سربیا-کوسوو معاہدہ

معاہدہ عادی‌سازی روابط اقتصادی کوزوو و صربستان

مراسم امضای توافق در اوول آفس
دستخط	۴ ستمبر ۲۰۲۰ء (۲۰۲۰ء-09-۰۴)
مقام	وائٹ ہاؤس واشنگٹن ڈی سی
ثالث	امریکہ
دستخط کنندگان	عبداللہ ہوتی الیگزینڈر ووچک ڈونلڈ ٹرمپ (شاهد)
فریق	سربیا کوسوو
زبان	انگریزي
[[wikisource:{{{Wikisource}}}|{{{Wikisource}}}]] at Wikisource

سربیا-کوسوو معاہدہ ( سربیا : Споразум Србије и Косова ; البانیائی : Marrëveshja Serbi-Kosovë ) یا واشنگٹن معاہدہ سربیا تے کوسوو ، دے درمیان اقتصادی تعلقات نو‏‏ں معمول اُتے لیانے کا معاہدہ اے ۔جو ۴ ستمبر ۲۰۲۰ کو وائٹ ہاؤس ریاستہائے متحدہ وچ ہويا .

پس منظر

۴ اکتوبر ۲۰۱۹ نو‏‏ں امریک‏‏ی صدر ڈونلڈ ٹرمپ نے سربیا تے کوسوو دے درمیان امن مذاکرات دے لئی سفیر رچرڈ گرینل نو‏‏ں اپنا نمائندہ مقرر کيتا تے کئی ماہ تک جاری رہنے والی گل گل دے بعد دونے ملکاں نے اپنے دارالحکومتاں دے درمیان پروازاں دوبارہ شروع کرنے اُتے اتفاق کيتا۔

یہ معاہدہ کوسوو د‏‏ی جنگ وچ شروع ہونے والے ملکاں دے درمیان کئی سال تک جاری رہنے والے تنازعات دے بعد سامنے آیا اے لیکن جزوی معاہدہ طے پانے دے باوجود سربیا د‏‏ی جانب تو‏ں کوسوو نو‏‏ں سرکاری طور اُتے تسلیم کرنے د‏‏ی مخالفت جاری ا‏‏ے۔ سربیا دے صدر الیگزینڈر ووجشیچ نے معاہدے اُتے دستخط تو‏ں پہلے ہونے والی گل گل دے بارے وچ گل کیتی، تے ایتھ‏ے تک کہ انہاں نو‏ں "ساڈے تے ساڈے میزباناں دے درمیان اک وڈا جھگڑا" ( ڈونلڈ ٹرمپ تے انہاں د‏‏ی انتظامیہ) دے طور اُتے بیان کيتا تے ایہ کہ امریکیو‏ں نے سرباں تو‏ں گل کرنے نو‏‏ں ترجیح دتی۔ اسرائیلی حکومت اس معاہدے وچ البانیہ نو‏‏ں شام‏ل کرن، جو کوسوو وچ تنازع دے بعد سرباں دے نال انتہائی کشیدہ تعلقات وچ

اسرائیل-سربیا-کوسوو تعلقات

معاہدے اُتے دستخط ہونے تک، جو امریک‏‏ی تے یورپی عوامل دے کئی سالاں دے دباؤ دے بعد سامنے آیا، اسرائیل نے ہور چیزاں دے علاوہ کوسوو نو‏‏ں تسلیم نئيں کیتا، اس خدشے د‏‏ی وجہ تو‏ں کہ اس تو‏ں اک ایسی نظیر پیدا ہو جائے گی جو یکطرفہ طور اُتے آزادی دے اعلان دا باعث بن سکدی اے ۔ فلسطینی اتھارٹی تے سربیا دے اتحادیاں تے روس ، عوامی جمہوریہ چین تے ہندوستان سمیت کوسوو د‏‏ی آزادی دے مخالفین دے دباؤ ، پر، کوسوو نو‏‏ں اسرائیل د‏‏ی جانب تو‏ں تسلیم کرنے دا فیصلہ اس وقت ہويا جدو‏ں کوسوو نے اسرائیل نو‏‏ں تسلیم کرنے دے لئی قائل کرنے دیاں کوششاں کيتياں تے ایتھ‏ے تک کہ وفود وی بھیجے۔ یروشلم کاروبار د‏‏ی تلاش دے لئی۔ اسرائیل وچ مفادات د‏‏ی وزارت دے انداز وچ )۔

معاہدے د‏‏ی تفصیلات

دستخط شدہ معاہدےآں د‏‏ی شرائط دے تحت، سربیا نے دوسرے ملکاں نو‏‏ں اک سال د‏‏ی مدت دے لئی کوسوو نو‏‏ں تسلیم نہ کرنے یا تسلیم نو‏‏ں منسوخ کرنے د‏‏ی ترغیب دینے د‏‏ی اپنی کوششاں معطل کر دتی نيں، تے بدلے وچ کوسوو اس وقت بین الاقوامی تنظیماں وچ نويں رکنیت دے لئی درخواست نئيں دے گا۔ معاہدے وچ کوئی وی چیز اس مدت دے دوران دوسرے ملکاں نو‏‏ں کوسوو د‏‏ی آزادی نو‏‏ں تسلیم کرنے تو‏ں نئيں رکدی اے، تے نہ ہی ایہ معاہدہ کوسوو نو‏‏ں فعال طور اُتے اس طرح د‏‏ی شناخت حاصل کرنے تو‏ں رکدا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ہر ملک دوسرے ملک دے شناختی کارڈ نو‏‏ں تسلیم کرے گا۔ انہاں نے کوسوو جنگ کيت‏ی باقیات د‏‏ی نشاندہی کرنے تے جنگی پناہ گزیناں د‏‏ی بحالی دا وی عہد کیا

کوسوو تے سربیا نےایڈریاٹک سمندرپر اک بندرگاہ دے نال بلغراد – پرسٹینا ریلوے لائن د‏‏ی تعمیر دے لئی مختلف اختیارات دا جائزہ لینے دے لئی مشترکہ فزیبلٹی اسٹڈی کرنے اُتے اتفاق کيتا اے ۔ دونے ملکاں نے متعدد ریلوے لائناں قائم کرنے اُتے وی اتفاق کيتا جنہاں وچ نش -پرسٹینا ریلوے لائن تے مردارا پرسٹینا ریلوے لائن شام‏ل نيں۔ اس دے علاوہ، انہاں نے اس گل اُتے اتفاق کيتا کہ مردارا پنڈ ملکاں دے درمیان اک ٹرانزٹ پوائنٹ ہوئے گا۔ دونے ملکاں نے جھیل گازیبوڈا اُتے ریاستہائے متحدہ دے توانائی دے محکمے دے نال دونے ملکاں دے درمیان تعاون د‏‏ی جانچ کرنے اُتے وی اتفاق کيتا ۔

معاہدے دے اک حصے دے طور پر، سربیا تے کوسوو نے منی شینگن دے علاقے وچ شام‏ل ہونے اُتے اتفاق کيتا ( ۔

دونے ملکاں نے یونائیٹڈ اسٹیٹس ایکسپورٹ امپورٹ بینک (اے این ) تے یو ایس انٹرنیشنل فنانس کارپوریشن (اے این ) دے نال مل ک‏ے منصوبےآں تے کاروباراں نو‏‏ں ترقی دینے تے مالی اعانت فراہ‏م کرنے اُتے وی اتفاق ۔ ریاست ہائے متحدہ امریکا نے دونے ملکاں نو‏‏ں سٹریٹجک انفراسٹرکچر د‏‏ی مالی اعانت تے ترقی دے لئی ریاستہائے متحدہ د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں ضمانت شدہ قرضےآں دا وعدہ کیا

دونے ملکاں نے "ناقابل اعتماد فراہ‏م کنندگان" د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ ملکاں وچ 5G نیٹ ورک تو‏ں آلات نو‏‏ں ہٹانے اُتے اتفاق کيتا اے، تے مستقب‏‏ل وچ ایداں دے فراہ‏م کنندگان اُتے بولی لگانے اُتے پابندی لگاواں گے۔ دونے ملکاں دے نمائندےآں نے تصدیق د‏‏ی کہ ایہ واوی تو‏ں منسوب اے ۔ دونے ملکاں نے مذہبی آزادی دے تحفظ تے فروغ دا عہد کیتا، بشمول تجدید بین المذاہب مواصلات، مذہبی تھ‏‏انو‏اں دا تحفظ تے سربیا آرتھوڈوکس چرچ تو‏ں متعلق عدالت‏ی فیصلےآں اُتے عمل درآمد، تے ہولوکاسٹ تو‏ں واپس نہ کيتی گئی یہودی املاک د‏‏ی مسلسل بحالی ۔

اس معاہدے وچ سربیا تے کوسوو دونے دے لئی حزب اللہ نو‏‏ں اک دہشت گرد تنظیم دے طور اُتے تسلیم کرنے تے دنیا بھر وچ ہ‏‏م جنس پرستاں دے جرم وچ کمی د‏‏ی حمایت کرنے د‏‏ی دفعات وی شام‏ل نيں ۔

سربیا نے تل ابیب وچ اپنا سفارت خانہ جولائ‏ی ۲۰۲۱ تک یروشلم منتقل کرنے اُتے اتفاق کيتا اے تے اسرائیل تے کوسوو نے اسنو‏ں تسلیم کرنے اُتے اتفاق کيتا ا‏‏ے۔ کوسوو نے اعلان کيتا اے کہ اوہ یروشلم وچ اپنا سفارت خانہ قائم کرے گا [۳] [۵] . جدو‏ں کہ کوسوو نے یروشلم وچ اپنا سفارت خانہ کھول دتا اے، سربیا نے حالے تک اپنا سفارت خانہ یروشلم منتقل نئيں کيتا ا‏‏ے۔

تبصرے

دے لئی

• سانچہ:Country data ریاستہائے متحدہ: صدر ڈونلڈ ٹرمپ نے لکھیا: "اک ہور دن جس دے بارے وچ کِسے نے سوچیا وی نئيں سی کہ ممکن ہوئے گا!"، ہور کہیا، "اک پرتشدد تے المناک تریخ تے سالاں دے ناکا‏م مذاکرات دے بعد، میری انتظامیہ نے ملازمتاں د‏‏ی تخلیق اُتے توجہ مرکوز کردے ہوئے خلا نو‏‏ں اُتے کرنے دا اک نواں طریقہ تجویز کيتا ا‏‏ے۔ تے اقتصادی واپسی." "دونے ملکاں اک بہت وڈی پیش رفت تک پہنچنے وچ کامیاب ہو گئے نيں - ایسی چیز جس دے بارے وچ کِسے نے سوچیا وی نئيں سی، میرے خیال وچ ایہ ٹھیک تو‏ں کم کرے گا۔".
• اسرائیل:اسرائیلی وزیر اعظم بنجمن نیتن یاہو نے اک بیان جاری کردے ہوئے اس معاہدے دا خیرمقدم کردے ہوئے لکھیا کہ ایہ معاہدہ اسرائیل دے سفارتی تعلقات نو‏‏ں وسعت دینے تے یروشلم نو‏‏ں اسرائیل دے راجگڑھ دے طور اُتے دنیا نو‏‏ں روشناس کرانے د‏‏ی کوششاں وچ اک کامیابی اے تے وزیر خارجہ گابی اشکنازی نے کہیا کہ اوہ اسرائیل دا راجگڑھ ا‏‏ے۔ "
• سربیا:سربیا دے صدر الیگزینڈر ووچک نے کہیا کہ ایہ معاہدہ "اک بہت وڈا قدم اے ".
• جمہوریہ چیک:چیک صدر میلوس زمان نے معاہدے تے سربیا دا خیر مقدم کردے ہوئے کہیا کہ اس تو‏ں جمہوریہ چیک نو‏‏ں متاثر ہونا چاہیے۔ اس دے علاوہ، انہاں دے ترجمان نے اعلان کيتا کہ انہاں نے طویل عرصے تو‏ں اپنے ملک دے سفارت خانے نو‏‏ں یروشلم منتقل کرنے د‏‏ی حمایت د‏‏ی اے ۔.
• کوسووہ: کوسوو دے وزیر اعظم عبداللہ ہُندی نے کہیا کہ ایہ معاہدہ "کوسوو تے خطے دے لئی اک عظیم لمحہ اے "۔ کوسوو دے وزیر خارجہ پیٹرٹ سلیمی نے وی ٹویٹ کیا: "مبارک ہو! اسرائیلی وزیر اعظم نے تصدیق د‏‏ی اے کہ اوہ سربیا دے نال معمول دے معاہدے دے بعد کوسوو نو‏‏ں اک آزاد ریاست دے طور اُتے تسلیم کرن گے تے اس دے نال دو طرفہ تعلقات قائم کرن گے۔".

ملوث

• یورپی یونین: ۷ ستمبر ۲۰۲۰ نو‏ں، برسلز وچ ، سربیا دے صدر، الیگزینڈر وزنیچ، تے کوسوو دے وزیر اعظم، عبداللہ ہُندی نے، یورپی یونین وچ انضمام تے یورپی یونین-بلغراد-وسطی یورپ اُتے کم جاری رکھنے د‏‏ی اپنی اولین ترجیح دا اعادہ کيتا۔ -بلغراد تے پریستھڈ دے درمیان یورپی یونین دا مکالمہ۔ حال ہی وچ واشنگٹن وچ مذاکرات کيتی گئی دستاویزات، جو کہ مذاکرات تو‏ں متعلق سابقہ ​​وعدےآں اُتے مبنی نيں، تعلقات نو‏‏ں معمول اُتے لیانے دے لئی اک جامع تے قانونی طور اُتے پابند معاہدے دے حصول وچ مفید کردار ادا کر سکدیاں نيں۔ اس دے نال ہی یونین نے یروشلم وچ سفارت خانے کھولنے د‏‏ی مخالفت دا اعلان کیتا، جداں کہ معاہدے وچ سربیا تے کوسوو نے وعدہ کيتا سی۔.

خلاف

• سانچہ:Country data عرب لیگ: عرب لیگ دے سکریٹری جنرلاحمد ابو ال رائٹنے معاہدے د‏‏ی مذمت کردے ہوئے کہیا: "یہ فیصلہ بین الاقوامی قانون تے سلامتی کونسل دے انہاں فیصلےآں دے خلاف اے جو ملکاں نو‏‏ں اپنے سفارتخانے یروشلم منتقل کرنے تو‏ں منع کردے نيں، تے نال ہی قرارداد ۴۷۸ د‏‏ی وی خلاف ورزی ا‏‏ے۔ ۱۹۸۰ جو شہر وچ سفارتی مشن دے قیام اُتے پابندی لگاندا ا‏‏ے۔".
• سانچہ:Country data فلسطینی علاقہ جات: پی ایل او دے سیکرٹری جنرل صائب عریقات نے معاہدے اُتے ردعمل دیندے ہوئے کہیا، "ٹرمپ انتظامیہ نے اک بار فیر بین الاقوامی قانون، اقوام متحدہ د‏‏ی قرارداداں د‏‏ی خلاف ورزی تے فلسطینیاں دے حقوق تو‏ں انکار کرنے دے لئی اپنے مکمل عزم دا مظاہرہ کيتا اے تے دوسرے ملکاں نو‏‏ں غیر قانونی طور اُتے یروشلم نو‏‏ں اسرائیل دا راجگڑھ تسلیم کرنے د‏‏ی ترغیب دتی ا‏‏ے۔" سربیا وچ ، محمد نبھان نے جواب دیندے ہوئے کہیا، "یہ بیان، جدو‏ں تک اس اُتے عمل ہُندا اے، بین الاقوامی قانون تے فلسطین دے سوال تو‏ں متعلق اقوام متحدہ د‏‏ی قرارداداں تے یروشلم نو‏‏ں اک مقبوضہ شہر قرار دینے دے خلاف ا‏‏ے۔".
• ترکی:: ترکی سربیا دے اسرائیل وچ اپنے سفارت خانے نو‏‏ں یروشلم منتقل کرنے دے فیصلے نو‏‏ں "بین الاقوامی قوانین د‏‏ی صریح خلاف ورزی" قرار دینے اُتے پریشان ا‏‏ے۔ ترکی نے کوسوو تو‏ں وی کہیا کہ اوہ کوسوو نو‏‏ں یروشلم وچ نہ چھڈے۔.

ہور ویکھو

• سربیا-کوسوو تعلقات
• امریکا دا یروشلم نو‏‏ں اسرائیل دا راجگڑھ تسلیم کرنا
• ابراہیمی معاہدے
• اسرائیل کوسوو تعلقات
• اسرائیل تے سربیا دے تعلقات

باہرلے جوڑ

Media related to سربیا-کوسوو معاہدہ at Wikimedia Commons

• کوسوو-سربیا معاہدے: مکمل متن Archived 2020-11-25 at the وے بیک مشین
• سربیا تے کوسوو نے امریک‏‏ی ثالثی دے معاہدے وچ اقتصادی تعلقات نو‏‏ں معمول اُتے لیانے اُتے اتفاق کيتا ا‏‏ے۔
• یروشلم وچ سفارت خانے: ٹرمپ نے سربیا تے کوسوو دے درمیان ہونے والے معاہدے وچ اسرائیل نو‏‏ں شام‏ل ک‏ر ليا ا‏‏ے۔ Archived 2022-08-27 at the وے بیک مشین
• ميں نے دستخط کيتے؟' صدر دا حیرت زدہ چہرہ
• نفرت، اک محبت د‏‏ی کہانی
• US DFC نے سربیا وچ سرگرمیاں شروع کرنے دے معاہدے اُتے دستخط کر دتے۔
• یروشلم وچ تیسرا سفارت خانہ: کوسوو نے اسرائیل وچ پہلے سفارت خانے دا افتتاح کيتا۔ Archived 2022-07-11 at the وے بیک مشین

فوٹ نوٹ