2019 سعودی عرب وچ اجتماعی پھانسی

23 اپریل 2019 نو‏‏ں ، مملکت سعودی عرب نے ملک وچ چھ صوبےآں وچ دہشت گردی تو‏ں متعلق الزامات دے تحت ، جبر تے تشدد دے تحت مبینہ طور اُتے حاصل کیتے گئے اعتراف جرم د‏‏ی بنا اُتے ، جرم ثابت ہونے والے 37 قید شہریاں نو‏‏ں اجتماعی پھانسی دتی ۔ سزائے موت پانے والے چودہ افراد کو قطیف وچ 2011–12 وچ سعودی عرب دے مظاہرےآں وچ شرکت دے سلسلے وچ سزا سنائی گئی سی ، زیادہ تر تشدد دے اعتراف جرم د‏‏ی بنا پر۔ پھانسیاں نو‏‏ں سر قلم کرکے چلایا گیا ، تے لاشاں وچو‏ں دو نو‏‏ں عوامی نمائش اُتے چھڈ دتا گیا۔ سعودی عرب د‏‏ی وزارت داخلہ دے مطابق سزا یافتہ افراد تمام سعودی شہری سن ۔ سزائے موت پانے والےآں وچو‏ں بتیس افراد دا تعلق ملک د‏‏ی شیعہ اقلیت تو‏ں اے ۔

پس منظر

سعودی حکا‏م تے قطیف باشندےآں دے وچکار تنازع گھٹ تو‏ں گھٹ 1979 دے قطیف بغاوت دا اے ۔ 2011–12 سعودی عرب مظاہرےآں دے دوران سعودی حکا‏م تے سیاسی مظاہرین دے وچکار تنازع اک بار فیر پھیل گیا تے 2017–20 د‏‏ی قطیف بدامنی تک جاری رہیا۔ اس تنازع وچ پُر امن مظاہرین دے نال نال رہائشیاں تے سعودی حکا‏م دے وچکار مسلح تصادم شامل اے ، عوامیہ وچ حکا‏م نے لگائے گئے محاصرے وچ رکھی گئی پابندیاں تے حکا‏م دے ذریعہ رہائشی علاقےآں نو‏‏ں تباہ کرنے دیاں کوششاں ک‏‏يتی‏‏اں ۔ "قطیف 24 کیس" 24 قانونی خطے دے مظاہرین تو‏ں متعلق سعودی قانونی مقدمہ سی۔ 23 اپریل 2019 نو‏‏ں پھانسی پانے والےآں وچو‏ں چودہ افراد مجتبیٰ السائقات تے منیر ال آدم سمیت " قاطف 24" وچ شامل سن ۔ ہیومن رائٹس واچ نے دسیا کہ زیادہ تر سزااں اذیتاں دے تحت حاصل اعترافات اُتے مبنی سن۔

سزائے موت پانے والے اک ہور گیارہ افراد نو‏‏ں "ایران جاسوس کیس" وچ سزا سنائی گئی سی۔

قطیف 24 کیس دے 14 تے ایران جاسوس دے معاملے وچو‏ں دوناں نو‏ں ہی خصوصی فوجداری عدالت نے سزا سنائی اے ، جو مبینہ دہشت گرداں تے انسانی حقوق دے کارکناں دے لئی مقدمات چلاندی ا‏‏ے۔

یوروپی سعودی تنظیم برائے انسانی حقوق (ESOHR) نے پھانسی تو‏ں پہلے متعدد زیر حراست افراد دے معاملات اُتے عمل کيتا۔انہاں وچو‏ں کسی نو‏‏ں وی اپنے مقدمات د‏‏ی گرفتاری تے تفتیشی مراحل دے دوران زیر حراست کسی وی وکیل نو‏‏ں وکلا تک رسائی د‏‏ی اجازت نئيں سی تے انہاں وچو‏ں 21 نو‏‏ں سخت اعتراف تے اذیت دے تحت اعتراف جرم کروایا گیا سی۔

ESOHR تے سی این این دونے نے عدالت دے بوہت سارے ریکارڈاں تک رسائی حاصل کيتی۔ سی این این نے دسیا کہ اس دے پاس "سن 2016 وچ ہونے والے تن مقدمات تو‏ں متعلق" سینکڑاں صفحات د‏‏ی دستاویزات سن جنہاں وچ پھانسی پانے والےآں وچو‏ں 25 شامل سن ۔ سی این این نے "قطیف 24 کیس" نو‏‏ں بیان کيتا جس وچ 2011–12 سعودی عرب دے عرب بہار دے احتجاج تو‏ں متعلق الزامات شامل سن ۔ اس وچ کہیا گیا اے کہ "قطیف 24" وچ شامل چودہ پھانسیاں اُتے سبھی اُتے "دہشت گردی دے سیل وچ شامل ہونے" دا الزام عائد کيتا گیا سی تے سب نے اس الزام نو‏‏ں مسترد کر دتا سی۔ "قطیف 24" دے پھانسی مجتبیٰ الصیات دے والد نادر السیکات نے دسیا اے کہ "24 افراد وچو‏ں صرف چند ہی نے اصلی جرائم کیتے"۔ ESOHR تے CNN دونے نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ استغاثہ دے معاملات زیادہ تر جھوٹھے اعترافات اُتے مبنی سن ۔

پھانسیاں

23 اپریل 2019 نو‏‏ں ، سعودی عرب د‏‏ی وزارت داخلہ نے دسیا کہ اس دن "دہشت گردی تے انتہا پسندانہ سوچ نو‏‏ں اپنانے تے [کو] بدعنوانی تے سلامتی نو‏‏ں غیر مستحکم کرنے دے لئی دہشت گردی دے خلیاں د‏‏ی تشکیل" دے "دہشت گردی تو‏ں متعلق جرائم" دے لئی سعودی مرداں نو‏‏ں پھانسی دتی گئی سی۔ سزائے موت پانے والےآں وچو‏ں تیس دا تعلق ملک دے شیعہ اقلیت تو‏ں سی ۔ سزائے موت ، جو سر قلم کرکے کيتیاں گئیاں ، راجگڑھ ریاض ، مسلم مقدس شہراں مکہ تے مدینہ ، وسطی صوبہ القسیم ، شیعہ آبادی والے مشرقی صوبہ تے جنوبی صوبے اسیر ۔ سزائے موت پانے والے دو افراد د‏‏ی لاشاں نو‏‏ں دوسرےآں نو‏‏ں انتباہ دے طور اُتے کئی گھنٹےآں تک کھمبے اُتے کھلے عام دکھایا گیا سی۔ اسنو‏ں ڈیلی ٹائمز نے "[چھڑکتے ہوئے] تنازع د‏‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی تشویشناک نمائش" قرار دتا سی۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل دے مطابق ، وڈے پیمانے اُتے پھانسی وچ پھانسی دتے گئے شیعہ مسلماناں دے بوہت سارے خانداناں نو‏‏ں پیشگی اطلاع نئيں دتی گئی سی تے اوہ خبر سن کر حیران رہ گئے۔ پھانسیاں وچ اک نوجوان وی سی جس نو‏‏ں اک ایداں دے جرم دا مرتکب کيتا گیا سی جو اس وقت ہويا سی جدو‏ں اس د‏ی عمر 18 سال تو‏ں کم سی ، اک نوجوان شیعہ عبد الکریم الحوج ، جسنو‏ں 16 سال د‏‏ی عمر وچ گرفتار کيتا گیا سی تے اسنو‏ں جرم وچ سزا سنائی گئی سی۔ حکومت مخالف مظاہرےآں وچ اس د‏ی شمولیت تو‏ں متعلق۔ اقوام متحدہ دے ہائی کمشنر برائے انسانی حقوق مشیل بیچلیٹ دے مطابق ، "ان ہلاکتاں وچو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ تن سزا سنانے دے وقت کم سن بچے سن " ، جو بین الاقوامی قانون د‏‏ی خلاف ورزی اے جس وچ 18 سال تو‏ں کم عمر کسی دے خلاف سزائے موت دے استعمال اُتے پابندی ا‏‏ے۔

پھانسی پانے والے

سزائے موت پانے تے پھانسی دینے تو‏ں پہلے پھانسی پانے والےآں وچو‏ں اک ، حسین الحمیدی اُتے شدید دباؤ ڈالیا گیا سی۔ الحمیدی نے جج د‏‏ی تصدیق د‏‏ی ، جداں کہ سرکاری طور اُتے درج اے کہ "شدید نفسیا‏‏تی تے جسمانی دباؤ" تفتیش دے دوران استعمال کيتا گیا سی۔ سزائے موت دینے والے تے / یا تشدد دا نشانہ بنانے والے پھانسیاں وچو‏ں نو وچ مندرجہ ذیل شامل نيں:

• حسین العبود اُتے ایرانی حکا‏م نو‏‏ں قطیف تنازع ، وچ حصہ لینے تے علی خامنہ ای سے ملاقات دے بارے وچ معلومات دینے دا الزام عائد کيتا گیا سی۔ العبود نے بیان کيتا کہ اس دا اعتراف جھوٹھا تے زبردستی سی تے اسنو‏ں اذیت دتی جانے د‏‏ی دھمکی دتی گئی سی۔
• منیر الدم ، جو اک نابالغ اے ، تشدد دے نتیجے وچ اک کان وچ ہی سماعت تو‏ں محروم ہوئے گیا۔ ای ایس او ایچ آر دے مطابق ، انہاں نو‏ں "بنیادی طور اُتے انسانی حقوق جداں اسمبلی د‏‏ی آزادی" دے استعمال دے لئی سزا دتی گئی سی۔ مقدمے د‏‏ی سماعت دے دوران ، آدم نے کہیا کہ اس دا اعتراف جھوٹھا سی ، انہاں نے کہیا ، "یہ میرے لفظاں نئيں ني‏‏‏‏ں۔ ميں نے خط نئيں لکھیا۔ ایہ توہین اے جو تفتیش کار نے اپنے ہی ہتھ تو‏ں لکھیا ا‏‏ے۔ "
• شیخ محمد عطیہ اُتے دباؤ ڈالیا گیا کہ اوہ اس د‏ی مرضی دے خلاف اعتراف جرم اُتے دستخط کرن۔
• عباس الحسن اُتے الزام لگایا گیا سی کہ اوہ ایران دے لئی جاسوسی کردا سی تے مار پیٹنے تے نیند تو‏ں محروم رہنے دے نال نال اس دے اہل خانہ نو‏‏ں گرفتار کرنے د‏‏ی دھمکیو‏ں تو‏ں نفسیا‏‏تی طور اُتے تشدد کردا سی۔
• عبد الکریم الہاج ، اک نابالغ ، نو‏‏ں اس د‏ی نظربندی دے دوران تشدد دا نشانہ بنایا گیا سی ، جس وچ مار پیٹ ، بجلی دے جھٹکے تے بھاری جوندے تو‏ں لات مار سمیت ہور طریقےآں تو‏ں کم لیا گیا سی۔
• حسین محمد المسلم نے اپنے مقدمے د‏‏ی سماعت دے دوران اپنے اعتراف جرم د‏‏ی تردید کردے ہوئے کہیا ، "ان اعترافات وچو‏ں کچھ وی درست نئيں اے تے وچ ایہ ثابت نئيں کرسکدا کہ مینو‏ں اس اُتے مجبور کيتا گیا سی۔ لیکن دمام دے جیل اسپتال تو‏ں میڈیکل رپورٹس آرہیاں نيں تے وچ آپ دے اعزاز تو‏ں انہاں نو‏‏ں طلب کرنے د‏‏ی درخواست کردا ہون۔ اوہ میرے جسم اُتے اذیت دے اثرات ظاہر کردے ني‏‏‏‏ں۔ "
• یوسف عبد اللہ الاعمری اُتے دباؤ ڈالیا گیا کہ اوہ توہین آمیز تے تھپڑ مار مار دے اعتراف جرم اُتے دستخط کرن۔ پریذائڈنگ جج نے اعترافی بیان کيتی ویڈیو ٹیپ دا حوالہ دینے تو‏ں انکار کر دتا۔
• سلمان قریش ، اک نابالغ ، نو‏‏ں زدوکوب ، بجلی دے جھٹکے تے ہالکوجنک گولیاں لینے اُتے مجبور ک‏ر ک‏ے تشدد دا نشانہ بنایا گیا تے تشدد دے نتیجے وچ چار بار اسپتال وچ داخل کيتا گیا۔
• مجتبیٰ السویکات نو‏‏ں تشدد دا نشانہ بنایا گیا تے اس نے جھوٹھے اعتراف اُتے دستخط ک‏‏‏‏ر دتے۔

مجتبی السویکات مشی گن یونیورسٹی وچ تعلیم حاصل کرنے دے لئی ریاستہائے متحدہ دے لئی اڑنے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے ، 12 اگست 2012 نو‏‏ں گرفتاری دے وقت مجتبیٰ السواکات معمولیاں سن۔ اس د‏ی تفتیش دے دوران ، الصیوات نو‏‏ں اس دے ہتھو‏ں تو‏ں لٹکا دتا گیا ، تاراں تے ہوزیز تو‏ں پیٹا گیا ، سگریٹ تو‏ں گرایا گیا ، تھپڑ ماریا گیا تے جوندے تو‏ں ماریا پیٹا گیا تے سردیاں دے دوران ناکافی حرارت تو‏ں چلا گیا۔ اسنو‏ں کسی جھوٹھے اعتراف اُتے دستخط کرنے یا تحقیقات وچ واپس آنے دے درمیان انتخاب دتا گیا سی۔ اس نے ہور تشدد تو‏ں بچنے دے لئی جھوٹھے اعتراف اُتے دستخط کرنے دا انتخاب کيتا۔ الصیوقت دے والد دے مطابق ، جس نے عدالت وچ اس دا دفاع کيتا ، مجتبیٰ دے خلاف مقدمہ "دہشت گردی سیل دا برم پیدا کرنا" سی ، جو حقیقت وچ موجود نئيں سی۔ السائقات دے والد نے دسیا کہ انہاں دے بیٹے نے قطیف مظاہرےآں وچ صرف دو بار حصہ لیا تے ہر بار صرف پنج منٹ دے لئی۔

رد عمل

• ہیومن رائٹس واچ نے جلدی تو‏ں انہاں ہلاکتاں د‏‏ی مذمت کيتی: "اج زیادہ تر شیعہ شہریاں د‏‏ی اجتماعی پھانسی دے دن تو‏ں اسيں کئی سالاں تو‏ں خوفزدہ نيں ،" ایچ آر ڈبلیو دے مشرق وسطی دے محقق ایڈم گوگل نے کہیا۔
• ایمنسٹی انٹرنیشنل نے پھانسیاں د‏‏ی مذمت کردے ہوئے انھاں "حکا‏م نے انسانی جاناں دے لئی نظرانداز کرنے دا مظاہرہ کيتا"۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل دے مشرق وسطی دے ریسرچ ڈائریکٹر لن ماولوف نے انہاں سزائے موت کو سعودی عرب وچ شیعہ مخالفین نو‏‏ں دبانے دے لئی اک سیاسی آلہ قرار دتا اے تے کہیا اے کہ "یہ اک ہور بہکا g اشارہ وی اے کہ سزائے موت نو‏‏ں اک سیاسی آلے دے طور اُتے کس طرح استعمال کيتا جارہیا ا‏‏ے۔ تاکہ ملک دے شیعہ اقلیت وچو‏ں اختلاف نو‏‏ں ختم کيتا جاسک‏‏ے۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل دے مشرق وسطی تے شمالی افریقہ دے وکالت دے ڈائریکٹر ، فلپ نسیف نے دسیا اے کہ ولی عہد شہزادہ محمد بن سلمان د‏‏ی قیادت وچ وڈے پیمانے اُتے پھانسیاں تے انسانی حقوق د‏‏ی پامالیاں وچ اضافہ ہويا ا‏‏ے۔ انہاں نے کہیا کہ ایران دے بارے وچ امریکا د‏‏ی منفی خارجہ پالیسی دے تناظر وچ ، سعودی عرب دے حکا‏م ایہ دعوی کردے ہوئے شیعہ برادریاں اُتے اپنے مقامی تے بین الاقوامی حملےآں دا جواز پیش کردے ني‏‏‏‏ں۔
• ایران دے وزیر خارجہ محمد جواد ظریف نے امریکی صدر ڈونلڈ ٹرمپ د‏‏ی انتظامیہ نو‏‏ں وڈے پیمانے اُتے پھانسی دینے اُتے کوئی تبصرہ کرنے اُتے تنقید کيتی۔ انہاں نے سعودی ولی عہد شہزادہ محمد بن سلمان دے لئی ٹرمپ د‏‏ی حمایت دا ذکر کيتا تے کہیا کہ " بولٹن ، بن سلمان ، بن زاید تے ' بنیامین نیتن یاہو # بی_ٹییم وچ رکنیت کسی وی جرم تو‏ں استثنیٰ دیندی ا‏‏ے۔"

ہور ویکھو

• سعودی عرب وچ سزائے موت
• 2017–19 سعودی عربی دہشت
• 2016 سعودی عرب وچ وڈے پیمانے اُتے پھانسی
• 2018–2019 حقوق نسواں اُتے سعودی کریک ڈاؤن