ویہہ سال توں گھٹ عمر وچ حمل
بیس سال توں کم عمر وچ حمل جسنوں نوعمری وچ حمل وی کہندے نيں، اک ایسی صورت حال اے جس وچ کڑِیاں ویہہ سال توں کم عمر وچ ہی حاملہ ہوئے جاندیاں نيں۔ کوئی وی کڑی جنسی اسيں بستری توں حاملہ ہوئے سکدی اے جدوں اسنوں بیضہ ریزی شروع ہوئے۔ ایہ پہلے ماہواری دے دور توں پہلے وی ممکن اے، مگر عمومًا ایہ ماہواریاں دے سلسلیاں شروع ہون دے بعد ممکن اے۔ اچھی غذا پان والیاں کڑیاں وچ پہلی وار بیضہ ریزی تے ماہواری 12 یا 13 سال دی عمر وچ ممکن اے۔
کم عمر حاملہ لڑکیاں حمل توں متعلق اوہی معاملیاں توں لنگھدِیاں نيں جداں کہ ہور عورتاں لنگھدِیاں نيں۔ اُتے 15 سال توں گھٹ عمر دی کڑیاں وچ کجھ مسائل ہور پریشان کن ہوئے سکدے نيں کیوں جے اوہ جسمانی طور تے اِنّی تیار نئيں ہُندیاں نيں کہ اک صحت مند حمل نوں برداشت کر سکن جاں بچے نوں جم سکن۔ 15–19 سالہ کڑِیاں وچ عمر دے حیاتیاندی اثرات توں کدھرے زیادہ سماجی اتے معاشی خطرات توں جوجتی نيں۔ کم جماندرو وزن، پہلے از وقت درد زہ، خون دی کمی تے پہلے از وقت ارتِعاج حیاتیاندی عمر توں جڑے خطرات نيں، جو ویہہ توں کم عمر دی پیدائشاں وچ ویکھی جاندیاں نيں جدوں ہور خطرے دے عوامل قابو پالیا جاندا اے (جداں کہ پہلے از ولادت دیکھ ریکھ، وغیرہ)۔
ترقی یافتہ ملکاں وچ ویہہ سال توں کم عمر وچ حمل دے واقعات سماجی معاملیاں توں جڑے نيں، جنہاں وچ کم تعلیمی سطح، غربت تے ہور منفی زندگی دے نتائج جو اس عمر دی ماواں دے بچیاں توں جڑے نيں۔ ترقی یافتہ ملکاں ملکاں وچ کم عمری وچ حمل عمومًا شادی دے دائرے توں باہر ہُندا اے تے ایہ کئی برادریاں تے تہذیباں وچ بدنما داغ ہُندا اے۔ اس دے برعکس ترقی پزیر ملکاں وچ کم عمر والدین عمومًا شادی شدہ ہُندے نيں تے اس حمل دا خاندان تے سماج دی جانب توں خیر مقدم ہُندا اے۔ اُتے انہاں سماجاں وچ اس طرح دا پہلے از وقت حمل قلت تغذیہ تے ناقص صحت دی دیکھ ریکھ دے نال ہوئے سکدا اے جس توں طبی مسائل رونما ہوئے سکدے نيں۔
جے مشترکہ طور تے کيتا جاوے، تعلیمی فروغ تے ضبط حمل ویہہ سال توں کم عمر دے غیر ارادی حمل نوں روک سکدے نيں۔ ترقی پزیر ملکاں وچ 7.3 ملین کڑیاں ہر سال 18 سال کم عمر وچ بچیاں نوں جنم دیندی نيں۔ جے وی حمل دے معاملیاں نوں شامل کيتا جائے، تاں ابتدائی سن بلوغ وچ حمل دے واقعات کافی زیادہ نيں۔
تعریف
[سودھو]ْٓماں دی عمر دا تعین آسانی تصدیق شدہ تریخ توں ہُندا اے جدوں حمل ختم ہو، نہ کہ استقرار حمل دی تخمینی تریخ تاں۔ اس دے نتیجے وچ شماریات توں ایہ معلوم نئيں ہُندا کہ کِنے حمل اس وقت شروع ہوئے جدوں عورتاں 19 سال دی رہی ہاں گی، جے ایہ ختم ایداں دے وقت اُتے ہوئے رہے ہاں جدوں عورتاں دی عمراں یا تاں 20واں سالگرہ اُتے یا اس دے بعد ہوئے رہی ہون۔ ايسے طرح، ماں دے شادی شدہ موقف توں متعلق شماریات دا تعین اس گل توں ہُندا اے کہ حمل دے اختتام اُتے اوہ شادی شدہ اے کہ نئيں، نہ کہ استقرار حمل دے وقت۔
اثرات
[سودھو]اقوام متحدہ دے آبادی فنڈ دے مطابق، "18 سال توں کم عمر دی لڑکیوں وچ حمل دے واقعات ناقابل اصلاح نتائج رکھدے نيں۔ ایہ لڑکیوں دے حقوق دی پامالی کردے نيں، جس وچ زندگی نوں خطرے وچ ڈالنے والے جنسی تے تولیدی صحت دے عواقب ہُندے نيں تے سماج اُتے کئی ترقیاتی اخراجات عائد ہُندے نيں، بالخصوص غربت دے دائرہ وسیع کرنے دے معاملے وچ ۔" صحت دے عواقب وچ جسمانی طور اُتے حمل تے بچے دی ولادت دے موضوع اُتے عدم تیاری ہوئے سکدی اے، جس توں پیچیدگیاں تے قلت تغذیہ ممکن اے کیوں کہ بالغات دی اکثریت نچلی آمدنی دے گھراناں نال ہُندی اے۔ لڑکیوں وچ ماں دی موت دا خطرہ 15 سال توں کم عمر لڑکیوں نچلی تے اوسط آمدنی دی لڑکیوں وچ کم اے، اُتے ایہ ویہہ یا اس توں ودھ دی عورتاں دے مقابلے وچ زیادہ اے۔ کم عمر وچ حمل لڑکیوں دی تعلیم تے آمدنی دے مواقع نوں وی متاثر کردے نيں کیوں کہ انہاں وچوں کئی جبرًا اسکول چھڈنے اُتے مجبور نيں جو بالآخر مستقبل دے مواقع تے معاشی بہتری دے لئی خطرہ اے۔
کئی مطالعاں وچ سماجی و معاشی، طبی تے نفیسیاندی اثرات دا جائزہ لیا گیا اے جو کم عمراں وچ حمل تے مادریت دی شکل وچ چھوڑدے نيں۔ زندگی دی نتیجہ خیزی کم عمر ماواں تے انہاں دے بچےآں دے لئی مختلف اے ؛ ہور عوامل، جداں کہ غربت یا سماجی حمایت، کئی بار ماں دی عمر توں زیادہ اہمیت رکھدے نيں۔ ایداں دے کئی طریقے تجویز کیتے گئے نيں تاکہ منفی شواہد دا مقابلہ کيتا جا سکے۔ ایداں دے کم عمر والدین جو خاندان تے برادری دی حمایت، سماجی خدمات تے بچےآں دی دیکھ ریکھ دا سہارا لیندے نيں، اوہ اغلب اے کہ اپنی تعلیم جاری رکھن تے فارغ التحصیل ہونے دے بعد زیادہ اجرت والی ملازمت اُتے فائز ہون۔
اک ہمہ پہلو رویے دی ضرورت اے تاکہ کم عمری دے حمل دے مسئلے نوں سلجھایا جاسکے۔ اس دا مطلب ایہ اے کہ لڑکیوں دے طور طریقےآں اُتے مرکوز ہونے دی بجائے اس طرح دے حمل دے پس پردہ غربت، نابرابری، سماجی دباؤ تے جبروزیادہ دا مقابلہ کيتا جائے۔ اس طرز وچ ایہ وی شامل ہونا چاہیے کہ عمر دی مناسبت توں جنسیات دی تعلیم سبھی جوان لوکاں نوں دتی جانی چاہیے، لڑکیوں دی تعلیم دی سرمایہ کاری ہونا چاہیے، کم سنی دی شادی نوں روکنا چاہیے، جنسی تشدد تے جبروزیادتی توں بچنا چاہیے، جنس مساوی سماجاں دی تشکیل ہونا چاہیے، لڑکیوں نوں بااختیار بنانا چاہیے تے لڑکےآں اُتے مرداں نوں اس گل اُتے آمادہ کرنا چاہیے کہ اوہ انہاں معاملات نوں یقینی بناواں۔ اس دے نال ہی جوان لوکاں نوں جنسی تے تولیدی صحت توں متعلق معلومات فراہم ہونا چاہیے تے متصلًا ایسی خدمات جاری ہونا چاہیے جو انہاں دا خیرمقدم کردیاں نيں تے انہاں دی ترجیحات دے لئی سہولت فراہم کردی نيں۔
ریاستہائے متحدہ وچ ہائی اسکول جانے والے طلبہ دی اک تہائی تعداد جنسی طور اُتے فعال پائی گئی اے۔ 2011–2013 وچ 79% لڑکیوں نے اطلاع دتی کہ اوہ ضبط حمل توں استفادہ کردی نيں۔ کم عمری وچ حمل جوان عورتاں نوں صحت، معیشت، سماج تے مالیہ دے معاملےآں وچ مختلف خطرات توں روشناس کردا اے۔
ماں
[سودھو]ترقی پزیر دنیا وچ جوان ماں ہونے دا مطلب تعلیم نوں متاثر کرنا اے۔ ویہہ سال توں کم عمر دی ماواں تعلیمی ادارےآں توں وکھ ہوئے جاندی نيں۔ اُتے حالیہ مطالعات توں پتہ چلا اے کہ ایہ ماواں اسکولاں نوں حاملہ بننے توں پہلے ہی خیرباد کہ چکيتیاں نيں تے جو حمل دے دوران پڑھ وی رہیاں سن، اوہ اغلب سی کہ اپنی اسيں جماعتاں دے نال تعلیم نوں مکمل کرن۔ 2001ء دے اک مطالعے توں پتہ چلا اے کہ نوعمری وچ بچےآں نوں جنم دینے والی عورتاں ثانوی سطح دی تعلیم 10–12% مکمل کردیاں نيں تے ثانوی توں اگے دی تعلیم 14–29% جاری رکھدی نيں جداں کہ اوہ عورتاں جو 30 سال دی عمر تک مادریت دا انتظار کردی نيں۔ صندی ملک وچ جواں سالی دی ممتا ملازمت تے سماجی طبقے نوں متاثر کر سکدی اے۔ اک تہائی توں کم کم عمر ماواں کسی وی قسم دے بچے دی حمایت پاندی نيں، جس وچ زیادہ تر اوہ حکومت توں امداد دے لئی رجوع ہُندی نيں۔ پہلے از وقت بچے دی پرورش تے ہائی اسکول دی تکمیل وچ ناکامی کیریئر دے امکانات نوں جواں سال عورتاں دے لئی مدھم کردیندے نيں۔ اک مطالعے توں پتہ چلا اے 1988ء وچ 60% کم عمر ماواں غربت وچ مبتلا سن۔ ہور تحقیق توں پتہ چلا اے کہ سبھی بالغ ماواں وچوں 50% نے اپنے بچے دی زندگی دے پہلے پنج سال دے دوران سماجی حمایت دا سہارا لیا۔ مملکت متحدہ دی 100 ماواں دے اک مطالعے توں پتہ چلا اے کہ انہاں وچ صرف 11% نوں تنخواہ ملی اے، جدوں کہ 89% بے روزگار رہیاں نيں۔ زیادہ تر برطانوی ماواں غربت وچ رہندیاں نيں، جس وچ ادھی آمدنی دی تقسیم دے نچلے پنجويں حصے وچ رہندی نيں۔ کم عمر عورتاں جو حاملہ ہاں یا ماواں ہو، اوہ ہور کم عمر لوکاں دے مقابلے خودکشی دا ست گنیازیادہ رجحان رکھدی نيں۔ اسیکس یونیورسٹی دے انسٹی ٹیوٹ آف سوشیل اینڈ اکنامک ریسرچ دے پروفیسر جان ایرمیش تے ساؤتھیمپٹن یونیورسٹی دے سینٹر فار سیکسوئیل ہیلتھ دے ڈائریکٹر ڈاکٹر راجر اِنگہام ایہ دریافت کيتا کہ کم عمر ماواں دا ہور لڑکیوں توں موازنہ کر کے دسیا کہ مساوی طور سماجی و معاشی محرومی، خراب اسکولی تجربے تے کم تر تعلیمی جستجو رکھنے والی لڑکیوں دی زندگی دے مواقع وچ فرق برائے ناں اے۔
کچھ تحقیقاں توں ایہ پتہ چلدا اے کہ کم عمر ماواں کفایت شعاری دا ہنر سیکھدی نيں۔ مثلًا ڈیوک یونیورسٹی دے ماہر معاشیات وی جوزف ہوٹز تے انہاں اسيں کاراں طویل مدتی مطالعاں وچ جو پایا سی اسنوں 2005ء وچ شائع کيتا گیا۔ اس دے مطابق 35 سال دی عمر تک سابقہ کم عمر ماواں زیادہ آمدنی کماندی نيں تے زیادہ محاصل دیندی نيں۔ اس گل دے بہت ہی موہوم امکانات سن کہ اوہ غربت وچ رہندیاں تے کم تر عوامی حمایت بچےآں دی پرورش دے لئی پادیاں سن بمقابلہ انہاں عورتاں دے جو 20 توں زیادہ عمر وچ بچےآں نوں جنم دیدیاں سن۔ کم عمری وچ بچےآں نوں پیدا کرنے والی ماواں 20 تے 30 سال توں ودھ عمر وچ بچےآں دی پرورش دی ذمے داریاں توں فارغ ہودیاں سن تے ملازمت اُتے توجہ مرکوز کردیاں سن۔ اس دے بر خلاف غریب تر عورتاں جو ماواں بننے دا انتظار کردیاں سن، گھر ہی وچ پھنس کر اپنے بچےآں دی دیکھ ریکھ وچ لگیاں سن۔ ایہ ثانی الذکر عورتاں رفاہی پیسے دے حصول توں کدرے زیادہ محاصل ادا کردیاں سن۔ اس رپورٹ دی اشاعت دے اٹھ سال بعد وفاقی طور اُتے مامورکردہ رپورٹ جس دا انگریزی عنوان "Kids Having Kids" سی، وی ایہی دریافت پیش کر رہی سی، حالانکہ اسنوں دبا دتا گیا: "نوعمر بالغ ماواں بعد دی عمر والی ماواں دے مقابلے من حیث الجموع بہبودگی دے معاملےآں وچ اگے ہُندی نيں۔"
بیس سال توں کم عمر وچ حمل نوں روکنے دی قومی مہم دے مطابق، تقریبًا ہر چار وچوں اک کم عمر ماں پہلے بچے دے بعد دو سال دے اندر اک ہور حمل دا تجربہ کردی اے۔ حمل تے زچگی کافی اہمیت توں انہاں ماواں دے ہائی اسکول چھڈنے دے امکانات نوں ودھیا دیندی نيں۔ کئی کم عمر والدین دے پاس نہ تاں دانشورانہ تے نہ ہی جذباتی شعور ہُندا اے جو کسی نويں زندگی دے لئی درکار ہُندا اے۔ اکثر ایہ حمل دی خبر کئی مہینےآں تک چھپا کر رکھی جاندی اے، جس توں زچکی توں پہلے دی دیکھ ریکھ متاثر ہُندی اے۔ ایداں دے عوامل جو ایہ طے کردے نيں کہ کیہڑی ماواں کم توں کم فاصلے توں دوبارہ زچگی دے مرحلے توں گزريں گی، وچ شادی تے تعلیم شامل نيں۔ امکانات موہوم ہُندے نيں جے جوان عورت دی تعلیمی سطح اگے ودھے – یا اس دے والدین دے – تے ودھ سکدے نيں جے اوہ شادی دے رشتے توں جڑ جائے۔
نوزائیدہ بچے
[سودھو]کم عمری وچ مادریت اطفال دی نفسیاتی تے سماجی ترقی نوں بری طرح توں متاثر کر سکدا اے۔ ویہہ سال توں کم عمر وچ ماں دا درجہ پانے والی لڑکیوں وچ اس گل دے کافی قوی امکانات نيں کہ ایداں دے نوزائیدہ بچےآں نوں جنم داں جو پہلے از وقت ہاں تے وزن بوہت گھٹ رکھدے ہون، جس دی وجہ توں اوہ زندگی بھر قائم رہنے والی مشکلات دا شکار ہُندے نيں۔ کم عمر ماواں دے بچے دیر توں ذہن سازی، بولی گوئی تے سماجی جذبات توں روشناس ہُندے نيں۔ ترقیاتی معذوری تے رویہ جات دے معاملات کم عمر ماواں دے بچےآں وچ بہ کثرت دیکھے جاندے نيں۔ اک مطالعے توں پتہ چلا اے کہ نوعمر ماواں وچ اس گل دے امکانات بے حد کم نيں کہ اوہ شفقت بھرے رویے جداں کہ ملامست، مسکراہٹ، لفظی روابط یا حساسیت دا مظاہرہ کردے ہوئے اپنے بچےآں توں رجوع ہون۔ اک ہور مطالعے توں ایہ وی گل آشکارا ہوئی کہ جنہاں نوں زیادہ سماجی حمایت حاصل ہُندی اے اوہ اپنے بچےآں دے اگے غصے دا کم توں کم مظاہرہ کرن گی یا سزا دا ہی سہارا لاں گی۔
کم عمر ماواں دے بچےآں وچ ناقص تعلیمی مظاہرہ وی دیکھیا گیا اے، جس وچ کئی بچے اک سطح پِچھے رہیا کردے نيں۔ ایداں دے بچے معیاری طور اُتے قائم ہونے والے امتحانات وچ کم تر درجات پاندے نيں اور/یا ثانوی اسکول توں فارغ التحصیل ہی نئيں ہُندے۔ کم عمر ماواں نوں پیدا ہونے والی لڑکیاں خود اگے چل کے اپنی ویہويں سال گرہ توں پہلے ماں بننے دا رجحان رکھدی نيں۔ کم عمر ماواں دے لڑکےآں وچ قیدخاناں وچ وقت گزارنے دا رجحان تن گنیازیادہ پایا گیا اے۔
طبی پہلو
[سودھو]زچگی تے پہلے از ولادت صحت ویہہ سال توں کم عمر دی ماواں دے بیچ خصوصی توجہ دا موضوع، خصوصًا انہاں لڑکیوں دے لئی جو حاملہ ہاں یا ماں دے فرائض انجام دے رہی ہون۔ مغربی بنگال دے اک پینڈو اسپتال وچ کم عمر ماواں جو 15 تے 19 سال دے بیچ رہی ہون، انہاں وچ خون دی کمی، پہلے از وقت زچگی تے ایداں دے بچےآں نوں جنم دینا جس دا وزن پیدائش دے وقت خلاف توقع کم ہو، پایا گیا اے۔ ایہ صورت حال انہاں ماواں توں مختلف اے جو 20 توں 24 سال دے بیچ زچگی توں فراغت پاندی نيں۔
دوران حمل ناکافی تغذیہ ترقی پزیر ملکاں دی کم عمر ماواں تے وی نشان زدہ مسئلہ اے۔ دوران حمل رونما ہونے والی پیچیدگیاں تخمینًا 70,000 کم عمر لڑکیوں نوں ترقی پزیر ملکاں وچ ہلاک کر دیندی نيں۔ کم عمر ماواں تے انہاں دی اولاد ایچ آئی وی توں متاثر ہونے دا زیادہ خطرہ رکھدی نيں۔ عالمی ادارہ صحت دا اندازہ اے کہ حمل توں ہونے والی موت دا خطرہ 15–19 دی عمر وچ 20–24 دی عمر توں دو گنیازیادہ ہُندا اے۔ ماں دی موت دی شرح 10–14 دی عمر وچ 20–24 دی عمر دے مقابلے وچ پنج گنیازیادہ ہونے دا امکان اے۔ غیر قانونی اسقاط حمل وی کم عمر لڑکیوں دے لئی کئی خطرات دا باعث نيں جداں کہ ذیلی صحرائے افریقہ وچ دیکھیا گیا اے۔
15 سال توں کم عمر دی لڑکیوں وچ طبی پیچیدگیاں دے خطرات زیادہ ہُندے نيں۔ اس دی وجہ ایہ اے کہ اوہ ایسا نافچہ رکھدی نيں جو پوری طرح توں تیار نئيں ہويا ہُندا اے تے ایہی زچگی وچ مشکلات دا باعث بن سکدا اے۔ درد زہ دا مفقود ہونا ترقی یافتہ ملکاں وچ آپریشن دے ذریعے ولادت دی وجہ بن سکدا اے۔ مگر ترقی پزیر ملکاں وچ جتھے طبی سہولتاں عدم دستیاب یا کم دستیاب ہون، ایہ ارتِعاج یا فیر دبر وچ چھید دی شکل وچ رونما ہوئے سکدا اے جو بے روک ٹوک پیشاب یا غیر ارادی پاخاناں دی شکل اختیار کر سکدا اے یا اس توں دوران حمل موت وی واقع ہوئے سکدی اے۔ پندرہ سال توں وڈی عمر والی ماواں دے لئی عمراں اپنے آپ وچ خطرے دا باعث نئيں ہُندیاں نيں تے سماجی و معاشی عوامل توں ناقص نتائج جڑے ہُندے نيں نہ کہ حیاتیات دی رو توں ۔
اہم خطرناک پہلوآں دا جائزہ
[سودھو]سبھیاچار
[سودھو]بیس سال توں کم عمر وچ حمل دی شرحاں انہاں سماجاں وچ زیادہ نيں جتھے ایہ روایت اے کہ لڑکیاں کم عمری وچ شادی کرن تے انہاں نوں اس گل نوں حوصلہ افزائی کيتی جاندی اے کہ اوہ حمل و ولادت دے مرحلے توں فوری طور اُتے گزريں جدوں وی اوہ اس دے قابل ہون۔ مثلًا ذیلی صحرائے افریقہ دے ملکاں وچ کم عمری وچ حمل نوں عمومًا اک برکت والی گل سمجھی جاندی اے کیوں کہ ایہ اک عورت دے قابل حمل ہونے دا سب توں بین ثبوت اے۔ کم عمری دی شادی جنہاں ملکاں وچ عام اے، اوتھے کم عمری وچ حمل دے واقعات وی بہ کثرت دیکھے جاندے نيں۔ بھارت دے بر اعظم وچ نوخیز عمر وچ شادی تے حمل روايتی طور اُتے پینڈو سماجاں وچ شہری سماج دے مقابلے زیادہ عام اے۔ محفوظ اسيں بستری دی تعلیم دا فقدان، چاہے اوہ والدین دی جانب توں ہو، اسکول توں یا کوئی تے وجہ توں ہو، شہری سماج دے مسائل دی اک اہم وجہ اے۔ کئی کم عمر لوکاں نوں ضبط حمل دے طریقےآں دی تعلیم نئيں دتی گئی اے تے اوہ ایہ نئيں جاندے نيں کہ کس طرح اپنے اسيں کاراں دے دباؤ توں جوجاں جو انہاں توں اسيں بستری اُتے دباؤ ڈالدے نيں، اس پہلے کہ اوہ اس دے لئی تیار ہون۔ کئی کم عمر ماواں جنسیات دے کلیدی حقائق توں وی ناواقف نيں۔
معاشی محرکات وی بچےآں دے جلد ہونے دا سبب بندے نيں۔ انہاں سماجاں وچ جتھے بچےآں نوں کم عمری وچ کم اُتے لگایا جاندا اے، اوتھے زیادہ بچےآں دا ہونا لازمی گل اے۔
ایداں دے سماجاں وچ جتھے کم عمری شادی زیادہ عام نئيں نيں، جداں کہ ترقی یافتہ ملکاں دا معاملہ اے، اوتھے جواں سالی وچ پہلی اسيں بستری تے ضبط حمل دے طریقےآں دا عدم استعمال (یا انہاں غیر مستقل اور/یا نادرست استعمال؛ ایداں دے طریقے دا استعمال جس وچ ناکامی دی شرح زیادہ اے تے غالبًا ایہ ازخود ویہہ سال توں کم عمر وچ حمل دی اک وڈی وجہ اے۔ ترقی یافتہ ملکاں دی کم عمر وچ حمل دے واقعات غیر منصوبہ بند نيں۔ کئی مغربی ملکاں وچ باضابطہ جنسی تعلیم دے پروگرام رائج نيں، جنہاں دا سب توں اہم مقصد غیر منصوبہ بند حمل نوں روکنا تے جنسی طور معتدی امراض دا انسداد اے۔ کم عمراں وچ کم تر شرح پیدائش والے ملکاں کم عمراں دے درمیان جنسی رشتاں نوں قبول کردے نيں تے اوہ جامع تے متوازن جنسیات توں متعلق معلومات فراہم کردے نيں۔
ہور ارکان خاندان
[سودھو]بیس سال توں کم عمر وچ حمل تے ماریت ہور کم عمر بھائی بہن نوں متاثر کر سکدا اے۔ اک مطالعے توں پتہ چلا اے کہ کم عمر ماواں دی بہناں کم ہی تعلیم تے ملازمت کيتی اہمیت نوں بتا سکدے نيں۔ انہاں وچ انسانی جنسی رویہ، والدین دے فرض نبھانے تے کم عمر دی شادیاں نوں قبول کرنے دا رجحان ہُندا اے ؛ کم عمر بھائی غیر ازدواجیت تے پہلے از وقت پیدائشاں نوں قبول کرنے تیار رہندے نيں، جس دے نال ہور ایہ اوہ اعلٰی خطرے دے رویے دا مظاہرہ کے سکدے نيں۔ جے کم عمر والدین توں عمر وچ کم سال رکھنے والی بہناں بچےآں دی دیکھ ریکھ دے فرائض انجام دینے لگاں، انہاں وچ خود حاملہ بننے دا خطرہ شامل ہُندا اے۔ جدوں اک وڈی عمر دی لڑکی کسی بچے جو جنم دیندی اے، والدین اگثر حالات تے ماحول نوں گزردے وقت دے نال نال قبول کرنے دے عادی ہوئے جاندے نيں۔ اپنے توں کم عمر والی بہن دا خود دی خود دی کم عمری وچ حاملہ بننا پنج وچ اک توں ودھ کے پنج وچوں دو ہوئے جاندا اے جے وڈی عمر والی بہن خود کم عمری وچ ماں بن جائے۔
جنسیت
[سودھو]بیش تر ملکاں وچ لڑکے اپنی ویہويں سالکرہ توں پہلے پہلی اسيں بستری دا تجربہ کر چکے ہُندے نيں۔ مغربی ترقی یافتہ ملکاں وچ لڑکے پہلی بار اسيں بستری غیر ترقی یافتہ تے تہذیبی قدامت پسند ملکاں جداں کہ ذیلی صحرائے افریقہ تے بیش تر افریقہ توں پہلے کے چکے۔ ہُندے نيں۔
2005ء وچ قیصر فیملی فاؤنڈیشن نے ریاستہائے متحدہ وچ ویہہ سال توں کم عمر والےآں دا اک مطالعہ کيتا۔ انہاں وچ 29% کم عمراں نے اسيں بستری دے لئی دباؤ دے ہونے دی گل کہی۔ جنسی طور اُتے فعال لوکاں وچ 33% نے رپورٹ پیش کيتی کہ اوہ "اک ایداں دے رشتے وچ بندھے ہوئے نيں جتھے اوہ ایہ محسوس کردے نيں کہ اسيں بستری توں چیزاں تیزی توں بدل رہیاں نيں"۔ اس دے علاوہ 24% نے دسیا کہ اوہ "کچھ ایساجنسی طور اُتے کیتے سن جو اوہ کرنا نئيں چاہندے سن ۔" کئی رائے شماریاں توں پتہ چلا اے کہ ساتھیاں دا دباؤ اک عنصر ہُندا اے جس دے تحت لڑکے تے لڑکیاں اسيں بستری کردی نيں۔ نوبالغاں وچ جنسی حرکات دا ودھنا اس توں وی ظاہر ہُندا اے کہ کم عمر لڑکیاں تیزی توں حاملہ ہوئے جاندیاں نيں تے جنسی طور متعدی امراض پھیل رہے نيں۔
منشیات تے شراب دے بڑھدے اثرات
[سودھو]شرمساری نوں گھٹانے والی منشیات تے شراب ممکنہ طور اُتے غیر ارادی جنسی حرکات دی حوصلہ افزائی کردے نيں۔ اس دے باوجود وی اس دا گل دا کوئی علم نئيں اے منشیات از خود ویہہ سال توں کم عمر دے لڑکےآں تے لڑکیوں نوں خطرےآں توں بھرے رویے وچ پڑنے دے لئی آمادہ کردے نيں یا فیر کم عمر لوک جو منشیات استعمال کردے نيں بہ طور رجحان اسيں بستری وچ زیادہ مبتلا ہُندے نيں۔ کسی نسبت دا ہونا توجیہ دا اشارہ نئيں کردا۔ شراب، کنابیس تے ایکسٹسی ورگی منشیات دے بارے وچ پتہ چلا اے کہ کم عمراں وچ اضافی حمل دے ثبوت توں جڑی نيں۔ ایسی منشیات جو پہلے از وقت حمل توں جڑنے دا سب توں کم ثبوت رکھدی نيں اوہ اوہیوآئیڈ، جداں کہ ہیروئین، مارفین تے آکسیکوڈون نيں۔ انہاں سب دے بارے وچ مشہور اے کہ ایہ شہوانیت دی سطحاں نوں کم کردی نيں۔ ایہ گل آشکارا ہوئی اے کہ کم عمری وچ اوہیوآئیڈ دا استعمال کرنے والے استقرار حمل دے کم تر واقعات بیان کردے نيں۔ اس دے بر عکس اس غیر مستعملین تے شراب، ایکسٹسی، کنابیس تے ایمفیٹامائن استعمال کرنے والےآں حمل دی شرحاں کافی زیادہ نيں۔
پہلے از وقت جوانی
[سودھو]ایسی لڑکیاں جو پہلے از وقت جوان ہُندیاں نيں، انہاں وچ ویہہ سال توں کم عمر وچ حمل پائے جانا دا خطرہ زیادہ ہُندا اے۔
ضبط حمل تدابیر دی کمی
[سودھو]بیس سال توں کم عمر لڑکےآں تے لڑکیوں وچ یا تاں معلومات دی کمی ہوئے سکدی پے یا رسائی دی کمی ہوئے سکدی اے کہ اوہ حمل توں بچنے دی تدبیراں دا استعمال کر سکن کیوں کہ اوہ ہوئے سکدا اے شرمساری دا شکار ہاں یا ایسی معلومات حاصل کرنے توں گھبراندے نيں۔ کم عمر دے لئی ضبط حمل تدابیر مطبی ماہراں دے لئی اک عظیم آزمائش توں کم نئيں اے۔ 1998ء وچ برطانیہ نے اک ہدف طے کيتا سی کہ 2010ء تک زیر 18 حمل دے واقعات نوں ادھے کم کيتا جائے گا۔ حالانکہ اس زمرے وچ حمل دی شرحاں گھٹتی جا رہیاں نيں، فیر وی ایہ 2007 کم حد تک ودھ کے 41.7 فی 1000 خواتین ہويا۔ جوان عورتاں اکثر ضبط حمل نوں یا تاں اک گولی یا کونڈوم سمجھدی نيں تے ہور طور طریقےآں دا انہاں نوں بوہت گھٹ علم اے۔ اوہ اکثر اپنے دوستاں تے ذرائع ابلاغ دی منفی، باسی کہانیاں توں متاثر ہوئے جاندیاں نيں جو ضبط حمل دے بارے وچ ہُندی نيں۔ تعصبات توں اُتے اٹھنا بہت مشکل ہُندا اے۔ مضر اثرات دی ضرورت توں زیادہ فکر، جیساکہ وزن ودھنے یا جھریاں دی فکر، اکثر ترجیحات اُتے حاوی ہُندی نيں۔ اک مہینے وچ تن بار تک گولی لینا بھولنا اک عام گل اے۔ اس عمر دے زمرے وچ اس دی شرح زیادہ ہوئے سکدی اے۔ گولیاں دے استعمال دے بغیر ہفتے دے بعد فیر توں گولیاں لینا، گولیاں نوں چھپانے دی ضرورت، منشیات دا استعمال تے دوبارہ نسخہ حاضل وچ دقت محسوس کرنا طور طریقےآں دی ناکامی دا سبب بندے نيں۔
ریاستہائے متحدہ وچ 2002ء دے خانداناں دی افزائش دے سروے توں پتہ چلا اے کہ نوبالغہ عورتاں وچ حمل توں بچنے دے لئی مانع حمل تدابیر دا استعمال سن رسیدہ عورتاں دے مقابلے کم اے۔ (18% 15–19 سالہ لڑکیاں کوئی ضبط حمل دی تدبیر دا استعمال ہی نئيں کردی نيں۔ اس دے مقابلے وچ 15–44 سالہ عورتاں دی شرح 10.7% تھی)۔ 80% توں ودھ کم عمری وچ حمل دے واقعات غیر ارادی ہُندے نيں۔ ادھی توں زیادہ غیر ارادی حمل انہاں عورتاں وچ پائے گئے جو ضبط حمل دی تدبیر دا استعمال ہی نئيں کردیاں سن۔ 23% جنسی طور اُتے فعال عورتاں 1996ء دی سیوینٹین میگزین دی رائے شماری وچ ایہ اعتراف کر چکيتیاں نيں کہ اوہ اپنے نال دے نال غیر محفوظ اسيں بستری کر چکيتیاں نيں، جس وچ کونڈوم استعمال نئيں کيتا گیا، جدوں کہ 70% لڑکیاں 1997ء دی پریڈ میگزین دی رائے شماری وچ ایہ دعوٰی کيتا کہ ایہ شرمساری دا باعث سی کہ اوہ ضبط حمل دی اشیاء خریدتاں یا کسی ڈاکٹر ہی توں معلومات حاصل کردیاں۔
2012ء وچ اک سروے کيتا گیا جس وچ اک ہزار لڑکیوں نے حصہ لیا۔ سروے دا مقصد ایہ جاننا سی کہ ضبط حمل نئيں اپنانے دی وجاوہ کیہ نيں۔ جنہاں لوکاں دا سروے کيتا گیا انہاں وچوں تقریبًا ادھی گزشتہ تن مہینےآں وچ غیر محفوظ اسيں بستری دا حصہ رہ چکيتیاں سن۔ انہاں خواتین نے تن وجوہ بیان کیتے سن کہ اوہ کیوں ضبط حمل اُتے عمل پیرا نئيں سن: ضبط حمل حاصل کرنے وچ دشواری (سب توں عام وجہ)، اسيں بستری دے ارادے دا فقدان تے غلط تصور کہ اوہ "حاملہ نئيں بن سکدی نيں۔"
دی گٹ میاچر انسٹی ٹیوٹ دے لئی کیتے گئے اک مطالعے وچ محققاں نے پتہ کيتا اے تقابلی تناظر وچ کم عمری دے حمل دی شرحاں ریاستہائے متحدہ وچ اِنّے پریشان کن نئيں نيں جِنّے کہ دسے جاندے نيں۔ “چونکہ مقررہ وقت، جنسی اعمال دی سطح عمومًا اک ورگی اے (سویڈن، فرانس، کینیڈا، برطانیہ عظمٰی تے ریاستہائے متحدہ وچ )، ریاستہائے متحدہ امریکا دی شرحاں ودھدی نيں جس دی وجہ کم یا ممکنہ طور کم مؤثر ضبط حمل دا جنسی طور اُتے فعال کم عمروالےآں دی جانب توں استعمال اے ۔“ لہٰذا کم عمری وچ حمل دی شرحاں دا فرق ضبط حمل معاملےآں توں جڑا اے۔
مملکت متحدہ وچ اسقاط حمل دی خواہش مند لڑکیوں دے اک مطالعے توں پتہ چلا اے کہ ضبط حمل دا استعمال انہاں تقریبًا اِنّا ہی اے جِنّا کہ وڈی عمر دی عورتاں وچ اے۔
کچھ دوسرے معاملےآں وچ پتہ چلا اے کہ ضبط حمل دا استعمال کيتا تاں گیا سی، مگر اوہ ناکافی سی۔ ناتجربہ کار نوبالغین کونڈوم دا نادرست استعمال کر سکدے نيں، ضبط حمل دیاں گولیاں لینا بھُل سکدے نيں یا ايسے ضبط حمل ترکیب دا دوبارہ استعمال کرنا بھُل سکدے نيں جسنوں انہاں نے پہلے کيتا سی۔ ضبط حمل دی ناقص کارکردگی دیکھی گئی اے، بالخصوص غریب نوبالغاں وچ جدوں کہ وڈی عمر دے لوکاں وچ ایہ کافی مؤثر اے۔ دیرپا ضبط حمل جداں کہ بین فرج آلات، جلد دے لمس نوں روکنے والے آلات تے ضبط حمل دے انجکشن (جداں کہ ڈیسپو پروویرا جس وچ ضبط حمل دوا بھر دتی گئی ہو)، جو حمل نوں مہینےآں یا سالہاسال روک دیندے نيں، انہاں عورتاں دے لئی زیادہ مؤثر ہُندے نيں جو مانع حمل خوراک یا استقرارحمل دے ہور طریقےآں نوں لگاتار بھُل جاندے نيں۔
جنسی استحصال
[سودھو]جنوبی افریقا دے مطالعات توں پتہ چلا اے کہ ویہہ سال توں کم عمر وچ حمل دے واقعات دے پِچھے 11–20% معاملےآں وچ ایہ آبروریزی دا سیدھا نتیجہ ہُندا اے۔ جدوں کہ 60% معاملےآں وچ کم عمر ماواں حمل توں پہلے ناچاقی جنسی تجربے دے مرحلے توں گزر چکيتیاں نيں۔ 15 سال دی عمر توں پہلے لڑکیوں وچ زیادہ تر پہلے جنسی تجربے غیر رضاکارانہ دسے گئے نيں۔ دتی گٹ میاچر انسٹی ٹیوٹ نے پتہ لگایا اے کہ 60% لڑکیاں جو 15 سال دی عمر توں پہلے اسيں بستری دے مرحلے توں گزری نيں اوہ لڑکیوں دی زیادتی دا شکار ہوئیاں نيں جو اوسطًا عمر وچ اس توں چھ سال اگے سن ۔ ہر پنج وچوں اک کم عمر باپاں نے اس گل نوں تسلیم کيتا کہ لڑکیوں نوں خود دے نال اسيں بستر ہونے دے لئی مجبور کيتا۔
متعدد مطالعات توں پتہ چلدا اے کہ ابتدائی جنسی استحصال تے ايسے متصلہ کم عمری وچ دے بیچ صنعتی طور اُتے عروج پا چکے ملکاں وچ گہرا تعلق اے۔ 70 فی صد عورتاں جو اپنی کم عمری وچ زچگی دے مرحلےآں توں گزر چکيتیاں نيں، اوہ جوان لڑکیوں دے طور اُتے اپنی جوان وچ ہراسانی دے مرحلےآں توں گزر چکيتیاں نيں؛ اس دے بالکل بر عکس 25% عورتاں ایسی وی رہیاں نيں جو کم عمری وچ زچگی دے مرحلے توں نئيں گزری نيں مگر اوہ وی جنسی ہراسانی دا شکار رہیاں نيں۔
کچھ ملکاں وچ کِسے نابالغ تے بالغ دے بیچ جنسی مجامعت باہمی رضامندی توں قانونًا نئيں سمجھی جاندی اے کیوں کہ اک نابالغ دے بارے وچ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ اوہ شعور نئيں رکھدی کہ معلومات اُتے مبنی کوئی فیصلہ لے کہ کلی طور اُتے اک بالغ توں رضامندی توں اسيں بستری کر سکے۔ انہاں ملکاں وچ نابالغ توں اسيں بستری نوں لہٰذا فانونًا آبروریزی سمجھیا جاندا اے۔ اس دے بر عکس بیش تر یورپی ملکاں وچ جدوں وی اک بالغ سن شعور یا رضامندی دی عمر نوں پہنچکی اے اوہ قانونًا بالغاں توں جنسی تعلقات قائم کر سکدی اے کیوں کہ ایہ عمومًا طے شدہ اے (حالاں کہ کچھ تحدیدات رو بہ عمل نيں) کہ رضامندی دی عمر نوں پہنچنے دے نال ہی اوہ رضامندی توں کسی وی ساتھی دے نال اسيں بستری کر سکدی اے جو خود رضامندی دی عمر نوں پہنچ چکيا ہوئے۔ لہٰذا، قانونی آبروریزی دی تعریف صرف اس شخص توں اسيں بستری تک محدود اے جو اقل ترین رضامندی دی عمر نوں نئيں پہنچی ہوئے۔ قانونی آبروریزی دا اطلاق کس اُتے ہُندا اے، ایہ ہر قانون دے دائرہ عمل وچ مختلف اے (ویکھو: رضامندی دی عمر)
ڈیٹینگ تشدد
[سودھو]
کئی مطالعات توں پتہ چلا اے کہ نوبالغ لڑکیاں عمومًا استحصالی رشتاں توں گزرکر استقرار حمل نوں پہنچکی نيں۔ انہاں لوکاں نے ایہ وی اطلاع دتی اے کہ انہاں دے حمل دی اطلاع اکثر تشدد نوں ہور تقویت پہنچاندی اے تے انہاں دے دوست لڑکے زیربار کرنے والے رویاں دا مظاہرہ کردے نيں۔ 18 سال توں کم عمر لڑکیوں دے اپنے بچےآں دے باپ دی جانب توں پٹنے دا امکان انہاں لڑکیوں توں دگنا اے جو 18 سال دی عمر نوں پار کر چکيتیاں نيں۔ مملکت متحدہ دے اک مطالعے توں پتہ چلا اے کہ 70% عورتاں نے جنہاں نے کم عمری وچ بچے نوں جنم دتا سی، اوہ خانگی تشدد دا شکار ہوئی نيں۔ ايسے طرح دے نتائج انہاں مطالعات وچ پائے گئے نيں جو ریاستہائے متحدہ وچ کیتے گئے سن ۔ واشنگٹن دے اک ریاستی مطالعے توں پتہ چلا اے کہ 70% کم عمر ماواں
اپنے دوست لڑکےآں دے ہتھوں پٹ چکيتیاں نيں، 51% نے گزشتہ اک سال دے اندر ضبط حمل سبوتاژ دی کوششاں نوں محسوس کيتا سی تے 21% نے اسکول یا گھر وچ سبوتاژ محسوس کيتا سی۔
379 حاملہ یا بچےآں دی پرورش کرنے والی لڑکیوں تے 95 بچےآں دے بِنا لڑکیوں دے اک مطالعے توں پتہ چلا اے کہ 11–15 عمر دی 62% لڑکیاں تے 56% لڑکیاں جو 16–19 دی عمر دے زمرے وچ رہیاں، اوہ اپنے ساتھیاں دے ہتھوں گھریلو تشدد دا شکار رہیاں نيں۔ اس دے علاوہ گھٹ توں گھٹ 51% لڑکیوں نے دسیا کہ انہاں دے دوست لڑکےآں نے گھٹ توں گھٹ اک واقعے دے دوران ضبط حمل دی انہاں کوششاں سبوتاژ کرنے دی کوشش کيتی اے۔
سماجی و معاشی عوامل
[سودھو]بیس سال توں کم عمر وچ حمل دی تعریف تحقیقی حلقے دے طور اُتے وسیع تر سماجی مسئلے دے طور اُتے سماجی ایجنسیاں دی جانب نال کیندی گئی اے۔ غربت نوں کم عمراں وچ حمل دے واقعات وچ اضافے توں جوڑکر دیکھیا گیا اے۔ معاشی طور اُتے غریب ملکاں جداں کہ نائجیریا تے بنگلہ دیش وچ معاشی طور اُتے خوشحال ملکاں جداں کہ جاپان تے سویٹزرلینڈ توں کدرے زیادہ کم عمر ماواں نيں۔
مملکت متحدہ وچ تقریبًا 18 توں کم عمر وچ ہونے والے حمل دے ادھے توں زیادہ واقعات 30% غیر متمول آبادی وچ دیکھے گئے نيں۔ اس دے بر عکس ملک وچ صرف 14% واقعات سب توں متمول لوکاں وچ دیکھے گئے نيں۔ ايسے دی اک مثال اطالیہ وی اے جتھے خوشحال مرکزی خطے وچ کم عمر حمل ہر 1000 وچ اک پایا گیا اے۔ ماہر عمرانیات مائک اے میلز دے مطابق ریاستہائے متحدہ وچ تناست 3.3 فی ہزار اے جدوں کہ ايسے ملک دے میزوگیور، کیلی فورنیا وچ کم عمر وچ حمل غربت دی مناسبت توں کدرے زیادہ اے۔
کاؤندی | غربت دی شرح | پیدائش دی شرح* |
---|---|---|
مارین کاؤنٹی | 5% | 5 |
ٹولیری کاؤنٹی (قفقازی) | 18% | 50 |
ٹولیری کاؤنٹی (ہسپانوی) | 40% | 100 |
* فی 1000 خواتین جو 15–19 دی عمر دے بیچ ہاں
کم عمری وچ حمل ریاستہائے متحدہ اُتے $9.1 اخراجات 2004ء وچ خرچ ہوئے، جس وچ $1.9 صحت دی دیکھ ریکھ، $2.3 بلین بچےآں دی بہبودگی پر، $2.1 بلین قیدوبند دے معاملات نوں سلجھانے تے $2.9 بلین کم تر محصول دے مالئی اُتے خرچ ہوئے۔
اس بولی زد عام گل نوں مننے دے کم تر شواہد موجود نيں کہ کم عمر ماواں حاملہ اس وجہ نال ہُندی نيں کہ اوہ فائدے، بہبودگی تے کونسل دی جانب توں گھر دی فراہمی حاصل کر سکن۔ اکثر گھراں دی سہولت یا مالی امداد دے بارے وچ کم ہی جاندیاں سن تے جو اوہ گلاں انہاں دے علم وچ سن، اوہ غلط سن۔
بچپن دا ماحول
[سودھو]استحصال دا شکار عورتاں، گھریلو تشدد، خاندان دے جھگڑے جو عمومًا لڑکیاں خود اپنی ماواں دے نال ہُندے ہوئے اپنے بچپن وچ دیکھدی نيں، ایہ انہاں لڑکیوں نوں اگے چل کے خود ویہہ سال توں کم عمر وچ حاملہ بننے اُتے آمادہ کر سکدا اے۔ کم عمر وچ حاملہ بننے دا خطرہ ناخوش گوار بچپن دے تجرباں توں ودھ سکدا اے۔ 2001ء دے اک مطالعے توں پتہ چلا اے کہ کم عمری وچ اک تہائی دے نیڑے حمل دے واقعات شاید روکے جا سکدے سن جے استحصال دا شکار بننا، تشدد تے خاندان جھگڑےآں اُتے قابو پا لیا جاندا۔ محققاں نے ایہ لکھیا اے کہ "خاندان دا انتشار دیرپا تے ناخوشگوار صحت اُتے اثراندازی کردا اے جو عورتاں دی نوبالغی دے سالاں نوں متاثر کردے نيں، حمل برداری دے ایام دے متاثر کردے نيں تے اس دے اگے وی مضرتاں رکھدے نيں۔ جدوں خاندان دا ماحول منفی بچپن دے تجربے نئيں رکھدا اے، نوبالغ دے طور اُتے حاملہ بننا لمبے عرصے دے سماجی تے نفسیاتی نتائج اپنے نال نئيں لاندا۔ مطالعات توں پتہ چلا اے کہ اوہ لڑکے جو ایداں دے گھراں وچ پرورش پاندے نيں جتھے جسمانی تشدد دی شکار ماواں رہندیاں نيں، اوہ خود کسی لڑکی نوں حاملہ بنانے دے زیادہ امکانات رکھدے نيں۔
مطالعات توں ایہ وی پتہ چلا اے کہ ایسی لڑکیاں جنہاں دے باپاں نے خانداناں نوں انہاں دی زندگی دے اوائل وچ ہی چھڈ دتا سی، اوہ ابتدائی تے نوبالغی دی زندگی وچ جنسی فعالیت دی زیادہ شرحاں رکھدی نيں۔ ایسی لڑکیاں جنہاں دے باپاں نے انہاں نوں اگے دی عمر وچ کدی چھڈ دتا سی، ابتدائی جنسی فعالیت دی کم تر شرحاں رکھدی نيں۔ اسنوں وی کم تر شرحاں انہاں لڑکیوں وچ پائی گئیاں نيں جنہاں دے باپاں نے پورے بچپن وچ انہاں دا نال دتا۔ جدوں محققاں نے کئی ہور عوامل نوں خاطر وچ لیا جو جنسی فعالیت تے حمل منتج ہوئے سکدے نيں، جداں کہ رویاں دے مسائل تے زندگی دی ناہمواری، تب وی باپاں دی شفقت توں محروم لڑکیاں ریاستہائے متحدہ وچ پنج گنیازیادہ تے نیو زی لینڈ وچ تن گنیازیادہ نوبالغی وچ حاملہ بننے دا خطرہ سی بہ مقابلہ انہاں لڑکیوں دے جنہاں دے باپ انہاں دے نال رہندے سن ۔
کم تر تعلیمی توقعات نوں اک خطرے دے عنصر دے طور اُتے پیش کيتا گیا اے۔ اک لڑکی دے کم عمری وچ حاملہ بننے دا خطرہ تے زیادہ ہوئے جاندا اے جے اس دی ماں یا اس دی وڈی بہناں انہاں دی جوانی وچ بچےآں نوں جنم دتے ہون۔ 1988ء وچ جوائنٹ سینٹر فار پولیٹیکل اینڈ اکنامک اسٹڈیز دے اک سروے توں پتہ چلا اے کہ پیش تر جواب دینے والی لڑکیوں نے نوبالغی دے حمل نوں ماں باپ تے اولاد دے بیچ روابط و گفتگو دا نہ ہونا تے ناکافی والدین دی نگہداشت دسی گئی اے۔
متبنٰی ماحول وچ پرورش پانے والا نوجواناں وچ اپنے معاصرین دے مقابلے وچ کم عمری وچ حاملہ بننے دا امکان کدرے زیادہ اے۔ دی نیشنل کاسنوں ایلمنی اسٹڈی، جس نے ریاستہائے متحدہ دی 23 برادریاں وچ متبنٰی گریجویٹاں دا سروے کيتا، ایہ پتہ کيتا کہ متبنٰی ماحول توں پرورش پا چکی لڑکیاں اپنے معاصرین دو گنیازیادہ حاملہ بننے یا ماں بننے دا امکان رکھدی نيں۔ یونیورسٹی آف شکاگو دے مطالعے توں پتہ چلا اے کہ ایلیانوئیس، آئیوا تے ویسکانسن توں فارغ التحصیل ہونے والی تقریبًا ادھی لڑکیاں 19 سال دی عمر تک حاملہ بن سکدی نيں۔ اُٹاہ دے ڈپارٹمنٹ آف ہیومن سرویسیز نے دسیا کہ متبنٰی دیکھ ریکھ توں نکلنے والی 1999ء تے 2004ء دی لڑکیوں وچ کوئی جنم دینے دی شرح عام آبادی توں تن گنیازیادہ اے۔
ذرائع ابلاغ دا اثر
[سودھو]2006ء دے اک مطالعے توں پتہ چلا اے کہ نوبالغات جو ذرائع ابلاغ وچ جنسی بہلوواں نوں دیکھدی رہیاں نيں، اوہ خود اپنے وچ اس گل دا غالب امکان رکھدی نيں کہ خود جنسی عمل دا حصہ بنیاں۔
ٹائم میگزین دے مطابق، "وہ ویہہ سال توں کم عمر نوجوان جو ٹیلی ویژن اُتے زیادہ تر جنسی مواد توں روشناس ہُندے نيں اوہ ایہ مواد نئيں دیکھنے والےآں جواناں دے مقابلے دو گنیازیادہ امکان اے حاملہ بن جاواں۔"
روک سیم
[سودھو]جامع جنسی تعلیم تے ضبط حمل تک رسائی ظاہری طور اُتے ویہہ سال توں کم عمر لوکاں وچ غیر منصوبہ بند حمل روکنے وچ کامیاب رہے نيں۔ ایہ غیر واضح اے کہ اس دے پس پردہ کیہڑی تدبیر سب توں مؤثر اے۔
ریاستہائے متحدہ وچ الٹ دتے سکنے والے لمبے عرصے دا ضبط حمل تے تعلیم کم عمراں وچ حمل نوں 80% تک کم کر پائی اے۔ متصلًا اسقاط حمل دے واقعات وی 75% گھٹ چکے نيں۔
تعلیم
[سودھو]بیس سال توں کم عمر وچ حمل نوں روکنے دا اک ڈچ طریقۂ کار ایہ اے کہ جو کئی ملکاں وچ نمونہ سمجھیا جاندا اے۔ تعلیم دے نصاب وچ توجہ اقدار، رویاں، ربط و گفتگو تے مول تول اُتے ہُندی اے۔ اس دے نال نال تولید وچ حیاتیاندی توجہ دتی جاندی اے۔ ذرائع ابلاغ وچ کھلے مکالمے تے صحت دے نظام اُتے توجہ دتی گئی اے جو طمانیت دیندا اے کہ رازداری تے غیر فیصلہ کن انداز وچ حسب ضرورت کسی وی موضوع گفتگو ممکن اے۔
جنسی اجتناب ہی دی تعلیم
[سودھو]کچھ اسکولاں وچ جنسی اجتناب ہی دی تعلیم اُتے عمل آوری کيتی جاندی اے۔ شواہد توں ایہ کوئی مؤثر تدبیر ثابت نئيں ہُندی کیوں کہ ایچ آئی وی دے خطرے نوں کم کرنے وچ غیر مؤثر ثابت ہويا اے تے ایہ غیر منصوبہ بند حمل نوں نئيں رکدا اے جدوں کہ مقصد جامع جنسی تعلیم توں ممکن اے۔ ایہ کسی وی طرح طلبہ و طالبات دے بیچ جنسی کارروائیاں دی شرحاں نوں کم نئيں کردیاں نيں، بہ مقابلہ انہاں تلامذہ جو جامع جنسی تعلیم دی کلاساں لیندی نيں۔
عوامی پالیسی
[سودھو]ریاستہائے متحدہ وچ اک پہل جس دا استعمال مانع حمل تدابیر دے استعمال نوں ودھانے دے لئی کيتا جا رہیا اے، اوہ 1970ء دے عوامی صحت قانون دا خطاب ایکس: خطاب ایکس کہی جاندی اے۔ صحت دی خدمات دا قانون خاندانی منصوبہ بندی دی خدمات نہ صرف انہاں لوکاں نوں فراہم کردا اے جو طبی امداد دے لئی موزاں ہاں؛ ہور دے لئی اوہ "اک نیٹ ورک دی امداد کردا اے جنہاں وچ عوامی، نجی تے غیر منافع بخش ادارہ جات عند الضرورت پیمانے اُتے آمدنی پاندے نيں۔" مطالعات توں پتہ چلا اے کہ بین الاقوامی سطح اُتے کم عمراں وچ حمل دی شرحاں وچ کمی لیانا سِدھے طور اُتے اس گل اُتے منحصر اے کہ خطاب ایکس توں کيتا حاصل ہُندا اے: “نوبہالاں دی کامیابی دے لئی ایہ شاید ضروری اے کہ اوہ ایہ جاناں کہ اوہ کتھے توں معلومات تے خدمات حاصل کردے نيں، اوہ ایہ آسانی توں کر سکدے نيں تے انہاں نوں اس گل کيتی طمانیت حاصل اے کہ اسنوں رازداری توں، غیر عدالدی پیچیدگی توں، ملے تے ایہ کہ ایہ خدمات تے مانع حمل سربراہیاں نوں مفت یا کم توں کم قیمت توں دتا جائے۔ کم عمر حملےآں دی بڑھی ہوئی شرحاں نوں جوجنے دے لئی محققاں ایہ تسلیم کردے نيں کہ مسئلے دا مقابلہ حیاتیاندی تے ثقافتی سیاق و سباق توں کيتا جانا چاہیے۔
30 ستمبر 2010ء نوں ریاستہائے متحدہ دی محکمۂ صحت و انسانی خدمات نے $155 ملین نوں منظور کيتا تاکہ ایہ رقم "ریاستاں، غیر منافع بخش تنظیماں، اسکولی ضلعاں، یونیورسٹیاں تے ہور وچ تقسیم دی جا سکدی اے۔ ایہ امداد انہاں مکرر پروگراماں وچ صرف ہُندے نيں جو کم عمراں وچ حمل نوں روکنے وچ مؤثر ثابت ہوئے نيں۔ تکرار دے لئی سخت پیمانے دی تحقیق تے نويں تے جدت پسندانہ کوششاں کم وچ لیائے جاندے نيں جو کم عمر حمل نوں روک سکدی نيں۔" اس کل $155 ملین وچوں $55 دی امداد قابل ادا دیکھ ریکھ قانون (Affordable Care Act) دے تحت شخصی فرائض تعلیمی پروگرام (Personal Responsibility Education Program) دے ذریعے کيتی گئی، جس دے لئی ایہ ضروری اے کہ امداد پانے والی ریاستاں انہاں اسباق نوں نصاب تعلیم وچ داخل کر لین جنہاں وچ جنسی اجتبناب تے مانع حمل شامل ہوئے۔
ترقی پزیر دنیا وچ تولیدی صحت دے پروگرام جو نوجواناں اُتے مرکوز نيں اکثر چھوٹے پیمانے اُتے ہُندے نيں تے انہاں نوں مرکزی طور اُتے مربوط نئيں کيتا جاندا اے، حالاں کہ سری لنکا جداں کچھ ملکاں وچ منظم طریقے توں اک پالیسی فریم ورک تیار کر چکے نيں تا کہ جنسی تعلیم نوں اسکولاں وچ پڑھایا جا سکے۔ غیر سرکاری ایجنسیاں جداں کہ انٹرنیشنل پلاننڈ پیرینٹ ہوڈ فیڈریشن تے میری اسٹوپز انٹرنیشنل دنیا بھر وچ عورتاں نوں مانع حمل تدابیر دا صلاح و مشورہ فراہم کردے نيں۔ کم سنی دی شادی توں متعلق قوانین اس رسم نوں گھٹا تاں چکے نيں مگر مٹا نئيں سکے۔ بہتر لڑکیوں دی خواندگی تے تعلیمی مواقع پہلے بچے دی پیدائش دی عمر نوں کئی جگہاں اُتے جداں کہ ایران، انڈونیشیا تے بھارتی ریاست کیرلا وچ ودھیا چکے نيں۔
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- Hamilton, Brady E.; Ventura, Stephanie J. (April 10, 2012). "Birth Rates for U.S. Teenagers Reach Historic Lows for All Age and Ethnic Groups". Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved April 18, 2012.
- Adolescent Pregnancy (PDF). World Health Organization. 2004. p. 5. ISBN 92-4-159145-5. Retrieved 28 July 2017.
- "Can a Girl Get Pregnant if She Has Never Had Her Period?".
- "Medscape: Medscape Access".
- Mayor S (2004). "Pregnancy and childbirth are leading causes of death in teenage girls in developing countries". BMJ. 328 (7449): 1152. doi:10.1136/bmj.328.7449.1152-a. PMC 411126 . PMID 15142897.
- Makinson C (1985). "The health consequences of teenage fertility". Family Planning Perspectives. 17 (3): 132–139. doi:10.2307/2135024. PMID 2431924.
- Loto OM, Ezechi OC, Kalu BK, Loto A, Ezechi L, Ogunniyi SO (2004). "Poor obstetric performance of teenagers: Is it age- or quality of care-related?". Journal of Obstetrics & Gynaecology. 24 (4): 395–398. doi:10.1080/01443610410001685529. PMID 15203579.
- Abalkhail BA (1995). "Adolescent pregnancy: Are there biological barriers for pregnancy outcomes?". The Journal of the Egyptian Public Health Association. 70 (5–6): 609–625. PMID 17214178.
- "Young mothers face stigma and abuse, say charities".
- Oringanje, Chioma; Meremikwu, Martin M; Eko, Hokehe; Esu, Ekpereonne; Meremikwu, Anne; Ehiri, John E (3 February 2016). "Interventions for preventing unintended pregnancies among adolescents". Cochrane Database of Systematic Reviews. John Wiley & Sons, Ltd. doi:10.1002/14651858.cd005215.pub3/abstract.
- "Adolescent pregnancy – UNFPA – United Nations Population Fund".
- Kost K, Henshaw S, Carlin L (2010). "U.S. Teenage Pregnancies, Births and Abortions: National and State Trends and Trends by Race and Ethnicity" (PDF). Pregnancies are the sum of births, abortions and miscarriages. Please note that in these tables, "age" refers to the woman’s age when the pregnancy ended. Consequently, actual numbers of pregnancies that occurred among teenagers are higher than those reported here, because most of the women who conceived at age 19 had their births or abortions after they turned 20 and, thus, were not counted as teenagers.
- "Adolescent Pregnancy". UNFPA. 2013.
- Stepp, G. (2009) Teen Pregnancy: The Tangled Web. vision.org
- * "Few teens use the most effective types of birth control
ہور مطالعات
[سودھو]Page سانچہ:Refbegin/styles.css has no content.
- Armstrong, Bruce (2001). "Adolescent Pregnancy", in Alex Gitterman: Handbook of Social Work Practice with Vulnerable and Resilient Populations, 2nd, New York, NY: Columbia University Press. ISBN 0-231-11396-X.
- Baker, Philip (2007). Teenage Pregnancy and Reproductive Health. RCOG. ISBN 978-1-904752-38-7.
- Checkland, David and James Wong (1999). Teen Pregnancy and Parenting: Social and Ethical Issues. Toronto, Canada; Buffalo, NY: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-4215-5.
- Dash, Leon (1989). When Children want Children: The Urban Crisis of Teenage Childbearing, 1st Illinois paperback, Urbana, IL: University of Illinois Press. ISBN 0-252-07123-9.
- Erickson, Pamela I. (1998). Latina Adolescent Childbearing in East Los Angeles. Austin, TX: University of Texas Press. ISBN 0-292-72093-9.
- Kaplan, Elaine Bell (1997). Not Our Kind of Girl: Unraveling the Myths of Black Teenage Motherhood. Berkeley, CA: University of California Press. ISBN 0-520-08736-4.
- Harris, Irving B. (1996). Children in Jeopardy: Can We Break the Cycle of Poverty?. New Haven, CT: Yale Child Study Center: Distributed by Yale University Press. ISBN 0-300-06892-1.
- Luker, Kristin (1996). Dubious Conceptions: The Politics of Teenage Pregnancy. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 0-674-21702-0.
- Rhode, Deborah L. (2007). "Politics and Pregnancy: Adolescent Mothers and Public Policy", in Nancy Ehrenreich: The Reproductive Rights Reader. New York, NY: New York University Press. ISBN 978-0-8147-2230-5.
- Seitz, Victoria (1996). "Adolescent Pregnancy and Parenting", in Edward Zigler: Children, Families, and Government: Preparing for the Twenty-First Century. New York, NY: Cambridge University Press. ISBN 0-521-24219-3.
- Silverstein, Helena (2007). Girls on the Stand: How Courts Fail Pregnant Minors. New York, NY: New York University Press. ISBN 978-0-8147-4031-6.
باہرلے جوڑ
[سودھو]- سانچہ:Dmoz
- سانچہ:Dmoz
- Teenage pregnancies and obstetric outcome
- Teen Pregnancy, a special issue from the Journal of Applied Research on Children (2011)