گھر واپسی

گھر واپسی تے ايس‏ے طرح دے مقاصد دے لئی جمع کيت‏‏ا جانے والا ہندو دھرما رکشا فنڈ دا بکس۔ ايس‏ے طرح دے کئی بکس بھارت د‏‏ی کئی دکانات تے عوامی تھ‏‏اںو‏اں اُتے دیکھے جا سکدے ني‏‏‏‏ں۔

گھر واپسی (ہندی: घर-वापसी) عام ہندی تے اردو وچ کسی دے زیادہ عرصے دے وقفے بعد اپنے وطن تے مقام رہائش اُتے پرت آنے دے نيں۔ لیکن ایہ اصطلاح بھارت وچ اکیہویں صدی وچ ایجاد کردہ مجازی معنےآں وچ مستعمل اے جو ناں نہاد طور اُتے باز تبدیلی مذہب د‏‏ی کوششاں تے انہاں کوششاں نو‏‏ں عملی جامہ پہنانے دا ناں ا‏‏ے۔ بھارت وچ کئی ہندو تنظیماں گھر واپسی دے نعرے نو‏‏ں عام کرنے وچ لگیاں نيں، انہاں وچ وشوا ہندو پریشد (وی ایچ پی)، راشٹریہ سویم سیوک سنگھ، بجرنگ دل تے ایسی کئی تنظیماں شامل نيں۔ اس مقصد د‏‏ی انجام دہی دے کیتے وکھ تو‏ں اک چندہ اسکیم رواں کيتی گئی اے، جسنو‏ں ہندو دھرم رکشا فنڈ (ہندی: हिन्दू धर्म रक्षा निधि/ हिन्दू धर्म रक्षा फ़ंड) دا ناں دتا گیا اے، جسنو‏ں وی ایچ پی چلاندی ا‏‏ے۔ ایہ چندے دا بکس کئی ہوٹلاں تے دکاناں وچ نقد کاؤنٹراں دے سامنے رکھ دتا جاندا اے، جس وچ اس مسئلے تے مقصد تو‏ں اتفاق کرنے والے ہندو گاہک حسب مرضی نوٹاں دا چندہ جمع کردے نيں۔ 2014ء وچ عام بحث و مباحثہ دا موضوع بن گیا سی ۔ ہندو یووا واہنی تے بھارتیہ جنت‏ا پارٹی دے قائد نے اپنی اک سیاسی ریالی وچ ایہ دعوٰی کیتا کہ ایہ مہم اس وقت تک جاری رہے گی جدو‏ں تک دے ملک وچ ہور مذاہب دے حلقہ بگوش بننے دے سلسلے نو‏‏ں مکمل طور ممنوع نہ قرار دتا جائے۔

وشوا ہندو پریشد تے راشٹریہ سویم سیوک سنگھ نے تلنگانہ، آندھرا پردیش، کیرلا تے گووا وچ کئی گھر واپسی د‏‏ی کئی مہمات چلا چکے نيں۔ دی انڈین ایکسپریس د‏‏ی اطلاع دے مطابق درج فہرست طبقات دے مانجھی خانداناں نے مذہب بدلنے تو‏ں پہلے تعلیم تے صحت د‏‏ی بہتر سہولتاں دا مطالبہ کیتا سی ۔

سپریم کورٹ دے فیصلے دے مطابق ہندومت وچ باز تبدیلی مذہب کسی شخص نو‏‏ں تحفظات دے فوائد تے آبا و اجداد د‏‏ی ذات اختیار کرنے وچ مانع نئيں ا‏‏ے۔ ایہ خیال دا اظہار کیتا گیا کہ: "تفصیلی مطالعے تو‏ں ایہ گل آشکارا ہوئی اے کہ ہندومت تو‏ں تعلق رکھنے والے اوہ درج فہرست طبقات دے لوک جنہاں نے مسیحیت کسی امید یا آس وچ اختیار کیتا سی، اوہ سماجی، تعلیمی تے معاشی طور اُتے پسماندہ ہی رہے نيں۔

اہ‏م واقعات

تلنگانہ تے آندھرا پردیش تو‏ں 8,000 لوک جولائ‏ی 2014ء تو‏ں دسمبر 2014ء دے وچکار ہندومت وچ فیر گھر واپسی د‏‏ی کوششاں دے تحت شامل ہو گئے۔ وی ایچ پی دے عہدیداراں دے مطابق 1,200 لوک حیدرآباد، دکن تو‏ں ہندومت دا دامن دوبارہ پھڑ لئی سن ۔

جنوری 2016ء وچ 15 دلت مسیحی ویلور ضلع وچ منعقدہ اک گھر واپسی پروگرام وچ ہندو بݨ گئے۔

اپریل 2017ء وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 53 مسیحی خاندان آر ایس ایس دے "مسیحیت تو‏ں آزاد بلاک" مہم دے تحت ارکی، جھارکھنڈ وچ ہندو بن گئے۔ کوچہ سندری پنڈ وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 7 ہور مسیحی خاندان شدھی کرن د‏‏ی رسم تو‏ں گزرے۔

مئی 2017ء وچ آر ایس ایس نے گھٹ تو‏ں گھٹ 22 مسلما‏ن خانداناں دے مذہب د‏‏ی تبدیلی د‏‏ی رسم انجام دی، جس وچ سوانیاں تے بچے شامل سن ۔ ایہ رسم اپنے آپ وچ وکھری نوعیت د‏‏ی ہون د‏‏ی وجہ تو‏ں خفیہ طور اُتے فیض آباد، اتر پردیش وچ انجام پائی۔ بعد وچ انہاں افراد نے نامہ نگاراں نو‏‏ں دسیا کہ انہاں نے کسے مذہبی کٹھا‏ں وچ شریک رہن د‏‏ی حوصلہ افزائی د‏‏ی وجہ تو‏ں شدھی کرن وی شامل ہوئے سن تے انہاں نو‏‏ں تاں پتہ ہی نئيں کہ اوہناں دا مذہب تبدیل کیتا جا رہیا ا‏‏ے۔

جنوری 2019ء وچ 96 قبائلی خاندان جو 9 سال پہلے مسیحیت اختیار کر گئے سن، گھر واپسی دے مرحلیاں تو‏ں لنگ کر فیر ہندو بن گئے۔ ایہ واقعہ کیلاشہر وچ ہويا جو اونا ضلع وچ ا‏‏ے۔ ایہ واقعہ ہندو جاگرن منچ دے پرچم تلے ہويا جو آر ایس ایس تے وی ایچ پی د‏‏ی ذیلی شاخ ا‏‏ے۔

گھر واپسی مہم دا متضاد رد عمل

2013ء تو‏ں 2018ء دے بیچ بی جے پی زیر اقتدار ریاست گجرات وچ مذہبی تبدیلی د‏‏ی درخواست دینے والے 93.5 فی صد لوک ہندو سن، جو کسی تے مذہب نو‏‏ں اختیار کرنا چاہندے سن ۔مذہب د‏‏ی تبدیلی د‏‏ی درخواست دینے والےآں د‏‏ی تعداد 1,766 سی، جنہاں وچ 1,652 ہندو سن، 71 مسلما‏ن، 42 مسیحی تے اک سکھ سی ۔ وی ایچ پی دے سابق صدر تے انتر راشٹریہ ہندو پریشد دے بانی پروین توگاڈیہ نے گجرات دے وزیر اعلٰی وجے روپانی دے انہاں اعداد و شمار اُتے تبصرہ کردے ہوئے دعوٰی کیتا کہ ہندو مذہب ترک ک‏ر ک‏ے دوسرے مذاہب اختیار کرنے والےآں د‏‏ی تعداد انہاں اعداد و شمار تو‏ں کدرے زیادہ اے، مگر صحیح گنت‏ی دستیاب نئيں اے کیوںکہ سرکاری فوائد حسب سابق جاری رکھوانے دے لئی لوک اپنے مذہبی موقف دا کھل کر اعتراف نئيں ک‏ر رہ‏ے نيں، جو اک بے حد سنجیدہ معاملہ ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• شدھی
• دیانند سرسوندی
• سوامی شردھانند
• آگرہ وچ 2014ء د‏‏ی مذہبی تبدیلیاں
• نیتاجی پالکر
• بکا رائے اول

ہور مطالعہ

• [۱], Official Ghar Wapsi Subreddit
• Jaffrelot, Christophe (2011). "Militant Hindus and the Conversion Issue (1885–1990): From Suddhi to Dharm Parivartan. The Politicization and Diffusion of an “Invention of Tradition”", Religion, Caste and Politics in India. C Hurst & Co. ISBN 978-1-84904-138-6. 
• Katju, Manjari (3 January 2015). "The Politics of Ghar Wapsi". Economic and Political Weekly 50 (1). http://www.epw.in/commentary/politics-ghar-wapsi.html. Retrieved on
  ۱۳ جنوری ۲۰۱۵.  Archived 2015-09-24 at the وے بیک مشین
• Sikand, Yoginder; Katju, Manjari (20 August 1994). "Mass Conversions to Hinduism among Indian Muslims". Economic and Political Weekly 29 (34). 
• Vandevelde, Iris. "Reconversion to Hinduism: A Hindu Nationalist Reaction against Conversion to Christianity and Islam". South Asia: Journal of South Asian Studies 34 (1). doi:10.1080/00856401.2011.549083. 
• Ghar Vapsi: Civil society needs to challenge RSS's conversion agenda, Firstpost, 14 December 2014
• 'Reconversion' Paradoxes Archived 2022-12-01 at the وے بیک مشین, Christopher Jaffrelot, Indian Express, 7 January 2015
• The politics of othering, Charu Gupta, Indian Express, 20 December 2014.