سلطنت عثمانیہ دا خط زمانی
Appearance
سلطنت عثمانیہ تیرہويں صدی عیسوی دے اختتام اُتے قائم ہونے والی دوسرے ہزار سال دی طویل المیعاد سلطنت سی جو 1299ء توں 1924ء تک قائم رہی۔اِس دوران 37 عثمانی سلاطین تخت اُتے آئے ۔سلطنت عثمانیہ دی تریخ نوں کل 6 حصےآں وچ تقسیم کیتا گیا اے:
- سلطنت عثمانیہ دا عروج: 31 جولائی 1299ء توں 29 مئی 1453ء تک۔ اِس دوران 6 سلاطین برسر تخت رہے۔ فتح قسطنطنیہ (29 مئی 1453ء) تک ایہ دور مجموعی طور اُتے عروج دا دور سمجھیا جاندا اے جدوں کہ اِس دوران عثمانی زمانہ تعطل وی گزریا اے جس وچ عثمانی شہزادے حصولِ تخت دے لئی گیارہ سال (1402ء توں 1413ء ) تک بر سر پیکار رہے۔
تیرہويں صدی
[سودھو]- 1280ء: عثمان غازی دے والد تے ترک غز قبیلے دے سردار ارطغرل سوغوت وچ انتقال کرگئے۔
- 31 جولائی 1299ء: سلطنت عثمانیہ قائم ہوئی۔ عثمان غازی پہلے سلطان دی حیثیت توں تخت نشین ہوئے۔
چودہويں صدی
[سودھو]1301ء — 1310ء
[سودھو]- 27 جولائی 1302ء: عثمانیاں تے بازنطینیاں دے درمیان پہلی جنگ جنگ بافيوس ازمیت تے ازنیق دے تھاںواں اُتے لڑی گئی۔ عثمانی فوج فتح یاب ہوئی تے ایہ تمام تھاںواں سلطنت عثمانیہ وچ ضم کرلئی گئے۔
1311ء — 1320ء
[سودھو]- 1317ء — 1320ء: سقوط بورصہ
- 1320ء: سلطان عثمان غازی نے علاء الدین پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا۔
1321ء — 1330ء
[سودھو]- یکم اگست 1326ء: سلطان عثمان غازی انتقال کرگئے۔ اورخان اول سلطان بن گئے۔
- 1320ء — 6 اپریل 1326ء: سقوط بورصہ، عثمانی فوج نے بورصہ فتح کر ليا۔ فتح دے بعد بورصہ سلطنت عثمانیہ دا دار الحکومت بنیا۔
- 10 جون — 11 جون 1329ء: جنگ پیلیکانون، ازنیق دے مقام اُتے عثمانی فوج نے بازنطینیاں نوں شکست دے کے اناطولیہ دا خطہ سلطنت عثمانیہ وچ ضم کر ليا۔
- 1328ء— 1331ء: محاصرہ نیقیہ، نیقیہ سلطنت عثمانیہ دا حصہ بن گیا۔
1331ء — 1340ء
[سودھو]- 1331ء: سلطان اورخان نے نظام الدین احمد پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا۔
1341ء — 1350ء
[سودھو]- 1348ء: سلطان اورخان نے حاجی پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا۔
- 1349ء: سلطان اورخان نے سنان الدین پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا۔
1351ء — 1360ء
[سودھو]1361ء — 1370ء
[سودھو]- مارچ 1362ء: سلطان اورخان اول انتقال کرگئے۔ مراد اول عثمانی سلطان بن گئے۔
- 1364ء: جنگ صرب صندیفی
- ستمبر 1364ء: سلطان مراد اول نے شاندارلی خلیل پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا۔
- 1365ء: سلطنت بلغاریہ زوال نوں پہنچ گئی۔ سلطنت بلغاریہ نے سلطنت عثمانیہ نوں خراج دینا شروع کیتا۔
- 1369ء: عثمانی فوج نے ادرنہ فتح کر ليا۔
1371ء — 1380ء
[سودھو]- 26 ستمبر 1371ء: عثمانی فوج نے جنگ مارتسا وچ سربیائی سلطنت نوں شکست دے دی۔سربیائی سلطنت نے سلطنت عثمانیہ توں وفاداری دا اظہار کیتا۔
1381ء — 1390ء
[سودھو]- 1385ء— 1387ء: جنگ بلوتشنک وچ عثمانی فوج نے موراویئن سربیا نوں شکست دتی۔
- 22 جنوری 1387ء: سلطان مراد اول نے شاندارلی علی پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا۔
- 15 مارچ 1389ء: جنگ کوسووہ وچ عثمانی فوج نے موراویئن سربیا، مملکت بوسنیا دی متحدہ افواج نوں شکست دتی۔
- 15 مارچ 1389ء: جنگ کوسوو وچ سلطان مراد اول شہید ہوئے۔ بایزید اول عثمانی سلطان بن گئے۔
1391ء — 1400ء
[سودھو]- 1396ء: سلطان بایزید اول نے جامع مسجد بورصہ دی تعمیر دا حکم جاری کیتا۔ بورصہ وچ پہلا دارالشفاء تعمیر کیتا گیا۔
- 25 ستمبر 1396ء: جنگ نکوپولس، عثمانی فوج نے متحدہ مسیحی افواج نوں شکست دتی۔
پندرہويں صدی
[سودھو]1401ء — 1410ء
[سودھو]- 20 جولائی 1402ء: جنگ انقرہ وچ تیموری حکمران امیر تیمور نے سلطان بایزید اول نوں شکست دتی۔ عثمانی زمانہ تعطل دا آغاز ہويا۔اِس جنگ وچ سلطان بایزید اول نوں امیر تیمور نے زندان وچ قید کروا دتا۔
- 20 جولائی 1402ء— 5 جولائی 1413ء: عثمانی زمانہ تعطل، اِس دوران سلطنت عثمانیہ دے بیشتر افراد حکمران بنے۔اس وقفے دے دوران کوئی سلطان تخت اُتے نئيں بیٹھا کیونکہ اس وقفے دے دوران عثمانی شہزادےآں دے درمیان تخت و تاج دے لئی آپس وچ جنگاں ہو رہیاں سن لیکن دو یا تن شہزادے تخت اُتے ضرور بیٹھے سن ۔
- 18 دسمبر 1406ء: سلطان محمد اول نے امام زادے خلیل پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا۔
- 5 جولائی 1413ء: جنگ چمورلو بلغاریہ دے شہر سموکوف دے مضافاتی علاقہ چمورلو وچ لڑی گئی۔ اِس جنگ وچ سلطان محمد اول نے موسیٰ چلبی نوں شکست دے کے سلطنت عثمانیہ دی باگ دوڑ سنبھال لئی۔ سلطنت عثمانیہ دے عثمانی زمانہ تعطل دا اختتام ہويا۔سلطنت عثمانیہ دا عروج شروع ہويا۔
1411ء — 1420ء
[سودھو]- جولائی 1413ء: ادرنہ سلطنت عثمانیہ دا دار الحکومت بنیا۔
- 5 جولائی 1413ء: سلطان محمد اول نے بایزید پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا۔
1421ء — 1430ء
[سودھو]- 26 مئی 1421ء: سلطان محمد اول بورصہ وچ فوت ہوئے۔ مراد ثانی سلطان بنے۔
- جولائی 1421ء: سلطان مراد ثانی نے شاندارلی ابراہیم پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا۔
- 10 جون— ستمبر 1422ء: محاصرہ قسطنطنیہ 1422ء
- 15 اگست 1429ء: سلطان مراد ثانی نے شاندارلی ابراہیم پاشا نوں بحیثیت صدر اعظم برخاست کر دتا۔
- 28 اگست 1429ء: سلطان مراد ثانی نے کوکا نظام الدین پاشا نوں بحیثیت صدر اعظم مقرر کیتا۔
1431ء — 1440ء
[سودھو]- 1439ء: سلطان مراد ثانی نے شاندارلی خلیل پاشا نوں بحیثیت صدر اعظم مقرر کیتا۔
- 30 مارچ 1432ء: سلطان محمد فاتح ادرنہ وچ پیدا ہوئے۔
1444ء — 1450ء
[سودھو]1451ء — 1460ء
[سودھو]- 3 فروری 1451ء: سلطان مراد ثانی ادرنہ وچ فوت ہوئے۔ محمد ثانی سلطان بنے۔
- یکم جون 1453ء: سلطان محمد فاتح دے حکم توں صدر اعظم شاندارلی خلیل پاشا نوں قتل کر دتا گیا۔ زغانوس پاشا نوں صدر اعظم مقرر کیتا گیا۔
1461ء — 1470ء
[سودھو]1471ء — 1480ء
[سودھو]1481ء — 1490ء
[سودھو]- 3 مئی 1481ء: سلطان محمد فاتح گیبزے وچ فوت ہو گئے۔ بایزید ثانی سلطان بن گئے۔
1491ء — 1500ء
[سودھو]سولہويں صدی
[سودھو]- ہور پڑھو: بایزید اول، سلیم اول، سلیمان اول، جنگ چالدران
1501ء — 1510ء
[سودھو]1511ء — 1520ء
[سودھو]- 26 مئی 1512ء: سلطان بایزید ثانی استنبول وچ فوت ہو گئے۔ سلیم اول سلطان بن گئے۔
- 23 اگست 1514ء: جنگ چالدران وچ سلطان سلیم اول نے شاہ اسماعیل صفوی نوں شکست دتی۔
1521ء — 1530ء
[سودھو]- 27 جون 1523ء: سلطان سلیمان عالیشان نے پارگلی ابراہیم پاشا نوں صدر اعظم مقرر کر دتا۔
1531ء — 1540ء
[سودھو]1544ء — 1550ء
[سودھو]1551ء — 1560ء
[سودھو]1561ء — 1570ء
[سودھو]1571ء — 1580ء
[سودھو]1581ء — 1590ء
[سودھو]1591ء — 1600ء
[سودھو]ستارہويں صدی
[سودھو]1601ء — 1610ء
[سودھو]1611ء — 1620ء
[سودھو]1621ء — 1630ء
[سودھو]1631ء — 1640ء
[سودھو]1644ء — 1650ء
[سودھو]1651ء — 1660ء
[سودھو]1661ء — 1670ء
[سودھو]1671ء — 1680ء
[سودھو]1681ء — 1690ء
[سودھو]1691ء — 1700ء
[سودھو]اٹھارہويں صدی
[سودھو]1701ء — 1710ء
[سودھو]1711ء — 1720ء
[سودھو]1721ء — 1730ء
[سودھو]1731ء — 1740ء
[سودھو]1744ء — 1750ء
[سودھو]1751ء — 1760ء
[سودھو]1761ء — 1770ء
[سودھو]1771ء — 1780ء
[سودھو]1781ء — 1790ء
[سودھو]1791ء — 1800ء
[سودھو]انیہويں صدی
[سودھو]- ہور دیکھو: ینی چری، محمود ثانی
1801ء — 1810ء
[سودھو]1811ء — 1820ء
[سودھو]1821ء — 1830ء
[سودھو]- 21 فروری 1821ء: یونانی تحریک آزادی شروع ہوئی۔
- 15 جون 1826ء: سلطان محمود ثانی نے عثمانی فوج دا اہم دستہ ینی چر ختم کر دتا۔
- 12 ستمبر 1829ء: یونانی تحریک آزادی ختم ہو گئی۔
- 3 فروری 1830ء: یونان سلطنت عثمانیہ توں وکھ ہوکے آزاد ہو گیا۔
1831ء — 1840ء
[سودھو]1844ء — 1850ء
[سودھو]1851ء — 1860ء
[سودھو]1861ء — 1870ء
[سودھو]1871ء — 1880ء
[سودھو]1881ء — 1890ء
[سودھو]1891ء — 1900ء
[سودھو]ویہويں صدی
[سودھو]1901ء — 1910ء
[سودھو]- 3 جولائی 1908ء: عثمانی سلطنت دا دوسرا آئینی دور (نوجواں ترک انقلاب)
- 5 اکتوبر 1908ء: بلغاریہ سلطنت عثمانیہ توں وکھ ہوکے وکھ ملک دی حیثیت توں آزاد ہو گیا۔
- 7 اکتوبر 1908ء: بوسنیا آسٹریا-ہنگری وچ ضم ہو گیا۔
1911ء — 1920ء
[سودھو]- 8 اکتوبر 1912ء— 30 مئی 1913ء: پہلی بلقان جنگ
- 28 نومبر 1912ء: البانیہ سلطنت عثمانیہ توں وکھ ہوکے وکھ ملک دی حیثیت توں آزاد ہو گیا۔
- 17 مئی 1913ء: پہلی بلقان جنگ دے نتیجے وچ سلطنت عثمانیہ استنبول تک محدود رہ گئی۔
- 2 اگست 1914: سلطنت عثمانیہ نے پہلی جنگ عظیم وچ داخل ہونے دا اعلبن کے دتا۔
- 17 فروری 1915ء— 9 جنوری 1916ء: جنگ گیلی پولی، پہلی جنگ عظیم دے دوران جنگ گیلی پولی وچ عثمانی فوج نے اتحادی افواج نوں شکست دے دی۔
- 24 اپریل 1915: سلطنت عثمانیہ توں ارمینیائی قوم دا اخراج شروع ہويا۔
- 10 اگست 1920ء: معاہدہ سیورے، پہلی جنگ عظیم دے بعد اتحادی قوتاں تے سلطنت عثمانیہ دے وچکار ایہ معاہدہ طے پایا۔ اِس معاہدے نوں ترک جمہوری تحریک نے تسلیم کرنے توں انکار کر دتا، مصطفٰی کمال پاشا نے جمہوریہ ترکی دا اعلان کیتا تے استنبول وچ سلطنت عثمانیہ دے خاتمے دا اعلان کیتا۔
1921ء — 1924ء
[سودھو]- یکم نومبر 1922ء: ترک قومی اسمبلی نے سلطنت عثمانیہ دے خاتمے دا اعلان کیتا۔
- 24 جولائی 1923ء: معاہدہ لوازن۔
- 3 مارچ 1924ء: ترک قومی اسمبلی نے عثمانی خلافت دے خاتمے دا اعلان کیتا۔
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]
|