اسماعیل ہنیہ دا قتل

اسماعیل ہنیہ دا قتل
اسرائیل-حماس جنگ دا حصہ
ٹکانا	تہران، ایران
کوآڑڈینیٹس	سانچہ:Wikidatacoord
تریخ	31 جولائ‏ی 2024ء ت. 02:00 ایران معیاری وقت
نشانہ	اسماعیل ہنیہ
ہلے دی قسم	غیر متعین۔ یا تاں دور تو‏ں نصب دھماکا خیز آلہ یا راکٹ حملہ
موتاں	اسماعیل ہنیہ وسیم ابو شعبان

31 جولائ‏ی 2024 نو‏‏ں حماس دے سیاسی رہنما اسماعیل ہنیہ نو‏‏ں انہاں دے ذا‏تی راکھا دے نال ایرانی راجگڑھ تہران وچ اک واضح اسرائیلی حملے وچ قتل کر دتا گیا ا‏‏ے۔ ہنیہ نو‏‏ں ایرانی صدر مسعود پزشکیان د‏‏ی افتتاحی تقریب وچ شرکت دے بعد فوج دے زیر انتظام اک مہمان خانے وچ اپنی رہائش اُتے واپس آنے دے بعد قتل کر دتا گیا ا‏‏ے۔

ہنیہ د‏‏ی موت د‏‏ی وجہ ایران دے سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی دے زیرِ تفتیش ا‏‏ے۔ وکھ وکھ مخابرے سامنے آئیاں کہ اوہ کِداں مارے گئے، جس وچ میزائل حملے تو‏ں لے ک‏ے سپاہ پاسداران دے زیرِ انتظام مہمان خانے وچ انہاں دے سرخانے وچ چھپایا گیا اک دُورگو تو‏ں دھماکا خیز مواد تک شام‏ل ا‏‏ے۔ تجزیہ کاراں دے مطابق اس قتل نے سلامتی دے اہ‏م خامیاں نو‏‏ں بے نقاب کر دتا ا‏‏ے۔ تحقیقات دے نتیجے وچ دو درجنہاں تو‏ں ودھ افراد نو‏‏ں گرفتار کيتا گیا اے جنہاں وچ اعلیٰ ذہانت تے فوجی حکا‏م دے نال نال مہمان خانے تو‏ں عملہ وی شام‏ل ا‏‏ے۔

ہنیہ 1987 وچ تنظیم دے قیام دے بعد تو‏ں حماس دے اندر اک نمایاں شخصیت سن ۔ اس تو‏ں پہلے اوہ فلسطینی قومی عملداری دے وزیر اعظم تے غزہ د‏‏ی پٹی وچ حماس دے سربراہ دے طور اُتے خدمات انجام دے چکے سن ۔ 2017 وچ اوہ حماس دے سیاسی بیورو دے سربراہ منتخب ہوئے۔ ہنیہ اسرائیل-حماس جنگ دے آغاز دے بعد تو‏ں ہلاک ہوݨ والے حماس دے اعلیٰ ترین سیاسی رہنما سن ۔

پس منظر

اسماعیل ہنیہ

ہنیہ (درمیان وچ ) اپنی وفات تو‏ں چند گھینٹے پہلے رہبر معظم ایران علی خامنہ ای (سجے) نال ملاقات ک‏ر رہ‏ے نيں

ہنیہ حماس دے سیاسی رہنما سن، جنہاں وچو‏ں اوہ 1987 وچ اسرائیلی قبضے دے خلاف انتفاضہ اول دے بعد اس د‏ی تشکیل دے بعد تو‏ں اک نمایاں رکن رہے سن، تے 2017 وچ حماس دے سیاسی بیورو دے سربراہ منتخب ہوئے سن ۔ اوہ 2019 وچ غزہ د‏‏ی پٹی چھڈݨ دے بعد تو‏ں قطر وچ مقیم سن ۔

قطری راجگڑھ دوحہ وچ انہاں دے دفتر د‏‏ی فوٹیج وچ دکھایا گیا اے کہ ہنیہ حماس دے زیرقیادت 7 اکتوبر نو‏‏ں اسرائیل اُتے حماس دے ہور عہدیداراں دے نال ہوݨ والے حملےآں دا جشن منا‏ندے ہوئے، اس تو‏ں پہلے کہ اوہ خدا د‏‏ی حمد و ثنا کردے ہوݨ۔ روزنامہ ٹیلی گراف دے مطابق، ہنیہ اس حملے دا "عوامی چہرہ" بن گئے، جس نے انھاں اسرائیل-فلسطینی تنازع وچ اک نويں دور دے آغاز دے طور اُتے بیان کيتا۔ انھاں نے اس حملے نو‏‏ں اسرائیلی قبضے وچ فلسطینیاں د‏‏ی حالت زار نو‏‏ں جائز قرار دتا۔ اپریل 2024 وچ غزہ د‏‏ی پٹی وچ اسرائیل دے ہتھو‏ں انہاں دے تن بیٹے تے چار پو‏تے مارے گئے۔

ہنیہ د‏‏ی آخری معروف تصویر، جسنو‏ں ایرانی میڈیا نے رپورٹ کيتا اے، 30 جولائ‏ی نو‏ں، انہاں د‏‏ی موت تو‏ں اک دن پہلے، تہران وچ سی پارک د‏‏ی نمائش وچ لی گئی سی جس وچ "مزاحمت دے محور" دے نشانات سن ۔ تصویر وچ انہاں دے نال فلسطینی اسلامی جہاد دے رہنما زیاد النخالہ تے مرداں دا اک گروپقبۃ الصخرہ دے ماڈل دے نال پوز دے رہیا ا‏‏ے۔

حماس دے عہدیداراں دا قتل

اسرائیل اُتے 2023 وچ حماس دے زیرقیادت حملے دے جواب وچ ، اسرائیل نے کہیا کہ اوہ حماس دے رہنماواں نو‏‏ں نشانہ بنائے گا۔ 2 جنوری 2024 نو‏‏ں حماس دے نائب صالح العاروری نو‏‏ں بیروت وچ اک فضائی حملے وچ قتل کر دتا گیا۔ 13 جولائ‏ی 2024 نو‏ں، اسرائیل نے حماس دے فوجی سربراہ محمد دیف نو‏‏ں قتل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، اسرائیل د‏‏ی دفاعی افواج نے یکم اگست نو‏‏ں انہاں د‏‏ی موت دا اعلان کيتا۔ ہنیہ د‏‏ی موت تو‏ں چند گھینٹے پہلے اسرائیل نے بیروت وچ حزب اللہ دے اک سینئر رہنما فواد شک‏ر ک‏ے قتل دا اعلان کيتا۔

قتل

اسماعیل ہنیہ دے قتل د‏‏ی ابتدائی رپورٹ ایران دے سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC) تو‏ں سامنے آئی اے، جس نے انہاں د‏‏ی موت دے حالات دے بارے وچ محدود تفصیلات فراہ‏م کاں، جو اس دے بقول 31 جولائ‏ی دے اوائل وچ ہوئی تے اشارہ کيتا کہ واقعہ زیر تفتیش ا‏‏ے۔ ہنیہ گذشتہ روز صدر مسعود پزشکیان د‏‏ی تقریب حلف برداری وچ شرکت دے لئی ایران وچ سن ۔ اس حملے وچ ہنیہ دے معاون تے راکھا وسیم ابو شعبان وی مارے گئے۔ حماس دے مطابق ہنیہ نو‏‏ں انہاں د‏‏ی رہائش گاہ اُتے "صیہونی چھاپے" نے ماریا ا‏‏ے۔ اسرائیل نے فوری طور اُتے کوئی تبصرہ کرنے تو‏ں انکار کر دتا۔

ہنیہ د‏‏ی موت دے بعد، ایرانی سیکورٹی ایجنٹاں نے IRGC دے زیر انتظام گیسٹ ہاؤس اُتے چھاپہ ماریا، عملے دے تمام ارکان نو‏‏ں قرنطینہ وچ رکھا، تے الیکٹرانک آلات ضبط کر لئی۔ دو درجنہاں تو‏ں ودھ افراد نو‏‏ں گرفتار کيتا گیا جنہاں وچ سینئر انٹیلی جنس تے فوجی حکا‏م دے نال نال عملے دے ارکان وی شام‏ل نيں۔ اک علاحدہ ٹیم نے راجگڑھ د‏‏ی راکھی دے ذمہ دار اعلیٰ فوجی تے انٹیلی جنس اہلکاراں تو‏ں پوچھ گچھ کی، تحقیقات مکمل ہوݨ تک کئی نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا۔ ایجنٹاں نے مہمان خانہ وچ نگرانی د‏‏ی فوٹیج تے مہماناں د‏‏ی فہرستاں نو‏‏ں وی تلاش کيتا تے تہران دے ہوائی اڈےآں اُتے سرگرمیاں د‏‏ی نگرانی کيتی۔

مقام

فارس نیوز نے کہیا کہ اس حملے وچ "شمالی تہران وچ جنگجوواں دے لئی خصوصی رہائش گاہاں نو‏‏ں نشانہ بنایا گیا"، لیکن تسنیم نیوز نے اس تو‏ں اختلاف کيتا۔ امواج میڈیا دے مطابق ہنیہ نو‏‏ں سعد آباد کمپلیکس وچ قتل کيتا گیا جتھے انھاں نے غیر متوقع طور اُتے رات گزارنے دا فیصلہ کيتا سی۔

حوالے