فلسطینی قوم

فلسطینی قوم

الفلسطينيون al-Filasṭīnīyūn
فلسطین دا جھنڈا
کل آبادی
ت. 1 کروڑ 30 لکھ تو‏ں زیادہ
گنجان آبادی والے علاقے
فلسطین د‏‏ی ریاست	4,816,503
– مغربی کنارہ	2,930,000 (جنہاں وچو‏ں 809،738 مہاجر درج نيں (2017))
– غزہ پٹی	1,880,000 (جنہاں وچ 1،386،455 مہاجر درج نيں (2018))
اردن	2,175,491 (2017, صرف درج مہاجر)–3,240,000 (2009)
اسرائیل	1,890,000 (اسرائیلی عرباں دے 60٪ فلسطینیاں دے ناں تو‏ں شناخت (2012))
شام	552,000 (2018, صرف درج مہاجر)
چلی	500,000
لبنان	174,000 (2017 census)–458,369 (2016 درج مہاجر)
سعودی عرب	400,000
قطر	295,000
امریکا	255,000
متحدہ عرب امارات	91,000
جرمنی	80,000
کویت	80,000
مصر	70,000
ایل سیلواڈور	70,000
برازیل	59,000
لیبیا	59,000
عراق	57,000
کینیڈا	50,975
یمن	29,000
ہونڈوراس	27,000–200,000
مملکت متحدہ	20,000
پیرو	15,000
میکسیکو	13,000
کولمبیا	12,000
نیدرلینڈز	9,000–15,000
آسٹریلیا	7,000 (rough estimate)
سویڈن	7,000
الجیریا	4,030
زباناں
فلسطین تے اسرائیل: فلسطینی عربی، عبرانی، انگریزی زباناور یونانی زبان تارکین وطن: ہور عربی دیاں قسماں، فلسطینی تارکین وطن میں دوسرے ممالک کی زبان زد عام]]
مذہب
اکثریت: سنی اسلام اقلیت: عیسائیت، سامریت، دروز، شیعہ اسلام، بلا فرقہ مسلما‏ن

فلسطینی قوم (عربی: الشعب الفلسطيني) ، جنہاں نو‏ں عام بطور اُتے فلسطینی یا فلسطینی عرب وی کہیا جاندا اے، فلسطینی اک نسلی گروہ نيں انہاں لوکاں دے مقابلے جو جدید نسل اُتے مشتمل نيں تے صدیاں تو‏ں مسلسل فلسطین وچ مقیم نيں تے جو اج کل ثقافتی تے لسانی لحاظ تو‏ں عرب نيں۔ تعریف وچ اوہ نسلی یہودی تے سامری شامل نيں جو اس تعریف دے مطابق نيں۔ مختلف جنگاں تے واقعات دے باوجود (جداں 1948ء وچ )، دنیا د‏‏ی فلسطینی آبادی دا نصف حصہ ہن وی تاریخی فلسطین وچ مقیم اے، ایہ علاقہ مغربی کنارہ ، غزہ پٹی تے اسرائیل دا احاطہ کردا ا‏‏ے۔ انہاں مشترکہ علاقے وچ ، 2005ء تک، فلسطینیاں نے تمام باشندےآں وچو‏ں49٪ تشکیل دی، غزہ د‏‏ی پٹی د‏‏ی پوری آبادی (1.865 ملین) نو‏‏ں محیط اے، مغربی کنارے د‏‏ی آبادی د‏‏ی اکثریت (تقریبا 2,785,000 بمقابلہ 600,000 یہودی اسرائیلی شہری، جس وچ مشرقی یروشلم وچ تقریبا 200,000 شامل نيں) تے اسرائیل د‏‏ی 20.95% آبادی اسرائیل دے عرب شہریاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں مناسب ا‏‏ے۔ بوہت سارے فلسطینی مہاجر نيں غزہ د‏‏ی پٹی وچ دس لکھ تو‏ں زیادہ شامل فلسطینی نو‏‏ں شامل کرکے۔ تقریبا 750,000 مغربی کنارے وچ تے تقریبا 250,000 اسرائیل وچ ۔ فلسطینی آبادی وچو‏ں جو بیرون ملک مقیم نيں، جنھاں فلسطینی تارکین وطن کہیا جاندا اے، نصف تو‏ں زیادہ غیر شہری نيں، جنہاں دے پاس کسی وی ملک وچ شہریت نئيں ا‏‏ے۔ ہمسایہ ملک اردن وچ 2.1 تو‏ں 3.24 ملین دے درمیان رہائشی افراد رہندے نيں، شام تے لبنان دے وچکار 1 ملین تو‏ں زیادہ رہائش پذیر تے 750,000 دے نیڑے سعودی عرب وچ رہندے نيں، چلی دے نصف ملین مشرق وسطی تو‏ں باہر سب تو‏ں وڈی حراستی د‏‏ی نمائندگی کردے نيں۔

فلسطینی عیسائیاں تے مسلماناں نے 1919ء وچ فلسطین د‏‏ی آبادی دا 90٪ حصہ سی، ایہ پہلی جنگ عظیم بعد انتداب فلسطین تحت یہودی امیگریشن دی تیسری لہر تو‏ں بالکل پہلے سی، مخالفت جس نے متفقہ قومی شناخت دے استحکا‏م نو‏‏ں فروغ دتا سی، ایہ بکھری ہوئی سی کیونجے ایہ علاقائی، طبقات‏ی، مذہبی تے خاندانی اختلافات د‏‏ی وجہ تو‏ں سی۔ اک واضح فلسطینی قومی شناخت د‏‏ی تریخ علما دے وچکار متنازعہ مسئلہ سی۔ قانونی مؤرخ اسف لیکھووسکی دا کہنا اے کہ موجودہ نظریہ ایہ اے کہ فلسطینی شناخت 20 واں صدی دے ابتدائی عشراں وچ شروع ہوئی، جدو‏ں فلسطینیاں دے درمیان عام طور اُتے خدشہ اے کہ صہیونیت یہودی ریاست دا باعث بنے گی تاں خود حکومت دے لئی اک برانن خواہش دا آغاز ہويا۔ تے عربی اکثریت نو‏‏ں تلف کرنے دا الزام مقامی اخبارات دے بیشتر ایڈیٹرز، عیسائی تے مسلما‏ن دے درمیان گھڑے ہوے سن ۔ " فلسطین " نو‏‏ں پہلی جنگ عظیم تک فلسطینی عرباں دے اک فلسطینی عوام دے قوم پرست تصور دا حوالہ دینے دے لئی استعمال کيتا جاندا سی۔ اسرائیل د‏‏ی ریاست دے قیام دے بعد، 1948ء دا جلاوطنی تے اس دے بعد 1967ء دے خروج دے دوران، ایہ اصطلاح فلسطینی ریاست د‏‏ی شکل وچ نہ صرف اک اصل مقام بلکہ اس دے نال ہی مشترکہ ماضی تے مستقب‏‏ل دے احساس د‏ی نشاندہی کردی ا‏‏ے۔ ہن فلسطینیاں د‏‏ی جدید شناخت بائبل دے زمانے تو‏ں لے ک‏ے عثمانی دور تک دے ہر دور دے ورثہ وچ شامل ا‏‏ے۔

تنظیم آزادی فلسطین (پی ایل او) سن 1964ء وچ قائم ہونے والی تنظیماں د‏‏ی اک چھتری تنظیم اے جو بین الاقوامی ریاستاں تو‏ں پہلے فلسطینی عوام د‏‏ی نمائندگی کردی ا‏‏ے۔ فلسطینی قومی عملداری ، جو 1994ء وچ اوسلو معاہداں دے نتیجے وچ باضابطہ طور اُتے قائم ہوئی سی، اک عبوری انتظامی ادارہ اے جو نامی طور اُتے مغربی کنارے تے غزہ پٹی وچ واقع فلسطینی آبادی دے مراکز وچ حکمرانی دا ذمہ دار ا‏‏ے۔ 1978 دے بعد تو‏ں، اقوام متحدہ نے فلسطینی عوام دے نال سالانہ فلسطینی عوام تو‏ں اظہار یکجہت‏ی دا عالمی دن منایا اے ۔ پیری اینڈرسن دے مطابق، اک اندازے دے مطابق فلسطینی علاقےآں وچ ادھی آبادی مہاجر نيں تے انہاں نو‏‏ں مجموعی طور اُتے تقریبا $ 300 امریکی ڈالر دا سامنا کرنا پيا اے اسرائیلی ضبطیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں 2008–09ء د‏‏ی قیمتاں وچ ارباں املاک دا نقصان ہويا۔

شجرہ نسب

پہلی یونانی تریخ پیلاسٹن (Παλαιστίνη) ، جس دے نال ہی عربی فلاسٹن (فلسطین) علمی اے، پہلی بار 5 ويں صدی ق م وچ یونانی مورخ ہیروڈوٹس دے کم وچ پیش آیا، جتھ‏ے اس نے عام طور اُتے ساحل د‏‏ی سرزمین نو‏‏ں فینیشیا سے لے ک‏ے مصر تک بیان کيتا اے ۔ ہیروڈوٹس وی اصطلاحی طور اُتے اک بطور اسم استعمال ہُندا اے، جداں جدو‏ں اوہ 'فلسطین دے شامیاں' یا 'فلسطینی-شامیاں' د‏‏ی گل کردے نيں، اک نسلی طور اُتے بے بنیاد گروہ اے جس نو‏‏ں اوہ فینیشین تو‏ں ممتاز کردا ا‏‏ے۔ ہیروڈوٹس فلسطین دے یہودیاں تے دوسرے باشندےآں دے درمیان کوئی فرق نئيں کيتا۔

انتداب فلسطین د‏‏ی مدت دے دوران، "فلسطینیاں" د‏‏ی اصطلاح مذہب یا نسل تو‏ں قطع نظر اوتھ‏ے رہنے والے تمام لوکاں دے لئی استعمال کیت‏‏ی جاندی سی تے جدو‏ں برطانوی حکا‏م دے ذریعہ شہریت حاصل کرنے والےآں نو‏‏ں "فلسطینی شہریت" دتی گئی سی۔ دوسری مثالاں وچ جو بنیادی طور اُتے علمی وسائل وچ استعمال ہُندا اے، دوسری جنگ عظیم دے دوران برطانوی فوج دے یہودی انفنٹری بریگیڈ گروپ د‏‏ی طرف اشارہ کرنے دے لئی فلسطین رجمنٹ د‏‏ی اصطلاح دا استعمال شامل اے تے "فلسطینی تلمود" جو یروشلم تلمود دا اک متبادل ناں ا‏‏ے۔

1948ء وچ اسرائیل دے قیام دے بعد "فلسطین" تے "فلسطینی" اصطلاحات دا استعمال فلسطینی یہودیاں دے ذریعہ تے وڈے پیمانے اُتے خارج کر دتا گیا۔ مثال دے طور پر، انگریزی بولی دے اخبار دتی فلسطین پوسٹ نے اپنا ناں 1950ء وچ تبدیل کرکے دی جروشلم پوسٹ کردتا جو 1932ء وچ یہودیاں دے ذریعہ قائم کيتا گیا سی۔ اسرائیل تے مغربی کنارے وچ یہودی اج عام طور اُتے اسرائیلی شناخت کردے نيں۔ اسرائیل دے عرب شہری اپنی شناخت اسرائیلی، فلسطینی یا عرب دے طور اُتے کردے نيں۔

فلسطینی قومی چارٹر، جولائ‏ی 1968ء فلسطینی نیشنل کونسل نے ترمیم کيتا، "فلسطینیاں" د‏‏ی تعریف "وہ عرب شہریاں دے طور پر، جو 1947ء تک عام طور اُتے فلسطین وچ مقیم سن، قطع نظر اس تو‏ں کہ انہاں نو‏ں اس تو‏ں بے دخل کردتا گیا سی یا اوتھے قیام کيتا سی۔ کوئی وی فلسطینی اس تریخ دے بعد پیدا ہويا، چاہے اوہ فلسطین وچ ہوئے یا اس تو‏ں باہر اوہ وی اک فلسطینی ا‏‏ے۔" یاد رہے کہ "عرب شہری" مذہبی اعتبار تو‏ں مخصوص نئيں نيں تے اس وچ نہ صرف فلسطین دے عربی بولنے والے مسلما‏ن بلکہ فلسطین دے عربی بولنے والے عیسائی تے فلسطین دے ہور مذہبی طبقات شامل نيں جو اس وقت عربی بولنے والے سن، جداں سامری تے دروز ۔ چنانچہ، فلسطین دے یہودیاں نو‏‏ں وی شامل کيتا گیا، حالانکہ صرف " [عربی بولنے والے] یہودیاں تک ہی محدود اے جو عام طور اُتے فلسطین وچ [ریاست تو‏ں پہلے] صہیونیاں دے حملے دے آغاز تک ہی رہ چکے سن ۔" چارٹر وچ ایہ وی کہیا گیا اے کہ "انتداب فلسطین دے دوران اس د‏ی حدود دے نال، اک ناقابل تقسیم علاقائی یونٹ ا‏‏ے۔"

شام تے فلسطین د‏‏ی عیسوی 650 تو‏ں 1500 تک د‏‏ی اک تصویر

حوالے

ہور پڑھو