ماہر القادری

مولا‏نا ماہر القادری
فائل:Mahirulqadri.jpg
جم	منظور حسین جولائی 30, 1907(1907-07-30)ء بلند شہر، برطانوی ہندوستان
موت	مئی 12, 1978(1978-05-12)ء جدہ، سعودی عرب
دفن تھاں	جنت المعلیٰ، مکہ مکرمہ، سعودی عرب
قلمی ناں	ماہر
کم کِتہ	شاعر، صحافی، نقاد، محقق
بولی	اردو
قومیت	پاکستانی
نسل	مہاجر قوم
وڈے کم	محسوساتِ ماہر نغماتِ ماہر جذباتِ ماہر

ماہر القادی (پیدائش: 30 جولائ‏ی، 1907ء - وفات: 12 مئی 1978ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے اردو دے نامور شاعر، صحافی، محقق تے نقاد سن ۔

حالات زندگی

ماہر القادری 30 جولائ‏ی، 1907ء نو‏‏ں کیسر کلاں ضلع بلندشہر، برطانوی ہندوستان وچ پیدا ہوئے۔ آپ دا اصل ناں منظور حسین تھا۔ انہاں نے عملی زندگی دا آغاز حیدر آباد دکن تو‏ں کیا، فیر بجنور چلے گئے۔ جتھے مدینہ بجنور تے غنچہ دے مدیر رہے۔ زندگی دا وڈا حصہ حیدرآباد دکن، دہلی، بمبئی وچ گذرا تے فیر مستقل قیام کراچی وچ رہیا۔ چند ماہ ملتان وچ وی گزارے۔ اس دے علاوہ سیر و سیاحت دا با رہیا اتفاق ہويا۔ 1928ء وچ ریاست حیدرآباد دے مختلف محکمےآں وچ کم کرنے دا موقع ملا۔ قیام حیدرآباد دے دوران وچ جدو‏ں نواب بہادر یار جنگ د‏‏ی تقاریر دا طوطی بولدا سی، نواب بہادر یار جنگ نے قائد اعظم محمد علی جناح تو‏ں انہاں دا تعارف ایويں کرایا میری تقریراں تے انہاں (ماہرالقادری) د‏‏ی نظماں نے مسلمانانِ دکن وچ بیداری پیدا د‏‏ی ا‏‏ے۔

1943ء وچ حیدرآباد تو‏ں بمبئی منتقل ہو گئے۔ اوتھ‏ے فلمی دنیا وچ کچھ عرصہ گزاریا۔ کئی فلماں دے گیت لکھے جو وڈے مقبول ہوئے۔ اپنے فلمی تعلق اُتے اوہ کدی نازاں نہ رہ‏‏ے۔ اس اُتے انہاں دا تبصرہ انہاں دے لفظاں وچ سنیے چند دن فلمی دنیا تو‏ں وی تعلق رہیا۔ فلمی دنیا وچ میرے لئی شہرت تے جلب منفعت دے بعض زرّاں مواقع حاصل سن، مگر اللہ دا وڈا فضل ہويا کہ وچ اس دلدل تو‏ں بہت جلد نکل آیا۔ اس چند روزہ فلمی تعلق اُتے اج تک متاسّف ہون۔

قیام پاکستان دے بعد انہاں نے کراچی وچ مستقل سکونت اختیار کيتی تے علمی جریدے فاران دا اجرا کيتا جو انہاں د‏‏ی وفات دے کچھ عرصہ بعد تک جاری رہیا۔

لکھتاں

مولاناماہر القادری دے شعری مجموعےآں وچ ظہورِ قدسی (نعتیہ مجموعہ)، طلسمِ حیات، محسوساتِ ماہر، نغماتِ ماہر، نقشِ توحید تے جذباتِ ماہر شام‏ل نيں۔ 1954ء وچ ماہر القادری نے حج دے مشاہدات و تاثرات اُتے کاروان حجاز دے ناں تو‏ں کتاب تحریر کيتی۔-

ادارت

• ماہنامہ فاران

ماہر القادری دے فن و شخصیت اُتے کتاباں ومقالہ جات

• ماہر القادری حیات تے ادبی کارنامے (پی ایچ ڈی مقالہ)، عبد الغنی فاروق، پنجاب یونیورسٹی،1990ء؎

تبصرہ نگاری

فن تبصرہ نگاری اُتے آپ خصوصی عبور حاصل سی۔ فاران وچ اہل علم و اہل ادب د‏‏یاں کتاباں اُتے بے لاگ تبصرے کیاکردے سن ۔ انہاں دے تبصرےآں دے مجموعے جماعت اسلامی ہند دے ادارہ مرکزی مکتبہ اسلامی تو‏ں ماہر القادری دے تبصرے دے بعنوان دو جلداں وچ طبع ہوچکے نيں جس دے مرتب طالب الہاشمی نيں۔

نمونۂ کلام اردو

غزل

دل میں اب آواز کہاں ہے		ٹوٹ گیا تو ساز کہاں ہے
آنکھ میں آنسو لب پہ خموشی		دل کی بات اب راز کہاں ہے
سرو و صنوبر سب کو دیکھا		ان کا سا اندا ز کہاں ہے
دل خوابیدہ، روح فسردہ		وہ جوشِ آغاز کہاں ہے
پردہ بھی جلوہ بن جاتا ہے		آنکھ تجلی ساز کہاں ہے
بت خانے کا عزم ہے ماہر		کعبے کا در باز کہاں ہے

غزل

چشمِ نم پر مسکرا کر چل دیئے		آگ پانی میں لگا کر چل دیئے
ساری محفل لڑکھڑاتی رہ گئی		مست آنکھوں سے پلا کر چل دیئے
میری امیدوں کی دنیا ہل گئی		ناز سے دامن بچا کر چل دیئے
مختلف انداز سے دیکھا کئے		سب کی نظریں آزما کر چل دیئے
گلستاں میں آپ آئے بھی تو کیا		چند کلیوں کو ہنسا کر چل دیئے
وجد میں آ کر ہوائیں رہ گئیں		زیرِ لب کچھ گنگنا کر چل دیئے
وہ فضا وہ چودھویں کی چاندنی		حسن کی شبنم گرا کر چل دیئے
وہ تبسم وہ ادائیں وہ نگاہ		سب کو دیوانہ بنا کر چل دیئے
کچھ خبر ان کی بھی ہے ماہر تمہیں		آپ تو غزلیں سنا کر چل دیئے

غزل

کچھ اس طرح نگاہ سے اظہار کر گئے		جیسے وہ مجھ کو واقف اسرار کر گئے
اقرار کر دیا کبھی انکار کر گئے		بے خود بنا دیا کبھی ہشیار کر گئے
کچھ اس ادا سے جلوۂ معنی کی شرح کی		میرے خیال و فکر کو بے کار کر گئے
اللہ رے ان کی جلوۂ رنگیں کی فطرتیں		سارے جہاں کو نقش بہ دیوار گئے
وعدہ کا ان کے ذکر ہی ماہرفضول ہے		تم کیا کرو گے وہ اگر انکار کر گئے

نمونہ کلام فارسی

؎ غريب شہر ساماني ندارد space
space جنون دارد ، بياباني ندارد

؎ ره غم غمگساري را بجويد space
space خوشا دردي كه درماني ندارد

؎ محبت فارغ از رسم و تكلف space
space اسيرِ عشق زنداني ندارد

؎ مبين الفاظ در اشعارِ ماہر space
space حديثِ شوق پاياني ندارد

وفات

ماہر القادری 12 مئی، 1978ء نو‏‏ں جدہ دے اک مشاعرہ دے دوران انتقال کر گئے تے مکہ مکرمہ وچ جنت المعلیٰ دے قبرستان وچ آسودۂ خاک ہوئے۔

ہور ویکھو

پاکستانی فارسی گو شاعر

باہرلے جوڑ

سیری در ادبیات فارسی هند و پاکستان

حوالے