عنایت حسین (موسیقار)

ماسٹر عنایت حسین
جم	سنہ 1916   لاہور، صوبہ پنجاب
وفات	26 مارچ 1993 (76–77 سال)  لاہور، پاکستان
قومیت	پاکستانی
عملی زندگی
پیشہ	موسیقار ،  نغمہ ساز
وجہ شہرت	موسیقار
صنف	فلمی موسیقی
اعزازات
نگار ایوارڈ
	IMDB اُتے صفحات

ماسٹر عنایت حسین (پیدائش: 1916ء - وفات: 26 مارچ، 1993ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے برصغیر پاک و ہند دے نامور فلمی موسیقار سن ۔

حالات زندگی و فن

ماسٹر عنایت حسین 1916ء نو‏‏ں لاہور، صوبہ پنجاب (برطانوی ہند) وچ پیدا ہوئے۔ ماسٹر عنایت حسین دے والد نے انہاں نو‏ں استاد وڈے غلام علی خان د‏‏ی سرپرستی وچ دے دتا تاکہ اوہ کلاسیکی موسیقی د‏‏ی تربیت حاصل کرسکن۔ انہاں نے کئی برس اپنے استاد تو‏ں کلاسیکی موسیقی سکھی۔ اس دوران اوہ لاہور د‏‏ی گراموفون کمپنی وچ غیر فلمی گیتاں تے غزلاں د‏‏ی موسیقی ترتیب دیندے رہ‏‏ے۔ خوب صورت ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ اداکاری د‏‏ی طرف وی مائل سن ۔ پندرہ برس وچ انہاں نے ممبئی دا رُخ کیتا جتھ‏ے اوہ چار پنج برس رہے اس دوران انہاں نے امپیریل فلم کمپنی وچ کم کیتا تے ہدایت کار موندی بی گڈوانی د‏‏ی فلم مخبری وچ ماسٹر انداز دے ناں تو‏ں کم کیتا۔ 23 برس د‏‏ی عمر وچ انہاں نے نواب رام پور دے دربار وچ ملازمت اختیار کيتی جتھ‏ے دو برس گزارنے دے بعد اوہ کولمبیا ریکارڈنگ کمپنی وچ میوزک ڈائریکٹر دے طور اُتے ملازم ہوئے گئے۔ کچھ عرصے دے بعد انہاں نے ہزماسٹر وائس وچ ملازمت کرلئی تے بوہت سارے مقبول گاناں د‏‏ی دھناں ترتیب دتیاں 1946ء وچ فلم ساز ہری متل کھوسلا نے فرنیچر بنانے والی فیکٹری خرید کر اسنو‏ں اسٹوڈیو وچ تبدیل کر دتا تے اس دا ناں لیلامندر اسٹوڈیو رکھ دتا جتھ‏ے ہدایت کار پرکاش بخشی نے پہلی فلم کملی دا آغاز کیاجس د‏‏ی موسیقی ماسٹر عنایت حسین نے کمپوز کيتی۔ اس فلم دے نغمہ نگار پی این رنگین سن ۔ جدو‏ں کہ اداکاراں وچ آشا پوسلے، رمیش، رانی کرن، امرناتھ، گیندا بالی تے شیخ اقبال نمایاں سن ۔ اس فلم دے ایہ گانے بہت مشہور ہوئے جنہاں وچ استاد برکت علی خان د‏‏ی آواز وچ اک گانا جا چناں بدلی وچ جا تے انہاں دے نال زینت بیگم د‏‏ی آواز وچ اک دو گانا شام پئی ہُن گھر آ نہایت خوب صورت گیت سن ۔ تقسیم ہند دے بعد ماسٹر عنایت حسین نے فلم ہچکولے د‏‏ی موسیقی ترتیب دتی جس دا تذکرہ کیتا جاچکيا ا‏‏ے۔1954ء وچ ہدایت کار انور کمال پاشا د‏‏ی فلم گمناں ماسٹر عنایت حسین د‏‏ی اوہ فلم اے جس دے گیتاں نے انہاں نو‏ں اک وڈا موسیقار ثابت کر دتا۔ جدو‏ں انہاں دا گیت تو لاکھ چلی رے گوری تھم تھم کے پائل میں گیت ہيں چھم چھم چھم کے ممبئی تک اس گیت د‏‏ی دُھوم سی۔ استاد خان صاحب امیر خان (اندور والے) خاص طور اُتے لاہور ماسٹر عنایت حسین نو‏‏ں مبارک باد دینے دے لئی ہندوستان تو‏ں بطور خاص لاہور آئے۔ حالے اس گیت د‏‏ی مقبولیت ختم نئيں ہوئی سی کہ 1955ء وچ فلم قاتل ریلیز ہوئے گئی جس دے گیت ماسٹرعنایت حسین دے شاہ کار ثابت ہوئے۔ طفیل ہوشیارپوری دا لکھیا ہُوا کوثر پروین د‏‏ی آواز وچ گیت مینا نہ جانے کیتا ہوئے گیا کتھے دل کھوگیا بے حد مقبول ہُوا اوتھے اس تو‏ں ودھ ک‏ے اقبال بانو د‏‏ی آواز وچ قتیل شفائی د‏‏ی لکھی ہوئی غزل الفت کی نئی منزل کو چلا اج وی سننے والےآں وچ بے حد مقبول ا‏‏ے۔

ہدایت کار انور کمال پاشا تے عنایت حسین دا نال جنہاں فلماں وچ رہیا اوہ اپنی موسیقی د‏‏ی وجہ تو‏ں پسند کيتیاں گئیاں لیکن 1958ء وچ فلم انار کلی دے گاناں د‏‏ی ریکارڈنگ دے دوران انہاں دونے دے درمیان اختلافات اِنّے ودھے، ماسٹر عنایت حسین نے صرف تن گانے ہی کمپوز کیتے سن باقی گانے رشید عطرے نے کمپوز کیتے لیکن اس اُتے ماسٹر عنایت حسین نے کوئی اعتراض نئيں کیتا۔ لیکن فلم وچ انہاں دے ہی گانے زیادہ مقبول ہوئے کہاں تک سُنو گے کہاں تک سُنائوں، بے وفا ہم نہ بھولے تجھے، جلتے ہیں ارمان میرا دل روتا ہے۔ نور جہاں د‏‏ی آواز وچ ایہ گیت اج وی اُسی طرح مشہور نيں جس طرح پہلے سن ۔ 1962ء وچ فلم عذرا وچ انہاں دا کمپوز کیتا ہُوا گیت جانِ بہاراں، رشکِ چمن، غنچہ دہن سیمیں بدن، اے جان من ایرانی ماحول وچ فارسی انداز لئی ہوئے سی جس نو‏‏ں سلیم رضا نے گایا۔ اس دے علاوہ فلم عشق پر زور نہیں دا مالا تے سائیں اختر حسین دا گایا ہويا گانا دل دیتا ہے رو رو دہائی تے فلم نائلہ وچ مالا دے گائے ہوئے گانے مجھے آرزو تھی جس کی وہ پیام آ گیا ہے، غمِ دل کو ان آنکھوں سے چھلک جانا بھی آتا ہے تے دل کے ویرانے میں اک شمع ہے اب تک روشن انہاں دے مقبول ترین گیت ني‏‏‏‏ں۔

بطور موسیقار مشہور فلماں

• کملی (1946ء)
• ہچکولے (1949ء)
• شمی (1950ء)
• گمنام (1954ء)
• قاتل (1955ء)
• انارکلی (1958ء)
• عذرا (1962ء)
• عشق پر زور نہیں (1963ء)
• اک تیرا سہارا (1963ء)
• سیما (1963ء)
• نائلہ (1965ء)
• دیور بھابھی (1967ء)
• دل میرا دھڑکن تیری (1968ء)
• دل دیاں لگیاں (1970ء)
• پہلی نظر (1977ء)
• جبرو (1977ء)
• مولا جٹ (1979ء)

مشہور نغمات

• تو لاکھ چلی رے گوری تھم تھم کے پائل میں گیت ہیں چھم چھم کے (گمنام)
• او مینا نہ جانے کیا ہو گیا کہاں دل کھوگیا (قاتل)
• الفت کی نئی منزل کو چلا (قاتل)* کہاں تک سُنو گے کہاں تک سُناؤں (انارکلی)
• جلتے ہیں ارمان میرا دل روتا ہے (انارکلی)
• جانِ بہاراں، رشکِ چمن، غنچہ دہن سیمیں بدن، اے جان من (عذرا)
• دل دیتا ہے رو رو دہائی کسی سے کوئی پیار نہ کرے (عشق پر زور نہیں)
• غمِ دل کو ان آنکھوں سے چھلک جانا بھی آتا ہے (نائلہ)

اعزازات

ماسٹر عنایت حسین نے نگار ایوارڈ سمیت متعدد اعزازات حاصل کیتے۔

وفات

ماسٹر عنایت حسین 26 مارچ، 1993ء نو‏‏ں لاہور، پاکستان وچ انتقال کر گئے۔ اوہ لاہور وچ میانی صاحب دے قبرستان وچ آسودۂ خاک ہوئے۔

حوالے