شیلیش مٹیانی
شیلیش مٹیانی | |
---|---|
جم | 14 اکتوبر 1931 [۱]
|
وفات | 24 اپریل 2001 (70 سال)[۱] |
شہریت | بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–)[۲] |
عملی زندگی | |
پیشہ | لکھاری ، صحافی ، بچوں کے مصنف ، شاعر |
پیشہ ورانہ زبان | ہندی [۳] |
ترمیم |
شیلیش متیانی ( 14 اکتوبر 1931 – 24 اپریل 2001 ) جدید ہندی ادبی دنیا وچ نويں کہانی تحریک دے اک کہانی مصنف تے مشہور نثر نگار سن ۔انہاں نے 'بورولی سی بوریندر' تے 'انکاؤنٹر' جداں ناول لکھے نيں ، عقاب ، اردھنگینی ورگی کہانیاں ہور بہت سارے مضامین تے متاثر کن یادداشتاں وی لکھياں نيں۔ انہاں دی متاثر کن لگن تے ہندی ادب دے حوالے توں عمدہ کماں دے نتیجے وچ ، اتراکھنڈ دی حکومت دے ذریعہ ریاست اتراکھنڈ وچ ایوارڈ تقسیم کیتے جاندے نيں۔ [۴]
جیون ویروا
[سودھو]شیلیش متیانی 14 اکتوبر 1931 نوں ریاست اتراکھنڈ دے کمون خطے دے تحت الموریہ ضلع دے بادچینا نامی پنڈ وچ پیدا ہوئے سن ۔اس دا اصل ناں رمیشچندر سنگھ مٹیانی سی۔ اس دے والدین دی وفات بارہ سال دی عمر وچ ہوئی ، فیر اس نے پنجويں درجہ وچ تعلیم حاصل کيتی ، جس دے بعد اس دے چچا لوکاں دے تحفظ وچ رہندے سن ۔ کسی وجہ توں ، مستقل مطالعات وچ خلل پيا تے پڑھائی رک گئی۔ اس دوران ، انہاں نوں مذبح خاناں تے جوئے دے جوڑے دے تعلقات وچ کم کرنا پيا۔ پنج سال بعد ، 17 سال دی عمر وچ ، اس نے فیر پڑھنا شروع کيتا۔
سنگین حالات دے باوجود ، اس نے ہائی اسکول دا امتحان پاس کيتا تے اپنا آبائی پنڈ چھڈ دتا تے ملازمت کيتی تلاش وچ 1951 وچ دہلی آیا۔ ایتھے انہاں نے 'امر کہانی' دے مدیر اچاریہ اوم پرکاش گپتا دے نال رہنا شروع کيتا۔ تب تک اس دی کہانی 'امر کہانی' تے 'رنگمحل' توں شائع ہوچکی اے۔ اس دے بعد اوہ الہ آباد چلا گیا۔ انہاں نے مظفر نگر وچ وی کم کيتا۔ کچھ دیر دہلی آنے دے بعد ، اوہ بمبئی چلا گیا۔ فیر پنج چھ سال تک اسنوں بوہت سارے مشکل تجربات توں گزرنا پيا۔ 1956 وچ انہاں نوں شری کرشنا پوری ہاؤس وچ کم ملیا جتھے اوہ اگلے ساڈھے تن سال رہے تے اپنی تحریر نوں جاری رکھیا۔ بمبئی توں فیر المورا تے دہلی دے راستے ، اوہ الہ آباد آئے تے کئی سال اوتھے مقیم رہے۔ 1992 وچ چھوٹے بیٹے دی موت دے بعد ، اس دا ذہنی توازن بگڑ گیا۔ اوہ اپنی زندگی دے آخری سالاں وچ ہلدوانی آیا سی۔ نیوروسس دی حالت وچ دہلی دے شاہدرہ اسپتال وچ اس دی موت ہوگئی۔
ساخت ترتیب
[سودھو]1950 توں انہاں نے نظماں تے کہانیاں لکھنا شروع کیتیاں۔ ابتدا وچ اوہ رمیش متیانی 'شائیل' دے ناں توں لکھدے سن ۔ انہاں دی ابتدائی کہانیاں 'رنگمحل' تے 'امر کہانی' رسالےآں وچ شائع ہودیاں سن۔ انہاں نے 'امر کہانی' دے لئی ' طاقت ہی زندگی اے ' (1951 ) تے 'دوراہ' ( 1951 ) دے ناں توں مختصر ناول وی لکھے۔ انہاں دا پہلا مختصر قصہ دا مجموعہ 'میری تِیہہ تِیہہ کہانیاں' 1961 وچ شائع ہويا سی۔ انہاں دی مختصر کہانیاں وچ 'ڈببو ملنگ' ، 'رحمت اللہ' ، 'پوسٹ مین' ، 'پیاس اور پتھر' ، 'ایک خوشی کے دو غم' (1966) ، 'چییل' ، 'اردھنگینی' ، 'جلوس' ، 'مہابھوجا' ، شامل نيں۔ 'مستقبل' تے 'مٹی' وغیرہ خاص طور اُتے قابل ذکر نيں۔کہانی دے نال نال انہاں نے بوہت سارے مشہور ناول وی لکھے۔ انہاں دے بوہت سارے مضمون مجموعے تے یاداں وی شائع ہوئیاں۔ اس نے 'وکلپ' تے 'جانپکش' نامی دو رسالے کڈے۔ انہاں دے خطوط 'مصنف تے حواس' ( 1983) وچ مرتب کیتے گئے نيں۔
کہانی مجموعہ
[سودھو]- "میری تیس تین کہانیاں" ( 1961 )
- "دو غم ایک خوشی" ( 1966 )
- "دوسروں کے لئے" ( 1967 )
- 'سہاگنی اور دیگر کہانیاں' ( 1968 )
- "سفر پر جانے سے پہلے" ( 1969 )
- "ہارے ہوئے" ( 1970 )
- 'ماضی اور دیگر کہانیاں' ( 1972 )
- "میری پسندیدہ کہانیاں" ( 1972 )
- "گناہ سے نجات اور دوسری کہانیاں" ( 1973 )
- 'قاتلوں' ( 1973 )
- "آئس راکس" ( 1974 )
- 'جنگل میں مریخ' ( 1975 )
- 'مہابھوجا' ( 1975 )
- 'ایگل' ( 1976 )
- 'پیاس اور پتھر' ( 1982 )
- 'ناچ ، جموری ناچ' ( 1989 )
- 'ماں اور دیگر کہانیاں' ( 1993 )
- 'مستقبل اور دیگر کہانیاں'
- 'عدم تشدد اور دیگر کہانیاں'
- 'بھیڑ اور چرواہا'
- شیلیش مٹیانی کی اکیاسی کہانیاں (1996؛ وبھور پبلی کیشنز ، الہ آباد سے ، پھر بہا پبلی کیشنز ، چاچند روڈ ، الہ آباد 2013)
ناول
[سودھو]- 'بوریوالی سی بوروندر' ( 1959 )
- 'کبوترخانہ' ( 1960 )
- 'ہلدار' ( 1961 )
- 'چھیتھرسین' ( 1961 )
- تیریہ بھالی نہ کاٹھ ( 1961 )
- 'قصہ نرمدابن گنگو بائی' ( 1961 )
- "چوتھا مٹھا" ( 1961 )
- گن پاؤڈر اور بچولی ( 1962 )
- 'مخ سروور کی ہنس' ( 1962 )
- 'ایک سرسوں کا سرسوں' ( 1962 )
- 'بیل ھوئی آببر' ( 1962 )
- "کوئی اجنبی نہیں" ( 1966 )
- 'پانی کے دو قطرے' ( 1966 )
- "بھاگ گیا" ( 1966 )
- "ولادت کے بعد" ( 1970 )
- 'جلٹرنگ' ( 1973 )
- "برف گرنے کے بعد" ( 1975 )
- "طلوع آفتاب کی بارش" ( 1976 )
- "ننھے پرندے" ( 1977 )
- 'رامکالی' ( 1978 )
- 'سرپگندھا' ( 1979 )
- "آسمان کتنا لاتعداد ہے" ( 1979 )
- 'اتراکینڈ ، ڈیریوئیل ( 1980 )
- 'ساویتری' ( 1980 )
- 'گوپولی غفوران' ( 1981 )
- 'باون ندیوں کا سنگم' ( 1981 )
- 'ارد کمبھ کا سفر' ( 1983 )
- " انکاؤنٹر " ( 1983 )
- 'ناگوالیلی' ( 1985 )
- 'مایا سروور' ( 1987 )
- "چند عورتوں کا شہر" ( 1992 )
مضامین تے یاداں
[سودھو]- 'مین اسٹریم سوال'
- 'کاغذی کشتی' ( 1991 ) ،
- 'قومی زبان کا سوال' ،
- 'کبھی کبھار' ،
- 'بحیثیت مصنف' ،
- 'کسکے رام قیسی رام' ( 1999 ) ،
- 'عوامی اور ادب' ( 1975 ) ،
- 'بطور کیس' ،
- 'کبھی کبھی' ( 1993 ) ،
- 'قومیت کے چیلنجز' ( 1997 )
- 'کسے پتا ہے راشٹریہ کا مطلب' ( 1995 )
اعزاز
[سودھو]- اترپردیش حکومت کیتی طرف توں ایوارڈ کيتا گیا پہلا ناول 'بوریوالی سی بوری بندر تک'؛
- 'مہابھوج' کہانی دے لئی اتر پردیش ہندی ادارہ دا 'پریم چند چند ایوارڈ'؛
- حکومت اترپردیش نے 1977 وچ ایوارڈ دتا۔
- 1983 (بہار) وچ 'فنیشورناتھ رینو' ایوارڈ؛
- اترپردیش حکومت دا 'ادارہ جاندی اعزاز'۔
- 'سدھانا سمن' بذریعہ دیوریا کیڈیا ادارہ؛
- 1994 وچ کومون یونیورسٹی دے ذریعہ 'D.Lit.' اک اعزازی ڈاکٹریٹ دی ڈگری۔
- 1999 وچ اترپردیش ہندی ادارہ دے ذریعہ 'لوہیا سمن'؛
- سن 2000 میں سنٹرل ہندی ڈائریکٹوریٹ کادا 'راہل سانکرتیان ایوارڈ'۔
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb13332289b — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
- ↑ BnF catalogue général — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۶ مارچ ۲۰۱۷ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — ناشر: Bibliothèque nationale de France
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb13332289b — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
- ↑ "उत्तराखंड के 27 शिक्षकों को मिलेगा शैलेश मटियानी पुरस्कार"۔ अमर उजाला, हिन्दी दैनिक, उत्तराखण्ड संस्करण۔ 23 दिसंबर 2017 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 दिसम्बर 2017
باہرلے جوڑ
[سودھو]- باونس ندیاں دا سنگم - شیلیش مٹیانی (google book)
- شیلیش متیانی ، اردھنگینی تے شادی شدہ محبت سنجے رائے
- شیلیش مٹانی (سنگیتا کماری)
- شیلیش مٹانی (نثر)
- ماہر ادب شیلیش متیانی دا بیٹا فیری لگیا کر کتاباں فروخت کررہیا اے (پرواسی دنیا)
|
|