سلطنت عثمانیہ دی تریخ
لیکھ بسلسلہ تریخ |
---|
تریخ سلطنت عثمانیہ |
عروج (1299–1453)
|
توسیع (1453–1566) |
تقلب (1566–1703)
|
زوال (1789–1908)
|
خاتمہ (1908–1922)
|
تریخ نویسی |
سلطنت عثمانیہ عثمان اول نے بطور بیلیک (بیگ دے دائرہ اختیار وچ آنے والا علاقہ) دے شمال مغربی ایشیائے صغری وچ ، بازنطینی راجگڑھ قسطنطنیہ دے ٹھیک جنوب وچ قائم کيتی۔ عثمانیاں نے 1352ء وچ پہلی بار یورپ نوں عبور کيتا، 1354ء وچ در دانیال وچ قلعہ جنبی وچ مستقل نو آبادی دی بنیاد رکھی تے اپنا راجگڑھ ادرنہ توں 1369ء وچ منتقل کر ليا۔
جداں سلطان محمد فاتح نے 1453ء وچ قسطنطنیہ (موجودہ ناں استنبول اے ) فتح کيتا، ریاست یورپ، شمالی افریقا تے مشرق وسطی وچ پورے طور توں پھیلدی ہوئی اک طاقتور سلطنت دی شکل اختیار کر گئی۔ سولہويں صدی دے وسط تک بیشتر بلقان سلطنت عثمانیہ دے زیر اقتدار سی، جدوں سلطان سلیم اول دے تحت عثمانی علاقے وچ تیزی توں اضافہ ہويا، جس نے 1517ء وچ خلافت سنبھالی تے فیر عثمانیاں نے مشرق دا رخ کيتا تے دوسرے عہاقاں دے نال نال عرب (مکہ و مدینہ دے مقدس شہر بھی)، مصر تے لاویان نوں فتح کيتا۔ اگلی چند دہائیاں دے دوران وچ شمالی افریقا دے ساحل دا بیشتر حصہ (مراکش دے سوا) عثمانی حلقۂ اقتدار دا حصہ بن گیا۔
سلطنت سولہويں صدی وچ سلیمان عالی شان دی دور وچ عروج اُتے پہنچی جدوں اس نے مشرق وچ خلیج فارس توں لے کے مغرب وچ الجزائر تک تے جنوب وچ یمن توں مجارستان/ہنگری تک تے شمال وچ یوکرین دے کچھ حصےآں تک پھیل گئ۔
1699ء دے بعد توں، داخلی جمود، مہنگی دفاعی جنگاں، یورپی استعمار تے اس دی کثیراللسانی رعایا دے درمیان وچ قوم پرست بغاوت دی وجہ توں سلطنت عثمانیہ نے اگلی دو صدیاں دے دوران وچ اپنے علاقہ کھونے شروع کر دتے۔ انیہويں صدی دے آغاز وچ ، سلطنت دے زوال نوں ناکام بنانے دی کوشش وچ کامبیابی دے نال متعدد انتظامی اصلاحات عمل وچ لیائی گئياں۔
پہلی جنگ عظیم وچ اتحادیاں دے ہتھوں اپنی شکست دے بعد سلطنت دا خاتمہ ہويا، ترک جنگ آزادی (1919–23) دے بعد نومبر 1922ء وچ انقرہ دی اعلیٰ ترک قومی اسمبلی نے سرکاری طور اُتے اس سلطنت نوں ختم کر دتا۔ سلطنت دے 600 سال توں ودھ عرصے دے قیام توں، سلطنت عثمانیہ نے مشرق وسطی تے جنوب مشرقی یورپ وچ اک گہری میراث چھڈ دتی اے، جداں کہ انہاں مختلف ملکاں دے رسم و رواج، سبھیاچار تے کھانے وچ دیکھیا جاسکدا اے جو کدی اس دے دائرے دا حصہ سن ۔