آنگ سان سوچی

آنگ سان سوچی
(برمی وچ: အောင်ဆန်းစုကြည်)،(انگریزی وچ: Aung San Suu Kyi)
جم	19 جون 1945 (79 سال)  رنگون
وفات
رہائش	رنگون ، برما
شہریت	میانمر
نسل	بمر لوک
مذہب	تھیرواد
مذہب	تھیرواد
جماعت	نیشنل لیگ فار ڈیموکریسی
تعداد اولاد	2
والد	آنگ سان
عملی زندگی
مادر علمی	لیڈی سری رام کالج برائے نسواں (۱۹۶۰–۱۹۶۴) سینٹ ہگ کالج، آکسفورڈ (۱۹۶۴–۱۹۶۷) اسکول آف اورینٹل اینڈ افریقن اسٹڈیز، یونیورسٹی آف لندن (۱۹۸۷–) دلی یونیورسٹی کانونٹ آف جیسس اینڈ میری دہلی
تخصص تعلیم	political science ، وPhilosophy, Politics and Economics ،Burmese literature
تعلیمی اسناد	bachelor's degree
پیشہ	سیاست دان ،  لکھاری ،  کارکن انسانی حقوق
مادری زبان	برمی
پیشہ ورانہ زبان	برمی ،  انگریزی
نوکریاں	یونائیٹڈ نیشنز
اعزازات
کانگریشنل گولڈ میڈل (۲۰۱۷) سال کا انسانیت پسند (۲۰۱۶) جیوسیپے موتا میڈل (۲۰۱۳) ولنبرگ تمغا (۲۰۱۱) کیٹالونیا بین الاقوامی انعام (۲۰۰۸) کینیڈا کی اعزازی شہریت (۲۰۰۷) اولوف پالمے انعام (۲۰۰۵) فریڈم اعزاز (۱۹۹۵) جواہر لعل نہرو ایوارڈ (۱۹۹۳) نوبل امن انعام (۱۹۹۱) سخاروف انعام  آرڈر آف آسٹریلیا  کمانڈر آف دی لیجین آف اونر  صدارتی تمغا آزادی فور فریڈم اعزاز - خوف سے نجات
دستخط
	IMDB اُتے صفحہ

آنگ سان سوچی (ولادت:19 جون 1945ء) برما د‏‏ی آزادی دے ہیرو جنرل آنگ سان د‏‏ی بیٹی۔ برما وچ آمریت دے خلاف سب تو‏ں وڈی آواز۔

آنگ سان سو چی برما دی حمہوریت دی بحالی لئی کم کرن آلی تے سیاسی جماعت نیشنل لیگ فار ڈیموکریسی دی آگو اے ۔ اسنوں 1991 چ امن اچ نوبل انعام دتا گیا۔

دکھنی افریقہ دے آگو نیلسن منڈیلا وانگوں آنگ سان سوچی جبر دے خلاف پرامن کوششاں دی سارے جگ وچ نشانی بن چکیاں نیں۔ پینٹھ سالاں دی آنگ سان سوچی نے ملک وچ جمہوریت لئی جتناں وچ اپنی حیاتی دے پچھلے اِکی سالاں وچوں پندراں سال بندی وچ لنگھائے نیں۔

مڈھلا جیون

آنگ سان سوچی دے والد، آنگ سان نے برما د‏‏ی آزادی وچ اہ‏م کردار ادا کيتا۔ مگر ن انیس سو سینتالیس وچ ملک نو‏‏ں اقتدار اعلیٰ د‏‏ی منتقلی دے دوران قتل کر دتا گیا۔ باپ دے قتل دے وقت آنگ سان سو چی د‏‏ی عمر صرف دو برس سی۔ آنگ سان سو چی 1960ء وچ پہلی بار بھارت گئياں جتھے انہاں د‏‏ی ماں نو‏‏ں برما دا سفیر مقرر کيتا گیا۔ انیس سو چونسٹھ وچ آنگ سان سو چی پہلی آکسفورڈ یونیورسٹی پہنچیاں جتھے انہاں نے فلسفے، سیاست تے اکنامکس د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی۔ آکسفورڈ یونیورسٹی وچ تعلیم دے دوران ہی آنگ سان سو چی د‏‏ی اپنے شریک حیات مائیکل ایرس نال ملاقات ہوئی۔ کچھ عرصہ تک جاپان تے بھوٹان وچ رہنے دے بعد آنگ سان سو چی نے برطانیہ وچ مستقل سکونت دا فیصلہ تے اک گھریلو ماں د‏‏ی طرح اپنے دو بچےآں، الیگزینڈر تے کم د‏‏ی پرورش شروع کیتی۔

آنگ سان سوچی کون نيں؟

آنگ سان سوچی میانمار د‏‏ی آزادی دے ہیرو جنرل آنگ سان د‏‏ی بیٹی نيں۔ سنہ 1948 وچ میانمار دے برطانوی نوآبادیات‏ی حکومت تو‏ں آزادی حاصل کرنے تو‏ں عین پہلے، جدو‏ں اوہ صرف دو سال د‏‏ی سن، تاں انہاں دے والد نو‏‏ں قتل کر دتا گیا سی۔

اک وقت سی جدو‏ں سوچی نو‏‏ں انسانی حقوق د‏‏ی اک روشنی دے طور اُتے دیکھیا جاندا سی، اک اصولی کارکن جو کئی دہائیاں تک میانمار اُتے حکمرانی کرنے والے بے رحم فوجی جرنیلاں نو‏‏ں چیلنج کرنے دے لئی اپنی آزادی تو‏ں دستبردار ہوئے گئياں۔

سوچی نے سنہ 1989 تے 2010 دے درمیان تقریباً 15 برس نظربندی وچ گزارے تے فوجی آمریت دے خلاف عزم و استقلال د‏‏ی علامت دے طور اُتے پہنچانی جاندیاں سن۔

سنہ 1991 وچ انھاں نظر بندی دے دوران ہینوبیل امن انعام تو‏ں نوازیا گیا۔

نومبر 2015 وچ انہاں د‏‏ی زیر قیادت انہاں د‏‏ی جماعت نیشنل لیگ فار ڈیموکریسی (این ایل ڈی) نے ملکی تریخ دے 25 سال وچ کھلے عام طور اُتے لڑے جانے والے انتخابات وچ زبردست فتح حاصل کيتی۔

میانمار دے آئین نے انھاں صدر بننے تو‏ں روک دتا کیونجے انہاں دے بچے غیر ملکی شہریت رکھدے نيں لیکن اس دے باوجود سوچی نو‏‏ں ہی ملک د‏‏ی حقیقی رہنما سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

میانمار د‏‏ی سٹیٹ کونسلر بننے دے بعد تو‏ں، انہاں د‏‏ی قیادت نو‏‏ں ملک د‏‏ی مسلما‏ن روہنگیا اقلیت دے نال سلوک اُتے پرکھیا جاندا ا‏‏ے۔

سنہ 2017 وچ فوج دے کریک ڈاؤن وچ میانمار وچ بسنے والے ہزاراں روہنگیا مسلما‏ن ہلاک ہوئے جدو‏ں کہ ست لکھ تو‏ں ودھ ہمسایہ ملک بنگلہ دیش چلے گئے۔

سوچی دے سابقہ ​​بین الاقوامی حامیاں نے الزام عائد کيتا کہ انھاں نے روہنگیا مسلماناں د‏‏ی عصمت دری، قتل تے نسل کشی نو‏‏ں روکنے دے لئی کچھ نئيں کيتا۔

ابتدائی طور اُتے کچھ لوکاں نے استدلال کيتا کہ اوہ اک عملی سیاستدان سن جو اک پیچیدہ تریخ والے کثیر النسل ملک اُتے حکومت کرنے د‏‏ی کوشش کر رہیاں نيں لیکن سنہ 2019 وچ بین الاقوامی عدالت انصاف د‏‏ی سماعت دے دوران سوچی د‏‏ی جانب تو‏ں فوج دے اقدامات دے دفاع نے انہاں د‏‏ی بین الاقوامی ساکھ نو‏‏ں بری طرح متاثر کيتا۔

سوچی میانمار میں بدھ مت کی اکثریت میں اب بھی بہت زیادہ مقبول ہے جو روہنگیا برادری کے لیے بہت کم ہمدردی رکھتے ہیں۔

برما واپسی

برطانیہ وچ رہائش دے دوران آنگ سان سو چی برما نو‏‏ں اپنے خیالات تو‏ں نہ کڈ سکن تے انیس سو اٹھاسی وچ اپنی علیل ماں د‏‏ی تیمارداری دے لئی واپس برما پہنچ گئياں۔ انہاں نے برما وچ پہنچ ک‏ے تقریر دے دوران کہیا کہ برما وچ جو کچھ ہوئے رہیا اے وچ اس تو‏ں لاتعلق نئيں رہ سکدی۔

آنگ سان سوچی برما دی آزادی دے ہیرو جنرل آنگ سن دی دھی ہے۔ جنرل آنگ سن نوں انی سو سنتالی وچ ملک نوں اقتدار اعلیٰ دی منتقلی وچ قتل کر دتا گیا سی۔ پیو دے قتل دے ویلے آنگ سان سوچی دی عمر صرف دو سال سی۔ آنگ سان سوچی انی سو سٹھ وچ پہلی واری بھارت گئیاں جتھے اوہناں دی ماں نوں سفیر برما لایا گیا سی۔

انی سو چوٹھ وچ آنگ سان سوچی پہلی آکسفورڈ یونیورسٹی اپڑیاں جتھے اوہناں نے فلسفے ، سیاست تے اکنامکس دی تعلیم پائی۔ آکسفورڈ یونیورسٹی وچ تعلیم وچ ہی آنگ سان سوچی دی اپنے جیون ساتھی مائیکل ایرس نال ملنی ہوئی۔ کجھ چر تیکر جاپان تے بھوٹان وچ رہن دے مگروں آنگ سان سوچی نے برطانیہ وچ مستقل رہن دا فیصلہ تے اک گھروکی ماں وانگوں اپنے بالاں ، الیگزینڈر تے کم نوں پالیا۔

برطانیہ وچ رہندیاں ہوئیاں آنگ سان سوچی برما نوں اپنے خیالاں چوں نہ کڈھ سکیاں تے انی سو اٹھاسی وچ اپنی بمار ماں دا حال پچھن لئی واپس برما اپڑ گئیاں۔ اوہناں نے برما وچ اپڑ کے تقریر وچ کہیا پئی برما وچ جو کجھ ہو رہیا ہے ایہدے نال سانگا نہیں توڑ سکدی۔

آنگ سان سو کئی
جمی:	19 جون 1945
کم :	امن
نوبل انعام لیا :	1991

برما واپس اپڑن دے مگروں آنگ سان سوچی نے ملک وچ جمہوریت لئی کوششاں شروع کیتیاں۔ آنگ سان سوچی نے مارٹن لوتھر تے مہاتما گاندھی دے عدم تشدد دے فلسفے تے عمل کردیاں ہوئیاں سارے جگ وچ امن والیاں ریلیاں کڈھیاں تے ملک وچ جمہوریت دیاں کوششاں جاری رکھیاں پر فوجی حکمراناں نے طاقت نوں بے دھڑک ورت کے اوہناں دی امن والی جدوجہد نوں دب کے رکھ دتا۔ انی سو نوے وچ ہون والیاں چوناں وچ آنگ سان سوچی نوں نااہل متھن تے پھڑن دے مگروں وی اوہناں دی سیاسی جماعت نے چوناں وچ بھرویں کامیابی پائی۔

برما دے فوجی حکمراناں نے انی سو اکانوے وچ اوہناں دی جماعت نیشنل لیگ فار ڈیموکریسی دی کامیابی نوں منن توں نانہہ کر دتی تے آنگ سان سوچی نوں پھڑ لیا۔ بندی وچ ہی آنگ سان سوچی نوں امن دا نوبل انعام دتا گیا۔ نوبل انعام کمیٹی وچ رلتی فرانس سیجسٹیڈ نے آنگ سان سوچی نوں لسیاں دی طاقت ' آکھیا سی۔

دوہواں دھاکیاں وچ پہلی واری چوناں وچ آنگ سان سوچی نوں چوناں وچ حصہ لین دی اجازت نہیں سی پر ایہدے مگروں وی اج وی اوہ برما دے لوکاں لئی آس دی نشانی ہے۔

آنگ سان سوچی نوں انی سو پچانوے وچ چھڈ دتا گیا پر اوہناں دی آؤنی جانی تے روکاں لائیاں گئیاں۔ دو ہزار نو وچ آنگ سان سوچی نوں بندی دی خلاف ورزی دے الزام وچ اٹھاراں مہینیاں دی سزا سنا دتی گئی۔

آنگ سان سوچی نے اپنی پکڑ وچ ملکی حالات تے گوہ کرن توں علاوہ جاپانی تے فرانسیسی بولی وچ وی مہارت دیاں کوششاں کیتیاں۔

اجوکے سالاں وچ آنگ سان سوچی نوں اپنی بندی وچ اپنی جماعت دے آگواں تے اُچیچا سفارت کاراں نال ملن دی اجازت ملدی رہی۔

برما دے فوجی حکمراناں نے آنگ سان سوچی نوں ملک توں باہر علاج لئی گھلن دیاں وی کئی پیشکشاں کیتیاں پر اوہناں منن توں نانہہ کر دتی تے برما وچ رہن نوں ترجیح دتی۔

آنگ سان سوچی بندی وچ ہی دادی بن گئیاں پر اوہ اج تیکر اوہناں نال ملنی نہیں کر سکیاں۔

اجوکے مہینیاں وچ اوہناں ولوں چوناں دا بائیکاٹ کرن دے فیصلے دی نکھیدی کیتی گئی۔ اوہناں دی جماعت دا کہنا سی جو چوناں دے قانون نتارویں نہیں ہین۔ اوہناں دی سیاسی جماعت دے کجھ رکناں نے آنگ سان سوچی دی جماعت توں وکھ ہو کے نویں جماعت بنائی تے چوناں وچ حصہ لیا۔

جدوجہد

برما واپس پہنچنے دے بعد آنگ سان سو چی نے ملک وچ جمہوریت دے لئی کوششاں شروع کیتیاں۔ آنگ سان سو چی نے مارٹن لوتھر تے مہاتما گاندھی دے عدم تشدد دے فلسفلے اُتے عمل کردے ہوئے ملک بھر وچ پرامن ریلیاں دا انعقاد کيتا تے ملک وچ جمہوریت دے کوششاں جاری رکھن لیکن فوجی حکمراناں نے طاقت دا بے دریغ استعمال تو‏ں انہاں د‏‏ی پرامن جدوجہد نو‏‏ں کچل ک‏ے رکھ دتا۔ انیس سو نوے وچ ہونے والے انتخابات وچ آنگ سان سو چی نو‏‏ں نااہل قرار دتے جانے تے حراست دے باوجود انہاں د‏‏ی سیاسی جماعت نے انتخابات وچ زبردست کامیابی حاصل کيتی۔

گرفتاری

برما دے فوجی حکمراناں نے 1991ء وچ انہاں د‏‏ی جماعت نیشل لیگ فار ڈیموکریسی د‏‏ی کامیابی نو‏‏ں مننے تو‏ں انکار کر دتا تے آنگ سان سو چی نو‏‏ں حراست وچ لے لیا۔ دوران حراست ہی آنگ سان سو چی نو‏‏ں امن دے نوبل انعام تو‏ں نوازیا گیا۔ نوبل انعام کمیٹی وچ شامل فرانسس سیجسٹیڈ نے آنگ سان سو چی نو‏‏ں ’کمزورں د‏‏ی طاقت‘ قرار دتا سی۔ دو عشراں وچ پہلی بار انتخابات وچ آنگ سان سو چی نو‏‏ں انتخابات وچ حصہ لینے د‏‏ی اجازت نئيں سی لیکن اس دے باوجود اج وی اوہ برما دے لوکاں دے لئی امید د‏‏ی نشانی نيں۔ آنگ سان سو چی نو‏‏ں 1995ء وچ رہیا کر دتا گیا لیکن انہاں د‏‏ی نقل و حرکت اُتے پابندیاں برقرار رکھی گئياں۔ دو ہزار نو وچ آنگ سان سو چی نو‏‏ں دو ہزار نو وچ حراست د‏‏ی خلاف ورزی دے الزام وچ اٹھارہ ماہ د‏‏ی سزا سنیا دتی گئی۔

رہائی

نومبر 2010ء وچ برما د‏‏ی فوجی حکومت نے انہاں د‏‏ی رہائی دا اعلان کيتا جس دا پوری دنیا وچ خیر مقدم کيتا گیا۔

ہور ویکھو

• نوبل انعام جتن والیاں دی لسٹ

• نوبل امن انعام

حوالے

باہرلے جوڑ

• سو چی دا سیاسی سفر