Jump to content

علی العریضی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
اہل بیت
علی العریضی
علي بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علي زين العابدين بن الحسين بن علي بن أبي طالب
معلومات شخصیت
مقام پیدائش


مدینہ منورہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

مقام وفات


مدینہ منورہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

کنیت ابو حسن
لقب العریضی
مذہب اسلام
فرقہ اہل سنت
اولاد محمد بن علی عریضی   ویکی ڈیٹا اُتے (P40) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
والد امام جعفر صادق   ویکی ڈیٹا اُتے (P22) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بہن/بھائی
رشتے دار بہن ، بھائی: فاطمہ بنت جعفر صادق ‏، ام فروہ بنت جعفر
اسماء بنت جعفر ‏، موسى كاظم
اسماعيل بن جعفر، عبد اللہ بن جعفر صادق
اسحاق بن جعفر صادق ‏، عباس بن جعفر
محمد بن جعفر صادق ،
خاندان بنو ہاشم   ویکی ڈیٹا اُتے (P53) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
پیشہ محدث   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شعبۂ عمل روایت حدیث

علی العریضی بن جعفر صادق بن محمد باقر (130ھ210ھ) ، آپ اہل بیت دے اک امام ، شیخ ، محدث تے امام جعفر صادق دے بیٹے نيں۔ [۱]

نسب

[سودھو]

علی بن جعفر صادق بن محمد باقر بن علی زین العابدین بن حسین سبط بن علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن ہاشم بن عبد مناف بن قصی بن کلاب بن مرہ بن کعب بن لوی بن غالب بن فہر بن مالک بن نضر بن کنانہ بن خزیمہ بن مدرکہ بن الیاس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان۔[۲]

ولادت و پرورش

[سودھو]

وہ مدینہ منورہ وچ 130ھ وچ اپنے والد امام جعفر صادق د‏‏ی زندگی دے آخر وچ پیدا ہوئے، جنہاں دا انتقال سنہ 148ھ وچ ہويا، اوہ اپنے والد د‏‏ی اولاد وچ سب تو‏ں چھوٹے نيں، تے آپ د‏‏ی والدہ ام ولد سی۔آپ د‏‏ی پرورش آپ دے بھائی امام موسیٰ کاظم نے کيتی۔[۳]

حالات زندگی

[سودھو]

علی العریضی بن جعفر صادق ، جنہاں نو‏ں سیدنا علی العریضی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی ، جعفر صادق دا پُتر تے امام اسماعیل ، امام موسیٰ کاظم، عبد اللہ الفتاح تے محمد الدباج دا بھائی سی ۔ اوہ العریضی دے لقب تو‏ں سن ۔ کیونجے اوہ مدینہ تو‏ں 4 میݪ دے فاصلے اُتے واقع عریض نامی اک علاقے وچ رہندے سن ۔ اج ایہ مسجد نبوی دے مشرق وچ اک گنجان آباد علاقہ ا‏‏ے۔ جداں کہ اس شہر دے مؤرخ علی بن موسیٰ نے اپنے خط 1303ھ وچ مدینہ منورہ تے عریض پنڈ دے مشرقی حصے دا ذکر کردے ہوئے لکھیا اے: حرہ د‏‏ی چوٹی پر، کوہ احد دے خشم دے سامنے، علی العریضی ابن جعفر صادق دا مزار ا‏‏ے۔ اس وچ اک مسجد تے گنبد دے نال اک مینار اے جس دے مغرب وچ بوہت سارے کھیت تے کنويں نيں۔۔[۴]

خروج مکہ

[سودھو]

عباسی ریاست تے عباسی خاندان دے خلافت دے آغاز دے بعد تو‏ں، اس دور وچ عباسیاں دے خلاف بہت ساریاں علوی تحریکاں نمودار ہوئیاں، جو اپنی خلافت دے حق دا مطالبہ کردیاں سی، ایہ صورتحال خلافت عباسیہ دے ابتدائی دور وچ ہور خراب ہُندی گئی۔ جداں تک مورخین نے ابو العباس السفاح دے ابتدائی ایام تے مامون الرشید سنہ 200ھ دے درمیان تقریباً تِیہہ علوی بغاوتاں نو‏‏ں شمار کيتا جاندا ا‏‏ے۔ خلیفہ مامون الرشید دے زمانے وچ عباسی خلافت نو‏‏ں جنہاں سب تو‏ں ودھ خطرنا‏‏ک تحریکاں دا سامنا کرنا پيا اوہ سنہ 199ھ وچ ابو سرایا شیبانی تے محمد بن ابراہیم طباطبا د‏‏یاں تحریکاں سی ایہ تحریکاں کوفہ وچ تے فیر بصرہ، اہواز، واسط، یمن تے مکہ تک پھیل گئی سی۔ لیکن سنہ 200ھ وچ خلیفہ مامون الرشید انہاں تحریکاں نو‏‏ں ختم کرنے تے علویاں دے قبضے نو‏‏ں واپس کرنے وچ کامیاب ہو گیا۔۔ ابو سرایا شیبانی د‏‏ی تحریک دے بعد حسین بن حسن افطس تے انہاں دے ساتھ‏ی مدینہ وچ محمد بن جعفر صادق دے پاس آئے تے انہاں تو‏ں خلافت دے لئی انہاں تو‏ں بیعت کرنے نو‏‏ں کہیا، تاکہ کوئی دو اختلاف نہ ہوݨ۔ اس اُتے اس نے انکار کر دتا، تاں اوہ اس دے نال نئيں رکے جداں تک کہ اس نے انہاں د‏‏ی درخواست دا جواب نہ دتا۔انہاں نے مکہ وچ عباسی سپاہیاں نال جنگ کيت‏ی تے شکست کھا کر محمد بن جعفر نو‏‏ں سنہ 200ھ وچ واپس عباسیاں دے حوالے ک‏ے دتا۔[۵][۶][۷].[۸]

شیوخ

[سودھو]

آپ نے متعدد ائمہ تو‏ں علم حاصل کيتا۔ :[۹][۱۰]

تلامذہ

[سودھو]

آپ دے تلامذہ وچ تھلے لکھے قابل ذکر نيں:[۱۱][۱۲]

  • پُتر: احمد شعرانی بن علی عريضی
  • پُتر: محمد نقيب بن علی عريضی
  • حفيده عبد الله بن حسن بن علي العريضي
  • پوت‏ا: اسماعیل بن محمد بن اسحاق
  • علی بن حسن بن علی بن عمر اشرف
  • زید بن علی بن حسين بن زید شہید
  • حسين بن زید بن علی بن حسين بن زید شہید
  • عبد الرحمن بن شيبہ حزامی
  • سلمہ بن شبيب نيشاپوری
  • احمد بن محمد بزی
  • عبد العزيز بن عبد اللہ اويسی
  • نصر بن علی جہضمی
  • ابراہیم بن عبد اللہ مدنی
  • عبد الرحمن بن محمد ازدی
  • عبد العزيز بن عبد الرحمن بن وہب
  • محمد بن نضر مروزی
  • ہارون بن موسى فروری

روایت حدیث

[سودھو]

میرے تو‏ں ابن قدامہ نے بیان کیتا، کہیا اسيں تو‏ں عمر بن محمد نے بیان کیتا، کہیا اسيں تو‏ں ابن الملک نے تے کہیا کہ اسيں تو‏ں ابوبکر قاضی نے بیان کیتا، انہاں نے کہیا کہ اسيں تو‏ں ابو احمد غطریفی نے بیان کیتا، کہیا اسيں تو‏ں عبد الرحمٰن بن مغیرہ نے بیان کیتا، کہیا اسيں تو‏ں نصر بن علی نے بیان کيتا۔ کہیا اسيں تو‏ں علی بن جعفر بن محمد نے بیان کیتا، میرے تو‏ں میرے بھائی موسیٰ نے میرے تو‏ں اپنے والد د‏‏ی روایت تو‏ں، اپنے والد محمد د‏‏ی روایت تو‏ں، اپنے والد علی د‏‏ی سند تو‏ں، اپنے والد د‏‏ی سند تو‏ں، اپنے دادا علی د‏‏ی سند تو‏ں، کہ نبی صلی اللہ علیہ وسلم نے آپ صلی اللہ علیہ وسلم نے حسن تے حسین رضی اللہ عنہ دا ہتھ پھڑیا تے فرمایا: ”جو مجھ نال محبت کرے، تے انہاں دونے تو‏ں، تے انہاں دونے دے باپ تے انہاں دونے د‏‏ی ماں نال محبت کرے، تاں اوہ قیامت دے دن میرے درجات وچ میرے نال ہوئے گا۔ اسنو‏ں ترمذی نے روایت کيتا ا‏‏ے۔۔ [۱۳][۱۴]

لکھتاں

[سودھو]

آپ د‏‏ی مشہور کتاب:

  • «مسائل علي بن جعفر» جس دے بارے وچ اس نے اپنے بھائی موسیٰ کاظم تو‏ں پُچھیا سی۔[۱۵]

اولاد

[سودھو]

آپ دے گیارہ بیٹے سن : حسین، جعفر اعظم، عیسیٰ، قاسم، علی ، جعفر اصغر، کلثم ، حسن، محمد نقیب، احمد شعرانی، تے علیہ۔ انہاں دے بعد چار سن : احمد شعرانی، محمد نقیب، حسن تے جعفر اصغر۔ انہاں د‏‏ی اولاد نو‏‏ں العریض کہیا جاندا اے تے اوہ بوہت سارے نيں۔[۱۶][۱۷][۱۸]

وفات

[سودھو]

آپ د‏‏ی وفات سنہ 210ھ وچ ہوئی تے آپ نو‏‏ں العریض پنڈ وچ دفن کيتا گیا ۔ جو اج مدینہ دے رہائشی محلےآں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ انہاں دا مزار نظر آندا سی تے اودو‏ں تک اس د‏ی ریارت کيت‏ی جاندی سی جداں تک کہ اسنو‏ں مسمار نئيں کيتا گیا تے اس دے نشانات 1423ھ وچ جمادی الآخرہ دے تیسرے سوموار د‏‏ی صبح نو‏‏ں مٹ گئياں۔[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]

مزار

[سودھو]

ایران وچ دو مزارات انہاں تو‏ں منسوب نيں۔

  • پہلا مقام قم وچ اے تے اسنو‏ں "باب الجنۃ" کہیا جاندا اے تے ایہ اک ایسا مزار اے جتھو‏ں لوک برکت حاصل کرنے دے لئی جاندے نيں تے اس د‏ی تعمیر دا زمانہ اٹھويں صدی ہجری دا پہلا نصف ا‏‏ے۔
  • دوسرا سیمنان شہر وچ اک باغ دے وچکار اے جس وچ اک اُچا گنبد اے تے اک بہت کشادہ صحن ا‏‏ے۔ ایسا لگدا اے کہ قبر قم وچ تے اک سمنان وچ دو تے لوکاں د‏‏ی اے جو اس د‏ی اولاد وچو‏ں ناں دسدے نيں، لہذا سب تو‏ں مکمل شخص ذہن وچ آندا اے، جداں کہ اکثر ہُندا اے، تے اس اُتے شک کيتا جاندا ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی اصل قبر العریض وچ اے جداں کہ اہل مدینہ نو‏‏ں معلوم ا‏‏ے۔[۲۳]

حوالے

[سودھو]
  1. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  2. يوسف بن عبد الله جمل الليل (2002)۔ الشجرة الزكية في الأنساب وسير آل بيت النبوة (PDF)۔ الرياض، السعودية: مكتبة جل المعرفة۔ صفحہ: 518 
  3. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  4. إبراهيم بن ناصر ابن طباطبا (1388 هـ)۔ متنقلة الطالبية (PDF)۔ النجف، العراق: المطبعة الحيدرية۔ صفحہ: 224 
  5. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  6. البصرة منذ بداية العصر العباسي حتى سنة ( 247 هـ / 861 م )۔ صفحہ: 85۔ ۰۳ جون ۲۰۱۳ میں اصل سے آرکائیو شدہ 
  7. علي بن الحسين الأصفهاني (2006)۔ مقاتل الطالبيين (PDF)۔ بيروت، لبنان: مؤسسة الأعلمي للمطبوعات۔ صفحہ: 440 
  8. عارف أحمد عبد الغني (1996)۔ تاريخ أمراء المدينة المنورة۔ دمشق، سوريا: دار كنان۔ صفحہ: 162۔ ۱۴ مئی ۲۰۲۳ میں اصل سے آرکائیو شدہ 
  9. أحمد بن علي العسقلاني (1414 هـ)۔ تهذيب التهذيب (PDF)۔ السابع۔ القاهرة، مصر: دار الكتاب الإسلامي۔ صفحہ: 293۔ 6 سبتمبر 2021 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ 
  10. عبد الرحمن بن محمد المشهور (1404 هـ)۔ شمس الظهيرة (PDF)۔ الأول۔ جدة، السعودية: عالم المعرفة۔ صفحہ: 45۔ 23 نوفمبر 2020 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ 
  11. محمد بن علي خرد (2002)۔ غرر البهاء الضوي ودرر الجمال البديع البهي۔ القاهرة، مصر: المكتبة الأزهرية للتراث۔ صفحہ: 451 
  12. يوسف بن عبد الرحمن المزي (1413 هـ)۔ تهذيب الكمال في أسماء الرجال (PDF)۔ العشرون۔ بيروت، لبنان: مؤسسة الرسالة۔ صفحہ: 352 
  13. محمد بن أحمد الذهبي (1416 هـ)۔ ميزان الاعتدال في نقد الرجال (PDF)۔ الخامس۔ بيروت، لبنان: دار الكتب العلمية۔ صفحہ: 144۔ 6 فبراير 2022 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ 
  14. محمد بن أحمد الذهبي (1413 هـ)۔ الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستة (PDF)۔ الثاني۔ جدة، السعودية: دار القبلة للثقافة الإسلامية۔ صفحہ: 36 
  15. علي بن جعفر العريضي (1409 هـ)۔ مسائل علي بن جعفر ومستدركاتها (PDF)۔ مشهد، إيران: المؤتمر العالمي للإمام الرضا عليه السلام۔ 6 فبراير 2022 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ 
  16. علي بن محمد العمري (1422 هـ)۔ المجدي في أنساب الطالبيين (PDF)۔ قم، إيران: مكتبة آية الله العظمى المرعشي النجفي۔ صفحہ: 332 
  17. أحمد بن علي ابن عنبة (1430 هـ)۔ عمدة الطالب الصغرى في نسب آل أبي طالب (PDF)۔ قم، إيران: مكتبة آية الله العظمى المرعشي النجفي۔ صفحہ: 132۔ 16 أبريل 2021 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ 
  18. محمد بن عمر بن الحسن الرازي (1419 هـ)۔ الشجرة المباركة في أنساب الطالبيّة۔ قم، إيران: مكتبة آية الله العظمى المرعشي النجفي۔ صفحہ: 124 
  19. عبد الحي بن أحمد الحنبلي (1408 هـ)۔ شذرات الذهب في أخبار من ذهب (PDF)۔ الثالث۔ دمشق، سوريا: دار ابن كثير۔ صفحہ: 49 
  20. محمد بن أحمد الذهبي۔ العبر في خبر من غبر (PDF)۔ الأول۔ بيروت، لبنان: دار الكتب العلمية۔ صفحہ: 282۔ 30 ديسمبر 2020 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ 
  21. عبد الله بن أسعد اليافعي (1417 هـ)۔ مرآة الجنان وعبرة اليقظان في معرفة ما يعتبر من حوادث الزمان (PDF)۔ الثاني۔ بيروت، لبنان: دار الكتب العلمية۔ صفحہ: 37 
  22. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  23. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).

باہرلے جوڑ

[سودھو]