تحریر الشام
ہیئت التحریر الشام ( عربی: هيئة تحرير الشام ، " تنظیم برائے آزادی شام " یا " لیونٹ لبریشن کمیٹی ") ، جسنوں عام طور اُتے تحریر الشام کہیا جاندا اے ، اک سرگرم سنی اسلامی عسکریت پسند گروپ اے جو شام دی خانہ جنگی وچ شامل اے۔ اس دی تشکیل 28 جنوری 2017 نوں جبہت فتح الشام (سابقہ النصرہ فرنٹ) ، انصارالدین فرنٹ ، جیش السنہ ، لواء الحق ، تے نور الدین الزنگی تحریک دے درمیان انضمام دے طور اُتے کيتی گئی سی۔ اعلان دے بعد اضافی گروپس تے افراد شامل ہوگئے۔ انضمام شدہ گروپ دی قیادت فی الحال جبہت فتح الشام تے سابق احرار الشام قائدین کر رہے نيں ، حالانکہ ہائی کمان دوسرے گروپاں دے رہنماواں اُتے مشتمل اے۔ بوہت سارے گروہاں تے افراد نوں احرار الشام توں نظربند کردتا گیا ، اوہ اپنے زیادہ محافظ تے سلفی عناصر دی نمائندگی کردے نيں۔ اس دے بعد توں انصارالدین محاذ [۳۵] تے نور الدین زنگی تحریک تب توں التحریر الشام توں وکھ ہوگئے نيں۔ 2019 وچ اس دے اندازا 20،000 ممبران سن ۔ [۳۶]
انضمام دے باوجود ، تحریر الشام اُتے ایہ الزام عائد کيتا گیا اے کہ اوہ خفیہ سطح اُتے القاعدہ دی شامی شاخ دے طور اُتے کم کردی اے تے اسنوں اس دی شاخاں وچوں اک سمجھیا جاندا اے ، [۳۶] تے اس گروپ دے بہت سارے سینئر شخصیتاں ، خاص طور اُتے ابو جابر ، نوں گرفتار کيتا گیا ايسے طرح انتہائی خیالات۔ [۳۷] اُتے ، تحریر الشام نے باضابطہ طور اُتے القاعدہ دا حصہ بننے دی تردید دی اے تے اک بیان وچ کہیا اے کہ ایہ گروپ "اک آزاد ادارہ اے نہ کہ سابقہ تنظیماں یا دھڑاں دی توسیع"۔ [۲] ہور برآں ، کچھ دھڑاں جداں نور الدین الزنگی ، جو انضمام دا حصہ سن ، نوں اک بار امریکا دی حمایت حاصل سی۔
ہیئت تحریر الشام نے نجات شام (سیرین سالویشن) حکومت توں بیعت کيتی ، جو ادلب گورنریٹ وچ موجود شامی حزب اختلاف دی اک متبادل حکومت اے۔ [۳۸]
تریخ
[سودھو]پس منظر
[سودھو]النصرہ / جے ایف ایس نے 2015–16 دے بیشتر حصار الشام دے نال تعاون کيتا۔ ممتاز احرار الشام عالم ابو جابر نے طویل عرصے توں النصرہ دے القاعدہ توں وابستہ افراد نوں باغیاں دی وجہ دسنے دے طور اُتے تنقید کيتی سی اوراسلامی باغی عناصر نوں متحد کرنے دی کوششاں دا محور وی رہے سن ۔ [۳۹] انہاں نے احرار الشام ، جےش الاحرار دے اندر زیادہ توں زیادہ اسلام پسند تے کم قوم پرست دھڑے دی قیادت دی ، جس نے احرار الشام نوں جے ایف ایس وچ ضم کرنے دی حمایت کيتی۔ 2016 دے آخر وچ انضمام دیاں گلاں ہوئیاں ، لیکن ایہ ٹُٹ گئياں۔ 2017 دے اوائل وچ ایہ مقابلہ خاص طور اُتے احرار الشام دے ادلیب وچ حریف اسلام پسند گروہاں دے نال ہويا ، لیکن جیش الاحرار نے جے ڈی ایف وچ اک نويں تنظیم وچ ضم ہونے دے لئی احرار الشام توں خود نوں وکھ کردتا۔ [۴۰]
تشکیل
[سودھو]عبداللہ المحیسی ، ابو طاہر الحموی ، تے عبد الرزاق المہدی نے اس گروپ دی تشکیل اُتے کم کيتا۔ [۴۱] سانچہ:Better source نويں تشکیل دا اعلان 28 جنوری 2017 نوں کيتا گیا سی۔
شام دے تجزیہ کار چارلس لیسٹر دے مطابق ، احرار الشام نے ایچ ٹی ایس توں 800-1000 دے نیڑے فریباں نوں کھو دتا ، لیکن اس نے انضمام توں گھٹ توں گھٹ 6،000-8،000 ہور حصول اس دی صفور الشام ، جیش المجاہدین ، فتاق یونین تے مغرب دی صفاں وچ حاصل کرلئے لیونٹ فرنٹ دے حلب یونٹ ، تے جیش الاسلام دے ادلیب وچ قائم یونٹ۔ اس دوران جے ایف ایس نے احرار الشام توں کئی سو جنگجوواں نوں کھو دتا ، لیکن اس نے حرکت نورن ال ال زنکی ، لیوا الحق ، جیش السنہ ، تے جبہت انصارالدین نوں ایچ ٹی ایس وچ ضم کرنے توں 3000-5000 جنگجو حاصل کرلئے۔ [۴۰]
حکومت نواز میڈیا دے مطابق ، 28 جنوری 2017 نوں ، جس دن تحریر الشام تشکیل دتا گیا سی ، اس گروہ نے اپنی اشرافیہ یونٹاں ، "انجیمسی" دے قیام دا اعلان کيتا ، جنہاں وچوں کچھ ادلیب شہر وچ تعینات سن ، حکومت نواز میڈیا دے مطابق۔ [۴۲] سانچہ:Better source [ بہتر ذریعہ ضرورت ]
طاقت دا استحکام (جنوری توں اگست 2017)
[سودھو]30 جنوری نوں ، باب الحوا بارڈر کراسنگ تے ہور نیڑےی علاقےآں وچ تحریر الشام تے احرار الشام دے ذریعہ متحرک ہونے دی اطلاعات موصول ہوئیاں سن ، تے ایہ کہ دونے گروہاں وچ اک دوسرے دور وچ جھڑپاں دی تیاری دی جارہی اے۔ حوالےدی لوڑ؟ 30 جنوری نوں ، اس دی اطلاع ملی کہ تحریر الشام وچ نیڑے 31،000 جنگجو موجود سن ، جدوں مارچ وچ تجزیہ کار چارلس لِسٹر نے دسیا کہ "ممکنہ طور اُتے 12،000 توں 14،000 جنگجوواں دی کمانڈر نيں"۔
اس گروہ دی تشکیل دے فورا بعد ہی ، بہت سارے مقامی شامی باشندے اس گروپ نوں ہیتش دے ناں توں جانا شروع کرچکے سن ، جو عربی مخفف سی جس دا مطلب بطور محرک سی ، ايسے طرح دا "داش" لیبل وی عرب دنیا دے بیشتر علاقےآں وچ داعش اُتے لاگو سی۔ اس لیبلنگ نے اشارہ کيتا سی کہ بوہت سارے شامی شہریاں نے تحریر الشام نوں داعش توں مختلف نئيں دیکھیا ، خاص طور اُتے تحریر الشام دے حالیہ حملےآں تے 2014 وچ باغی فوجاں اُتے داعش دے وڈے پیمانے اُتے حملے دے درمیان مماثلت دتی گئی۔ [۴۳]
اتحادی فوج دے فضائی حملےآں توں ایچ ٹی ایس نوں نقصان ہويا۔ یکم فروری 2017 نوں ، حکومت دے حامی میڈیا نے اطلاع دتی کہ امریکا نے ادلب شہر وچ کارلٹن ہوٹل اُتے فضائی حملہ کيتا سی ، جس نوں تحریر الشام دے سابق النصرہ جزو فوجیاں دی رہائش دے لئی استعمال کردے سن ، تے ممتاز کمانڈراں دی میٹنگ دی میزبانی کردے سن ۔ ، [۴۴] اگرچہ حزب اختلاف دے ذرائع نے دسیا کہ ایہ ہوٹل شامی عرب ریڈ کریسنٹ دے ذریعہ استعمال ہويا سی ، تے امریکی مداخلت دی تصدیق نئيں ہوسکی اے۔ ايسے دن ، ایف ایس اے دے ایلیٹ ڈویژن اُتے تحریر الشام نے حملہ کيتا۔ [۴۵] 3 فروری نوں اک امریکی فضائی حملے وچ اک تحریر الشام ہیڈ کوارٹر ماریا [۴۶] وچ Sarmin ، HTS تے دے 12 اراکین نوں قتل جند الاقصی . ہلاک ہونے والے شدت پسنداں وچوں 10 ایچ ٹی ایس ممبر سن ۔ [۴۷][۴۸] اس فضائی حملے وچ شدت پسند کمانڈر ابراہیم ال ریحل ابوبکر نوں وی ہلاک کيتا گیا۔
باغیاں دے کنٹرول والے علاقےآں وچ شہریاں دی طرف توں ایچ ٹی ایس دے خلاف مزاحمت کيتی گئی اے۔ 3 فروری نوں نعرہ دے تحت مظاہرہ شامیاں دے سینکڑاں "دے لئی کوئی جگہ نئيں اے القائدہ دے شہراں وچ شام وچ " Atarib ، اعزاز ، Maarat تعالی نعمان HTS دے خلاف احتجاج کرنے دے لئی. اس دے جواب وچ ، ایچ ٹی ایس دے حامیاں نے ال دانا ، ادلیب ، اتاریب تے خان شیخون وچ جوابی مظاہرے کیتے ۔ [۴۹] ادلب وچ حیات تحریر الشام وچ 3 فروری 2017 نوں اس دے امیر ابو جابر دی تصاویر لہراندے ہوئے احتجاج کيتا گیا سی۔ ایچ ٹی ایس دے عالم دین عبد اللہ المحسینی دی تقریر وچ شرکت دے لئی داخلی طور اُتے بے گھر افراد تے غریب افراد نوں موٹرسائیکلاں تے ریفریجریٹرز دے وعدےآں دے نال کھینچنے دے ذریعے جوڑا گیا۔ [۵۰] [ بہتر ذریعہ ضرورت ] 4 فروری 2017 نوں ، اک امریکی فضائی حملے وچ القاعدہ دے کمانڈر ابو ہانی المصری نوں ہلاک کيتا گیا ، جو اپنی موت دے وقت احرار الشام دا حصہ سی۔ دسیا گیا اے کہ اوہ اپنی موت توں پہلے تحریر الشام توں عیب دار ہونے والا سی۔ [۴۸] ايسے دن ، تحریر الشام دے عہدیدار مصلح ال الانی نے تحریر الشام وچ شامل نہ ہونے اُتے دوسرے گروپاں نوں تنقید دا نشانہ بناتے ہوئے کہیا کہ کسی وی گروہ اُتے جو "اسلام دے لئی لڑی" لڑی جائے گی ، چاہے اوہ دہشت گرداں دے نامزد کیتے بغیر ہون۔ اپنے بیان وچ ، انہاں نے اشارہ کيتا کہ زیادہ تر احرار الشام دے جنگجوواں نے تحریر الشام وچ شامل ہونے توں انکار کرنے دی اک وجہ ایہ وی سی کہ مؤخر الذکر گروہ وچ دہشت گرداں دے نامزد افراد شامل سن ۔ [۴۶]
8 فروری دے لگ بھگ ، ابو محمد المقدسی نے اس گل کيتی تصدیق دی کہ النصرہ دے سابق نائب رہنما سمیع العریدی سمیت القاعدہ دے وفادار 2 سینئر جبہت فتح الشام نے قیام دے بعد تحریر الشام نوں چھڈ دتا۔ [۵۱]
ابو جابر نے 9 فروری نوں اک تقریر جاری کيتی۔ [۵۲] انہاں نے اپنے گروپ نوں "آزاد وجود" ہونے اُتے زور دتا تے "شام جہاد " وچ اپنے "بھائیاں" دی تعریف کيتی۔ بیان شامل شیعہ مسلماناں اُتے توہین آمیز بیان بازی کہہ شیعاں ( "rejectionists") "علاقے نوں غلام" گے باغیاں جنگ کھو جائے تو.[۲]
12 فروری نوں ، بونیان المرسس آپریشنز روم ، جس وچوں تحریر الشام اک ممبر سی ، نے درعا دے ضلع مانشیہ وچ شامی فوج دے خلاف کارروائی دا آغاز کيتا۔ تحریر الشام فورسز نے مبینہ طور اُتے 2 خودکش بمباراں تے کار بماں توں حملہ شروع کيتا۔ [۵۳]
13 فروری نوں ، شمالی حما تے جنوبی ادلیب وچ ، سابق اتحادی تحریر الشام تے جند القصصہ ، جسنوں لیوا الا اقصی وی کہیا جاندا اے ، دے وچکار جھڑپاں شروع ہوئیاں۔ [۵۴][۵۵]
15 فروری نوں ، احرار الشام نے اپنے حالیہ عیباں اُتے اک انفوگراف شائع کيتا ، جس وچ ایہ دعوی کيتا گیا سی کہ صرف 955 جنگجوواں نے تحریر الشام توں انکار کيتا اے۔ [۵۱] رپورٹاں احرار الشام، جو کہ وی سن شام فوج ، Jaysh اللہ تعالی توں Izza ، شام وچ ترکستان اسلامی پارٹی ، تے Tamkin بریگیڈ جلد نامی اک نويں تنظیم دی تشکیل نوں ضم کرن گے شامی لبریشن فرنٹ .[۵۶][۵۷]
19 فروری نوں ، ایچ ٹی ایس نے عطاریب وچ ایف ایس اے دے مقامی کمانڈر انس ابراہیم نوں گرفتار کيتا ، تے اس دے جواب وچ ، قصبے وچ ایچ ٹی ایس دے خلاف احتجاج کيتا گیا۔ سانچہ:Better source [ بہتر ذریعہ ضرورت ] 20 فروری نوں اک Ma'arat امام نعمان شوری کونسل دی طرف توں پیدا کيتا گیا سی شام فوج ، احرار الشام، تے تحریر الشام.[۵۸] [ بہتر ذریعہ ضرورت ] 22 فروری نوں ، معرکہ آرائی دہشت گردی دے مرکز نے اطلاع دتی کہ جبت فتح الشام نے وکھ تھلگ ہونے دے خوف دی وجہ توں ، تے صوبہ ادلیب وچ جھڑپاں دے دوران احرار الشام دی حالیہ توسیع دا مقابلہ کرنے دے لئی ، تحریر الشام گروپ تشکیل دتا سی۔ [۵۱]
22 فروری نوں ، لیوا العسقہ دے آخری دو ہزار اک سو عسکریت پسنداں نے خان حیات وچ حتمی پوزیشن چھڈ دتی ، حکومت نواز میڈیا وچ غیر مصدقہ اطلاعات دے نال کہ اوہ تحریر الثانیٰ دے نال مذاکرات دے انخلا دے معاہدے دے بعد ، صوبہ ارقہ وچ داعش وچ شامل ہونے والے نيں۔ شم و ترکستان اسلامی پارٹی۔ [۵۹] اس دے بعد ، تحریر الشام نے لیوا القصا نوں ختم کرنے دا اعلان کيتا ، تے باقی کسی وی خلیاں نوں دیکھنے دا وعدہ کيتا۔ [۶۰]
26 فروری نوں ، صوبہ ادلیب دے المستومومہ وچ امریکی فضائی حملے وچ ابو خیر المصری نوں ہلاک کيتا گیا ، جو القاعدہ دا نائب رہنما سی۔ [۵][۶۱] فضائی حملے وچ اک ہور تحریر الشام عسکریت پسند وی ماریا گیا۔ [۶۲] ابو الخیر دی موت توں ایچ ٹی ایس نوں القائدہ دے کنٹرول توں دور ہونے دا فریضہ ملا۔ [۴۰]
مارچ 2017 دے اوائل وچ ، صوبہ ادلیب دے مقامی رہائشیاں نے جنہاں نے ایف ایس اے دھڑاں دی حمایت کيتی سی ، نے تحریر الشام اُتے بھلائی توں کدرے زیادہ نقصان پہنچانے دا الزام عائد کردے ہوئے کہیا کہ انہاں نے ایہ سب کيتا اے "لوکاں نوں اغوا کرنا ، چوکیاں قائم کرنا تے رہائشیاں نوں دہشت زدہ کرنا"۔ [۶۳]
16 مارچ نوں ، اک امریکی فضائی حملے وچ ، اتاریب دے جنوب مغرب وچ واقع ، الجینح پنڈ وچ ، القاعدہ دے اجلاس اُتے حملہ کيتا گیا ، جس وچ گھٹ توں گھٹ 29 افراد ہلاک تے ممکنہ طور اُتے 50 توں زیادہ عام شہری سن ۔ امریکا نے دعویٰ کيتا اے کہ اس ہڑتال وچ نشانہ بنائے گئے افراد "القاعدہ دے عسکریت پسند" سن لیکن شامی آبزرویٹری برائے ہیومن رائٹس (ایس او ایچ آر) ، مقامی رہائشیاں تے مقامی عہدیداراں نے کہیا اے کہ اس عمارت وچ نمازیاں توں بھری اک مسجد سی۔ [۶۴]
مقامی کارکناں دے مطابق 21 مارچ (مقامی وقت) دی صبح ، صوبہ ادلیب دے راجگڑھ وچ امریکی ڈرون حملے وچ ایچ ٹی ایس دے اک اعلیٰ درجے دے کمانڈر ابو اسلام المصری نوں ہلاک کردتا گیا۔ ڈرون حملے وچ ایچ ٹی ایس کمانڈر ابو العباس الدیر وی ماریا گیا۔ [۶۵] ايسے دن ، تحریر الشام نے شام دی سرکاری فوج دے خلاف 2017 وچ ہونے والے حما حملے دا آغاز کيتا۔ حوالےدی لوڑ؟ [ حوالہ دی ضرورت ] 24 مارچ نوں دو ٹرکاں بیڈ لے کے آٹا تے اک نال تعلق رکھنے والے IHH ترک امدادی ادارے -affiliated دے دروازے اُتے اک HTS چوکی اُتے روکیا گیا سی Sarmada . اس دے بعد ایچ ٹی ایس نے ٹرکاں تے آٹا نوں ضبط کرلیا ، جس دا مقصد سراقب وچ بیکری سی۔ اس قبضے دی وجہ توں اس علاقے وچ 2 ہزار خاندان روٹی دی مفت فراہمی توں منقطع ہوگئے سن ۔ [۶۶]
اپریل 2017 وچ ، جیش الاسلام نے ایچ ٹی ایس اُتے حملہ کيتا تے اسنوں مشرقی غوطہ وچ اپنے زیر قبضہ علاقےآں توں بے دخل کردتا۔ [۶۷]
3 مئی نوں ، ایچ ٹی ایس نے ادلیب وچ اک گھر وچ چھاپے دے دوران ایف ایس اے دے سابق جنگجو سہیل محمد ہمود ، "ابو ٹو " نوں گرفتار کيتا۔ اس توں پہلے ، الحمود نے ایچ ٹی ایس دے بل بورڈ دے سامنے تمباکو نوشی دی اک تصویر شائع کيتی سی جس وچ سگریٹ نوشی اُتے پابندی سی ۔ [۶۸]
حکومت دے اک ذرائع ابلاغ دے ذرائع دے مطابق ، 20 مئی نوں ، ابو عمارہ بٹالین دا مرکزی گروہ تحریر الشام وچ شامل ہوگیا ، جو ہن "تقریبا 50 50،000 عسکریت پسنداں دی لڑائی اُتے فخر کردا اے "۔ [۶۹] اُتے ، حلب وچ واقع ابو عمارہ بٹالین دا خفیہ آپریشن یونٹ آزاد رہیا۔ [۷۰]
27 مئی نوں تحریر الشام تے Saraya اھل الشام دے نال جھڑپ اسلامی مملکت عراق تے شام وچ مغربی وچ Qalamoun پہاڑ دے نیڑے Arsal ، لبنان تے شام دی سرحد . دونے اطراف توں 33 جنگجو مارے گئے۔ [۷۱]
2 جون 2017 نوں ، ناردرن بریگیڈ دے کمانڈوز آف اسلام بریگیڈ نے مبینہ طور اُتے تحریر الشام وچ شمولیت اختیار کيتی ، حالانکہ اس یونٹ دے رہنما کیپٹن کوجا نے دسیا اے کہ اوہ حالے وی شمالی بریگیڈ دا حصہ نيں۔ [۷۲][۷۳]
ہورویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Ghanmi, Elyès; Punzet, Agnieszka (11 June 2013). "eu/RegData/etudes/etudes/join/2013/457137/EXPO-AFET_ET(2013)457137_EN.pdf The involvement of Salafism/Wahhabism in the support and supply of arms to rebel groups around the world". یورپی پارلیمان. http://www.europarl.europa. eu/RegData/etudes/etudes/join/2013/457137/EXPO-AFET_ET(2013)457137_EN.pdf. Retrieved on ۲۹ جنوری ۲۰۱۷.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ A prominent Tahrir al-Sham commander killed in southern Idlib, Islamic World News
- ↑ Nazeer Rida (30 January 2017)۔ "Syria: Surfacing of 'Hai'at Tahrir al-Sham' Threatens Truce"۔ Asharq Al-Awsat۔ ۱۵ فروری ۲۰۱۷ میں اصل سے آرکائیو شدہ
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Key characteristics of Turkish use of Syrian armed proxies | Strategies of Turkish proxy warfare in northern Syria"۔ clingendael.org
- ↑ Bethan McKernan Middle East correspondent (3 February 2020)۔ "Turkish soldiers killed as battle for control of Idlib escalates" – www.theguardian.com سے
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/tunca-bengin/abdnin-suriye-ve-libya-oyunlari-6218451
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Turkey seeks to isolate Syria Idlib jihadists opposing truce". Reuters. 3 October 2017. https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-idlib-idUSKCN1C81UN.
- ↑ Jones, Dorian (4 June 2014). "Turkey Designates Al-Nusra Front as a Terrorist Organization | Voice of America – English" (in en). voanews.com (VOA News). https://www.voanews.com/world-news/middle-east-dont-use/turkey-designates-al-nusra-front-terrorist-organization. Retrieved on ۶ مارچ ۲۰۲۰.
- ↑ "Turkey designates Syria's Tahrir al-Sham as terrorist group". Reuters. 31 August 2018. https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-turkey-idUSKCN1LG1XM.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Syria war: 'Dozens killed' as jihadists clash in Idlib". BBC News. 14 February 2017. https://www.bbc.com/news/world-middle-east-38966601.
- ↑ Tweedie, James (1 February 2017). "Syria: Factions jockey for position ahead of new peace talks". BBC News. https://web.archive.org/web/20170220175247/http://www.morningstaronline.co.uk/a-9b65-Syria-Factions-jockey-for-position-ahead-of-new-peace-talks. Retrieved on ۱۵ فروری ۲۰۱۷.
- ↑ Mroue, Bassem (14 February 2017). "Clashes between 2 extremist groups kill scores in Syria". Associated Press (Beirut). http://newsok.com/clashes-between-2-extremist-groups-kill-scores-in-syria/article/feed/1167334.
- ↑ "Understanding Eastern Ghouta in Syria". IRIN. 23 February 2018. http://www.irinnews.org/analysis/2018/02/23/understanding-eastern-ghouta-syria.
- ↑ ""Liberation Sham" Tdk sites of the regime north of Homs .. And suffered losses (Photos)"۔ El-Dorar al-Shamia۔ 17 April 2018
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۳۶.۰ ۳۶.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۴۰.۰ ۴۰.۱ ۴۰.۲ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Kyle Orton (6 February 2017)۔ "Analysis: 'Al-Qaeda Reshapes the Insurgency in Northern Syria'"۔ Henry Jackson Society۔ ۱۰ فروری ۲۰۱۷ میں اصل سے آرکائیو شدہ
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۴۶.۰ ۴۶.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۴۸.۰ ۴۸.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۵۱.۰ ۵۱.۱ ۵۱.۲ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ @ (20 Feb 2017)۔ "Tahrir al-Sham, Ahrar al-Sham, Faylaq..." (ٹویٹ) – ٹویٹر سے
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Syria: Al Qaeda Deputy Killed In Apparent Drone Strike"۔ Stratfor
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
باہرلےجوڑ
[سودھو]- ٹُٹے ہوئے جوڑاں آلے صفحے
- Pages using multiple image with auto scaled images
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- اسلام متعلقہ نزاعات
- اسلامی دہشت گردی
- ایشیا وچ 2017ء دیاں تاسیساں
- ایشیا وچ دہشت گرد قرار دتی جانے والی تنظیماں
- تنظیماں جو امریکا دی طرف توں دہشت گرد نامزد نيں
- سلفی تنظیماں
- شام وچ 2017ء دیاں تاسیساں
- شام وچ اسلامی دہشت گردی
- شام وچ قائم نیم فوجی تنظیماں
- صفحات مع یو آر ایل اغلاط
- ضد شیعیت
- غیر نظر ثانی شدہ تراجم اُتے مشتمل صفحات
- مقالے جنہاں وچ عربی بولی دا متن اے