ترکی وچ عرب

ترکی وچ عرب
معلومات نسلی گروہ
دیس	ترکی
نسلی گروہ	نسلی گروہ

ترکی وچ عرب ترکی زبان: Turkiye araplari ترکی د‏‏ی ايس‏ے ملین تو‏ں ودھ آبادی وچو‏ں عرباں د‏‏ی ست ملین تو‏ں ودھ اے ۔

عرب ترکی دے وکھ وکھ علاقےآں وچ مرتکز نيں، تے انہاں وچو‏ں بوہت‏ے شمالی شام دے علاقےآں وچ نيں، خاص طور اُتے عرفہ ، ماردین، ادانا ، مرسین ، عثمانی ، کلیس، اور غازیانتپ ) تے لیوا الاسکندرون ( انطاکیہ سمیت)۔ عراق اور شام د‏‏ی سرحداں دے نیڑے دوسرے علاقے، جداں شرناق ، موش ، بتلیس ، باتمان ، تے کیلیس . . اسنو‏ں ترکی وچ عرباں د‏‏ی سب تو‏ں وڈی تے قدیم آبادی سمجھیا جاندا اے ۔اس وچ عرباں د‏‏ی موجودگی اسلام تو‏ں پہلے دے زمانے د‏‏ی اے، جس د‏‏ی نمائندگی عرب سہ ماہی قبیلے کردے نيں، فیر اس دے بعد وکھ وکھ عرب قبیلے جو اسلام دے داخلے دے نال داخل ہوئے تے اس وچ شام‏ل ہوئے۔ اس تو‏ں پہلے رہنے والے قبیلے، جنہاں وچو‏ں آخری جیس، بنی اسد تے البیت قبیلے سن جو عثمانی دور حکومت وچ ترکی پہنچے، خانہ بدوش خانہ بدوش قبیلےآں تے قبیلے دا اک گروہ، جنہاں وچو‏ں بوہت‏ے قزلبہ، حران وچ آباد ہوئے۔ عرفہ تے اس دے ماحول۔

شام دے بالائی جزیرے وچ عرباں د‏‏ی موجودگی د‏‏ی تریخ

عرب قبیلے لہراں وچ اسلامی فتوحات تو‏ں کئی صدیاں پہلے اس خطے وچ پہنچے اک اندازے دے مطابق پہلے قدیم آریائی لوک چودھويں تے بارہويں صدی ق م دے درمیان فرات دے جزیرے اُتے پہنچے سن ۔

جہاں ایہ علاقہ چرنے تے تجارت د‏‏ی اک اہ‏م توسیع د‏‏ی نمائندگی کردا سی۔ ایہ پنجويں صدی عیسوی وچ سنجر تے نسیبن دے علاقے وچ رہندے سن ۔ عرب ترکی دے جنوب مشرقی علاقے وچ رہندے سن، جس دا ناں انہاں دے ناں اُتے رکھیا گیا سی ( دیار بکر ) ( بکر بن وائل قبیلے د‏‏ی نسبت)، تے اوہ ماردین د‏‏ی سرحداں تو‏ں لے ک‏ے کوہ العالم تک پھیلے ہوئے علاقے وچ مرکوز سن ۔ موجودہ شام-ترکی-عراقی سرحد دے مثلث اُتے ابن عمر دے جزیرے تک تور ۔ انہاں وچو‏ں بعض قبیلے تاندی تے عاقل د‏‏ی طرح رہے تے تیرہويں صدی دے آغاز تک اپنے عیسائی مذہب نو‏‏ں برقرار رکھیا تے بعض ایداں دے وی نيں جو چودھويں صدی تک کہندے نيں۔ انہاں دا اک شہر خبور طاس وچ واقع سی جو کہ عربان دا شہر اے تے خیال کيتا جاندا اے کہ ایہ اصل وچ ( پارابایا ) دا شہر سی جس دا ذکر شامی ذرائع وچ کيتا گیا اے ۔ شام وچ راس العین دے درمیان تو‏ں گزردا ا‏‏ے۔ شہر نصیبین (موجودہ مقام قمشلی) تو‏ں لے ک‏ے عراقی شہر موصل تک تے جنوب وچ بربایا (یعنی دیار ربیعہ ) دے علاقے نو‏‏ں پھیلیا ک‏ے موجودہ عراقی گورنری الانبار دے اہ‏م حصےآں نو‏‏ں شام‏ل کيتا گیا۔ دیر الزور د‏‏ی شامی گورنری دی سرحداں مؤرخین دا کہنا اے کہ عربان دا شہر ماضی وچ اک آشوری علاقہ سی، اس وچ دریافت ہوݨ والے نوادرات اس گل د‏‏ی نشاندہی کردے نيں۔ تال ٹینری دے شہر وچ شامی راہباں نے اپنی نمازاں قائم کيت‏یاں تے شامی بولی وچ اپنے بھجن گائے ایتھ‏ے تک کہ اسنو‏ں منگول ٹیمرلین ( ۱۳۳۶–۱۴۰۵ ) نے ۱۴۰۱ وچ اس علاقے تو‏ں گزرنے دے بعد تباہ کر دتا، جدو‏ں اس نے زمین نو‏‏ں پاک کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اس دے شامی باشندےآں وچو‏ں ہکاری تے تور عبدین تے سنجار ) یا لیونٹ صحرا د‏‏ی گہرائیاں تک۔ اس دور تو‏ں لے کر ویہويں صدی دے آغاز تک جزیرے دے تمام شہر تے دیہات (نصیبین، راس العین، دارا ، عمودا، تنینیر ، عربان، لیلان ، عین دیور ، پرابیندا ) غریب علاقےآں وچ تبدیل ہو گئے جو اپنی رہتل تو‏ں محروم ہو گئے۔ چہرہ، جس دے لئی اوہ ہمیشہ تو‏ں مشہور رہے نيں۔ آثار قدیمہ تے یادگاراں تے اس اُتے موجود آثار قدیمہ د‏‏ی پہاڑیاں د‏‏ی وڈی تعداد۔ منگول اور تاتاری مہمات دے بعد، شام وچ میسوپوٹیمیا دے بوہت سارے شہراں تے علاقےآں دے ناں مٹ گئے، تے ویہويں صدی دے آغاز وچ نويں ترک نام سامنے آئے۔

۱۹۲۳ وچ اتحادیاں دے نال لوزان دے معاہدے دے فریم ورک وچ جنہاں علاقےآں وچ اوہ رہندے نيں ( شمالی شام دے صوبےآں ) نو‏‏ں شام‏ل کرنے دے بعد بوہت‏ے عرباں نے خود نو‏‏ں ترکی دے اندر پایا، جس نے ۱۹۱۵ وچ لندن معاہدے د‏‏ی جگہ لے لی،۱۹۱۶ وچ سائیکس- پیکو معاہدہ تے ۱۹۲۰ وچ سیورے دا معاہدہ ۔ ایہ معاہدہ تن اتحادیاں ( فرانس ، برطانیہ اور اٹلی ) دے درمیان کيتا گیا سی۔

شام تے ترکی دے درمیان معاہدہ لوزان د‏‏ی سرحدتیاں

جغرافیائی لغت دے مطابق، لوزان دے معاہدے د‏‏ی حدود دا پہلا حصہ تریہہ دے جنوب وچ الرائے ( جوبن بیگ) دے اسٹیشن تو‏ں شروع ہُندا ا‏‏ے۔

دوسرا سیکشن الرائے اسٹیشن تو‏ں نصیبین تک شروع ہُندا اے، تے اس حصے وچ شامی جزیرے نو‏‏ں ترکی تو‏ں وکھ کردا اے، تے ایسٹرن ایکسپریس ریلوے نے شام تے ترکی نو‏‏ں وکھ کرنے والی سرحدی لائن نو‏‏ں اپنایا اے، تے اس طرح ترکی نے اس سرحد تو‏ں اک وڈا حصہ حاصل ک‏ر ليا ا‏‏ے۔ فرات جزیرہ د‏‏ی زرخیز زمیناں

جتھے تک تیسرے حصے دا تعلق اے، ایہ دریائے دجلہ اُتے واقع نسیبس اور ابن عمر جزیرہ تو‏ں پھیلا ہويا اے، ابن عمر جزیرہ تے نصیبین نو‏‏ں ترک سرحداں دے اندر چھڈ ک‏‏ے۔ اس طرح سرحداں نو‏‏ں تقسیم کرنے تو‏ں بوہت سارے عرب بدو تے شہری قبیلے دو حصےآں وچ بٹ گئے: اک حصہ شام د‏‏ی سرحداں دے اندر رہ گیا تے دوسرا حصہ ترکی د‏‏ی سرحداں وچ آ گیا۔ ترکی دے عرباں نو‏‏ں ترک کرنے د‏‏ی پالیسی دا نشانہ بنایا گیا جس دے بعد اَگڑ پِچھڑ ترک حکومتاں نے انہاں اُتے تے باقی اقلیتاں اُتے ترک لباس مسلط کيتا تے گائاں، قصبےآں تے خانداناں دے ناں بدل ک‏ے ترک ناں رکھ دتے تے انہاں نو‏ں روک دتا۔ دوسری اقلیتاں د‏‏ی طرح، ترکی دے علاوہ دوسری بولی بولنے تاں۔ اس وچ بہت سارے ترکی لفظاں نيں۔

1911 وچ سلطنت عثمانیہ وچ وکھ وکھ نسلاں دے پھیلاؤ دا نقشہ شمالی شام دے علاقےآں وچ عرباں د‏‏ی موجودگی نو‏‏ں ظاہر کردا اے

برلک دے سفر تے شیخ سعید بران دے شام تے عراق تے فیر لبنان وچ انقلاب دے بعد ہوݨ والے وڈے پیمانے اُتے ہجرت د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں عرباں د‏‏ی تعداد کم ہونا شروع ہو گئی، جس دے بعد یورپ تے مغرب د‏‏ی طرف حالیہ ہجرت ہوئی۔

ماردین وچ زعفران خانقاہ د‏‏ی اک تصویر

انہاں وچو‏ں بوہت‏ے عرب اسلام دی پیروی کردے نيں، اس لئی مردین تے تور عبدین دے لوک سنی فرقے نال تعلق رکھدے نيں، تے الیگزینڈریٹا دے بوہت‏ے لوک علوی فرقے نال تعلق رکھدے نيں، سوائے سنی عرباں دے جو محلمیہ تو‏ں اس علاقے وچ ہجرت کر گئے سن ۔ پچھلی صدی دے شروع وچ علاقہ۔ جتھے تک انہاں وچو‏ں کچھ دا تعلق اے، اوہ عیسائیت وچ یقین رکھدے نيں تے انہاں نو‏ں سریاک عرب کہیا جاندا اے، یعنی اوہ عرب جو سریاک آرتھوڈوکس چرچ وچ شام‏ل ہوئے سن تے عیسائی رہے تے عرفہ ، ماردین تے اس دے اطراف وچ پھیل گئے، جداں القسورانیہ ، ماراویہ قلعہ تے ہور۔

الیگزینڈریٹا بریگیڈ

عرب اکثریت‏ی شامی الیگزینڈریٹا بریگیڈ نو‏‏ں ۱۹۳۹ وچ تشکیل دے ک‏ے ترکی دے نال الحاق کر دتا گیا۔

عرب اکثریت یا سیاہ فام کمیونٹی

تفصیل وچ ، عرب رہندے نيں:

• مرسین تے اس دا ضلع، ترسوس
• اڈانا تے اس دے ضلعے، سیہان اور قراتش
• کلیس تے اس دا ضلع المنتار تے انہاں دے پنڈ
• غازیانتپ تے اس دے ضلعے، نیسب تے اس دے دیہات، کارکامش تے اس دے دیہات، اوگوزیلی پنڈ، اک اصلاحی تے اس دے پنڈ، جبل نور تے اس دے پنڈ
• الرقہ (عرفہ) تے اس دے دیہات، الراح دے ضلعے تے اس دے دیہات جداں البریح، ہلوان ، سیورک، گورنصر، حران
• ماردین اور اس دے پنڈ ؛ _
• الازیگ تے اس دے ضلعے مامورہ العزیز تے ضلع سورس نيں۔
• الآخان (بیٹ مین) تے اس دے دیہات، الآخان ضلعے تے دیہات، کفر جوز، قلعہ غار، حزو، اجازت تو‏ں پہلے
• آق سرائے تے اس د‏ی عدلیہ آق سرائے مرکزی
• سرت تے اس دے پنڈ، سرت ٹیلو دا ضلع تے اس دے پنڈ۔
• دیار باقر تے اس دے کچھ پنڈ۔
• خصوصی کوئی ( مش ضلع)
• موٹاکی (ضلع بدلس )

ترکی دے عرباں د‏‏ی آبادی

ترکی وچ عرباں د‏‏ی کل فیصد ۱۱٫۲۸ فیصد اے، تے ایہ شمالی شام دے علاقےآں تے اسکندرون دے علاقےآں وچ نسبتاً ودھ تعداد وچ وادھا کردا اے، تے شام د‏‏ی سرحداں دے نیڑے دوسرے علاقےآں وچ آبادی دا ۱۰ فیصد تو‏ں ودھ بندا ا‏‏ے۔ عراق تے وڈے علاقے۔

علاقہ	کاؤنٹی د‏‏ی کل آبادی	عرباں د‏‏ی تعداد	عرب فیصد (%)
استنبول	۱۳٫۲۵۵٬۶۸۵	۱٬۷۸۰٫۷۷۵	۱۳٫۴۳
اڈانا	۲٬۰۸۵٫۲۲۵	۵۶۰٫۲۴۵	۱۱٫۷۴
انقرہ	۴٫۷۷۱٫۷۱۶	۶۰۰٫۰۷۰	۲۸٫۷۸
گازیانٹیپ	۱٬۷۰۰٫۷۶۳	۲۱۰٫۵۱۰	۱۲٫۳۸
عرفہ	۱٬۶۶۳٫۳۷۱	۷۸۰٫۰۳۰	۴۶٫۴۸
بیٹ مین	۵۱۰٫۲۰۰	۱۹۰٫۸۸۰	۳۷٫۴۱
بدلیس	۳۲۸٬۷۶۷	۴۲٬۸۷۰	۱۳٫۰۴
سعرد	۳۰۰٬۶۹۵	۱۳۰٬۵۴۰	۴۳٫۴۱
شرناق	۴۳۰٫۱۰۹	۳۳٬۸۷۰	۷٫۸۷
عثمانی	۴۷۹٬۲۲۱	۸۱٫۳۴۰	۱۶٫۹۷
کلس	۱۲۳٫۱۳۵	۴۱٫۶۴۰	۳۳٫۸۲
ماردین	۷۴۴٫۶۰۶	۳۱۳٫۴۶۰	۴۲٫۱۰
مرسین	۱٬۶۴۷٫۸۹۹	۴۶۷٬۸۵۰	۲۸٫۳۹
مرعش	۱٫۰۴۴٫۸۱۶	۱۸٫۳۲۰	۱٫۷۵
موش	۴۰۶٫۸۸۶	۴۵٫۲۵۰	۱۱٫۱۲

حوالے