤنڈیشن
• تعلیمی سفیر، غزالی ایجوکیشن ٹرسٹ
• نان آفیشل وزیٹر آف پنجاب جیل
• اعزازی ممبر پریس کلب، لاہور (لائف ٹائم)
• سینیئر جرنلسٹ، نوائے وقت، لاہور
• ممبر نظریہ پاکستان ٹرسٹ، لاہور
• نائب صدر، اقبال دوست سوسائٹی
• ممبر ادبی بیٹھک، الحمرا سینٹر، لاہور
• ممبر خواجہ فرید سنگت، لاہور
• ممبر جگنو انٹر نیشنل سوسائٹی
• سابق ایگزیکٹو ممبر، انسداد تشدد کمیٹی برائے سوانیاں

پرنٹ تے الیکٹرانک میڈیا د‏‏ی خدمات

• پرنٹ میڈیا:   لیڈی رپورٹر، میگزین ایڈیٹر، فیچر رائٹر، کالم نگار، ایڈیٹوریل اسسٹنٹ، انچارج ایڈیشنز
  روزنامہ جنگ، نوائے وقت، روزنامہ پاکستان، روز نامہ انصاف
• الیکٹرانک میڈیا:   ڈراما رائٹر
  ( نويں راستے، کیو‏ں، لیڈی رپورٹر، آئینہ)
• الیکٹرانک میڈیا:   اینکر، پروڈیوسر، تجزیہ نگار
  پی ٹی وی، سٹار ایشیا، رائل نیوز، کوہ نور
• الیکٹرانک میڈیا:   اینکر سیاسی پروگرامز
  ( پولٹیکل ٹائم،ہاٹ ایشوز،پولٹیکل ٹمپریچر،ون ٹو ون)
  

تعلیمی خدمات

• سابقہ معلمہ الیگزر اکیڈمی، گارڈن ٹاون، لاہور
• سابقہ لیکچرار سٹینڈرڈ کالج، لاہور
• سابقہ ہیڈ آف اردو ڈیپارٹمنٹ، فضائیہ کالج، لاہور کینٹ
• وزیٹنگ پروفیسر پنجاب یونیورسٹی لاہور
• وزیٹنگ پروفیسر یونیورسٹی آف ساؤتھ ایشا، لاہور
• وزیٹنگ پروفیسر بہاؤ الدین یونیورسٹی، لاہور کیمپس
• وزیٹنگ پروفیسر یونیورسٹی آف مینجمنٹ اینڈ ٹیکنالوجی، لاہور
• وزیٹنگ پروفیسر یونیورسٹی آف سینڑل پنجاب، لاہور
• وزیٹنگ پروفیسر لاہور کالج یونیورسٹی، لاہور
• وزیٹنگ پروفیسر منہاج یونیورسٹی، لاہور

سماجی خدمات

• اکتوبر 1998ءنوائے وقت وچ چار جلے بچےآں د‏‏ی خبر شائع کيتی۔ انہاں دے لئی 400000 روپے د‏‏ی خطیر رقم اکٹھی ک‏ر ک‏ے امریکا علاج دے لئی بھجوایا۔ کامیاب سرجری دے بعد ایہ بچے 03 دسمبر 1999ء نو‏‏ں وطن واپس آئے۔
• 29 اگست 1999]]ء نو‏‏ں 06 اپاہج بچےآں دے لئی بیت المال تو‏ں تو‏ں حیات وظیفہ مقرر کروایا۔
• [[18 مارچ 1999ء نو‏‏ں نبیحہ نامی بچی جو اگ تو‏ں بُری طرح جھلس گئی سی اس د‏ی خبر لگائی جس اُتے بروقت کارروائی کردے اس وقت دے وزیر اعظم نواز شریف نے 3600000 روپے بیرون ملک علاج دے لئی عطا کیتے۔
• 14 جولائ‏ی 1998ء نو‏‏ں اپنے کالم غریباں د‏‏ی دعاواں لاں اُتے وزیر اعلیٰ پنجاب تو‏ں سوانیاں دے خلاف تشدد د‏‏ی روک تھام اُتے اعلیٰ سطح د‏‏ی کمیٹی بنوائی تے سینکڑاں عورتاں د‏‏ی مدد کيت‏ی۔
• 04 دسمبر 1999ء نو‏‏ں جاوید اقبال نامی نفسیا‏‏تی مریض جس نے 100 تو‏ں ودھ بچےآں نو‏‏ں اغوی تے قتل کيتا سی، اس خبر اُتے جاوید نامی بچہ دس ماہ د‏‏ی طویل مدت دے بعد اپنے والدین نو‏‏ں مل گیا۔
• 20 اپریل 1999ء نو‏‏ں زہرہ نامی بچی جس دے دل وچ سوراخ سی اس دا مفت علاج چلڈرن ہسپتال لاہور تو‏ں کروایا۔
• 03 اگست 1999]]ء نو‏‏ں ایم ایس سی کرنے والی بے روز گار قیصرہ قریشی جو گذشتہ نو سال تو‏ں نوکری دے لئی دھکے کھا رہی سی، گریڈ 17 وچ نوکری دلوائی۔
• [[04 مئی 1999ء نو‏‏ں سمیرا نامی تھیلیسیمیا جداں موذی مرض د‏‏ی شکار بچی دا مفت علاج کروایا۔
• ٹانگاں تو‏ں معزور مسلم لیگی سواݨی ورکر سائرہ خان نو‏‏ں وزیر اعلیٰ پنجاب تو‏ں 50000 روپے د‏‏ی امداد دلوائی۔
• سوانیاں دے لئی انسداد تشدد کمیٹی بطور ایگزیکٹو ممبر چار سوانیاں دے حق وچ ایف۔آئی۔آر کٹواواں۔ انہاں دے گھر بسانے وچ پوری پوری مدد کيت‏ی۔ 13 عورتاں نو‏‏ں طلاق ورگی لعنت تو‏ں بچا کر انہاں دے شوہراں نو‏‏ں سمجھایا، آمادہ کيتا تے انہاں عورتاں نو‏‏ں دار الامان جانے د‏‏ی بجائے شوہراں دے گھراں مین واپس بسایا۔ سابق وزیر پیر بنیا مین دے ذریعے جہیز د‏‏ی روک تھام تے ون ڈش دا قانون بنوایا۔

تحریری خدمات

• 2000 خبراں
• 1300 کالمز
• 1200 آرٹیکلز
• 1000 مضامین د‏‏ی ایڈیٹنگ
• 400 ایڈیشنز
• 350 انٹرویوز
• 150 فیچرز
• 100 انشایئے
• 80 تقرری مسودے
• 75 ریڈیو خاکے
• 70 افسانے
• 60 تنقیدی مضامین
• 60 بچےآں د‏‏ی کہانیاں
• 55 تبصرے
• 150 رپورٹس
• 35 شخصی خاکے
• 200 غزلیات
• 150 پابند نظماں
• 250 آزاد نظماں
• نويں راستے   (ٹی وی ڈراما)
• آئینہ   (ٹی وی ڈراما)
• کیو‏ں   (ٹی وی ڈراما)
• لیڈی رپورٹر   (ٹی وی ڈراما)

لکھتاں

1. اردو تنقید دا اصلی چہرہ
   ( تنقید)   علم و عرفان پبلشرز، لاہور 2009ء (پاکستان د‏‏ی تمام وڈی یونیورسٹیاں وچ ایم۔فل تے پی۔ایچ۔ڈی دے لئی مجوزہ کتاباں وچ شام‏ل اے )
2. تنقیدی گرنيں
   (تنقید)   یو ایم ٹی پریس، لاہور 2018ء
3. ما بدولت
   ( مزاحیہ)   علم و عرفان پبلشرز، لاہور 2005 ء
4. عکس زن
   (ویمن ایشوز)   برائٹ بکس، لاہور 2000ء
5. تجاہلِ عارفانہ
   (کالماں دا مجموعہ)   علم و عرفان پبلشرز، لاہور 2006ء
6. شٹ اپ
   (مزاحیہ)   علم و عرفان پبلشرز، لاہور 2003ء
7. اماں حوّا تو‏ں اماں کونسلر تک
   (سیاسی سوانیاں)   علم و عرفان پبلشرز، لاہور 2002ء
8. کُرکُرے کردار
   (مزاحیہ)   علم و عرفان پبلشرز، لاہور 2007ء
9. اب صبح ہونے نو‏‏ں اے
   (شاعری)   علم و عرفان پبلشرز، لاہور 2010ء
10. صبح ہو گئی جاناں
    (شاعری)   علم و عرفان پبلشرز، لاہور 2011ء
11. عشق بلا خیز
    (شاعری)   الوقار پبلشرز، لاہور 2019ء
12. ادبی ستارے
    (انٹرویوز)   مکتبہ اردو ادب، لاہور 2013ء
13. کافر ادا
    (افسانے)   الوقار پبلشرز، لاہور 2018ء
14. سیاستداناں دے سائیڈ ایفیکٹس
    (کالمز)   روبی پبلی کیشنز، لاہور 2018ء
    

حوالے

سانچہ:پاکستانی ماہرین لسانیات