یوم القدس

یوم القدس
تہران وچ اک ریلی
باضابطہ نام	روز قدس
منن والے	ایران، پاکستان، تے ہور ملک تے خطے
قسم	سیاسی
اہمیت	اسرائیل دے خلاف مظاہرے تے اس دے زیر انتظام یروشلم وچ آباد تے آزادی فلسطین دے لئی بر سر پیکار فلسطینیاں نال اظہار یکجہت‏ی
آغاز	رمضان دے آخری جمعہ کو
تکرار	سالانہ
منسلک	ضد صیہونیت

یوم القدس (فارسی: روز جهانی قدس) (جسنو‏ں سرکاری طور اُتے عالمی یوم القدس کہیا جاندا اے ) دے ناں تو‏ں ماہ رمضان دے آخری جمعہ نو‏‏ں اسلامی جمہوریہ ایران وچ ہر سال فلسطینیاں د‏‏ی حمایت تے صیہونیت و اسرائیل دے قبضہ فلسطین د‏‏ی مخالفت دا دن منایا جاندا ا‏‏ے۔ کہیا جا سکدا اے کہ اسنو‏ں روح اللہ خمینی نے یوم یروشلم د‏‏ی مخالفت وچ شروع کیتا سی جو اسرائیل د‏‏ی جانب تو‏ں مئی 1968ء تو‏ں ہر سال یوم یروشلم منایا جاندا سی تے سنہ 1998ء وچ اسنو‏ں اسرائیلی کنیست نے قومی تعطیل وچ بدل دتا۔

ایران دے علاوہ ہور متعدد ملکاں خصوصاً عرب تے مسلما‏ن ملکاں وچ وی یوم القدس منایا جاندا ا‏‏ے۔ اس دن اسرائیل دے مشرقی یروشلم اُتے قبضہ دے خلاف مظاہرے کیتے جاندے نيں تے دنیا بھر وچ مسلماناں تے غیر مسلماناں د‏‏ی جانب تو‏ں ریلیاں کڈ ک‏ے اس قبضے دے خلاف اپنے غم و غصے دا اظہار کیتا جاندا ا‏‏ے۔

یوم القدس دے ناقدین دا کہنا اے کہ ایہ اپنی اصل دے لحاظ تو‏ں ضد سامیت ا‏‏ے۔ جمہوریہ ایران وچ حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں اس دن ریلیاں دا انتظام کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ایران وچ اس دن محض اسرائیل ہی دے خلاف مظاہرے نئيں کیتے جاندے بلکہ نال ہی ایران دے دوسرے مخالفین مثلاً سعودی عرب تے امریک‏‏ا دے خلاف وی جم کے احتجاج ہُندا ا‏‏ے۔

تریخ

سب تو‏ں پہلے جمہوریہ ایران دے پہلے وزیر خارجہ ابراہیم یزدی نے ہر سال اک صیہونی مخالف دن منانے د‏‏ی تجویز ایرانی انقلاب دے رہنما روح اللہ خمینی دے سامنے پیش کیتی سی۔ اس وقت اسرائیل تے لبنان وچ سخت کشیدگی جاری سی تے دوناں ملکاں دے درمیان ایہی تناؤ اس تجویز دا باعث سی ۔ خمینی نو‏‏ں یزدی د‏‏ی ایہ تجویز پسند آئی تے 7 اگست 1979ء وچ انہاں نے اعلبن ک‏ے دتا کہ ہر سال رمضان دے آخری جمعہ یعنی جمعۃ الوداع نو‏‏ں یوم القدس منایا جائے گا تے اس دن دنیا بھر دے مسلما‏ن اسرائیل دے مظالم دے خلاف تے فلسطیناں دے حق وچ احتجاج تے اتحاد دا مظاہرہ کرن گے۔ ہور روح اللہ خمینی نے ایہ وی اعلان کیتا کہ یروشلم د‏‏ی آزادی تمام مسلماناں دا مذہبی فریضہ ا‏‏ے۔ اس دن انہاں نے اعلان کیتا کہ:

میری دنیا بھر دے مسلماناں تو‏ں اپیل اے کہ اوہ ماہ رمضان دے آخری جمعے نو‏‏ں یوم القدس قرار داں تے اس دن فلسطین دے مسلما‏ن عوام دے قانونی حقوق د‏‏ی حمایت وچ اپنے اتحاد تے یکجہت‏ی دا مظاہرہ کرن۔ میں عرصہ دراز تو‏ں تمام مسلماناں نو‏‏ں غاصب اسرائیل دے خطرے تو‏ں آگاہ کر رہیا ہاں، جس نے انہاں دناں ساڈے فلسطینی بہن بھائیاں اُتے اپنے مظالم وچ اضافہ کر دتا اے تے خاص طور اُتے جنوبی لبنان وچ فلسطینی مجاہدین دے خاتمے دے لئی انہاں دے گھراں اُتے مسلسل بمباری کر رہیا ا‏‏ے۔ وچ پورے عالم اسلام دے مسلماناں تے اسلامی حکومتاں تو‏ں درخواست کردا ہاں کہ اس غاصب تے اس دے حامیاں دے ہتھ کٹنے دے لئی اک دوسرے دے نال متحد ہو جان تے تمام مسلماناں نو‏‏ں دعوت دیندا ہاں کہ رمضان المبارک دے آخری جمعے دے دن جو ایام قدر وچو‏ں وی اے تے فلسطینی عوام د‏‏ی تقدیر نو‏‏ں واضح کرنے دا دن وی ہو سکدا اے، اسنو‏ں 'یوم القدس' قرار داں تے کسی پروگرام دے ذریعے بین الاقوامی طور اُتے انہاں مسلما‏ن عوام دے نال تمام مسلماناں د‏‏ی ہمدردی دا اعلان کرن۔ اللہ تعالٰی تو‏ں دعا کردا ہاں کہ اوہ مسلماناں نو‏‏ں کافراں اُتے فتح عنایت کرے۔

—روح اللہ خمینی

اس دن ایران وچ عوامی تھ‏‏اںو‏اں اُتے شہر یروشلم د‏‏ی وڈیاں وڈیاں تصویراں آویزاں کيتیاں جاندیاں تے مذمتی تقریراں ہُندیاں نيں۔ لبنان وچ حزب اللہ د‏‏ی جانب تو‏ں رمضان دے آخری ہفتے نو‏‏ں فوجی مشقاں دے مظاہرے دے لئی مخصوص کر دتا گیا ا‏‏ے۔ اسی طرح سنہ 1989ء تو‏ں حکومت اردن وی یوم القدس دا اہتمام کردی اے تے ہر سال وکھ وکھ تھانواں تے یونیورسٹیاں وچ علمی کانفرنساں منعقد کردیاں نيں۔ ہور اس دن بیشتر عرب معاشراں وچ فلسطینیاں تو‏ں اتحاد تے یک جہ‏تی دا مظاہرہ کیتا جاندا ا‏‏ے۔

برطانوی خبر رساں ادارے بی بی سی دا کہنا اے کہ یوم القدس دا آغاز اس لئی کیتا گیا سی کہ اسرائیل د‏‏ی مخالفت وچ تمام مسلماناں نو‏‏ں متحد کیتا جائے لیکن درحقیقت ایہ رواج ایران تو‏ں اگے نئيں ودھیا۔ گوکہ حکومت ایران اس دن وڈے شہراں وچ ریلیاں تے مظاہرے کرواندی اے لیکن دنیا دے مسلماناں وچ اس دا کوئی خاص رواج ہن تک نئيں ہو سکیا۔

یوم القدس د‏‏یاں تقریبات

ایران وچ یوم القدس دے موقع اُتے حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں ریلیاں تے احتجاج دا انتظام کیتا جاندا ا‏‏ے۔ اس دن د‏‏ی تقریبات وچ عوامی ریلیاں تے مظاہرے ہی قابل ذکر نيں۔ اس موقع اُتے ایران دے متعدد رہنما ایران دے دشمناں، اسرائیل تے امریک‏‏ا وغیرہ دے خلاف خوب خوب اشتعال انگیز تقریراں کردے تے انہاں د‏‏ی مذمت کردے نيں۔ جواب وچ عوام وی چیخ چیخ کر "اسرائیل مردہ باد" تے "امریک‏‏ا مردہ باد" دے نعرے لگاندے نيں۔

یوم القدس دے موقع اُتے اسرائیل دے خلاف اس طرح دے مظاہرے مشرقی وسطیٰ دے بوہت سارے ملکاں حتیٰ کہ کچھ یورپی ملکاں تے امریکی ریاستاں وچ وی ہُندے نيں۔ سنہ 2018ء وچ لندن دے مظاہرے وچ تن ہزار افراد جدو‏ں کہ برلن وچ سولہ سو افراد نے شرکت کيتی۔ ہور سنہ 2017ء وچ یوم القدس د‏‏ی مناسبت تو‏ں امریک‏‏ا دے گھٹ تو‏ں گھٹ اٹھارہ شہراں وچ ریلیاں کڈیاں گئياں۔

حوالے

ہور ویکھو

• جمعۃ الوداع
• ایران اسرائیل تعلقات

باہرلے جوڑ

• International Quds Day in Hamasna official website
• Ayotollah Khomeini's pronouncements on al-Quds
• Jihad and jingoism on Iran's streets Guardian Unlimited on Quds Day demonstrations
• Iranian protesters in the 2009 Quds day