پاکستان دے صدارتی انتخابات 2008ء
 | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
 |
| آرٹیکل بسلسلہ سیاست تے حکومت پاکستان |
| آئین |
|
پاکستان دے صدارتی انتخابات 2008ء 6 ستمبر نوں منعقد ہوئے۔[۱]
پاکستان دا الیکٹورل کالج جو ایوان بالا (سینیٹ)، ایوان زیريں (قومی اسمبلی) تے چاراں صوبائی اسمبلیاں اُتے مشتمل ہُندا اے، نے نويں صدر دا انتخاب سابق صدر پرویز مشرف دے 18 اگست 2008ء نوں استعفی دے بعد آئین وچ دتی گئی ہدایات دے عین مطابق کيتا۔ ۔[۲] آئین دے مطابق نويں صدر دا انتخاب 30 روز دے اندر ہوئے جانا چاہیے سن ۔
الیکٹورل کالج دی ساخت
[سودھو]پاکستان دا الیکٹورل کالج ریاست دے چھ بنیادی سیاسی قانون ساز مراکز اُتے مشتمل اے:
- ایوان بالا،
- ایوان زیريں،
- پنجاب دی صوبائی اسمبلی،
- سندھ دی صوبائی اسمبلی،
- بلوچستان دی صوبائی اسمبلی اور
- سرحد دی صوبائی اسمبلی
چونکہ ہر صوبہ دے لئی صدارتی انتخابات وچ یکساں تعداد وچ ووٹ مقرر ہُندے نيں، اس بنیاد اُتے ہر صوبائی اسمبلی نوں 65 ووٹ میسر نيں۔ اس قاعدہ دی رو توں ہر اسمبلی دے رکن دے ووٹ دی عددی قیمت متعین ہُندی اے۔ یعنی پنجاب اسمبلی دے ہر رکن دے ووٹ دی عددی اہمیت : 65/370 = 0.176 ووٹ، سندھ اسمبلی دے ہر رکن دے ووٹ دی عددی اہمیت 65/166 = 0.392 ووٹ، سرحد اسمبلی دے ہر رکن دے ووٹ دی عددی اہمیت 65/124 = 0.524 ووٹ تے بلوچستان اسمبلی دے ہر رکن دے ووٹ دی عددی اہمیت 65/65 = 1 ووٹ دی اے۔[۳]
الیکٹورل کالج دے اجزاء دی انتخابات دے وقت صورت حال کچھ اس طرح توں تھی:
| جز | پیپلز پارٹی | مسلم لیگ (ن) | مسلم لیگ (ق) | متحدہ قومی موومنٹ | عوامی نیشنل پارٹی | متحدہ مجلس عمل | مسلم لیگ (ف) | پیپلز پارٹی (ش) | بلوچستان نیشنل پارٹی (عوامی) | نیشنل پیپلز پارٹی | آزاد/اقليتی | کل |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| قومی | 124 | 91 | 54 | 25 | 13 | 7 | 5 | 1 | 1 | 1 | 18 | 340 |
| سینیٹ | 9 | 4 | 38 | 6 | 2 | 17 | 1 | 3 | 1 | - | 19 | 100 |
| پنجاب | 107 | 170 | 84 | - | - | 2 | 3 | - | - | - | 4 | 370 |
| سندھ | 93 | - | 9 | 51 | 2 | - | 8 | - | - | 3 | - | 166 |
| بلوچستان | 12 | - | 19 | - | 4 | 10 | - | - | 7 | - | 13 | 65 |
| سرحد | 30 | 9 | 6 | - | 48 | 14 | - | 6 | - | - | 11 | 124 |
| کل | 216 | 130 | 132 | 51 | 45 | 42 | 10 | 7 | 9 | 2 | 56 | 700 |
| حوالہ: الیکشن کمیشن آف پاکستان دے مطابق ارکان قومی اسمبلی، سینیٹ Archived 2008-10-01 at the وے بیک مشین تے صوبائی اسمبلیاں دی تفصیل۔ تے صدارتی انتخابات وچ ڈالے گئے ووٹاں دے شمار دا طریقہ کار Archived 2009-03-30 at the وے بیک مشین | ||||||||||||
صدارتی امیدوار
[سودھو]26 اگست 2008ء الیکشن کمیشن آف پاکستان دی جانب توں کاغذات نامزدگی جمع کروانے دی آخری تریخ مقرر کيتی گئی۔[۴]
- سابق صدر پرویز مشرف دے 18 اگست 2008ء نوں دتے گئے استعفٰی دے بعد حکمران جماعت پاکستان پیپلز پارٹی دے شریک چیئرمین آصف علی زرداری نے کہاکہ پاکستان دے اگلا صدر پاکستان پیپلز پارٹی توں ہونا چاہیے، کیونجے ایہ مجلس شوریٰ وچ اکثریتی جماعت اے۔[۵]
- اس توں اگلے ہی روز 19 اگست نوں حکمران اتحاد نے ممکنہ صدارتی امیدواراں دی لسٹ جاری دی جو ایہ سن :
- متحدہ قومی موومنٹ دی جانب توں اخباری بیان جاری کيتا گیا کہ صدر پنجاب نال تعلق نہ رکھدا ہو، بلکہ کسی وی چھوٹے صوبے نال تعلق رکھدا ہوئے۔ اس ضمن وچ جماعت نے سندھ نال تعلق رکھنے والے آصف علی زرداری دی حمایت دا اعلان کيتا۔ [۷]
- پاکستان مسلم لیگ (ن) نے 21 اگست 2008ء نوں اپنے ممکنہ صدارتی امیدواراں دی لسٹ جاری کر دتی جو ایہ تھی:[۸]
- فخرالدین جی ابراہیم، (وکیل)
- عطاء اللہ مینگل، (بلوچستان دے قوم پرست راہنما) اور
- سعید الزماں صدیقی، پاکستان دی عدالت عظمٰی دے سابق منصف اعظم
- پاکستان پیپلز پارٹی نے متفقہ طور اُتے 22 اگست نوں آصف علی زرداری نوں اپنا امیدوار برائے صدر مقرر کر دتا۔[۹]
- پاکستان مسلم لیگ (ن) دی جانب توں 23 اگست نوں تحفظات دا اظہار کيتا گیا تے اخباری بیان وچ کہیا گیا کہ صدر دے لئی موزاں امیدوار آزاد شخص ہونا چاہیے۔ پاکستان مسلم لیگ (ن) آصف علی زرداری دی حمایت صدارتی اختیارات دی کمی تے معطل کیتے گئے منصفین دی بحالی توں مشروط کر دتی۔[۱۰]
- عوامی نیشنل پارٹی نے 24 اگست نوں صدارتی انتخابات وچ آصف علی زرداری دی حمایت دا اعلان کر دتا۔[۱۱]
- پاکستان مسلم لیگ (ن) نے 25 اگست 2008ء نوں حکومتی اتحاد توں علیحدگی اختیار کر لئی تے جسٹس (ر) سعید الزماں صدیقی نوں متفقہ طور اُتے صدارتی امیدوار مقرر کر دتا۔[۱۲]
- پاکستان تحریک انصاف دے راہنما عمران خان نے اک اخباری بیان وچ آصف علی زرداری اُتے بدعنوانی دے الزامات لگاندے ہوئے انہاں دی بطور صدارتی امیدوار تقرری نوں رد کر دتا۔[۱۳]
- جمعیت علمائے اسلام (ف) نے باجوڑ وچ جاری فوجی کارروائی ختم کرنے دی شرط اُتے آصف علی زرداری دی حمایت دا اعلان کر دتا۔[۱۴]
- پاکستان مسلم لیگ (ف) نے اخباری بیان وچ صدارتی انتخابات وچ کِسے وی امیدوار دی حمایت یا مخالف نہ کرنے دا اعلان کر دتا۔[۱۵]
- اقليتی برادری دے نمائندہ پارلیمانی اتحاد نے آصف علی زرداری دی حمایت دا اعلان کر دتا۔[۱۶]
- پاکستان مسلم لیگ (ق) نے متفقہ طور اُتے 26 اگست 2008ء نوں سید مشاہد حسین سید نوں متفقہ امیدوار نامزد کر دتا۔[۱۷]
- الیکشن کمیشن آف پاکستان نے 28 اگست 2008ء نوں پنج صدارتی امیدواراں دی لسٹ جاری کر دتی، جو ایہ سن :
- آصف علی زرداری، پاکستان پیپلز پارٹی
- سعید الزماں صدیقی، پاکستان مسلم لیگ (ن) دے حمایت یافتہ امیدوار
- مشاہد حسین، پاکستان مسلم لیگ (ق)
- فریال تالپور، آصف علی زرداری دی متبادل امیدوار برائے پاکستان پیپلز پارٹی
- روئیداد خان، سعید الزماں صدیقی دے متبادل امیدوار برائے پاکستان مسلم لیگ (ن) [۱۸]
- فریال تالپور تے روداد خان نے 30 اگست 2008ء نوں بطور صدارتی امیدوار اپنے کاغذات نامزدگی واپس لے لئی۔[۱۹]
- پاکستان پیپلز پارٹی (شیرپاؤ) نے 30 اگست 2008ء نوں آصف علی زرداری دی حمایت دا اعلان کر دتا۔[۲۰]
نتائج
[سودھو]| امیدوار | جماعت/حمایت یافتہ | سینیٹ و قومی اسمبلی | پنجاب | سندھ | بلوچستان | سرحد | کل ووٹ | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| آصف علی زرداری |  پاکستان پیپلز پارٹی
|
281 | 22 | 63 | 59 | 56 | 481 | |
| سعید الزماں صدیقی |  پاکستان مسلم لیگ ن
|
111 | 35 | 0 | 2 | 5 | 153 | |
| مشاہد حسین سید | پاکستان مسلم لیگ ق
|
34 | 6 | 0 | 2 | 2 | 44 | |
| ذریعہ: روزنامہ ڈان | ||||||||
آصف علی زرداری بھاری اکثریت توں پاکستان دے نويں صدر منتخب ہوئے گئے۔ چیف الیکشن کمشنر نے نتائج دا اعلان کردے ہوئے کہیا کہ آصف علی زرداری نے دونے ایواناں دے کل 426 ووٹاں وچوں 281، سندھ اسمبلی دے 65 ووٹاں وچوں 62، سرحد اسمبلی وچ 56 تے بلوچستان اسمبلی وچ 59 ووٹ حاصل کیتے۔[۲۱] بی بی سی نے آصف علی زرداری دی کامیابی دی خبر دیندے ہوئے کہیا کہ“آصف علی زرداری نے 459 ووٹ حاصل کیتے، جو درکار کامیابی دے لئی 352 ووٹاں توں کدرے زیادہ تعداد اے۔[۲۲]
نويں منتخب شدہ صدر دی مدت صدارت پنج سال دے لئی اے۔[۲۳][۲۴] صدارتی انتخابات پشاور وچ ہوئے خود کش حملے دے بعد وی جاری رہے جس وچ 12 لوک جاں بحق ہوئے گئے۔[۲۵]
سرحد اسمبلی وچ انتخابات دے دوران مبینہ بدعنوانی
[سودھو]صدارتی انتخابات دے دوران وچ صوبہ سرحد دی قانون ساز اسمبلی وچ ارکان، جنہاں وچ وزیر اعلیٰ سرحد وی شامل سن خفیہ رائے شماری دے تحت ہونے والے انتخاگل کيتی خلاف ورزی کھلے عام ووٹاں نوں دکھاندے ہوئے کردے رہے۔[۲۶] ايسے بنا اُتے انہاں ووٹاں نوں شمار نئيں کيتا جانا چاہیے۔[۲۷]
حوالے
[سودھو]- ↑ «پاکستانی صدارتی انتخاگل کيتی تریخ مقرر ہوئے گئی». آسٹریلین نیوز. اگست 22, 2008. دریافتشده در 2008-09-26. تاریخ وارد شده در
|date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ "مشرف نے مواخذے توں بچنے دے لئی استعفی دتا (اپڈیٹ)". بلومبرگ. 2008-07-14. https://web.archive.org/web/20181226144526/https://www.bloomberg.com/tosv2.html?vid=&uuid=e1ce9fe0-091c-11e9-8fe5-cd8617ff723d&url=L2FwcHMvbmV3cz9waWQ9MjA2MDEwODcmc2lkPWF1NlBHdG1VNDRFMCZyZWZlcj1ob21l. Retrieved on ۱۸ اگست ۲۰۰۸.
- ↑ تفصیلات الیکشن کمیشن دے مطابق
- ↑ ججاں دی بحالی اُتے تنازع، انٹرنیشنل ٹریبون، 2008-08-22، اخذ شدہ بتریخ 2009-08-22
- ↑ اگلا صدر پیپلز پارٹی توں ہوئے گا، ژن ہو، 2008-08-18، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-20
- ↑ مشرف دے جانشین دے لئی حکمران سرگرم، فرانسیسی پریس ایجنسی، 2008-08-19، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-20
- ↑ پاکستانی حزب اختلاف زرداری دی حمایت پر، وائس آف امریکا، 2008-08-20, اخذ شدہ بتریخ 2008-08-20
- ↑ زرداری دی بطور امیدوار نامزدگی اُتے قضیہ، بلومبرگ، 2008-08-22, اخذ شدہ بتریخ 2008-08-22
- ↑ زرداری پیپلز پارٹی دے امیدوار نيں، انٹرنیشنل ہیرالڈ، 2008-08-22، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-23
- ↑ شریف نوں زرداری شرائط اُتے قبول، الجزیرہ، 2008-08-24، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-24
- ↑ پاکستانی حکمران اتحاد صدارت اُتے وی متحد Archived 2008-09-28 at the وے بیک مشین، رائٹر، 2008-08-24، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-25
- ↑ شریف نے حکمران اتحاد توں علیحدگی اختیار کر لئی Archived 2011-05-22 at the وے بیک مشین، سی این این، 2008-08-25، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-25
- ↑ زرداری دی نامزدگی اُتے عمران، بابر دی جھڑپ، ڈیلی ٹائمز، 2008-08-25، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-25
- ↑ فوجی کارروائی ختم کرنے دی شرط اُتے حمایت، فضل الرحمان، ڈیلی ٹائمز، 2008-08-25، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-25
- ↑ پاکستان مسلم لیگ (ف) کسی دی حمایت نئيں کردی، ڈیلی ٹائمز، 2008-08-25، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-25
- ↑ اقلیت زرداری نوں صدر دیکھنا چاہندے نيں، ڈیلی ٹائمز، 2008-08-25، اخذ شدہ بتریخ 2008-08-25
- ↑ «پاکستانی سیاسی جماعتاں اپنے اپنے امیدوار لے آئیاں ۔ پیپلز ٹائمز». انگریزی وچ چینی اخبار - پیپلز ٹائمز. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۰۸-۰۹-۲۶. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک) - ↑ پنج امیدوار میدان وچ ، ڈیلی ٹائمز، 2008-08-29، اخذ شدہ بتریخ 2008-09-07
- ↑ تن سیاسی جماعتاں دے امیدوار Archived 2008-09-22 at the وے بیک مشین، ہندوستان ٹائمز، 2008-08-31، اخذ شدہ بتریخ 2008-09-07
- ↑ شیرپاؤ نے زرداری دی حمایت دا اعلان کر دتا Archived 2016-01-24 at the وے بیک مشین، پاکستان ٹرائیبون، 2008-08-31، اخذ شدہ بتریخ 2008-09-01
- ↑ «afp.google.com، زرداری نے صدارتی انتخاب جِت لیا: حکام». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۰۹-۰۷-۰۷. دریافتشده در ۲۰۰۹-۰۷-۰۷. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک) - ↑ بھٹو دے شوہر فاتح: بی بی سی
- ↑ «timesofindia.indiatimes.com، زرداری پہلے نمبر اُتے». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۰۹-۰۱-۰۳. دریافتشده در ۲۰۰۹-۰۱-۰۳. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک) - ↑ «بھٹو دا شوہر پاکستانی صدر». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۰۸-۰۹-۰۹. دریافتشده در ۲۰۰۸-۰۹-۰۹. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک) - ↑ 12 افراد خودکش حملے وچ جاں بحق: پولیس
- ↑ «ممبران نے قانون دی دھجیاں اڑا داں ballot in NWFP assembly». جیو. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۰۸-۰۹-۲۶. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک) - ↑ «پاکستان مسلم لیگ (ن) دا سرحد اسمبلی دے واقع اُتے ردعمل ۔ یو ٹیوب دی ویڈیو». یو ٹیوب. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۰۸-۰۹-۲۶. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک)