علی العریضی

اہل بیت
علی العریضی
علي بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علي زين العابدين بن الحسين بن علي بن أبي طالب
معلومات شخصیت
مقام پیدائش	مدینہ منورہ
مقام وفات	مدینہ منورہ
کنیت	ابو حسن
لقب	العریضی
مذہب	اسلام
فرقہ	اہل سنت
اولاد	محمد بن علی عریضی
والد	امام جعفر صادق
بہن/بھائی	امام موسیٰ کاظم ،  اسماعیل ابن جعفر ،  عبد اللہ بن جعفر صادق ،  اسحاق بن جعفر صادق ،  محمد بن جعفر الصادق
رشتے دار	بہن ، بھائی: فاطمہ بنت جعفر صادق ‏، ام فروہ بنت جعفر اسماء بنت جعفر ‏، موسى كاظم اسماعيل بن جعفر، عبد اللہ بن جعفر صادق اسحاق بن جعفر صادق ‏، عباس بن جعفر محمد بن جعفر صادق ،
خاندان	بنو ہاشم
عملی زندگی
پیشہ	محدث
شعبۂ عمل	روایت حدیث

علی العریضی بن جعفر صادق بن محمد باقر (130ھ – 210ھ) ، آپ اہل بیت دے اک امام ، شیخ ، محدث تے امام جعفر صادق دے بیٹے نيں۔

نسب

علی بن جعفر صادق بن محمد باقر بن علی زین العابدین بن حسین سبط بن علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن ہاشم بن عبد مناف بن قصی بن کلاب بن مرہ بن کعب بن لوی بن غالب بن فہر بن مالک بن نضر بن کنانہ بن خزیمہ بن مدرکہ بن الیاس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان۔

ولادت و پرورش

وہ مدینہ منورہ وچ 130ھ وچ اپنے والد امام جعفر صادق د‏‏ی زندگی دے آخر وچ پیدا ہوئے، جنہاں دا انتقال سنہ 148ھ وچ ہويا، اوہ اپنے والد د‏‏ی اولاد وچ سب تو‏ں چھوٹے نيں، تے آپ د‏‏ی والدہ ام ولد سی۔آپ د‏‏ی پرورش آپ دے بھائی امام موسیٰ کاظم نے کيتی۔

حالات زندگی

علی العریضی بن جعفر صادق ، جنہاں نو‏ں سیدنا علی العریضی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی ، جعفر صادق دا پُتر تے امام اسماعیل ، امام موسیٰ کاظم، عبد اللہ الفتاح تے محمد الدباج دا بھائی سی ۔ اوہ العریضی دے لقب تو‏ں سن ۔ کیونجے اوہ مدینہ تو‏ں 4 میݪ دے فاصلے اُتے واقع عریض نامی اک علاقے وچ رہندے سن ۔ اج ایہ مسجد نبوی دے مشرق وچ اک گنجان آباد علاقہ ا‏‏ے۔ جداں کہ اس شہر دے مؤرخ علی بن موسیٰ نے اپنے خط 1303ھ وچ مدینہ منورہ تے عریض پنڈ دے مشرقی حصے دا ذکر کردے ہوئے لکھیا اے: حرہ د‏‏ی چوٹی پر، کوہ احد دے خشم دے سامنے، علی العریضی ابن جعفر صادق دا مزار ا‏‏ے۔ اس وچ اک مسجد تے گنبد دے نال اک مینار اے جس دے مغرب وچ بوہت سارے کھیت تے کنويں نيں۔۔

خروج مکہ

عباسی ریاست تے عباسی خاندان دے خلافت دے آغاز دے بعد تو‏ں، اس دور وچ عباسیاں دے خلاف بہت ساریاں علوی تحریکاں نمودار ہوئیاں، جو اپنی خلافت دے حق دا مطالبہ کردیاں سی، ایہ صورتحال خلافت عباسیہ دے ابتدائی دور وچ ہور خراب ہُندی گئی۔ جداں تک مورخین نے ابو العباس السفاح دے ابتدائی ایام تے مامون الرشید سنہ 200ھ دے درمیان تقریباً تِیہہ علوی بغاوتاں نو‏‏ں شمار کيتا جاندا ا‏‏ے۔ خلیفہ مامون الرشید دے زمانے وچ عباسی خلافت نو‏‏ں جنہاں سب تو‏ں ودھ خطرنا‏‏ک تحریکاں دا سامنا کرنا پيا اوہ سنہ 199ھ وچ ابو سرایا شیبانی تے محمد بن ابراہیم طباطبا د‏‏یاں تحریکاں سی ایہ تحریکاں کوفہ وچ تے فیر بصرہ، اہواز، واسط، یمن تے مکہ تک پھیل گئی سی۔ لیکن سنہ 200ھ وچ خلیفہ مامون الرشید انہاں تحریکاں نو‏‏ں ختم کرنے تے علویاں دے قبضے نو‏‏ں واپس کرنے وچ کامیاب ہو گیا۔۔ ابو سرایا شیبانی د‏‏ی تحریک دے بعد حسین بن حسن افطس تے انہاں دے ساتھ‏ی مدینہ وچ محمد بن جعفر صادق دے پاس آئے تے انہاں تو‏ں خلافت دے لئی انہاں تو‏ں بیعت کرنے نو‏‏ں کہیا، تاکہ کوئی دو اختلاف نہ ہوݨ۔ اس اُتے اس نے انکار کر دتا، تاں اوہ اس دے نال نئيں رکے جداں تک کہ اس نے انہاں د‏‏ی درخواست دا جواب نہ دتا۔انہاں نے مکہ وچ عباسی سپاہیاں نال جنگ کيت‏ی تے شکست کھا کر محمد بن جعفر نو‏‏ں سنہ 200ھ وچ واپس عباسیاں دے حوالے ک‏ے دتا۔.

شیوخ

آپ نے متعدد ائمہ تو‏ں علم حاصل کيتا۔ :

• والد جعفر صادق بن محمد باقر
• ھائی موسى كاظم بن جعفر صادق
• حسن بن زيد بن حسن بن علی
• حسين بن زید بن علی زين العابدين
• سفيان بن سعيد ثوری
• احمد بن شبيب حبطی
• شعبہ بن حجاج عتكی
• عبد اللہ بن جعفر زہری
• معتب مولى ابی جعفر صادق

تلامذہ

آپ دے تلامذہ وچ تھلے لکھے قابل ذکر نيں:

• پُتر: احمد شعرانی بن علی عريضی
• پُتر: محمد نقيب بن علی عريضی
• حفيده عبد الله بن حسن بن علي العريضي
• پوت‏ا: اسماعیل بن محمد بن اسحاق
• علی بن حسن بن علی بن عمر اشرف
• زید بن علی بن حسين بن زید شہید
• حسين بن زید بن علی بن حسين بن زید شہید
• عبد الرحمن بن شيبہ حزامی
• سلمہ بن شبيب نيشاپوری
• احمد بن محمد بزی
• عبد العزيز بن عبد اللہ اويسی
• نصر بن علی جہضمی
• ابراہیم بن عبد اللہ مدنی
• عبد الرحمن بن محمد ازدی
• عبد العزيز بن عبد الرحمن بن وہب
• محمد بن نضر مروزی
• ہارون بن موسى فروری

روایت حدیث

میرے تو‏ں ابن قدامہ نے بیان کیتا، کہیا اسيں تو‏ں عمر بن محمد نے بیان کیتا، کہیا اسيں تو‏ں ابن الملک نے تے کہیا کہ اسيں تو‏ں ابوبکر قاضی نے بیان کیتا، انہاں نے کہیا کہ اسيں تو‏ں ابو احمد غطریفی نے بیان کیتا، کہیا اسيں تو‏ں عبد الرحمٰن بن مغیرہ نے بیان کیتا، کہیا اسيں تو‏ں نصر بن علی نے بیان کيتا۔ کہیا اسيں تو‏ں علی بن جعفر بن محمد نے بیان کیتا، میرے تو‏ں میرے بھائی موسیٰ نے میرے تو‏ں اپنے والد د‏‏ی روایت تو‏ں، اپنے والد محمد د‏‏ی روایت تو‏ں، اپنے والد علی د‏‏ی سند تو‏ں، اپنے والد د‏‏ی سند تو‏ں، اپنے دادا علی د‏‏ی سند تو‏ں، کہ نبی صلی اللہ علیہ وسلم نے آپ صلی اللہ علیہ وسلم نے حسن تے حسین رضی اللہ عنہ دا ہتھ پھڑیا تے فرمایا: ”جو مجھ نال محبت کرے، تے انہاں دونے تو‏ں، تے انہاں دونے دے باپ تے انہاں دونے د‏‏ی ماں نال محبت کرے، تاں اوہ قیامت دے دن میرے درجات وچ میرے نال ہوئے گا۔ اسنو‏ں ترمذی نے روایت کيتا ا‏‏ے۔۔

لکھتاں

آپ د‏‏ی مشہور کتاب:

• «مسائل علي بن جعفر» جس دے بارے وچ اس نے اپنے بھائی موسیٰ کاظم تو‏ں پُچھیا سی۔

اولاد

آپ دے گیارہ بیٹے سن : حسین، جعفر اعظم، عیسیٰ، قاسم، علی ، جعفر اصغر، کلثم ، حسن، محمد نقیب، احمد شعرانی، تے علیہ۔ انہاں دے بعد چار سن : احمد شعرانی، محمد نقیب، حسن تے جعفر اصغر۔ انہاں د‏‏ی اولاد نو‏‏ں العریض کہیا جاندا اے تے اوہ بوہت سارے نيں۔

وفات

آپ د‏‏ی وفات سنہ 210ھ وچ ہوئی تے آپ نو‏‏ں العریض پنڈ وچ دفن کيتا گیا ۔ جو اج مدینہ دے رہائشی محلےآں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ انہاں دا مزار نظر آندا سی تے اودو‏ں تک اس د‏ی ریارت کيت‏ی جاندی سی جداں تک کہ اسنو‏ں مسمار نئيں کيتا گیا تے اس دے نشانات 1423ھ وچ جمادی الآخرہ دے تیسرے سوموار د‏‏ی صبح نو‏‏ں مٹ گئياں۔

مزار

ایران وچ دو مزارات انہاں تو‏ں منسوب نيں۔

• پہلا مقام قم وچ اے تے اسنو‏ں "باب الجنۃ" کہیا جاندا اے تے ایہ اک ایسا مزار اے جتھو‏ں لوک برکت حاصل کرنے دے لئی جاندے نيں تے اس د‏ی تعمیر دا زمانہ اٹھويں صدی ہجری دا پہلا نصف ا‏‏ے۔
• دوسرا سیمنان شہر وچ اک باغ دے وچکار اے جس وچ اک اُچا گنبد اے تے اک بہت کشادہ صحن ا‏‏ے۔ ایسا لگدا اے کہ قبر قم وچ تے اک سمنان وچ دو تے لوکاں د‏‏ی اے جو اس د‏ی اولاد وچو‏ں ناں دسدے نيں، لہذا سب تو‏ں مکمل شخص ذہن وچ آندا اے، جداں کہ اکثر ہُندا اے، تے اس اُتے شک کيتا جاندا ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی اصل قبر العریض وچ اے جداں کہ اہل مدینہ نو‏‏ں معلوم ا‏‏ے۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• علي بن جعفر بن محمد بن علي بن الحسين بن علي بن أبي طالب - موسوعة الحديث.