فخری پاشا

فخری پاشا (1868-1948) خلافت عثمانیہ دی فوج چ جرنیل سی تے 1916 توں لے کہ 1919 تک مدینہ وچ عثمانی خلافت دا گورنر ریا۔

فخری پاشا دا پورا ناں عمر فخر الدین پاشا سی تے اوہ 1868 چ رشک بلغاریہ وچ جمیا۔ اودے پیو دا ناں محمد ناہید بیگ تے ماں دا ناں فاطمہ عدیلہ خانم سی۔ روس - ترک لڑائی باجوں اودا ٹبر 1878 چ استمبول آگیا۔ 1888 چ استمبول دے فوجی سکول توں پڑھائی دے مگروں فوج چ آ گیا تے آرمینیا ول جوتھی ترک فوج وچ اونوں پیجیا گیا۔ 1908 چ اونوں استمبول چ پہلی ریگولر فوچ نال رلا دتا گیا۔ 1911-12 چ لبیا ول اونوں کلیا گیا۔ جدوں بلقان دی لڑائی چھڑی تے اوںوں گیلی پولی چ 31ویں ڈوین دا کمانڈر بنا دتا گیا۔ اودی فوج نے بلغاریہ کولوں ادرنہ واپس کھولیا۔ فخری پاشا تے انور پاشا ادرنہ چ کٹھے آۓ۔ ایس توں مگروں اوہ موصل تے فیر حلب چ ریا۔ مئی 1916 چ جمال پاشا نے فخری پاشا نوں مدینہ دا گورنر بنا دتا۔

مدینہ دا چوکیدار

فخری پاشا 23 مئی 1916 وچ مدینے نون بچان لئی آیا۔ اوس ویلے پہلی وڈی لڑائی لڑی جا رئی سی تے انگریز خلافت عثمانیہ دے ویری سن۔ جون 1916 چ سید حسین بن علی ہاشمی شریف مکہ نے حیڑا کے اوس ویلے مکہ چ خلافت عثمانیہ دا گورنر سی عثمانی خلافت نال غداری کردیاں ہویاں انگریزاں نال رل گیا تے مکہ چ بغاوت کر دتی، مکہ تے مل مار لیا۔ شریف مکہ دے پتراں نے 1916 چ مدینہ تے حملہ کیتا پر فخری پاشا نے اس حملے نوں ناکام کر دتا پر شریف مکہ دیاں فوجاں نے مدینہ دا کعیرا کر لیا۔ فخری پاشا نے مدینہ دا ٹھیک ٹھاک بچاؤ کیتا تے دمشق توں آن آلی ریلوے لائن نوں وی دشمناں توں بچایا۔ اگر اس نوں نقصان وی پہنچیا تے اس دی مرمت کر دتی گئی۔

مدینہ دا کعیرا پہلی وڈی لڑائی دے انت تک ریا تے جدوں خلافت عثمانیہ نے ہتھیار سٹ دتے تے فخری پاشا نے ہتھیار سٹن توں انکار کر دتا. اک ترک لکھاری دے بولاں چ جینے اکھیں ویکھیا لکھیا " 1918 دی بسنت دے اک حمعے، جمعے دی نماز دے مگروں فخری پاشا منبر ول آیا تے رسول پاک دی قبر ول منہ کر کے اچی واز چ آکھیا

"رسول اللہ! اسیں توانوں کدے چھڈ کے نیئں جاواں گے۔"

فیر اونے اوتھے لوکاں نوں اے کیا:

"فوجیو میں رسول پاک دے ناں تے تھاڈی منت کرناں واں میرے گواہ رینا۔ میں تھانوں اے حکم دینا واں جے آخری گولی تے آخری سعا تک نبی دی قبر تے اودے شہر نوں بچاؤ گے۔ تھواڈا ویری کناں وی تکڑا کیوں ناں ہوے اللہ دی مدد تے محمد دی روج ساڈے نال ہوے گی۔"

فخری پاشا دا کینا سی اونوں رسول پاک خواب چ ملے تے اونآں ہتھیار سٹن توں روکیا اے۔ اگست 1918 شریف حسین مکہ نے جدوں اونوں ہتھیا سٹن دا آکھیا ایس تے فخری پاشا نے ایناں بولاں ج اونوں جواب دتا:

"فخر الدین، جنرل، پوتر نگر مدینہ دا جوکیدار، رسول پاک دا نوکر،

اللہ دے ناں تے جیڑا سب توں تکڑا اے، اوس بندے ول جینے اسلام دے زور نوں توڑیا، مسلماناں وشکار لڑائی کرائی، مومناں دے سردار دی خلافت نون ماڑا کردتا تے انگریزاں دے غلبے دی راہ کھولی

حمعرات 14 زلحج دی رات نوں میں تھکیا ٹٹیا ٹر ریا سی تے مدینہ دے بچاؤ بارے سوچ ریا سی۔ منوں اک چوک چ کج نویکلے بندے کم کردے دسے۔ فیر مینوں اپنے سامنے اک پاکیزہ منہ والا بندہ دسیا۔ اوہ رسول پاک سن۔ اوناں دی کھبی باں اوناں دے پنڈے دے پچھلے پاسے تے کپڑیاں چ سی، اوناں نیں مینوں شفقت نال آکھیا میرے پچھے آ۔ میں اوناں دے پچھے دو یا تن قدم ٹریا ہوواںگا چے میری اکھ کھل گئی۔ میں اوسے ویلے نبی دی مسیت چ گیا اوناں دے قبر اگے چک گیا تے شکریہ آکھیا۔ میں ہن نبی دی راکھی چ آں جیڑا میرا سپریم کمانڈر منوں ہن فضول گلاں نال تنگ ناں کریں۔

30 اکتوبر 1918 نوں مردوس دی لڑا‏ئی بندی نال لڑائی ترکی تے اودے ویریاں دے وشکار مک گئی اے سوچیا گیا چ فخری وی ہتھیار سٹ دے گا پر اوہ ڈٹ گیا انگریزاں نے ترک سلطان تے دباؤ پایا کہ لڑائی مک گئی اے پر فخری پاشا ہتھیار نئیں سٹ ریا۔ کئی سخت سنیعاں دے مگروں فخری پاشا محمد دی قبر کول آیا تے اوناں دے کول اپنی تلوار رکھ دتی۔ پہلی وڈی لڑائی دے مکن توں 70 دناں مگروں 10 جنوری 1919 نوں فخری پاشا نے ترک سلطان دے سختی نال کین تے اپنے 456 افسراں تے 9364 فوجیاں نال مدینہ توں باہر بیر دریوش دی تھاں تے ہتھیار سٹ دتے۔

لڑائی توں مگروں

فخری پاشا نوں بندی بنا کے مالٹا لے جایا گیا تے اس توں مگروں اونہوں رہائی مل گئی تے فیر اس توں بعد اس نے ترکی دی ازادی دی لڑائی چ رل گیا تے۔۔ فخری پاشا کابل افغانستان چ ترکی دے سفیر ریا۔ 1948 چ استمبول وچ اوہ مر گۓ۔

ہور پڑھو

بارلے جوڑ

فخری پاشا دی جیون کتھا Archived 2011-07-20 at the وے بیک مشین
[۱]