ہندوستان وچ بدعنوانی دی تریخ
ہندوستان وچ بدعنوانی دی تریخ بہت پرانی اے۔ سلطنت مغلیہ دے عہد وچ جدوں انگریزاں نے سرزمین ہند اُتے تجارتی مقاصد دے تحت قدم رکھیا تاں سہولتاں حاصل کرنے دے لئی ہندوستان دے امرا تے حکام نوں پیسے دتا کردے تے بادشاہاں تے ساہوکاراں نوں رقم دے کے انہاں توں اوہ سب حاصل کر لیندے سن جو انہاں نوں مطلوب ہُندا۔ انگریز ہندوستان دے شرفا نوں رقم دے کے اپنے ہی ملک دے توں غداری کرنے اُتے آمادہ کردے، کچھ راضی ہوئے جاندے تے کچھ انکار کردے۔ اس بدعنوانی دا آغاز ایتھے توں شروع ہويا جس دا سلسلہ اج تک جاری اے۔
برطانوی دور
[سودھو] تفصیلی لی لئی ویکھو: برطانوی ہندوستان وچ بدعنوانی
ہندوستان وچ بدعنوانی نوں فروغ دینے وچ انگریزاں دا اہم کردار رہیا اے۔ جدوں انگریز ہندوستان آئے تاں انہاں نے اس ملک نوں سیاسی اعتبار توں کمزور، لیکن اقتصادی نقطہ نظر توں انتہائی اُتے شوکت پایا۔ چنانچہ انگریزاں نے دھوکھا دہی، بداخلاقی تے بدعنوانی دے ذریعے ریاستاں اُتے قبضے کیتے، ظالمانہ محصول عائد کیتے، کروڑاں افراد نوں غربت تے بھکھ دے جہنم وچ ڈھکیلا تے ہندوستان دی بیشتر املاک نوں پرت کر برطانیہ لے گئے۔ انہاں نے مدراس، کولکتہ تے ممبئی وچ ہندو حکمراناں توں تجارتی چوکیاں کرائے اُتے لاں تے بغیر اجازت اوتھے اپنی توپاں تے فوجاں نصب کیتیاں۔ 1756ء وچ جدوں نواب بنگال سراج الدولہ نے اس دی مخالفت کيتی تے انگریزاں دے قلعہ فورٹ ولیم اُتے حملہ کر کے اس اُتے قبضہ کر ليا، تاں اک سال بعد رابرٹ کلائیو نے پلاسی دی جنگ وچ بنگال نوں شکست دے کے اس اُتے قبضہ کر ليا تے اک نواب نوں دوسرے توں لڑیا کر پرت تے رشوت ستانی دا بازار گرم رکھیا۔ صرف اک سال وچ کلائیو نے 11 لکھ 70 ہزار ڈالر دی رشوت لی تے 1 لکھ 40 ہزار ڈالر سالانہ نذرانہ لینا شروع کيتا۔ تحقیقات وچ اسنوں مجرم پایا گیا، لیکن برطانیہ دی خدمت دے بدلے اسنوں معافی دے دتی گئی۔
لائسنس راج دا عروج
[سودھو] تفصیلی لی لئی ویکھو: لائسنس راج
دوسری جنگ عظیم دی تباہی دی وجہ توں برطانیہ سمیت پوری دنیا وچ ضروری اشیا دی بھاری قلت ہوئے گئی سی جس توں نمٹنے دے لئی راشن دا انتظام شروع ہويا۔ ہندوستان دی آزادی دے بعد وی بھارت دی معیشت راشن، لائسنس، پرمٹ تے سرخ فیتہ شاہی وچ جکڑی رہی۔ لائسنس راج وچ وی لائسنس یا اجازت نامہ حاصل کرنے دے لئی تاجر تے صنعت کار رشوت دتا کردے سن ۔
آزادکاری تے بدعنوانی
[سودھو]سنہ 1991ء وچ بھارتی معیشت دی آزادکاری تے جہانگیری دی خاطر اسنوں عالمی سیاسیات و معاشیات توں مربوط کر دتا گیا۔ ایہ اوہ دور سی جدوں اک طرف سوویت یونین دا اشتمالی وفاق تاش دے پتےآں دی طرح بکھر چکيا سی تے مشرقی یورپ دے بیشتر ملکاں سرمایہ دارانہ معیشت دا حصہ بن رہے سن ۔ تے دوسری جانب اشتراکیت پسند چین دا سرمایہ دارانہ صنعت کاری دا راستہ صنعتی ترقی دا نواں ماڈل بن چکيا سی۔
بھارت دی اس آزاد کاری تے جہانگیری توں پہلے بھارت وچ موجود بدعنوانی دا الزام لائسنس راج نوں دتا جاندا سی، لیکم جدوں توں ملک وچ جہانگیری، نج کاری، آزادکاری، غیر ملکی سازی، سوداگری تے ریگولیشن دی پالیسیاں آئیاں نيں، اس دے بعد توں گویا گھوٹالاں دا سیلاب آگیا اے۔ انہاں دے نال بازار پسندی، صارفیت، تعیش پسندی تے صارفی سبھیاچار دا وی زبردست حملہ شروع ہويا۔
ہور ویکھو
[سودھو]باہرلے جوڑ
[سودھو]- عدلیہ تے بدعنوانی Archived 2011-02-11 at the وے بیک مشین
- عدلیہ وچ شفافیت ضروری اے Archived 2011-09-03 at the وے بیک مشین
- عدلیہ دی ڈگدی سطحسانچہ:مردہ ربط
- عدلیہ دی بدعنوانی
- عدلیہ دی ساکھ دا سوالArchived 2011-11-18 at the وے بیک مشین
- بھارتی عدلیہ وچ بدعنوانی دی تریخ: 1947ء - 2003ءArchived 2011-08-12 at the وے بیک مشین
- بھارت وچ سیاسی بدعنوانی: اک تجزیہArchived 2010-12-18 at the وے بیک مشین - از آر اپدھیائے
- بھارت وچ بدعنوانی دی مختصر تریخArchived 2011-12-29 at the وے بیک مشین