موٹی لیچی
| موٹی لیچی | |
| |
| پچھاݨ | |
| کنگڈوم : | پودے |
| کلیڈ : | پھلوالے بوٹے |
| کلیڈ : | اک داݪا |
| آرڈر : | ادرک ورگے |
| ٹبر : | ادرکی |
| جنس : | Amomum |
| سائنسی نام : | Elettaria cardamomum |
موٹی لیچی یا وڈی لیچی یا کاݪی لیچی (Black cardamom) ادرکی ٹبر (Zingiberaceae خاندان) وچ اک بارہماسی جڑی بوٹیاں آݪا پودا اے۔ ایہدے بیجاں دیاں پھݪیاں دا ذائقا مضبوط کافور وَرگا ہُندا اے، تعھواں دار کردار خشک کرن دے طریقے ناݪ اخذ کیتا جاندا اے۔
خصوصیات
[سودھو]پھݪیاں نوں مسالے دے طور تے استعمال کیتا جاندا اے، جِداں سبز لیچی دیاں پھݪیاں، لیکن ایہدا ذائقا مختلف اے۔ سبز لیچی دے برعکس موٹی لیچی، مِٹھے پکواناں وچ کعھٹ ای استعمال ہُندی اے۔ ایہدا تعھواں دار ذائقا تے خشبو کھلی اَگ اُپر خشک کرن دے روایتی طریقیاں ناݪ حاصل ہُندی اے۔
انواع
[سودھو]موٹی لیچی دیاں کم از کم دو الگ الگ قِسماں نیں: امومم سبولاٹم Amomum subulatum (جیہنوں نیپالی لیچی وی کہیا جاندا اے) تے امومم تساؤ کو Amomum tsao-ko۔
امومم سبولاٹم Amomum subulatum دیاں پھݪیاں، جو بنیادی طور تے پنجابی پکوان، پاکستانی پکوان تے بھارتی پکوان وچ استعمال ہُندیاں نیں، ایہناں وِچوں چھوٹیاں نیں، جدکہ امومم تساؤ کو Amomum tsao-ko دیاں وڈیاں پھݪیاں (چینی: wiktionary:草果؛ پنین: cǎoguǒ; ویتنامی: thảo quả) ویتنامی تے چینی کھاݨیاں وچ استعمال ہُندیاں نیں، خاص طور تے صوبا سیچوان دے کھاݨیاں وچ۔
زرعی پیداوار
[سودھو]موٹی لیچی دی سَبھ توں زیادہ پیداوار جنوبی ایشیا، خاص طور تے نیپال وچ ہُندی اے۔
طبی استعمال
[سودھو]روایتی چینی طب وچ موٹی لیچی نوں پیٹ دے امراض تے ملیریا دے علاج لئی ورتیا جاندا اے۔