کریٹ

کریٹ

دیس:	یونان
راجکعر:	ہیراکلیان
تھاں:	8,336
لوک گنتی:	623,666

ویب سائٹ:	[۱] Archived 2009-05-22 at the وے بیک مشین

کریٹ یونان دا سب توں وڈا جزیرہ اے ۔ ایہہ رومی سمندر دا 5 واں سب توں وڈا جزیرہ اے ۔ ایہہ جزیرہ سیاحاں چ بہت مشہور اے تے لکھاں سیاح اس دیاں تریخی تھانواں دی سیر لئی آندے نیں ۔

تریخ

کریٹ 824ء تک مشرقی رومی سلطنت یاں بازنطینی سلطنت دا حصہ رہیا تے 824ء چ عرباں نے اسنوں فتح کر کے اسنوں امارت دا درجہ دتا تے کانڈیہ دا شہر وسا کے اسنوں راجگھر قرار دتا ۔ سنہ 960ء چ بازنطینیاں نے اسنوں اک وار فیر فتح کر لئیا تے 1204ء تک ایہہ اینہاں دے قبضے چ ای رہیا ۔ صلیبی جنگاں دے سلسلے دی چوتھی صلیبی جنگ چ اس جزیرے تے صلیبیاں نے مل مار لئی تے 1669ء چ عثمانی ترکاں دی فتح تک ایہہ اوہناں دے قبضے چ رہیا ۔

عثمانی دور

سلطنت عثمانیہ نے 1648ء چ اس جزیرے دے شہر کینڈیا دا محاصرہ شروع کیتا جہڑا کہ تریخ دا سب توں لمبا محاصرہ اے ۔ 1669ء چ عثمانیاں نے ایہہ شہر فتح کر لئیا تے جزیرے دا آخری شہر اسپنالونگا 1718ء چ فتح ہوئیا تے جزیرہ سلطنت عثمانیہ دا حصہ بن گئیا ۔

یونان دی جنگ آزادی دے ویلے کریٹ چ مسلماناں دی آبادی 45 فیصد سی ، اس ویلے جزیرے دے 23 ضلعاں چوں 19آں ضلعاں چ عیسائیاں دی گنتی 60 فیصد سی پر شمالی ساحل تے تن وڈے شہراں چ مسلماناں دی آبادی 60 فیصد توں ودھ سی ۔

سنہ 1832ء چ یونان دی سلطنت عثمانیہ توں آزادی دے بعد کریٹ اس چ شامل نئیں سی بلکہ مصر دے خدیو مصطفی پاشا دی نگرانی چ سی ۔ ایس عرصے چ جزیرہ مسلمان تے عیسائی آبادی دے وچکار فساداں دا مرکز بن گئیا ۔ برطانیہ ، [[امریکہ] ، فرانس تے اٹلی دی شہہ تے مدد نال یونان نے سلطنت عثمانیہ دے خلاف بغاوت کھڑی کرا دتی جس دے بعد عالی پاشا نوں ایتھے بھیجیئا گئیا جس نے مسلئے نوں ودھیئا ڈھنگ نال نبڑ دتا ۔

سنہ 1896ء تک عثمانی فوجاں دا جزیرے دے وڈے حصے تے کنٹرول نا رہیا تے دسمبر 1898ء چ ترک فوجاں نوں شکست دے دتی گئی تے یونانی شہزادے جارج دی سربراہی چ آزاد کریٹ جمہوریہ وجود چ آئی ۔ 1908ء چ سلطنت عثمانیہ دی بھیڑی حالت دا فیدہ چکدیاں ہوئے کریٹ نے یونان نال الحاق دا اعلان کردتا پر اسدی توثیق 1913ء دی جنگ بلقان دے بعد کیتی گئی ۔

کریٹ دی مسلم گھٹ گنتی جزیرے تے ای رہی پر 1923ء چ یونان تے ترکی وچکار معاہدہ لوزان دے تحت مسلمان تے عیسائی آبادی دا تبادلہ ہوئیا تے مسلماناں دی وڈی گنتی ہجرت کر گئی ۔