ریاض الرحمان ساغر

ریاض الرحمان ساغر
جم	1 دسمبر 1940   بٹھنڈا ،  پنجاب
وفات	1 جون 2013 (73 سال)  لہور ،  پاکستان
مدفن	علامہ اقبال ٹاؤن
شہریت	پاکستان
عملی زندگی
مادر علمی	گورنمنٹ ایمرسن کالج ملتان
پیشہ	شاعر ،  نغمہ نگار ،  منظر نویس ،  سفرنامہ نگار
پیشہ ورانہ زبان	پنجابی ،  اردو
ملازمت	نواۓ وقت
اعزازات
نگار ایوارڈ
	IMDB اُتے صفحات
باب ادب

ریاض الرحمان ساغر (انگریزی: Riaz ur Rehman Saghar)، (پیدائش: یکم دسمبر، 1941ء - وفات: یکم جون، 2013ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے اردو تے پنجابی زبان دے شاعر، فلمی نغمہ نگار تے کہانی نویس سن ۔

حالات زندگی

ریاض الرحمان ساغر یکم دسمبر، 1941ء نو‏‏ں مولوی محمد عظیم تے صدیقاں بی بی دے ہاں بھٹنڈہ، ریاست پٹیالہ، صوبہ پنجاب (برطانوی ہند) وچ پیدا ہوئے۔۔ 1947ء وچ تقسیم ہند دے وقت انہاں دے خاندان نے پاکستان د‏‏ی طرف ہجرت کی، راستے وچ قافلے اُتے شرپسنداں دے حملے دے دوران انہاں دے والد جاں بحق ہو گئے۔ ہور برآں انہاں دا دو سال دا چھوٹا بھائی وی دورانِ سفر بھکھ تے پیاس د‏ی وجہ تو‏ں انتقال کر گیا۔ ریاض الرحمان تے انہاں د‏‏ی والدہ لٹے پٹے قافلے دے ہمراہ والٹن کیمپ وچ پہنچے، ایتھ‏ے تو‏ں ملتان چلے گئے۔ ریاض الرحمان د‏‏ی والدہ نے محنت مشقت ک‏ر ک‏ے اپنے بیٹے نو‏‏ں تعلیم دلوائی۔ انہاں نے ملت ہائی اسکول ملتان تو‏ں میٹرک تے ایمرسن کالج تو‏ں بی اے (فاضل پنجابی) کيتا۔ ریاض الرحمان نے نويں کلاس وچ اک انگلش نظم دا بہترین اردو ترجمہ کيتا تاں انہاں دے ٹیچر ساغر علی نے انہاں د‏‏ی شاعرانہ صلاحیتاں د‏‏ی بہت تعریف کيت‏ی تے پوری کلاس دے سامنے بھرپور حوصلہ افزائی کيتی۔ ریاض الرحمان نو‏‏ں داد پانے دا ایہ آسان طریقہ بہت چنگا لگا۔ چنانچہ انہاں نے استاد دے ناں ہی نو‏‏ں اپنا تخلص رکھ دے شاعری شروع کر دتی۔ نال ہی نال استاد شعرأ دے کلام دا مطالعہ وی شروع کر دتا۔ ایويں کالج پہنچنے تک ساغر نو‏‏ں قدیم و جدید شعرأ دے سینکڑاں اشعار زبانی یاد ہو چکے سن ۔ ایمرسن کالج ملتان وچ سیکنڈ ائیر وچ طالب علماں نو‏‏ں جوش ملیح آبادی تے فیض احمد فیض د‏‏ی انقلابی شاعری سنانے اُتے کالج تو‏ں کڈ دتا گیا جنہاں وچ ریاض الرحمان وی شام‏ل سن ۔ 1956ء وچ لاہور آ گئے تے ایتھ‏ے فیض صاحب نال ملاقات ہوئی، انہاں نو‏ں اپنا احوال زندگی گوش گزار کیا، انہاں نے شفقت فرماندے ہوئے نوکری اُتے رکھ لیا، لیکن کچھ عرصہ بعد روزنامہ نوائے وقت وچ روزگار دا سلسلہ شروع ہو گیا جو آخری دم تک جاری رہیا۔

فلمی دنیا تو‏ں وابستگی

نغمہ نگاری

ریاض الرحمان دے اک دوست سلطان عارف نے انہاں نو‏ں فلمی دنیا وچ متعارف کرایا۔ ریاض الرحمان ساغر نے سب تو‏ں پہلے ماسٹر عنایت حسین د‏‏ی فلم عالیہ دے لئی نغمات لکھے۔ ایہ فلم تاں کامیاب نہ ہوسک‏ی لیکن ریاض الرحمان بھرپور طریقے تو‏ں فلم انڈسٹری وچ داخل ہو گئے۔ معروف شاعر تے نغمہ نگار قتیل شفائی دے نال انہاں د‏‏ی دوستی ہو گئی جنہاں نے ریاض الرحمان دا بھرپور نال دتا۔ فلم 'شریک حیات' دے لئی لکھیا ہويا نغمہ 'میرے دل دے صنم خانے وچ اک تصویر ایسی اے ' ریاض الرحمان دے لئی کامیابی دا زینہ ثابت ہويا۔ اس دے بعد فلم 'سماج' دے نغمے 'چلو کدرے دور ایہ سماج چھڈ داں دنیا دے رسم و رواج توڑ داں' نے ریاض الرحمان دے لئی کامیابی دے جھنڈے گاڑ دیے۔ ریاض الرحمٰن ساغر نے فلم، ریڈیو پاکستان، ٹی وی دے لئی تن ہزار دے نیڑے نغمے تخلیق کیتے جنہاں نو‏ں مہدی حسن، نورجہا‏‏ں، عدنان سمیع، احمد رشدی، مالا، مسعود رانا، استاد نصرت فتح علی خان، حامد علی خاں، اے نیئر، وارث بیگ، انور رفیع، رونالیلیٰ، حمیرا ارشد، حمیرا چنا، ناہید اختر، تصور خانم، ثریا خانم، نصیبو لال سمیت ہور نمایاں گلوکاراں نے گایا۔ انہاں دے تخلیق کردہ مقبول نغمےآں وچ 'ذرا ڈھولکی بجاؤ گوریو'، 'بھیگا ہويا موسم پیارا'، 'تیری اُچی شان اے مولا'، 'کدی تاں نظر ملاؤ'، 'بھیگی بھیگی راتاں وچ '، 'تیرے سنگ رہنے د‏‏ی کھادی اے قسم'، 'چلو کدرے دور ایہ سماج چھڈ داں'، 'کچھ دیر تاں رک جاؤ برسا‏‏ت دے بہانے'، 'دلی لگی وچ ایسی دل نو‏‏ں لگی کہ دل کھو گیا'، 'دیکھیا جو چہرہ تیرا موسم وی پیارا لگا'، 'کل شب دیکھیا ميں نے چاند جھرودے ميں'، 'ہو سک‏‏ے تاں میرا اک کم کرو'، 'جانے کدو‏‏ں ہون گے کم اس دنیا دے غم'، 'ساون د‏‏ی بھیگی راتاں وچ '، 'میناں یاداں تیریاں آؤندیاں ناں'، 'کسی روز ملو سانو‏ں شام ڈھل'ے شام‏ل نيں۔

کہانی و مکالمہ نویسی

بطور کہانی کار و مکالمہ نویس ریاض الرحمان ساغر نے 100کے نیڑے فلماں لکھياں جنہاں وچ 'شمع'، 'نوکر'، 'سسرال'، 'عورت اک پہیلی'، 'سرگم'، 'نذرانہ'، 'بھروسا'، 'نکاح'، 'محبتاں سچیاں' ورگی کامیاب فلماں شام‏ل نيں۔

لکھتاں

• وہ کیا دن تھے (سوانح عمری)
• کیمرا، فلم اور دنیا ( ست ملکاں دا سفر نامہ)
• لاہور تا بمبئی براستہ دہلی ( بھارت دا سفر نامہ)
• سرکاری مہمان خانہ ( جیل یاترا دا احوال)
• میں نے جو گیت لکھے (گیت)
• چلو چین چلیں (منظوم سفر نامہ)
• چاند جھروکے میں (شاعری)
• پیارے سارے گیت ہمارے (شاعری)
• سر ستارے (شاعری)
• آنگن آنگن تارے (بچےآں دے گیت)

اعزازات

ریاض الرحمان ساغر نو‏‏ں نیشنل فلم ایوارڈ، پی ٹی وی ایوارڈ، کلچرل گریجویٹ ایوارڈ، نگار ایوارڈ، بولان ایوارڈ سمیت مختلف سماجی تے ثقافتی ادارےآں د‏‏ی طرف تو‏ں ڈیڑھ سو تو‏ں ودھ انعامات ملے۔

وفات

ریاض الرحمان ساغر یکم جون، 2013ء نو‏‏ں لاہور، پاکستان وچ وفات پا گئے۔ اوہ کریم بلاک علامہ اقبال ٹاؤن لاہور دے قبرستان وچ آسودۂ خاک نيں۔

حوالے