یوسف القرضاوی

يوسف القرضاوی
Yusuf al-Qaradawi during Annual Conference of International Union of Muslim Scholars
معروفیت	يوسف القرضاوی
پیدائش	Yusuf 'Abdullah al-Qaradawi09 سپتامبر 1926 ‏(عمر: ۹۷ سال) Saft Turab, مملکت مصر (اب مصر)
دور	Modern
شعبۂ زندگی	مصر
پیشہ	علماء یرفیسر ڈاکٹر
مذہب	اسلام
فرقہ	اہل سنت (سلفی تحریک)
فقہ	سلفی تحریک
کارہائے نماياں	Fiqh al-Zakat, al-Halal wa al-Haram fi al-Islam, Fiqh al-Jihad, Fiqh al-Awlawiyyat, Fiqh al-Dawlah, Madkhal li-Ma'rifat al-Islam and others
مادر علمی	جامعہ الازہر (قاہرہ، مصر) 1952 – Alimiyya degree, College of Usul ad-Din (Religious Fundamentals of Islam) 1958 – Post-Graduate Diploma in Arabic Language Studies, Institute of Advanced Studies in Arabic Language and Literature 1960 – Master's degree 1973 – Ph.D. degree, Department of Quranic Studies at the College of Usul ad-Din
مؤثر حسن البنا، شیخ محمد غزالی سقا
متاثر Rashid Al-Ghannushi، M.A.M. Mansoor
اعزازات	عالمی شاہ فیصل اعزاز (سعودی عرب) Prize of the Islamic University (ملائیشیا) دبئی بین الاقوامی قرآن مقدس اعزاز (دبئی) the Sultan Hassanal Bolkiah Prize (برونائی دار السلام) Al-Owais Prize (متحدہ عرب امارات) Medal of Independence, First Class (اردن) Top 10 in The 500 Most Influential Muslims، (مملکت متحدہ) Top 20 Intellectuals Worldwide by فارن پالیسی (رسالہ)، (واشنگٹن ڈی سی، ریاستہائے متحدہ امریکا)

یوسف القرضاوی (پیدائش: 9 ستمبر 1926) عالم اسلام دے ممتاز ترین عالم دین، اخوانی فکر دے حامل، صدر عالمی اتحاد برائے مسلم علماء۔ شیخ یوسف قرضاوی 9 ستمبر 1926ء نوں مصر وچ پیدا ہوئے۔ اوہ دو برس دے سن کہ انہاں دے والد انتقال کر گئے۔ اس دے بعد انہاں نے اپنے چچا دے ہاں پرورش پائی۔ انہاں دے خاندان والے انہاں دکان دار جاں بڑھئی بننے نوں کہندے سن۔ پر اوہ اس دوران وچ قرآن مجید حفظ کر دے رہے۔ نو برس دی عمر وچ حفظ مکمل کر لیا۔ یوسف القرضاوی اخوان المسلمون دے بانی امام حسن البنا دے عقیدت مند سن۔ انہاں دا ایہ تعلق جوانی وچ وی برقرار رہیا۔ اخوان المسلمون دے نال تعلق دی بنیاد اُتے انہاں پہلی بار 1949 وچ جیل وی جانا پیتا۔ انہاں دی بعض لکھتاں نے مصری حکومت نوں مشتعل کر دتا چنانچہ انہاں نوں قید و بند دا سلسلہ جاری رہیا۔ اوہ جامعۃ الازہر وچ وی زیر تعلیم رہے۔ بعد ازاں اوہ مصری وزارت مذہبی امور وچ کم کر دے رہے۔ فیر ہو قطر چلے گئے جتھے مختلف مختلف یونیورسٹیاں وچ تدریسی خدمات سر انجام دیندے رہے۔ اسی طرح اوہ الجزائر دی یونیورسٹیاں وچ مختلف ذمہ داریاں ادا کر دے رہے۔

اک طویل عرصہ تک اوہ اخوان المسلمون وچ سرگرم رہے اسی دوران وچ انہاں اخوانی قیادت نے مختلف مناصب دی پیشکش دی لیکن انہاں نے انہاں قبول نئی‏‏ں کیتا۔ یوسف القرضاوی یوپین کونسل فا فتاویٰ اینڈ ریسرچ دے سربراہ نیں۔ انہاں عرب دنیا وچ غیر معمولی مقبولیت حاصل اے۔ اوہ اسلام آن لائن ڈاٹ نٹ اُتے وی لوگاں دے سوالات دے جوابات تے فتاویٰ جاری کر دے نیں۔ مسلمان دی اکثرت انہاں معتدل قدامت پسند قرار دیتی اے۔ انہاں دے خیال وچ یوسف القرضاوی عصر حاضر دے تقاضاں نوں سامنے رکھدے ہوئے لوگاں دی رہنمائی کر دے نیں۔ بعض لوک انہاں سخت گیر اسلام پسند قرار دیندے نیں جو عالمگیر انسانی حقوق، جمہوریت دے بعض بنیادی اصولاں نوں مسترد کر دے نیں۔

یوسف القرضاوی فلسطینیاں دے اسرائیلیاں اُتے حملاں دے زبردست حامی نیں۔ اوہ کہندے نیں کہ اسرائیلی فوجیاں دے خلاف خودکش دھماکے جائز نیں کیونجے اوہ قابض تے غاصب نیں۔ اوہ انہاں اشتہادی حملے قرار دیندے نیں۔ انہاں دا کہنا اے کہ خود کش حملے صرف اس وقت جائز ہون گے جدو‏‏ں اپنے دفاع دا کوئی دوسرا راستہ نہ بچے۔ انہاں دے بارے وچ یک تاثر ایہ اے کہ اوہ عام اسرائیلی شہریاں دے خلاف حملاں دے وی حق وچ نیں پر انہاں دا کہنا اے کہ اوہ اسرائیلی شہری جو فوج خدمات وی سر انجام دیندے نیں، عام شہری دی تعریف وچ نئی‏‏ں اگے۔ شیخ یوسف دے اس موقف دی بنا اُتے اک طبقہ انہاں دہشت گردی دا حامل قرار دیتا اے۔ پر شیخ القرضاوی دا کہنا اے کہ اوہ اس قسم دے حملے صرف اسرائیلی اہداف دے خلاف جائز نیں۔ اس ک علاوہ کدرے وی انہاں دی اجازت نئی‏‏ں۔ ایہی وجہ اے کہ 20 مارچ 2005ء نوں دوحہ، قطر وچ کار بم دھماکا ہویا تو انہاں نے اس دی شدید مذمت دی سی۔ اس واقعے وچ اک برطانوی شہری جان ایڈمز مارا گیا سی۔ شیخ دا کہنا سی کہ اس قسم دے واقعات ایسے لوک کر دے نیں جو اسلامی تعلیمات توں ناواقف نیں۔ انہاں دا اسلام توں کوئی تعلق نئی‏‏ں۔ اوہ دشمناں دے ہاتھاں کھیڈ رہے ہُندے نیں۔

2006ء وچ اسرائیل حزب اللہ جنگ شروع ہوئی تو اک مسلمان سکالر عبد اللہ بن جبیرین نے فتوی جاری کیتا کہ مسلماناں دے لئی حزب اللہ جداں دہشت گرد گروہ دی حمایت جائز نئی‏‏ں کیونجے ایہ شیعہ نیں۔ پر شیخ یوسف القرضاوی نے کہیا کہ مسلماناں اُتے اسرائیل دے خلاف حزب اللہ دی مدد لازم اے۔ انہاں دا کہنا سی کہ شیعہ تے سنی اسلام دے بنیادی اصولاں اُتے متفق نیں۔ اختلاف صرف فروعی مسائل اُتے نیں۔ اسی طرح انہاں نے عراق دے سنیاں تے شیعاں توں وی درخواست دی سی کہ اوہ خانہ جنگی ختم کرو۔

14 اپریل 2004ء نوں اسلام آن لائن اُتے اک فتوی جاری کیتا کہ تمام مسلمان امریکی تے اسرائیلی مصنوعات دا بائیکاٹ کرو کیونجے اوہ انہاں مصنوعات دے بدلے حاصل ہونے والی رقم توں معصوم فلسطینی بچاں دے جسم چھلنی کرنے دے لئی گولیاں تے ہور اسلحہ خریدتے نیں۔ اسرائیلیاں دی مصنوعات خریدنا دشمن دی وحشت و جارحیت وچ مدد کرنے دے مترادف اے۔ ساڈا فرض اے کہ اسی‏‏ں دشمناں نوں کمزور کرو۔ اگر انہاں دی مصنوعات دا بائیکاٹ کرنے توں اوہ کمزور ہُندے نیں تو ساناں ایسا کرنا چاہیے۔ انہاں دا کہنا اے کہ امریکا دوسرا اسرائیل بن چکیا اے۔ امریکا اسرائیل نوں رقم، اسلحہ سمیت سب کچھ فراہم کر رہیا اے تاکہ فلسطینیاں نوں نیست و نابود کر دے۔

شیخ یوسف القرضاوی دا کہنا اے کہ پوری دنیا دے مسلماناں نوں گرین وچ ٹائم دی بجائے مکہ مکرمہ دے ٹائم نوں مدنظر رکھنا چاہیے۔ اوہ تصویر کشی نوں جائز قرار دیندے نیں۔ اوہ عالم اسلام وچ جمہوریت دے قیام دے حامی نیں۔ انہاں دا کہنا اے کہ مشرق وسطی وچ سیاسی اصطلاحات دی شدید ضرورت اے۔ ڈنمارک دے اک کارٹونسٹ نے پیغمبر اسلام دے حوالے توں توہین آمیز کارٹون بنائے تو شیخ قرضاوی نے شدید غم و غصے دا اظہار کیتا پر انہاں دا کہنا سی کہ اس دے جواب وچ تشدد کرنا جائز نئی‏‏ں۔ نائن الیون دے واقعہ دی خبر سنتے نیں شیخ قرضاوی نے تمام مسلماناں توں اپیل دی کہ اوہ زخمیاں دے لئی خون دے عطیات دتیاں۔ انہاں دا کہنا سی کہ اسلام صبر و تحمل دا دین اے۔ اوہ انسانی جان دی حفاظت اُتے زور دیتا اے۔ معصوم انساناں اُتے حملے گناہ عظیم اے۔

شیخ قرضاوی دا کہنا اے کہ عراق وچ جانے والے سارے امریکی ’’حملہ آور‘‘ متصور ہون گے۔ انہاں دے درمیان وچ فوجی جاں سویلین دی کوئی تفریق نئی‏‏ں۔ اس لئی انہاں دے خلاف جہاد فرض اے تاکہ عراق توں انخلا اُتے مجبور ہو جائاں۔ انہاں نے وضاحت کر دے ہوئے کہیا کہ وچ جہاد یعنی ’’جدوجہد‘‘ دا لفظ استعمال کر رہیا ہوں ’’قتل ‘‘ دا نئی‏‏ں۔

انہاں دی ہن تک 50 توں ودھ کتب شائع ہو چکی نیں۔ جن وچ ’’اسلام وچ حلت و حرمت‘‘، ’’اسلام : مستقبل دی تہذیب ‘‘، ’’اسلامی تحریکاں دی ترجیحاں’’ تے ’’اسلام وچ عورت دا مقام و مرتبہ ‘‘ وی شامل نیں۔

حوالے