ارجنٹینا
ارجنٹینا | |
---|---|
پرچم | نشان |
شعار | |
ترانہ: | |
زمین و آبادی | |
متناسقات | 34°S 64°W / 34°S 64°W [۱] [۲] |
بلند مقام | اکنکاگوا (6961 میٹر ) |
رقبہ | 2780400 مربع کلومیٹر |
دارالحکومت | بیونس آئرس |
سرکاری زبان | سپینی |
آبادی | 47327407 (۲۰۲۲)[۳] |
| 22249019 (۲۰۱۹)[۴] |
| 22689693 (۲۰۱۹)[۴] |
حکمران | |
طرز حکمرانی | وفاقی جمہوریہ |
قیام اور اقتدار | |
تاریخ | |
یوم تاسیس | ۹ جولائی ۱۸۱۶ |
عمر کی حدبندیاں | |
شادی کی کم از کم عمر | 18 years old |
لازمی تعلیم (کم از کم عمر) | 4 years old |
لازمی تعلیم (زیادہ سے زیادہ عمر) | 17 years old |
شرح بے روزگاری | 8.9 percent (۲۰۰۹)[۵] |
دیگر اعداد و شمار | |
کرنسی | ارجنٹائن پیسو |
ہنگامی فون نمبر | 9-1-1
|
ٹریفک سمت | دائیں |
ڈومین نیم | .ar |
سرکاری ویب سائٹ | باضابطہ ویب سائٹ (سپینی ) |
آیزو 3166-1 الفا-2 | AR |
بین الاقوامی فون کوڈ | +54 |
ترمیم |
ارجنٹینا | |
Argentine Republic | |
República Argentina | |
راجگڑھ: | بیونس آئرس |
تھاں: | 2,780,400 مربع کلومیٹر |
لوک گنتی: | 40,091,359 |
کرنسی: | پیسو |
بولی: | ہسپانوی |
ارجنٹینا (ہسپانوی:Argentina) جیہنوں سرکاری طور تے جمہوریا ارجنٹینا کہیا جاندا اے، جنوبی امریکا دا دوسرا وڈا ملک اے۔ ایہ ملک 23 صوبےآں تے اک خود مختار شہر بیونس آئرس اُتے مشتمل اے۔ رقبے دے اعتبار توں ایہ دنیا دا اٹھواں وڈا ملک اے تے ہسپانوی بولنے والے مُلکاں وچ سبھ توں وڈا اے۔
ارجنٹینادا رقبا انڈیز پہاڑی سلسلے تے بحرِ اوقیانوس دے درمیان واقع اے۔ اس دے شمال وچ پیراگوئے تے بولیویا، برازیل تے یوراگوئے شمال مشرق وچ جدوں کہ چلی جنوب تے مغرب دی جانب واقع اے۔ انٹارکٹیکا دے کچھ حصے اُتے ارجنٹینا اپنا دعوا کردا اے۔
ارجنٹینا براعظم جنوبی امریکا دی وڈی معیشتاں وچوں اک اے تے اوسط حدِ عمر تے فی کس جی ڈی بلند اے۔ مستقبل وچ ترقی دے لئی ارجنٹینا دیاں بنیاداں مضبوط نيں۔ بیرونی سرمایہ کاری تے ہائی ٹیکنالوجی دے حوالے توں برآمدات دی مقدار کل برآمدات دا بہت وڈا حصا بناوندی نيں۔ ارجنٹینا اقوام متحدہ، مرکوسر تے جنوبی امریکی اقوامِ متحدہ دا بنیادی رکن جدوں کہ جی 20 دا رکن اے ۔
ناں وجہ
[سودھو]ارجنٹینالاطینی لفظ ارجنتوم توں نکلیا اے جو چاندی دے لئی استعمال کيتا جاندا اے۔ 1602 وچ پہلی بار اس لفط دا استعمال سانوں اک نظم وچ ملدا اے۔
1812 وچ ارجنٹینا دے پہلے قومی ترانے وچ سانوں اس لفظ دا استعمال ملدا اے جو ارجنٹینا دی آزادی دی جاری جنگ دے حوالے توں سی۔ سرکاری طور اُتے 1826 وچ بنیادی دستور وچ جمہوریہ ارجنٹینا تے ارجنٹینا دی قوم دا ذکر ملدا اے۔
تریخ
[سودھو]ابتدائی تریخ
[سودھو]ارجنٹینادے مقام اُتے سب توں پہلے انسانی آثار سانوں 11٫000 ق م وچ ملدے نيں۔ ایہ آثار وکھ وکھ قبیلے توں متعلق سن ۔ انہاں دا بادشاہت نے موجودہ دور دے ارجنٹینا اُتے حملا کر کے قبضا کيتا سی۔ جنوبی تے وسطی علاقےآں وچ خانہ بدوش آباد سن ۔
کچھ قبیلے زیادہ ترقی یافتہ سن تے انہاں نے کاشتکاری وی شروع کر دتی سی تے مٹی دے برتن بناتے سن ۔ اُتے ایہ قبیلے جنوبی امریکا وچ نسبتاً زیادہ موجود سن ۔
نوآبادیاتی دور
[سودھو]یورپی مہم جو ایتھے 1516 وچ آئے۔ ہسپانویاں نے جنوبی امریکا وچ اپنا قبضہ جما لیا۔ انہاں دی پہلی آبادی دریائے پرانا دے کنارے آباد قلعہ سی۔ بیونس آئرس دے مقام اُتے انہاں دی پہلی مستقل آبادی 1536 نوں قائم ہوئی۔ اُتے اسنوں مقامی قبیلے نے تباہ کر دتا۔ اس شہر نوں دوبارہ 1580 وچ بسایا گیا۔
یہ علاقہ جتھے اج دا زیادہ تر ارجنٹینا واقع اے، ہسپانوی آبادکاراں تے انہاں دی اولاداں، مقامی قبائلاں تے افریقی غلاماں توں آباد سی۔ آبادکاراں دی کل تعداد دا اک تہائی بیونس آئرس تے دوسرے وڈے شہراں وچ اکٹھا ہويا۔ بیونس آئرس 1776 نوں راجگڑھ دا درجہ ملیا۔ اس توںبعد توں بیونس آئرس نوں تجارتی مرکز بن گیا۔ 1806 تے 1807 وچ دو بار برطانویاں نے ناکام حملے کیتے۔
قوم دی تعمیر
[سودھو]جنگ آزادی دے بعد دی دہائی وچ ایہ علاقا پیٹریاٹ یعنی ملک دی آزادی چاہنے والے تے رائلسٹ یعنی ہسپانوی بادشاہت دے وفادارےآں دے درمیان بٹ گیا۔ 1811 دے بعد موجودہ دور دے ارجنٹینا دے شہر آزادی پسنداں دے نال رہے جدوں کہ پیراگوئے اُتے قبضہ ہوئے گیا تے اس نے سپین توں اپنی آزادی دا اعلان 1811 جدوں کہ ارجنٹینا توں 1842 وچ آزادی دا اعلان کر دتا۔ بالائی پیرو اُتے مختلف دھڑاں دا دعوٰی سی لیکن اس نے بطور بولیویا اپنی آزدی دا اعلان 1824 وچ کر دتا۔ یوراگوئے دریا دے مشرقی کنارے اُتے برازیلی تے پرتگالی افواج نے حملہ کيتا تے اوہ 1828 وچ بطور یوراگوئے آزاد ہوگیا۔
پیٹریاٹاں وچ موجود اندرونی اختلافات دی وجہ توں انہاں وچ سیاسی عدم استحکام پیدا ہويا۔ چار سال بعد ہی حکومت تبدیل ہوئی۔ 1813 وچ اسمبلی نے آزادی دے اعلان دا ارادہ کيتا لیکن سیاسی دباؤ اُتے ایسا نہ کر سکيتی۔ نتیجتاً خانہ جنگی شروع ہوئے گئی۔
1816 وچ جنوبی امریکا دے صوبا جاتِ متحدہ نوں اندرونی تے بیرونی مسائل دا سامنا سی۔ جولائی وچ نويں کانگریس نے آزادی دا اعلان کيتا تے جوان مارٹن ڈی پوئریڈن نوں سپریم ڈائریکٹر بنا دتا گیا۔ فوجی مہم جوئی نويں سپریم ڈائریکٹر دی ذمہ داری بن گئی۔ انہاں نے 1817 وچ فوج دی مدد توں انڈیز پہاڑاں دے دوسری طرف چلی دے وفادارےآں نوں شکست دتی۔ چلی دی بحری فوج انہاں دے حکم اُتے تیار کھڑی سی تے انہاں نے لیما دے شہر اُتے چڑھائی کيتی۔ انہاں لڑیائیاں دا نتیجہ آزادی دی صورت وچ نکلیا۔
1875 وچ یورپ توں غیر ملکی سرمایہ کاری تے امیگریشن دی لہر دے بعد زراعت دے جدید طریقےآں توں ارجنٹینا دا معاشرہ اک طرح توں دوبارہ تعمیر ہويا۔ قانون دی حکمرانی بحال ہوئے گئی۔
جدید تریخ
[سودھو]1880 توں 1929 دے دوران ارجنٹینا دی خوشحالی تے طاقت وچ وادھا ہويا تے دنیا دے دس امیر ترین ملکاں وچوں اک بن گیا۔ اس وچ زراعت توں متعلق برآمدات تے برطانوی تے فرانسیسی سرمایہ کاریاں اہم سن۔ امیگریشن وچ اضافے تے شرحِ اموات وچ کمی دی وجہ توں آبادی وچ پنج گنا، جدوں کہ معیشت وچ پندراں گنا وادھا ہويا۔ قدامت پسنداں دی طرف توں غیر جمہوری ہتھکنڈاں دی مدد توں سیاست اُتے غلبہ جاری رہیا۔ اُتے 1912 وچ جدوں صدر نے پہلی بار تمام مرداں نوں خفیہ ووٹ دا حق دتا تاں صورت حال بدل گئی۔ اس طرح انہاں دے روايتی مخالفاں نوں صدارتی انتخاب جیتنے دا موقع مل ملا۔ نتیجتاً معاشی تے سماجی انقلاب برپا ہويا۔ 1930 وچ فوجی بغاوت دی وجہ توں صدر دا تختہ الٹ دتا گیا تے ہور دس سال دے لئی قدامت پسنداں دا حکومت اُتے قبضہ ہوئے گیا۔ پہلی جنگ عظیم دے دوران مکمل جدوں کہ دوسری جنگ عظیم وچ ارجنٹینا زیادہ تر وقت غیر جانبدار رہیا۔ اس طرح اتحادی اقوام دے لئی ارجنٹینا غذائی رسد دا اہم ذریعہ بن گیا۔
1946 وچ جنرل جوان پرون صدر منتخب ہوئے۔ انہاں نے اک سیاسی تحریک شروع دی جسنوں پرونزم کہیا گیا۔ انہاں دی بیوی بہت مشہور ہوئیاں تے 1952 وچ اپنی وفات تک انہاں نے مرکزی سیاسی کردار ادا کيتا۔ 1947 وچ خواتین نوں ووٹ دا حق دے دتا گیا۔ پرون دے دور وچ اجرتاں بڑھاں تے کم دا ماحول بہتر ہويا۔ آبادی دی طرف توں شہراں دا رخ کرنے دے رحجان وچ وادھا ہويا۔ کلیدی صنعتاں تے شعبے قومیا لئی گئے۔ درآمدات گھٹانے دے لئی صنعتاں قائم ہوئیاں تے زرعی شعبے وچ ترقی نوں ترجیح دتی گئی۔
1948 تاں 1952 دے اس وقت تک مستحکم قیمتاں تے شرح مبادلہ اچانک لڑکھڑا گئياں۔ پسیٹو دی قدر وچ 70 فیصد کمی ہوئی تے افراطِ زر دی شرح وچ 50 فیصد تک وادھا ہويا۔ خارجہ پالیسی ہور تنہائی دا شکار ہوئے گئی تے امریکا توں تعلقات کشیدہ ہوئے گئے۔ ايسے دور وچ آزادئ اظہارِ رائے اُتے پابندی سخت ہوئی تے قید و بند تے صعوبتاں عام ہوئے گئياں۔ صدر نے اپنے خیر خواہ مشیراں نوں وکھ کر دتا۔ چند ماہ بعد ہی 1955 وچ پلازہ ڈی مائیو وچ ہونے والے بم دھماکےآں تے بغاوت دی وجہ توں صدر نوں ہٹنا پيا تے صدر ملک توں نکل گئے۔ بعد وچ صدر نے سپین وچ مستقل رہائش رکھ لی۔
ایہناں توں بعد وچ آؤن والے صدر نے اصلاحات دا عمل جاری رکھیا تے ملکی سرمایہ کاری دی حوصلہ افزائی کيتی۔ اُتے فوج دی طرف توں مداخلت دے بعد انہین عہدہ چھڈنا پيا تے نويں حکومت بنی۔
نويں حکومت نے وی اصلاحات دے عمل نوں جاری رکھیا تے عوامی منصوبےآں وچ خطیر سرمایہ لگایا۔ غربت دی شرح 7 فیصد رہ گئی تے معیشت وچ بہت تیزی توں ترقی ہوئی۔ اُتے سخت گیر پالیسیاں دی وجہ توں اس حکومت دے خلاف وی عوام اٹھیا کھڑے ہوئے۔ سابقہ صدر جنرل پرون نے اس صورت حال نوں چابک دستی توں اپنے حق وچ استعمال کيتا تے وطن واپسی تے 1973 وچ نويں انتخاگل کيتی راہ ہموار کر لئی۔
اسی سال صدر منتخب ہونے دے بعد جولائی 1974 وچ صدر پرون دی وفات ہوئے گئی تے انہاں دی تیسری بیوی ایزابیل جو نائب صدر سن، صدر بن گئياں۔ اُتے انہاں نے اپنے خاوند دے دور دے بدترین مشیراں نوں برقرار رکھیا جس دی وجہ توں انہاں دی ناپسندیدگی ودھدتی گئی۔ مارچ 1976 وچ ہونے والے بغاوت دے نتیجے وچ انہاں نوں صدارتی عہدے توں محروم کر دتا گیا۔
پر اصلاح دا عمل اپنے مخالفین دی حد تک جاری رہیا تے اپنے سیاسی مخالفین نوں اغوا کر کے ہمیشا لئی غائب کر دينا معمول بن گیا۔ آپریشن کونڈور دے ناں توں چلنے والے منصوبے دے تحت امریکی سی آئی اے دامے درمے سخنے اس کم وچ حصہ لیندی رہی۔ اس عمل وچ شریک فوجی افسراں دی تربیت دتی سکول آف دتی امریکاز وچ کيتی گئی۔
اس نويں آمریت دی وجہ توں اگرچہ کچھ استحکام پہنچیا تے بہت سارے عوامی منصوبے کامیابی توں پورے کیتے گئے۔ لیکن جلد ہی اس دا نتیجہ بیرونی قرضے وچ انتہائی تیزی توں اضافے تے معیارِ زندگی وچ گرواٹ دی صورت وچ نکلیا۔ صنعتی عمل نوں روکنے دے نتیجے وچ پیسو دی قدر گر گئی تے جائداد دا کاروبار بیٹھ گیا۔ رشوت ستانی وچ بے پناہ وادھا ہويا۔ فاک لینڈ وچ برطانیہ دے ہتھوں ہونے والی 1982 دی شکست توں فوجی حکومت ناکام ہوئی تے 1983 وچ آزاد تے منصفانہ انتخابات ہوئے۔
حالیہ تریخ
[سودھو]راؤل الفانسن دی حکومت نے لاپتہ افراد دی واپسی، مسلح افواج اُتے حکومت کیتی بالادستی تے مستحکم جمہوری ادارےآں دے لئی اقدات اٹھائے۔ تِناں فوجی حکومتاں دے اراکین اُتے مقدمہ چلیا کے انہاں نوں عمر قید وچ ڈال دتا گیا۔ اُتے پچھلی حکومت دے چھڈے ہوئے بیرونی قرضہ جات دی وجہ توں ارجنٹینا دی حکومت ملکی قرض خواہاں تے بین الاقوامی مالیاتی فنڈ دی شرائط نوں مننے اُتے مجبور سی۔ نتیجتاً ملکی قرضےآں تے عوامی فلاح دے منصوبےآں دی بجائے بیرونی قرضے نوں اتارنے نوں ترجیح دتی گئی۔ اہم معاشی صورت حال بہتر نہ ہونے دی وجہ توں الفانسن دی حکومت عوام وچ اعتماد کھو بیٹھی۔ 1989 وچ کرنسی دے بحران دے نتیجے وچ قیمتاں وچ اچانک 15 گنیادا ہوش رُبا وادھا ہويا۔ الفانسن نوں مقررہ مدت توں پنج ماہ پہلے ہی رخصت ہونا پيا۔
نويں منتخب صدر کارلوس منم نے نجکاری شروع دی تے 1990 وچ افراطِ زر دی اک ہور بہتات دے بعد انہاں نے ماہر معاشیات ڈومینگو کوالو نال رابطہ کيتا۔ نتیجتاً پیسو دی قدر نوں ڈالر توں جوڑ دتا گیا۔ نويں معاشی پالیسیاں دی وجہ توں بیرونی سرمایہ کاری ودھنے لگی۔ نجکاری دا عمل تیز کر دتا گیا۔ 1990 دی دہائی وچ زیادہ تر ترقی دا عمل تیز رہیا لیکن اس دے بدلے حکومت نوں ڈالر دی ریل پیل دکھانی پئی۔ اس توں بیرونی قرضے وچ ہور وادھا ہويا۔ معاشی صورت حال بد توں بدتر ہُندی چلی گئی۔ انہاں مسائل تے ودھدی ہوئی بدعنوانی توں صدر دی ساکھ متائثر ہوئی۔
صدر فرنانڈہ ڈی لا روا نوں تباہ حال ملک دی حکومت ملی۔ انہاں دے دور وچ ملک 1890 دے بعد دے بدترین معاشی بحران دا شکار ہويا۔ ہر طرف توڑ پھوڑ شروع ہوئے گئی تے سرمایہ کاراں نے باہر دا رخ کرنا شروع کر دتا۔ عوام تے نفاذ قانون دے ادارے دے درمیان ہونے والی جھڑپاں دے نتیجے وچ بالاخر صدر نوں عہدہ چھڈنا پيا۔
دو ہفتےآں دے دوران تن صدور تبدیل ہوئے۔ آخرکار 2 جنوری 2002 نوں قانون ساز اسمبلی نے عبوری صدر دا تقرر کيتا۔ ارجنٹینا معاشی اعتبار توں دیوالیہ ہويا تے امریکی ڈالر توں ملکی کرنسی دا رشتہ ٹُٹ گیا۔ ملکی کرنسی دی شرح اچانک گر گئی تے افراطِ زر دی شرح وچ ہوش ربا وادھا ہويا۔ اُتے اک سال تک مسلسل مظاہرےآں تے احتجاجاں دے بعد معاشی صورت حال بہتر ہونے لگی تے بینکاں توں پیسے نکلوانے اُتے پابندی دسمبر 2002 وچ اٹھا لی گئی۔
انتہائی بے قدری دی شکار ملکی کرنسی دا فائدہ اٹھاندے ہوئے حکومت نے صنعتی ترقی اُتے توجہ دتی تے درآمدات نوں کم کردے ہوئے برآمدات نوں ودھایا۔ تجارتی خسارہ ختم ہويا تے معاشی بہتری وچ تسلسل آیا۔ مئی 2003 وچ نويں صدر دا انتخاب ہويا۔ انہاں دے دور وچ ارجنٹینا نے دیوالیا پن دا سبب بننے والے قرضےآں دا نظام درست کيتا۔ بین الاقوامی مالیاتی فنڈ دے قرضے ادا کیتے تے ملکی قرض خواہاں توں قرض دی ادائیگی دے معاہدے کیتے۔
اس وقت توں ارجنٹینا معاشی ترقی دے نال نال افراطِ زر دا وی شکار اے۔ 2007 وچ صدر نے اپنی بیوی دے لئی راہ چھڈ دتی جو ارجنٹینا دی پہلی منتخب صدر بنیاں۔ اُتے انہاں دی معاشی پالیساں ناکامی دا شکار ہوئیاں تے انہاں نوں اپنے خاوند دی پالیساں اپنانے اُتے مجبور ہونا پيا۔ 15 جولائی 2010 نوں ارجنٹینا لاطینی امریکا دا پہلا جدوں کہ جنوبی نصف کرے دا دوسرا ملک بنا جتھے اسيں جنساں دے درمیان شادی نوں قانونی بنا دتا گیا۔
سیاست
[سودھو]1853 دے آئین دے مطابق ارجنٹینا وچ ایگزیکٹو، مقننہ تے عدلیہ وچ اختیارات نوں تقسیم کيتا گیا اے۔ سیاسی ڈھانچا وفاقی جمہوریا دا اے جو انتخابات توں چنی جاندی اے۔ صدر ریاست تے حکومت دے سربراہ دا کم کردا اے۔ ملک وچ کثیر جماعتی سیاسی نظام اے۔
ایگزیکٹو پاور صدر تے اس دی کابینہ دے پاس ہُندی اے۔ صدر تے نائب صدر براہ راست 4 سال دے لئی چنے جاندے نيں تے دو بار توں زیادہ منتخب نئيں ہوئے سکدے۔ کابینہ دے وزراء دا تقرر صدر کردا اے تے اس دی منظوری مقننہ توں لینے دی ضرورت نئيں ہُندی۔ موجودہ صدر کرسٹینا فرنینڈز ڈی کرچنر جدوں کہ نائب صدر جولیو کوبس نيں۔
قانون سازی دا اختیار دو ایواناں اُتے مشتمل نیشنل کانگریس دے پاس ہُندا اے۔ اک ایوان سینٹ اے جس وچ 72 اراکین جدوں کہ دوسرا ایوان چیمبر آف ڈپٹیز اے جس دے 257 اراکین نيں۔ چیمبر آف ڈپٹیز دے اراکین نوں 4 سال دے لئی عام انتخابات وچ چنا جاندا اے تے نصف اراکین نوں دو سال بعد دوبارہ انتخاب دا سامنا کرنا پڑدا اے۔ ہر سیاسی جماعت دے امیدواراں دی اک تہائی تعداد دا خواتین ہونا لازمی اے۔
عدلیہ ایگزیکٹو تے مقننہ توں آزاد ہُندی اے۔ سپریم کورٹ دے 7 اراکین ہُندے نيں جنہاں نوں صدر سینٹ توں مشورے توں مقرر کردا اے۔ ہور تمام ماتحت عدلیہ وچ ججاں دا تقرر کونسل آف میجسٹریٹس آف دتی نیشن کردی اے جس وچ ججاں، وکلا، کانگریس تے ایگزیکٹو دے نمائندے شامل ہُندے نيں۔ 1853 وچ اعلان دے باوجود 1880 تک بیونس آئرس نوں سرکاری طور اُتے راجگڑھ نئيں منیا گیا۔ 1994 دی آئینی ترمیم دے تحت بیونس آئرس نوں خود مختاری دے دتی گئی اُتے وفاقی پولیس، بندرگاہ تے ہور اہم سرکاری تنصیبات نوں حکومت ہی سنبھالدی اے۔
ارجنٹینا وچ کل 23 صوبے تے اک خود مختار شہر نيں۔ بیونس آئرس دے صوبے نوں 134 انتظامی حصےآں جدوں کہ ہور صوبےآں نوں 376 حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا اے۔
خارجا پالیسی
[سودھو]ارجنٹینامرکوسر دا مکمل رکن اے۔ 2003 توں ارجنٹینا نے مرکوسر نوں قومی سطح توں بلند قانون ساز اختیارات دینے دے حق وچ مہم جاری رکھی اے اُتے 1990 دی دہائی وچ ارجنٹینا امریکا دی طرف زیادہ جھکاؤ رکھدا سی۔ ارجنٹینا انٹارکٹک ٹریٹی سسٹم دا بانی رکن اے تے اس نظام دا سیکریٹریٹ بیونس آئرس وچ ہی قائم اے۔ طویل عرصے توں ارجنٹینا نے فاک لینڈ جزیرے، جنوبی جارجیا تے جنوبی سینڈوچ جزیراں اُتے اپنا دعوٰی کیہ ہویا اے۔ ایہ جزائر برطانیہ دے زیرِ انتظام نيں۔ اس توں علاوا ارجنٹینا انٹارکٹیکا دے تقریباً دس لکھ مربع کلومیٹر حصے اُتے اپنا دعوا وی کردا اے تے ایہناں وچوں کچھ علاقےآں اُتے چلی تے برطانیا وی دعوا کردے نيں۔ 1904 توں باہمی رضامندی توں ارجنٹینا نے انٹارکٹیکا وچ اپنی سائنسی تجربا گاہ برقرار رکھی ہوئی اے۔ اگرچہ غیر قانونی ٹرالراں، متنازع علاقےآں وچ فوجی کارروائی دیاں دھمکیاں محض استثنائی صورتاں نيں۔ بصورتِ دیگر ارجنٹینا دی خارجا پالیسی اس توں ہٹ کر اے۔
1991 دی خلیج جنگ وچ لاطینی امریکا توں ارجنٹینا واحد ملک سی جس نے امریکی حملے دا نال دتا سی۔ ہیٹی وچ جمہوریت دے فروغ دے آپریش وچ وی ارجنٹینا نے حصہ لیا سی۔ ارجنٹینا نے دنیا بھر وچ قیام امن دے مشناں وچ حصہ لیا اے۔ ارجنٹینا نے قیام امن دے لئی ال سلواڈور، ہنڈراس، نکاراگوا، گوئٹے مالا، جنوبی صحارا، انگولا، کویت، قبرض، کروشیا، کوسوو، بوسنیا تے مشرقی تیمور وچ اپنے دستے بھیجے نيں۔ قیامِ امن دی انہاں کوششاں دی وجہ توں امریکی صدر بل کلنٹن نے جنوری 1998 نوں ارجنٹینا نوں اہم غیر ناٹو اتحادی قرار دتا سی۔ 2005 وچ آخری بار ارجنٹینا نوں اقوامِ متحدہ دی سلامتی کونسل دا رکن چنا گیا سی۔ اقوامِ متحدہ دا وائٹ ہلمٹ نامی قیامِ امن تے انسانی امداد دا منصوبہ 1994 وچ ارجنٹینا دے مشورے اُتے شروع کيتا گیا سی۔
فوج
[سودھو]ارجنٹینا دی مسلح افواج بری، بحری تے فضائی افواج اُتے مشتمل نيں تے انہاں وچ حاضر سروس فوجیاں دی کل تعداد 70٫000 اے۔ صدر مسلح افواج دے کمانڈر انہاں چیف دا درجہ رکھدا اے۔ وزارتِ دفاع روز مرہ دے کماں دے حوالے توں فوجی معاملات دی دیکھ بھال کردی اے۔ وزارتِ داخلہ دے زیرِ انتظام بحری حدود دی حفاظت تے ملکی سرحداں دی نگرانی دے لئی دو وکھ مسلح افواج وی موجود نيں۔ فوجی ملازمت دے لئی 18 سال گھٹ توں گھٹ حدِ عمر اے جدوں کہ جبری فوجی تربیت ہر شہری اُتے لازمی ننيں۔
تاریخی اعتبار توں خطے وچ ارجنٹینا دی افواج بہترین ساز و سامان دے نال سرِلسٹ نيں۔ اُتے حالیہ برساں وچ فوجی اخراجات وچ کمی کيتی گئی اے۔ ارجنٹینا دفاع اُتے تقریباً 3 ارب ڈالر سالانہ خرچ کردا اے۔ مسلح افواج دے دستے ہیٹی تے قبرص وچ قیامِ امن دے لئی اپنے فرائض سر انجام دے رہے نيں۔
انتظامی تقسیم
[سودھو]ارجنٹینا کل 23 صوبےآں تے اک خود مختار شہر اُتے مشتمل اے۔ انہاں صوبےآں تے شہر دے اپنے آئین نيں لیکن وفاقی نظام دے تحت کم کردے نيں۔
جغرافیا
[سودھو]آرکٹک دے دعوٰی نوں چھڈ کے ارجنٹینا دا کل رقبا 27٫66٫891 مربع کلومیٹر اے جس وچ 30٫200 مربع کلومیٹر آبی اے۔ شمالاً جنوباً ارجنٹینا دی لمبائی 3٫900 کلومیٹر دے نیڑے جدوں کہ شرقاً غرباً 1٫400 کلومیٹر اے۔ ملک وچ چار مختلف علاقے نيں جنہاں وچ زرخیز وسطی میدان، نسبتاً پہاڑی، تیل دی دولت توں مالامال جنوبی سطح مرتفع، شمالی مسطح میدان تے چلی دی سرحد دے نیڑے مغربی انڈیز پہاڑی سلسلے شامل نيں۔
ملک دا بلند ترین مقام سطح سمندر توں 22٫841 فٹ بلند اے جو جنوبی تے مغربی نصف کراں وچ سب توں بلند اے۔ سب توں نشیبی علاقہ سطح سمندر توں 105 میٹر تھلے اے۔
اہم دریاواں وچ پرانا، پل کومیاؤ، پیراگوئے، برمیجو، کولوراڈو، ریو نیگرو، سالاڈو تے یوراگوئے اہم نيں۔
اک صدی توں وی زیادہ عرصے توں بحرِ اوقیانوس دا 4٫665 کلومیٹر طویل ساحل ملکی باشندےآں دی تفریح گاہ دا درجہ رکھدا اے۔
موسم
[سودھو]عموماً شمال وچ نیم استوائی جدوں کہ جنوب وچ قطبی نوعیت دا موسم ہُندا اے۔ شمال وچ گرمیاں دا موسم انتہائی گرم تے مرطوب رہندا اے جدوں کہ سردیاں بہت ہلکی ہُندی نيں۔ وقتاً فوقتاً قحط سالی وی آندی اے۔ وسطی ارجنٹینا وچ گرمیاں دا موسم گرم تے گرج چمک دے نال طوفان آندے نيں۔ سردیاں نسبتاً سرد ہُندی نيں۔ جنوبی علاقے وچ ہلکی گرمیاں تے سردیاں وچ سخت برفباری ہُندی اے۔
جنوبی امریکا دے براعظم دے کم توں کم تے زیادہ توں زیادہ درجہ حرارت ارجنٹینا وچ ریکارڈ ہوئے نيں۔ 2 جنوری 1920 نوں سب توں زیادہ درجہ حرارت 49.1 ڈگری جدوں کہ 17 جولائی 1972 نوں سب توں کم درجہ حرارت -39 ڈگری شمار کيتا گیا سی۔
انتہائی جنوبی علاقےآں وچ نومبر توں فروری تک دن 19 گھینٹے طویل وی ہُندا اے تے مئی توں اگست تک راتاں طویل ہُندی نيں۔
حیاتیاتی تنوع
[سودھو]شمال وچ نیم استوائی نباتات ملدی نيں۔ انہاں وچ شیشم دی نسل دے درخت اہم نيں۔ سوانا دی نباتات انڈیز پہاڑاں دے نزدیک خشک حصےآں وچ موجود نيں۔ مرطوب علاقےآں وچ آبی نباتات وی ملدی نيں۔ وسطی ارجنٹینا وچ لمبی گھاہ دے میدان پائے جاندے نيں۔ وسطی علاقے وچ ابتدا وچ کوئی درخت نئيں سن لیکن بعد وچ سفیدہ وغیرہ جداں درختاں نوں سڑکاں دے کنارے تے قصبےآں وچ لگائے گئے نيں۔ اس علاقے وچ مٹی دا رنگ کالا سیاہ اے۔ ايسے وجہ توں ایہ علاقہ پورے کرہ ارض اُتے زرخیز ترین علاقےآں وچوں اک اے۔ اُتے تجارتی پیمانے اُتے زراعت دی خاطر ہور نباتات نوں تباہ کيتا جا رہیا اے۔ ایتھے کل 29 نیشنل پارک نيں۔
اوہ علاقا جو انڈیز پہاڑاں دے سائے وچ موجود اے، اوتھے دی نباتات زیادہ تر گھاہ پھونس تے جڑی بوٹیاں اُتے مشتمل اے جو خشک سالی نوں برداشت کر سکدی اے۔ زمین سخت تے پتھریلی اے جس دی وجہ توں زراعت دریاواں دے کنارےآں تک ہی محدود اے۔ کچھ علاقےآں وچ کونی فیرس جنگلات وی پائے جاندے نيں۔ چوڑے پتےآں والے درخت وی ایتھے عام ملدے نيں۔ اس دے علاوہ محکمہ جنگلات نے وی وڈے پیمانے اُتے ہور ملکاں دے درخت ایتھے اگائے نيں۔
نیم بنجر علاقے دی خاردار جھاڑیاں تے ہور ایسی نباتات جو پانی دی کمی نوں برداشت کر سکن وی بکثرت ملدی نيں۔ اس علاقے وچ وڈے پیمانے اُتے انگوراں دی کاشت وی فائدے مند اے۔ شمال مغربی ارجنٹینا وچ کیکٹس دی کئی قسماں پائی جاندی نيں۔ اُتے 4٫000 میٹر یعنی 13٫000 فٹ توں زیادہ بلندی اُتے نباتات نئيں اگتاں۔
کئی انواع نیم استوائی شمال وچ وی ملدی نيں۔ اہم جانوراں وچ جیگوار، پوما تے جنگلی بلی، بندر، مگرمچھ وغیرہ وی ملدے نيں۔ ہور جانوراں وچ ٹیپر، سؤر دی کئی قسماں، جنگلی کتا، ریکون تے کچھوواں دی ڈھیراں قسماں شامل نيں۔ پرندےآں وچ ہمنگ برڈ، لم ڈھینگ، ٹوکن تے ابابیل وغیرہ اہم نيں۔
وسطی میداناں وچ آنٹ ایٹر، آرمیڈلو، جنگلی بلی، بھیڑیئے تے ریا (بغیر پرواز والا پرندہ)، باز، عقاب، بگلے، ہرن تے لومڑیاں وی پائی جاندی نيں۔
مغربی پہاڑ کئی جانوراں بشمول لاما، گوانکو تے ویکونیا اہم نيں۔ اس دے علاوہ خرگوش، پہاڑی بلی تے انڈیز دے گدھ اہم نيں۔
جنوبی علاقےآں وچ کوگر یعنی پہاڑی شیر، ہومل، پڈو یعنی دنیا دا سب توں چھوٹا ہرن تے جنگلی سؤر شامل نيں۔ اس دے علاوہ ساحلی علاقےآں وچ ایلیفنٹ سیل، فر سیل، سمندری بچھڑے تے پینگوئن وی ملدے نيں۔
ارجنٹینادے علاقائی سمندر وچ بحری حیات بکثرت اے۔ وہیل، ڈالفن وغیرہ عام ملدی نيں۔ سارڈین، سامن تے شارکاں وی پائی جاندی نيں۔ سکوئیڈ تے شاہی کیکڑا وی ملدے نيں۔ دریاؤن تے ندیاں وچ ٹراؤٹ وی ملدی اے۔ اژدہے جداں کہ بوا، ہور سپ جداں کہ وائپر وغیرہ وی پائے جاندے نيں۔
معیشت
[سودھو]ارجنٹینادی معیشت مارکیٹ اُتے انحصار کردی اے تے قدرتی ذرائع بکثرت نيں۔ آبادی اعلٰی تعلیم یافتہ اے تے زراعت دا شعبہ برآمدات دے لئی اہم جدوں کہ صنعتی شعبے وچ تنوع پایا جاندا اے۔
ملک وچ خدمات دا شعبہ ملکی معیشت وچ 59 فیصد جدوں کہ روزگار وچ 72 فیصد نوکریاں مہیا کردا اے۔ مینوفیکچرنگ بالترتیب 21 تے 13 فیصد جدوں کہ زراعت وچ بالترتیب 9 فیصد تے 7 فیصد نيں۔ تعمیرات، کان کنی تے عوامی سہولیات بقیہ حصہ پورا کردی نيں۔ زراعت بشمول پراسیسڈ خوراک، 2010 دی برآمدات دے 54 فیصد اُتے مشتمل سی۔ ايسے سال صنعتی شعبے نے 35 فیصد برآمدات مہیا کيتياں۔
افراطِ زر دی بلند شرح ارجنٹینا دی معیشت وچ کئی دہائیاں تک مسئلہ بنی رہی اے۔
2009 وچ ٹرانسپیرنسی انٹرنیشنل دے مطابق 179 ملکاں دی لسٹ وچ ارجنٹینا دا نمبر 106واں اے۔ حکومتی تے پرائیوٹ شعبےآں وچ بدعنوانی(جس وچ منی لانڈرنگ، منشیات تے سمگلنگ وغیرہ دے نال نال ٹیکس دی چوری وی اہم اے ) شامل نيں۔
اپنے ہمسائے چلی دے بعد ارجنٹینا انسانی ترقی دے اعشاریئے تے فی کس آمدنی دے اعتبار توں لاطینی امریکا وچ دوسرے نمبر اُتے اے۔ ارجنٹینا جی 20 دا وی رکن اے۔ عالمی بینک دے مطابق ارجنٹینا بالائی متوسط آمدنی والا ملک اے۔
تریخ
[سودھو]ارجنٹینادی معیشت 1875 وچ زرعی برآمدات وچ اچانک اضافے دے نال تے یورپی سرمایہ کاری تے تارکینِ وطن دی آمد دے نال ترقی کرنے لگی۔ اُتے ایہ عروج 1930 وچ اپنے اختتام نوں پہنچیا۔ اندرونی عدم استحکام تے عالمی رحجانات دی وجہ توں 1913 وچ ارجنٹینا جو دنیا دے دس امیر ترین ملکاں وچوں اک سی، 2010 وچ 62واں نمبر اُتے چلا گیا۔ اگرچہ اس بارے زیادہ تحقیق نئيں کيتی گئی اُتے بے پناہ قرضے، معاشی عدم استحکام، ضرورت توں زیادہ قوانین، آزادانہ تجارت اُتے پابندی تے بدعنوانی اہم ترین وجوہات وچ شامل نيں۔
سائنس تے ٹیکنالوجی
[سودھو]ارجنٹینانے ڈھیراں ڈاکٹر، سائنس دان تے موجد دنیا نوں دتے نيں۔ انہاں وچ تن نوبل انعام یافتہ وی شامل نيں۔ ارجنٹینا دے محققاں نے زخماں دے علاج، امراضِ قلب دے علاج تے کئی قسماں دے کینسراں دے علاج دریافت کیتے نيں۔ ڈومینگو لیوٹا نے پہلی بار مصنوعی انسانی دل بنایا جس دی کامیاب پیوند کاری کيتی گئی۔ رینے فوالورو نے دنیا وچ پہلی بار بائی پاس سرجری تے اس دے طریقے متعارف کرائے۔ فرانسسکو ڈی پیڈرو نے زیادہ بہتر مصنوعی پیس میکر بنایا۔
برنارڈو ہوسے لاطینی امریکا دے پہلے نوبل انعام یافتہ فرد نيں۔ انہاں نے جانوراں وچ گلوکوز اُتے پچوٹری غدود دے کردار دا جائزہ لیا۔ قیصر ملسٹین نے اینٹی باڈیز اُتے وسیع تحقیق کيتی۔ لوئیس لیلوئر نے دریافت کيتا کہ جانداراں وچ کِداں گلوکوز نوں گلائی کوجنہاں وچ بدلا جاندا اے تے کون کیہڑا بنیادی اجزاء نشاستے نوں میٹابولائز کرنے دے کم آندے نيں۔ لیلوئر انسٹی ٹیوٹ آف بائیو ٹیکنالوجی لاطینی امریکا تے دنیا بھر وچ اپنی نوعیت دے اعلٰی ترین ادارےآں وچوں اک اے۔
ڈاکٹر لوئیس اگوٹ نے پہلی بار محفوظ طریقے توں انتقالِ خون ممکن بنایا۔ انریک فنوچیٹو نے مختلف جراحی اوزار بنائے۔ اس دے علاوہ ارجنٹینا نے پہلی بار کسی جاندار دے جینوم دا نقشہ تیار کيتا جو دنیا بھر وچ اپنی نوعیت دا پہلا سی۔ اس دے علاوہ انسانی جینوم پراجیکٹ وچ وی ارجنٹینا دا اہم کردار رہیا اے۔
ارجنٹینادا ایٹمی پروگرام انتہائی ترقی یافتہ اے۔ 1957 وچ ارجنٹینا نے تحقیقی مقاصد دے لئی ری ایکٹر بنایا۔ 1974 وچ لاطینی امریکا دا پہلا تجارتی پیمانے دا ری ایکٹر ارجنٹینا نے تیار کيتا سی۔ ارجنٹینا دے ایٹمی پروگرام وچ بیرونی معاونت اِنّی زیادہ ننيں۔ ارجنٹینا دی ٹیکنالوجی اُتے بنائے گئے ایٹمی ری ایکٹر پیرو، الجزائر، آسٹریلیا تے مصر وچ کم کر رہے نيں۔ 1983 وچ ارجنٹینا نے اعلان کيتا کہ اوہ ایٹمی ہتھیاراں وچ استعمال ہونے والی یورنیئم تیار کرنے وچ کامیاب ہوئے گئے نيں۔ اُتے اس دے بعد ارجنٹینا نے اعلان کيتا کہ اوہ ایٹمی ٹیکنالوجی نوں صرف تے صرف پُر امن مقاصد دے لئی استعمال کرن گے۔ بین الاقوامی ایٹمی ادارے وچ ارجنٹینا بورڈ آف گورنرز وچ شامل اے۔
ایہدے اک کروشین تارکِ وطن نے فنگر پرنٹ ٹیکنالوجی دی بنیاد پائی۔ پال پیسکارا نے پہلی بار ہیلی کاپٹر دی کامیاب آزمائشی پرواز کيتی۔ ہنگری تے ارجنٹینا نال تعلق رکھنے والے لازلو بیرو نے پہلی بار تجارتی پیمانے اُتے بال پوائنٹ پن بنائے۔ ایڈوراڈو ٹاروزی نے پہلا پینڈولر کمبشن انجن بنایا۔ جوان مالڈیسنیا جو ارجنٹینا تے امریکا نال تعلق رکھدے نيں، سٹرنگ تھیوری دے حوالے توں بہت اہم نيں۔ اس دے علاوہ ارجنٹینا مصنوعی سیارے بنانے دے حوالے توں وی اہم سمجھیا جاندا اے۔
آبادی دی خصوصیات
[سودھو]2001 دی مردم شماری دے مطابق ارجنٹینا دی آبادی 3٫62٫60٫130 افراد اُتے مشتمل اے۔ 2010 دی مردم شماری دے ابتدائی نتائج دے مطابق ایہ آبادی ہن 4٫00٫91٫359 افراد ہوئے چکی اے۔ کل آبادی دے لحاظ توں ارجنٹینا جنوبی امریکا وچ تیسرے جدوں کہ دنیا بھر وچ 33واں نمبر اُتے اے۔ آبادی دی گنجانیت 15 افراد فی مربع کلومیٹر اے۔
نسلی گروہ
[سودھو]کینیڈا، آسٹریلیا تے امریکا دی طرح ارجنٹینا وی تارکین وطن دا ملک سمجھیا جاندا اے۔ زیادہ تر افراد یورپی النسل نيں جو نوآبادیاتی دور وچ ایتھے آئے سن ۔ یورپی النسل افراد دی تعداد دے حوالے توں امریکا دے بعد ارجنٹینا وچ سب توں زیادہ افراد آن بسے نيں۔ انہاں دی اکثریت اٹلی تے سپین توں آئی سی۔
حالیہ غیر قانونی امیگریشن زیادہ تر بولیویا تے پیراگوئے توں ہوئے رہی اے جدوں کہ پیرو، ایکواڈور تے رومانیہ توں وی تھوڑے بہت لوک آندے نيں۔
مذہب
[سودھو]آئین دے مطابق ہر مذہب دے پیروکاراں نوں آزادی اے جدوں کہ معاشی حوالے توں حکومت نوں رومن کیتھولک مذہب دی مدد کرنی ہُندی اے۔ 1994 توں پہلے تک صدر تے نائب صدر دا رومن کیتھولک ہونا لازمی سی اُتے ہور سرکاری عہدےآں اُتے کوئی پابندی نئيں سی۔ 1945 توں اہم کلیدی عہدےآں اُتے مختلف مذاہب دے افراد فائز ہونے لگ گئے سن ۔
عالمی مسیحی ڈیٹابیس دے مطابق ارجنٹینا وچ 92.1 فیصد مسیحی، 3.1 فیصد غیر یقینی، 1.9 فیصد مسلمان، 1.3 فیصد یہودی، 0.9 فیصد لادین تے اِنّے ہی بدھ مت تے ہور مذاہب نال تعلق رکھدے سن ۔
بولی
[سودھو]ملک دی سرکاری بولی دا ڈی فیکٹو درجا ہسپانوی نوں ملیا ہويا اے۔ دوسری وڈی بولی اطالوی اے جسنوں 15 لکھ افراد بولدے نيں۔ 10 لکھ افراد عربی جدوں کہ چار توں پنج لکھ افراد جرمن بولدے نيں۔
شہراں نوں منتقلی
[سودھو]ارجنٹینادی آبادی دا زیادہ تر حصہ شہراں وچ رہندا اے۔ دس وڈے شہراں وچ ملکی آبادی دا نصف حصہ رہندا اے۔ ہر دس وچوں تقریباً اک شخص دیہات وچ رہندا اے۔ بیونس آئرس ہی وچ تیس لکھ توں زیادہ افراد رہندے نيں۔ گریٹر بیونس آئرس علاقے وچ اک کروڑ تیس لکھ افراد رہندے نيں۔ صوبےآں دے درمیان آبادی دی تقسیم یکساں ننيں۔ پمپا دے صوبے وچ کل ملکی آبادی دا 60 فیصد رہندا اے۔ کچھ صوبےآں وچ تیس تیس لکھ جدوں کہ ہور وچ دس لکھ فی صوبہ آبادی دی اوسط بندی اے۔
زیادہ تر یورپی النسل افراد شہراں وچ بس گئے سن ۔ بہت سارے چھوٹے قصبے ریل دی پٹڑی دی تعمیر دے نال نال تعمیر ہُندے گئے۔
تعلیم
[سودھو]آزادی دے بعد توں ارجنٹینا نے اپنا آزادانا تعلیمی نظام بنایا سی جس توں شرحِ تعلیم وچ بہت وادھا ہويا۔ اس وقت 97 فیصد افراد خواندہ نيں۔
5 توں 17 سال دی عمر تک اسکول لازمی ہُندا اے۔ ایلمنٹری یا لوئر اسکول 6 توں 7 سال اُتے محیط ہُندا اے۔ سیکنڈری یا ہائی اسکول ہور 5 یا 6 سال دا ہُندا اے۔ صدر ڈومینگو فاسٹینو سرمینٹو نوں موجودہ جدید تے مفت تعلیمی نظام دا معمار منیا جاندا اے۔
زیادہ تر تعلیمی نظام نوں ٹیکس دہندگان دی مدد توں چلایا جاندا اے۔ بہت سارے پرائیوٹ پرائمری، سیکنڈری اسکول تے یونیورسٹیاں وی ایتھے موجود نيں۔
صحت عاما
[سودھو]صحتِ عامہ آجراں تے لیبر یونین دی مدد توں مہیا کيتی جاندی اے۔ اس دے علاوہ حکومتی انشورنس، عوامی ہسپتال تے کلینک دے علاوہ پرائیوٹ انشورنس وی موجود نيں۔
ارجنٹیناوچ کل 1٫53٫000 ہسپتالاں دے بیڈ، 1٫21٫000 ڈاکٹر تے 37٫000 ڈینٹسٹ نيں جو ترقی یافتہ ملکاں دے برابر دی شرح نيں۔
ہور دیکھو
[سودھو]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ http://www.geonames.org/3865483/argentine-republic.html
- ↑ "صفحہ سانچہ:نام صفحہ في خريطة الشارع المفتوحة". https://www.openstreetmap.org/relation/286393. Retrieved on ۱۱ اکتوبر ۲۰۲۴.
- ↑ https://www.pagina12.com.ar/422916-la-poblacion-argentina-es-de-47-327-407-personas
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ ۴.۴ ۴.۵ ۴.۶ ۴.۷ ناشر: World Bank Open Data
- ↑ http://www.indec.mecon.ar/nivel4_default.asp?id_tema_1=4&id_tema_2=31&id_tema_3=58 — مصنف: National Institute of Statistics and Censuses
- صفحات مع خاصیت P242
- مضامین جنہاں وچ انگریزی بولی دا متن شامل اے
- صفحات مع خاصیت P1451
- متناسقات ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- مرجع جغرافي من ويكي بيانات
- صفحات مع خاصیت P610
- صفحات مع خاصیت P2046
- صفحات مع خاصیت P36
- صفحات مع خاصیت P37
- صفحات مع خاصیت P1082
- صفحات مع خاصیت P122
- صفحات مع خاصیت P571
- صفحات مع خاصیت P3000
- صفحات مع خاصیت P3270
- صفحات مع خاصیت P3271
- صفحات مع خاصیت P1198
- صفحات مع خاصیت P38
- صفحات مع خاصیت P2852
- صفحات مع خاصیت P1622
- صفحات مع خاصیت P78
- صفحات مع خاصیت P856
- صفحات مع خاصیت P297
- صفحات مع خاصیت P474
- صفحات مع ویکی ڈیٹا حوالے
- مقام نقشہ ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- ارجنٹینا
- ارجنٹائن
- آزاد خیال جمہوریتاں
- اقوام متحدہ دے رکن ملک
- بحر اوقیانوس دے کنارے واقع ملک
- جمہوریتاں
- وفاقی آئینی جمہوریتاں
- وفاقی ملک
- نقشیاں نال صفحے