سلطنت عثمانیہ دا جمود
.svg){kind=small} سلطنت عثمانیہ دی تاریخ
|
|---|
| عروج (1299ء – 1453ء) |
| توسیع (1453ء – 1683ء) |
| جمود (1683ء – 1827ء) |
| زوال (1828ء – 1908ء) |
| خاتمہ (1908ء – 1922ء) |
| ہور ویکھو: |
| فتح قسطنطنیہ |
| دور لالہ |
| دور تنظیمات |
| پہلا آئینی دور |
| دوسرا آئینی دور |
| یورپ وچ جنگاں |
| روس دے خلاف جنگاں |
| مشرق وسطی وچ جنگاں |
دورِ جمود وچ بلقان دے کئی علاقے آسٹریا دے قبضے وچ آ گئے۔ ریاست دے متعدد علاقے، جداں مصر تے الجزائر، مکمل طور اُتے خود مختار ہو گئے تے بالآخر سلطنت برطانیہ تے فرانس دے قبضے وچ چلے گئے۔ 17 ویں توں 19 ویں صدی دے دوران روس تے سلطنت عثمانیہ دے درمیان کئی جنگاں وی لڑیاں گئیاں جنہاں نوں ترک روس جنگاں کہیا جاندا اے۔ عبدالحمید اول دے دور وچ روس توں شکستاں کھانے دے بعد سلطنت عثمانیہ تے روس دے درمیان معاہدہ کوچک کناری ہویا جس دے نتیجے وچ کریمیا دا علاقہ روس دے قبضے وچ چلاگیا۔
عثمانیاں دے جمود دے اس طویل دور نوں مورخاں ناکام اصلاحات دا دور وی قرار دتا اے۔ اس دور دے اواخر وچ ریاست وچ تعلیمی و طرزیاتی اصلاحات وی کیتیاں گئیاں تے استنبول تکنیکی یونیورسٹی ورگے اعلٰی تعلیم دے ادارے قائم ہوئے۔ لیکن قدیم سوچ دے حامل مذہبی تےو عسکری طبقے ولوں اصلاحات دی شدید ترین مخالفت کیتی حتٰی کہ چھاپہ خانیاں تک نوں "شیطانی ایجاد" قرار دتا گیا جس دے باعث 1450ء وچ یورپ وچ چھاپہ خانے دی ایجاد دے بعد 43 سال تک سلطنت عثمانیہ چھاپے خانیاں توں محروم رہی لیکن 1493ء وچ اسپین توں بے دخل کیتے گئے یہودیاں نے استنبول وچ پہلا چھاپہ خانہ قائم کیتا۔
دور لالہ سلطان احمد ثالث دے پرامن دور تے گل لالہ نال محبت دے باعث دور لالہ کہلاندا اے۔ 1712ء وچ روس دے خلاف پرتھ مہم وچ کامیابی تے اس دے بعد معاہدہ پاسارووچ دے باعث 1718ء توں 1730ء تک دا دور پرامن رہیا۔ اس دور وچ سلطنت نے یورپ دی پیشقدمی دے خلاف مضبوط دفاع دے پیش نظر بلقان دے مختلف شہراں وچ قلعہ بندیاں کیتیاں۔ ہور اصلاحات وچ محصولات وچ کمی؛ عثمانی سلطنت دے بیرون ملکاں وچ تصور نوں بہتر بنانا تے نجی ملکیت و سرمایہ کاری دی اجازت شامل نیں ۔
عثمانیاں وچ عسکری اصلاحات دا آغاز سلیم ثالث (1789ء-1807ء) دے دور وچ ہویا جنہاں نے یورپی خطوط اُتے افواج نوں جدید تر بنانے دے لئی اہم اقدامات اٹھائے۔ حالانکہ انہاں اقدامات دی مذہبی قیادت تے ینی چری دستیاں نے کھل کرے مخالفت کیتی تے اس دے نتیجے وچ ینی چری نے بغاوت وی کیتی۔ تے سلیم نوں اپنی اصلاحات دا خمیازہ حکومت تے جان دوناں توں ہتھ دھونے دی صورت وچ اٹھانا پیا لیکن اس دے جانشاں محمود ثانی نے انہاں تمام اصلاحات نوں نافذ کر کے دم لیا تے 1826ء وچ ینی چری دا مکمل خاتمہ کر دتا گیا۔
اس دور دا اختتام محمود ثانی دے نال ہُندا اے جس نے سلطنت دے زوال نوں روکنے دے لئی اصلاح دی بھرپور کوشش کیتی تے اس دے اس اصلاحی منصوبے نوں تنظیمات کہیا جاندا اے۔
