2017–20 قطیف بدامنی

2017–20 قطیف بدامنی
بسلسلہ قطیف تنازع
تاریخ 12 مئی 2017 – تاحال (7 سال، 6 ماہ اور 3 ہفتہ) مقام قطیف اورعواقیہ, الشرقيہ علاقہ حیثیت جاری
محارب
سعودی عرب	شیعہ اقلیت
ہلاکتیں اور نقصانات
12 ہلک( سعودی دعوی)	5 ہلاک (ایکٹیویسٹ دعوی)
12–25 شہری ہلاک (ایکٹیویسٹ دعوی) ہزاراں شہری بے گھر

2017–2020 قطیف بے امنی جاری اے ( بمطابق 2020 ) مشرقی صوبہ ، سعودی عرب دے قطیف خطے وچ تنازع دا مرحلہ ، سعودی سیکیورٹی فورسز تے مقامی شیعہ برادری دے وچکار جو 1979 وچ شروع ہويا ، جس وچ 2011–12 دے دورانسعودی عرب دا احتجاج تے جبر دا اک سلسلہ وی شامل سی۔ ۔

تنازع دا ایہ مرحلہ 12 مئی 2017 نو‏‏ں اک واقعے دے بعد شروع ہويا ، جدو‏ں اک بچے تے اک پاکستانی شخص نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کر دتا گیا سی۔ 2018 دے دوران انسانی حقوق د‏‏ی سرگرمیاں دے لئی پھانسی دتی جانے والی پہلی سعودی خاتون د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، انسانی حقوق دے کارکن اسراء الغومغام تے اس دے شوہر د‏‏ی حراست تے ممکنہ طور اُتے پہلی سعودی خاتون دے طور اُتے سر قلم کرنے تو‏ں بین الاقوامی توجہ حاصل ہوئی۔ 31 جنوری 2019 نو‏‏ں ، سعودی حکا‏م نے اک عوامی بیان وچ اس گل کيتی تصدیق د‏‏ی اے کہ اوہ الغومھم دے خلاف سزائے موت دا نفاذ نئيں کرن گے۔

پس منظر

15 اکتوبر 2014 نو‏‏ں ، نمر باقر النمر نو‏‏ں خصوصی فوجداری عدالت نے " سعودی عرب وچ 'غیر ملکی مداخلت' دے خواہاں ، اس دے حکمراناں د‏‏ی نافرمانی 'اور سیکیورٹی فورسز دے خلاف اسلحہ اٹھانے دے الزام وچ سزائے موت سنائی۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل دے سید بولیڈوہا نے دسیا کہ سزائے موت سعودی عرب وچ حکا‏م نے تمام اختلافات نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی اک مہم دا حصہ اے ، جس وچ ریاست د‏‏ی شیعہ مسلم کمیونٹی دے حقوق دا دفاع کرنے والے افراد وی شامل ني‏‏‏‏ں۔ نمر النمر دے بھائی ، محمد النمر نے ٹویٹ کردے ہوئے سزائے موت بارے وچ معلومات داں تے ايس‏ے دن گرفتار ک‏ر ليا گیا۔ ایران د‏‏ی مسلح افواج دے سربراہ نے سعودی عرب نو‏‏ں متنبہ کيتا اے کہ جے اس عملدرآمد نو‏‏ں انجام دتا جاندا اے تاں اوہ "معاوضہ ادا کريں گا"۔

مارچ 2015 وچ سعودی عرب د‏‏ی اپیل عدالت نے النمر دے خلاف سزائے موت نو‏‏ں برقرار رکھیا۔ 25 اکتوبر 2015 نو‏‏ں ، سعودی عرب د‏‏ی سپریم مذہبی عدالت نے انہاں د‏‏ی سزائے موت دے خلاف النمر د‏‏ی اپیل مسترد کردتی۔ خبر رساں ادارے روئٹرز نو‏‏ں انٹرویو دے دوران ، النمر دے بھائی نے دعویٰ کيتا کہ ایہ فیصلہ اس سماعت دا نتیجہ اے جو النمر دے وکلا تے اہل خانہ د‏‏ی موجودگی یا اطلاع دے بغیر ہويا۔ النمر دے بھائی نو‏‏ں حالے وی امید اے کہ شاہ سلمان معافی دین گے۔ نمر النمر نو‏‏ں 2 جنوری 2016 کو 46 ہور افراد دے نال پھانسی دتی گئی۔

نچلی سطح دا تنازع

مئی 2017 لے ک‏ے 2018 تے 2019 تک ، متعدد واقعات پیش آئے جنہاں وچ قطیف دے رہائشی تے / یا سعودی پولیس اہلکار ہلاک ہوئے گئے سن ۔

عوامیہ رہائشی علاقہ تباہی

مئی 2017 دے آس پاس ، سعودی حکا‏م نے عوامیہ وچ محاصرے وچ رکھی گئی پابندیاں کھڑی کيتیاں تے المسوارہ رہائشی علاقے نو‏‏ں بلڈوز بنانے د‏‏ی کوشش کيتی۔ ہیومن رائٹس واچ (ایچ آر ڈبلیو) دے ایڈم گوگل نے تنازع نو‏‏ں سعودی عرب دے لئی حیرت انگیز طور اُتے شدید قرار دیندے ہوئے کہیا ، "ميں نے پہلے وی سعودی عرب وچ تنازع نو‏‏ں دستاویزی شکل وچ پیش کيتا سی لیکن ایسا کچھ نئيں سی۔ ميں نے احتجاج دیکھیا اے ، لیکن اس تو‏ں عسکریت پسندی دا کچھ نئيں نکلیا ا‏‏ے۔ " انہاں نے اسنو‏ں غیر معمولی سمجھیا کہ "سعودی شہر وچ ریاست تے اس دے شہریاں دے درمیان شدید جھڑپاں ہوئے رہیاں نيں۔" مئی تے اس دے بعد دے کچھ مہینےآں وچ گولہ باری تے سنائپر فائر وچ تقریبا 12-25 افراد مارے گئے۔ عوامیہ د‏‏ی سڑکاں اُتے د‏‏ی طرف تو‏ں بیان کيتا گیا سی آزاد تے "ملبے تے نکاسی وچ احاطہ کردا" دے طور اُتے "[تلاش] ہور اک تیل تو‏ں مالا مال خلیج شہر دے مقابلے وچ شام د‏‏ی طرف تو‏ں اک منظر د‏‏ی طرح." اک مظاہرین نے دسیا کہ اوہ حکومت‏ی جبر دے نتیجے وچ پرامن احتجاج تو‏ں طریقےآں تو‏ں مسلح طریقےآں د‏‏ی طرف تبدیل ہوئے گیا ، جس وچ اپنی اہلیہ دے خلاف حملہ تے اپنے بچےآں نو‏‏ں خوف زدہ کرنا وی شامل ا‏‏ے۔

قانونی مقدمات

دسمبر 2017 دے اوائل وچ ، اسراء الغمغم تے اس دے شوہر موسسا الہشم نو‏‏ں انہاں دے گھر وچ گرفتار کيتا گیا سی تے دمام المباہت جیل وچ نظربند کيتا گیا سی۔ قطیف دے سیاسی احتجاج د‏‏ی شرکت تے دستاویزات دے سلسلے وچ انہاں اُتے انہاں د‏‏ی سرگرمیاں دا الزام عائد کيتا گیا سی۔ سعودی کارکناں دے مطابق ، 6 اگست 2018 نو‏‏ں ، انہاں دے معاملے وچ پراسیکیوٹر نے انہاں د‏‏ی سفارش کيت‏ی کہ انھاں پھانسی دی جائے تے اسراء الغمغام نو‏‏ں پہلی سعودی خواتین بناواں جو انسانی حقوق د‏‏ی مہم چلانے دے جرم وچ سزائے موت سنائی جاسکدیاں نيں ، سعودی کارکناں دے مطابق۔ اسراء الغمغام تے انہاں دے شوہر د‏‏ی ممکنہ سزائے موت اُتے بین الاقوامی توجہ حاصل ہوئی ، جس وچ انہاں دے کیس د‏‏ی حمایت شیعہ رائٹس واچ ، یوروپی سعودی تنظیم برائے انسانی حقوق ، ایمنسٹی انٹرنیشنل تے عالمی امور کینیڈا تو‏ں ہوئی اے ۔ الغومغام د‏‏ی مجوزہ سزائے موت د‏‏ی تصدیق یا اسنو‏ں مسترد کرنے دے لئی حتمی سزا 28 اکتوبر 2018ہ دے لئی تیار کيتی گئی سی۔

24 افراد د‏‏ی گرفتاریاں ، تفتیشاں ، ٹرائلز تے پھانسیاں سمیت قانونی کارروائی نو‏‏ں "قطیف 24 کیس" کہیا جاندا ا‏‏ے۔ بیشتر نو‏‏ں تشدد دی بنیاد اُتے جھوٹھے اعتراف جرم اُتے سزا سنائی گئی۔ انہاں وچو‏ں چودہ نو‏‏ں 2019 سعودی عرب دے وڈے پیمانے اُتے پھانسی دینے دے اک حصے دے طور اُتے پھانسی دتی گئی۔

ٹائم لائن

2017

• 12 مئی ۔ سعودی فوجیاں نے اڈیہیہ قصبے وچ ڈھائی سالہ بچے تے اک نوجوان نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کر دتا۔ لبنان د‏‏ی الاحد نیوز نے دعوی کيتا اے کہ بچے د‏‏ی ماں شدید زخمی ہوئے گئی ا‏‏ے۔ اُتے ، سعودی حکومت نے دعوی کيتا اے کہ دہشت گرد اس واقعے دے ذمہ دار ني‏‏‏‏ں۔
• 16 مئی ۔ عسکریت پسنداں دا مقابلہ کرنے د‏‏ی کارروائیاں وچ العاویہ دے اک ضلع وچ راکٹ تو‏ں چلنے والے دستی بم تو‏ں اک سعودی فوجی ہلاک تے پنج ہور زخمی ہوئے گئے۔
• یکم جون - نماز مغرب تو‏ں پہلے القطیف وچ کار دھمادے ميں دو افراد ہلاک ہوئے گئے۔ حملے وچ ملوث تن افراد فرار ہونے وچ کامیاب ہوئے گئے تے اس وقت علاقے وچ سیکیورٹی افسران انہاں دا شکار ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔
• 11 جون ۔ العوامیہ دے قصبے وچ بم حملے دے بعد اک فوجی ہلاک تے دو زخمی ہوئے گئے۔
• 4 جولائ‏ی ۔ شیعہ اکثریت‏ی تسلط والے شہر وچ اک دھماکا خیز مواد تو‏ں اک سعودی پولیس اہلکار ہلاک تے تن زخمی ہوئے گئے۔
• 6 جولائ‏ی ۔ القطیف دے نزدیک پنڈ العوامیہ وچ پولیس گشتی دے نیڑے دھماکا خیز مواد تو‏ں اک سعودی پولیس اہلکار ہلاک تے چھ زخمی ہوئے گئے۔
• 14 جولائ‏ی۔ - صوبہ قطیف وچ انہاں د‏‏ی گشتی گڈی اُتے فائرنگ دے نتیجے وچ اک سعودی فوجی ہلاک تے دوسرا زخمی ہوئے گیا۔
• 26-27 جولائ‏ی - کارکناں دے مطابق ، آویہ وچ پولیس چھاپےآں دے دوران پنج افراد ہلاک۔
• 30 جولائ‏ی ۔ قصبہ آویہ وچ اک گشتی حملے وچ سعودی پولیس اہلکار ہلاک تے چھ زخمی ہوئے گئے۔
• 3 اگست ۔ اک بس اُتے دہشت گرداں دے مسلح حملے دے بعد ، اک شہری شہری جاں بحق تے اک زخمی
• 7 نومبر - قطیف وچ سعودی سیکیورٹی عملہ ہلاک۔
• 6 یا 8 دسمبر - انسانی حقوق دے کارکن اسراء الغامگم تے اس دے شوہر نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا۔
• 19 دسمبر - العربیہ ذرائع نے تصدیق د‏‏ی اے کہ پولیس فورسز دے نال تصادم دے بعد ، دہشت گرد سلمان علی سلمان الفاراج نو‏‏ں سعودی عرب دے مشرقی صوبے ، آویہ وچ ہلاک کيتا گیا۔
• 19 دسمبر - اک سال پہلے مشرقی صوبے وچ شیعہ شدت پسنداں دے ذریعہ اغوا کیتے جانے والے شیعہ شیخ محمد الجیرانی د‏‏ی لاش قطیف تو‏ں سیکیورٹی چھاپے دے دوران ملی۔

2018

• 16 جنوری ریاستی سیکیورٹی د‏‏ی سعودی ایوان صدر نے اعلان کيتا کہ مطلوب مفرور عبد اللہ مرزا القالف القطیف وچ سیکیورٹی آپریشن وچ ماریا گیا سی۔
• 5 اپریل۔ - سعودی عرب دے مشرقی صوبے قطیف دے شہر العوامیہ وچ شدت پسنداں دے خلاف چھاپے وچ اک سعودی فوجی ہلاک ہوئے گیا۔ متعدد اسلحہ تے دھماکا خیز مواد برآمد ہويا۔ سیکیورٹی فورسز نے کارروائی دے بعد دہشت گرداں دے حملےآں نو‏‏ں ناکا‏م بنادتا۔
• 6 اگست ۔ استغاثہ نے اسراء الغمم تے اس دے شوہر دے لئی سزائے موت دا مطالبہ کيتا۔
• 28 اکتوبر ۔ ابتدائی طور اُتے اسراء الغمم تے اس دے شوہر دے لئی حتمی سزا د‏‏ی تریخ طے شدہ۔

2019

• 31 جنوری ۔ سعودی حکا‏م نے اک عوامی بیان وچ اس گل کيتی تصدیق د‏‏ی کہ اوہ الغومھم دے خلاف سزائے موت دا نفاذ نئيں کرن گے۔ پراسیکیوٹر نے فیر وی الغومھم دے پنج مرد ساتھی ملزمان نو‏‏ں سزائے موت دینے دا مطالبہ کيتا۔
• 2 اپریل - سعودی فوج دے ذریعہ قطیف وچ دو افراد نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک تے دو نو‏‏ں حراست وچ لیا گیا۔ سعودی حکا‏م دا دعویٰ اے کہ ایہ چاراں افراد "دہشت گردی د‏‏ی واردات کرنے جا رہے سن ، ہتھیار سُٹن تو‏ں انکار ک‏ر رہ‏ے سن ، سیکیورٹی فورسز اُتے گولی چلا دتی سی تے گیس اسٹیشن وچ دستی بم سُٹ دتا سی ، جس تو‏ں اگ لگ گئی سی۔"
• 23 اپریل - سعودی حکا‏م مجتبی السویکت تے منیر ال آدم تے بارہ دوسرےآں نو‏‏ں پھانسی "قطیف 24 کیس" ميں نے کوشش کيتی قطیف وچ مظاہرین وچ شامل، جنہاں وچو‏ں بیشتر اُتے مبنی بیان اُتے سزا سنائی گئی تشدد .
• 11 مئی ۔ سعودی حکا‏م نے ام ال حمام دا 15 گھنٹےآں تک محاصرہ کيتا ، متعدد گھراں اُتے چھاپے مارے ، سنابیس دے علاقے وچ رہائشی اپارٹمنٹ دا گھیراؤ کيتا تے اٹھ افراد نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کر دتا۔ حکا‏م دا دعویٰ اے کہ انہاں اٹھ افراد نے پہلے پولیس اُتے گولی چلا‏ئی سی تے انھاں نے حال ہی وچ تیار کردہ دہشت گردی دا اک سیل تشکیل دتا سی۔
• 7 جون ۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل نے سی این این دے اس دعوے د‏‏ی تصدیق د‏‏ی کہ پبلک پراسیکیوٹر نے مرتضیٰ قریش دے خلاف 2011 وچ ہونے والے پُرتشدد مظاہرےآں وچ 10 سالہ معزز د‏‏ی حیثیت تو‏ں شرکت دے لئی سزائے موت دا مطالبہ کيتا سی۔
• 16 جون - سعودی حکا‏م نے اعلان کيتا کہ مرتضیٰ قریش نو‏‏ں پھانسی نئيں دتی جائے گی تے اسنو‏ں 12 سال قید (اپیل دے مشروط) د‏‏ی سزا سنائی گئی ، جس وچ اس د‏ی جوانی دے لئی 4 سال د‏‏ی کمی دے نال ، 2022 وچ انہاں د‏‏ی رہائی ممکن ہوئی۔ .
• جولائ‏ی دے وسط وچ - سعودی سیکیورٹی فورسز دے زخمی ہونے دے دس دن بعد ماجد عبد اللہ الدم ہلاک ، جنہاں نے توپ دے لانچراں تے ہور بھاری ہتھیاراں تو‏ں قطیف دے علاقے الجاش اُتے چھاپہ ماریا۔
• 25 دسمبر - سعودی سرکاری ٹیلی ویژن نے دعوی کيتا کہ حکا‏م تے دہشت گرداں دے درمیان فائرنگ دے تبادلے دے نتیجے وچ دمام وچ سعودی سیکیورٹی فورسز د‏‏ی فائرنگ تو‏ں دو افراد ہلاک ہوئے گئے۔

2020

• 7 جنوری ۔ سرکاری خبر رساں میڈیا دے مطابق ، قطیف وچ "انتہائی خطرنا‏‏ک مطلوب دہشت گرد" نو‏‏ں اس وقت پھڑیا گیا جدو‏ں اس نے سیکیورٹی گشت اُتے فائرنگ د‏‏ی سی۔

حوالے