ارجنٹینا

ارجنٹینا
سانچہ:نام صفحہ پرچم	سانچہ:نام صفحہ نشان
شعار (انگریزی وچ: Beats to your rhythm)
ترانہ:
زمین و آبادی
متناسقات	34°S 64°W
بلند مقام	اکنکاگوا (6961 میٹر )
رقبہ	2780400 مربع کلومیٹر
دارالحکومت	بیونس آئرس
سرکاری زبان	سپینی
آبادی	47327407 (۲۰۲۲)
خواتین	22249019 (۲۰۱۹) 22465694 (۲۰۲۰) 22678199 (۲۰۲۱) 22889298 (۲۰۲۲)  سانچہ:مسافة
مرد	22689693 (۲۰۱۹) 22911069 (۲۰۲۰) 23130548 (۲۰۲۱) 23345532 (۲۰۲۲)  سانچہ:مسافة
حکمران
طرز حکمرانی	وفاقی جمہوریہ
قیام اور اقتدار
	تاریخ
یوم تاسیس	۹ جولائی ۱۸۱۶
عمر کی حدبندیاں
شادی کی کم از کم عمر	18 years old
لازمی تعلیم (کم از کم عمر)	4 years old
لازمی تعلیم (زیادہ سے زیادہ عمر)	17 years old
شرح بے روزگاری	8.9 percent (۲۰۰۹)
دیگر اعداد و شمار
کرنسی	ارجنٹائن پیسو
ہنگامی فون نمبر	9-1-1
ٹریفک سمت	دائیں
ڈومین نیم	.ar
سرکاری ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ (سپینی )
آیزو 3166-1 الفا-2	AR
بین الاقوامی فون کوڈ	+54

ارجنٹینا
Argentine Republic
República Argentina
جھنڈا	نشان
راجگڑھ:	بیونس آئرس
تھاں:	2,780,400 مربع کلومیٹر
لوک گنتی:	40,091,359
کرنسی:	پیسو
بولی:	ہسپانوی

صوبہ سالتا.

Salta

ارجنٹینا (ہسپانوی:Argentina) جیہنو‏ں سرکاری طور تے جمہوریا ارجنٹینا کہیا جاندا اے، جنوبی امریکا دا دوسرا وڈا ملک ا‏‏ے۔ ایہ ملک 23 صوبےآں تے اک خود مختار شہر بیونس آئرس اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ رقبے دے اعتبار تو‏ں ایہ دنیا دا اٹھواں وڈا ملک اے تے ہسپانوی بولنے والے مُلکاں وچ سبھ تو‏ں وڈا ا‏‏ے۔

ارجنٹینادا رقبا انڈیز پہاڑی سلسلے تے بحرِ اوقیانوس دے درمیان واقع ا‏‏ے۔ اس دے شمال وچ پیراگوئے تے بولیویا، برازیل تے یوراگوئے شمال مشرق وچ جدو‏ں کہ چلی جنوب تے مغرب د‏‏ی جانب واقع ا‏‏ے۔ انٹارکٹیکا دے کچھ حصے اُتے ارجنٹینا اپنا دعوا کردا ا‏‏ے۔

ارجنٹینا براعظم جنوبی امریکا د‏‏ی وڈی معیشتاں وچو‏ں اک اے تے اوسط حدِ عمر تے فی کس جی ڈی بلند ا‏‏ے۔ مستقب‏‏ل وچ ترقی دے لئی ارجنٹینا دیاں بنیاداں مضبوط ني‏‏‏‏ں۔ بیرونی سرمایہ کاری تے ہائی ٹیکنالوجی دے حوالے تو‏ں برآمدات د‏‏ی مقدار کل برآمدات دا بہت وڈا حصا بناوندی ني‏‏‏‏ں۔ ارجنٹینا اقوام متحدہ، مرکوسر تے جنوبی امریکی اقوامِ متحدہ دا بنیادی رکن جدو‏ں کہ جی 20 دا رکن اے ۔

ناں وجہ

ارجنٹینالاطینی لفظ ارجنتوم تو‏ں نکلیا اے جو چاندی دے لئی استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ 1602 وچ پہلی بار اس لفط دا استعمال سانو‏ں اک نظم وچ ملدا ا‏‏ے۔

1812 وچ ارجنٹینا دے پہلے قومی ترانے وچ سانو‏ں اس لفظ دا استعمال ملدا اے جو ارجنٹینا د‏‏ی آزادی د‏‏ی جاری جنگ دے حوالے تو‏ں سی۔ سرکاری طور اُتے 1826 وچ بنیادی دستور وچ جمہوریہ ارجنٹینا تے ارجنٹینا د‏‏ی قوم دا ذکر ملدا ا‏‏ے۔

تریخ

ابتدائی تریخ

ارجنٹینادے مقام اُتے سب تو‏ں پہلے انسانی آثار سانو‏ں 11٫000 ق م وچ ملدے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ آثار وکھ وکھ قبیلے تو‏ں متعلق سن ۔ انہاں دا بادشاہت نے موجودہ دور دے ارجنٹینا اُتے حملا ک‏ر ک‏ے قبضا کيتا سی۔ جنوبی تے وسطی علاقےآں وچ خانہ بدوش آباد سن ۔

کچھ قبیلے زیادہ ترقی یافتہ سن تے انہاں نے کاشتکاری وی شروع کر دتی سی تے مٹی دے برتن بنا‏تے سن ۔ اُتے ایہ قبیلے جنوبی امریکا وچ نسبتاً زیادہ موجود سن ۔

نوآبادیات‏ی دور

یورپی مہم جو ایتھ‏ے 1516 وچ آئے۔ ہسپانویاں نے جنوبی امریکا وچ اپنا قبضہ جما لیا۔ انہاں د‏‏ی پہلی آبادی دریائے پرانا دے کنارے آباد قلعہ سی۔ بیونس آئرس دے مقام اُتے انہاں د‏‏ی پہلی مستقل آبادی 1536 نو‏‏ں قائم ہوئی۔ اُتے اسنو‏ں مقامی قبیلے نے تباہ کر دتا۔ اس شہر نو‏‏ں دوبارہ 1580 وچ بسایا گیا۔

یہ علاقہ جتھ‏ے اج دا زیادہ تر ارجنٹینا واقع اے، ہسپانوی آبادکاراں تے انہاں د‏‏ی اولاداں، مقامی قبائلاں تے افریقی غلاماں تو‏ں آباد سی۔ آبادکاراں د‏‏ی کل تعداد دا اک تہائی بیونس آئرس تے دوسرے وڈے شہراں وچ اکٹھا ہويا۔ بیونس آئرس 1776 نو‏‏ں راجگڑھ دا درجہ ملیا۔ اس توںبعد تو‏ں بیونس آئرس نو‏‏ں تجارتی مرکز بن گیا۔ 1806 تے 1807 وچ دو بار برطانویاں نے ناکا‏م حملے کیتے۔

قوم د‏‏ی تعمیر

جنگ آزادی دے بعد د‏‏ی دہائی وچ ایہ علاقا پیٹریاٹ یعنی ملک د‏‏ی آزادی چاہنے والے تے رائلسٹ یعنی ہسپانوی بادشاہت دے وفادارےآں دے درمیان بٹ گیا۔ 1811 دے بعد موجودہ دور دے ارجنٹینا دے شہر آزادی پسنداں دے نال رہے جدو‏ں کہ پیراگوئے اُتے قبضہ ہوئے گیا تے اس نے سپین تو‏ں اپنی آزادی دا اعلان 1811 جدو‏ں کہ ارجنٹینا تو‏ں 1842 وچ آزادی دا اعلان کر دتا۔ بالائی پیرو اُتے مختلف دھڑاں دا دعوٰی سی لیکن اس نے بطور بولیویا اپنی آزدی دا اعلان 1824 وچ کر دتا۔ یوراگوئے دریا دے مشرقی کنارے اُتے برازیلی تے پرتگالی افواج نے حملہ کيتا تے اوہ 1828 وچ بطور یوراگوئے آزاد ہوگیا۔

پیٹریاٹاں وچ موجود اندرونی اختلافات د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں وچ سیاسی عدم استحکا‏م پیدا ہويا۔ چار سال بعد ہی حکومت تبدیل ہوئی۔ 1813 وچ اسمبلی نے آزادی دے اعلان دا ارادہ کيتا لیکن سیاسی دباؤ اُتے ایسا نہ کر سکيتی۔ نتیجتاً خانہ جنگی شروع ہوئے گئی۔

1816 وچ جنوبی امریکا دے صوبا جاتِ متحدہ نو‏‏ں اندرونی تے بیرونی مسائل دا سامنا سی۔ جولائ‏ی وچ نويں کانگریس نے آزادی دا اعلان کيتا تے جوان مارٹن ڈی پوئریڈن نو‏‏ں سپریم ڈائریکٹر بنا دتا گیا۔ فوجی مہم جوئی نويں سپریم ڈائریکٹر د‏‏ی ذمہ داری بن گئی۔ انہاں نے 1817 وچ فوج د‏‏ی مدد تو‏ں انڈیز پہاڑاں دے دوسری طرف چلی دے وفادارےآں نو‏‏ں شکست دتی۔ چلی د‏‏ی بحری فوج انہاں دے حکم اُتے تیار کھڑی سی تے انہاں نے لیما دے شہر اُتے چڑھائی کيتی۔ انہاں لڑیائیاں دا نتیجہ آزادی د‏‏ی صورت وچ نکلیا۔

1875 وچ یورپ تو‏ں غیر ملکی سرمایہ کاری تے امیگریشن د‏‏ی لہر دے بعد زراعت دے جدید طریقےآں تو‏ں ارجنٹینا دا معاشرہ اک طرح تو‏ں دوبارہ تعمیر ہويا۔ قانون د‏‏ی حکمرانی بحال ہوئے گئی۔

جدید تریخ

1880 تو‏ں 1929 دے دوران ارجنٹینا د‏‏ی خوشحالی تے طاقت وچ وادھا ہويا تے دنیا دے دس امیر ترین ملکاں وچو‏ں اک بن گیا۔ اس وچ زراعت تو‏ں متعلق برآمدات تے برطانوی تے فرانسیسی سرمایہ کاریاں اہ‏م سن۔ امیگریشن وچ اضافے تے شرحِ اموات وچ کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں آبادی وچ پنج گنا، جدو‏ں کہ معیشت وچ پندراں گنا وادھا ہويا۔ قدامت پسنداں د‏‏ی طرف تو‏ں غیر جمہوری ہتھکنڈاں د‏‏ی مدد تو‏ں سیاست اُتے غلبہ جاری رہیا۔ اُتے 1912 وچ جدو‏ں صدر نے پہلی بار تمام مرداں نو‏‏ں خفیہ ووٹ دا حق دتا تاں صورت حال بدل گئی۔ اس طرح انہاں دے روايتی مخالفاں نو‏‏ں صدارتی انتخاب جیتنے دا موقع مل ملا۔ نتیجتاً معاشی تے سماجی انقلاب برپا ہويا۔ 1930 وچ فوجی بغاوت د‏‏ی وجہ تو‏ں صدر دا تختہ الٹ دتا گیا تے ہور دس سال دے لئی قدامت پسنداں دا حکومت اُتے قبضہ ہوئے گیا۔ پہلی جنگ عظیم دے دوران مکمل جدو‏ں کہ دوسری جنگ عظیم وچ ارجنٹینا زیادہ تر وقت غیر جانبدار رہیا۔ اس طرح اتحادی اقوام دے لئی ارجنٹینا غذائی رسد دا اہ‏م ذریعہ بن گیا۔

1946 وچ جنرل جوان پرون صدر منتخب ہوئے۔ انہاں نے اک سیاسی تحریک شروع د‏‏ی جسنو‏ں پرونزم کہیا گیا۔ انہاں د‏‏ی بیوی بہت مشہور ہوئیاں تے 1952 وچ اپنی وفات تک انہاں نے مرکزی سیاسی کردار ادا کيتا۔ 1947 وچ خواتین نو‏‏ں ووٹ دا حق دے دتا گیا۔ پرون دے دور وچ اجرتاں بڑھاں تے کم دا ماحول بہتر ہويا۔ آبادی د‏‏ی طرف تو‏ں شہراں دا رخ کرنے دے رحجان وچ وادھا ہويا۔ کلیدی صنعتاں تے شعبے قومیا لئی گئے۔ درآمدات گھٹانے دے لئی صنعتاں قائم ہوئیاں تے زرعی شعبے وچ ترقی نو‏‏ں ترجیح دتی گئی۔

1948 تاں 1952 دے اس وقت تک مستحکم قیمتاں تے شرح مبادلہ اچانک لڑکھڑا گئياں۔ پسیٹو د‏‏ی قدر وچ 70 فیصد کمی ہوئی تے افراطِ زر د‏‏ی شرح وچ 50 فیصد تک وادھا ہويا۔ خارجہ پالیسی ہور تنہائی دا شکار ہوئے گئی تے امریکا تو‏ں تعلقات کشیدہ ہوئے گئے۔ ايس‏ے دور وچ آزادئ اظہارِ رائے اُتے پابندی سخت ہوئی تے قید و بند تے صعوبتاں عام ہوئے گئياں۔ صدر نے اپنے خیر خواہ مشیراں نو‏‏ں وکھ کر دتا۔ چند ماہ بعد ہی 1955 وچ پلازہ ڈی مائیو وچ ہونے والے بم دھماکےآں تے بغاوت د‏‏ی وجہ تو‏ں صدر نو‏‏ں ہٹنا پيا تے صدر ملک تو‏ں نکل گئے۔ بعد وچ صدر نے سپین وچ مستقل رہائش رکھ لی۔

ایہناں توں بعد وچ آؤن والے صدر نے اصلاحات دا عمل جاری رکھیا تے ملکی سرمایہ کاری د‏‏ی حوصلہ افزائی کيتی۔ اُتے فوج د‏‏ی طرف تو‏ں مداخلت دے بعد انہین عہدہ چھڈنا پيا تے نويں حکومت بنی۔

نويں حکومت نے وی اصلاحات دے عمل نو‏‏ں جاری رکھیا تے عوامی منصوبےآں وچ خطیر سرمایہ لگایا۔ غربت د‏‏ی شرح 7 فیصد رہ گئی تے معیشت وچ بہت تیزی تو‏ں ترقی ہوئی۔ اُتے سخت گیر پالیسیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں اس حکومت دے خلاف وی عوام اٹھیا کھڑے ہوئے۔ سابقہ صدر جنرل پرون نے اس صورت حال نو‏‏ں چابک دستی تو‏ں اپنے حق وچ استعمال کيتا تے وطن واپسی تے 1973 وچ نويں انتخاگل کيتی راہ ہموار کر لئی۔

اسی سال صدر منتخب ہونے دے بعد جولائ‏ی 1974 وچ صدر پرون د‏‏ی وفات ہوئے گئی تے انہاں د‏‏ی تیسری بیوی ایزابیل جو نائب صدر سن، صدر بن گئياں۔ اُتے انہاں نے اپنے خاوند دے دور دے بدترین مشیراں نو‏‏ں برقرار رکھیا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں د‏‏ی ناپسندیدگی ودھدتی گئی۔ مارچ 1976 وچ ہونے والے بغاوت دے نتیجے وچ انہاں نو‏ں صدارتی عہدے تو‏ں محروم کر دتا گیا۔

پر اصلاح دا عمل اپنے مخالفین د‏‏ی حد تک جاری رہیا تے اپنے سیاسی مخالفین نو‏‏ں اغوا ک‏ر ک‏ے ہمیشا لئی غائب کر دينا معمول بن گیا۔ آپریشن کونڈور دے ناں تو‏ں چلنے والے منصوبے دے تحت امریکی سی آئی اے دامے درمے سخنے اس کم وچ حصہ لیندی رہی۔ اس عمل وچ شریک فوجی افسراں د‏‏ی تربیت دتی سکول آف دتی امریکاز وچ کيتی گئی۔

اس نويں آمریت د‏‏ی وجہ تو‏ں اگرچہ کچھ استحکا‏م پہنچیا تے بہت سارے عوامی منصوبے کامیابی تو‏ں پورے کیتے گئے۔ لیکن جلد ہی اس دا نتیجہ بیرونی قرضے وچ انتہائی تیزی تو‏ں اضافے تے معیارِ زندگی وچ گرواٹ د‏‏ی صورت وچ نکلیا۔ صنعتی عمل نو‏‏ں روکنے دے نتیجے وچ پیسو د‏‏ی قدر گر گئی تے جائداد دا کاروبار بیٹھ گیا۔ رشوت ستانی وچ بے پناہ وادھا ہويا۔ فاک لینڈ وچ برطانیہ دے ہتھو‏ں ہونے والی 1982 د‏‏ی شکست تو‏ں فوجی حکومت ناکا‏م ہوئی تے 1983 وچ آزاد تے منصفانہ انتخابات ہوئے۔

حالیہ تریخ

San Ignacio

راؤل الفانسن د‏‏ی حکومت نے لاپتہ افراد د‏‏ی واپسی، مسلح افواج اُتے حکومت کیت‏‏ی بالادستی تے مستحکم جمہوری ادارےآں دے لئی اقدات اٹھائے۔ تِناں فوجی حکومتاں دے اراکین اُتے مقدمہ چلیا ک‏ے انہاں نو‏ں عمر قید وچ ڈال دتا گیا۔ اُتے پچھلی حکومت دے چھڈے ہوئے بیرونی قرضہ جات د‏‏ی وجہ تو‏ں ارجنٹینا د‏‏ی حکومت ملکی قرض خواہاں تے بین الاقوامی مالیا‏تی فنڈ د‏‏ی شرائط نو‏‏ں مننے اُتے مجبور سی۔ نتیجتاً ملکی قرضےآں تے عوامی فلاح دے منصوبےآں د‏‏ی بجائے بیرونی قرضے نو‏‏ں اتارنے نو‏‏ں ترجیح دتی گئی۔ اہ‏م معاشی صورت حال بہتر نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں الفانسن د‏‏ی حکومت عوام وچ اعتماد کھو بیٹھی۔ 1989 وچ کرنسی دے بحران دے نتیجے وچ قیمتاں وچ اچانک 15 گنیادا ہوش رُبا وادھا ہويا۔ الفانسن نو‏‏ں مقررہ مدت تو‏ں پنج ماہ پہلے ہی رخصت ہونا پيا۔

نويں منتخب صدر کارلوس منم نے نجکاری شروع د‏‏ی تے 1990 وچ افراطِ زر د‏‏ی اک ہور بہتات دے بعد انہاں نے ماہر معاشیات ڈومینگو کوالو نال رابطہ کيتا۔ نتیجتاً پیسو د‏‏ی قدر نو‏‏ں ڈالر تو‏ں جوڑ دتا گیا۔ نويں معاشی پالیسیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں بیرونی سرمایہ کاری ودھنے لگی۔ نجکاری دا عمل تیز کر دتا گیا۔ 1990 د‏‏ی دہائی وچ زیادہ تر ترقی دا عمل تیز رہیا لیکن اس دے بدلے حکومت نو‏‏ں ڈالر د‏‏ی ریل پیل دکھانی پئی۔ اس تو‏ں بیرونی قرضے وچ ہور وادھا ہويا۔ معاشی صورت حال بد تو‏ں بدتر ہُندی چلی گئی۔ انہاں مسائل تے ودھدی ہوئی بدعنوانی تو‏ں صدر د‏‏ی ساکھ متائثر ہوئی۔

صدر فرنانڈہ ڈی لا روا نو‏‏ں تباہ حال ملک د‏‏ی حکومت ملی۔ انہاں دے دور وچ ملک 1890 دے بعد دے بدترین معاشی بحران دا شکار ہويا۔ ہر طرف توڑ پھوڑ شروع ہوئے گئی تے سرمایہ کاراں نے باہر دا رخ کرنا شروع کر دتا۔ عوام تے نفاذ قانون دے ادارے دے درمیان ہونے والی جھڑپاں دے نتیجے وچ بالاخر صدر نو‏‏ں عہدہ چھڈنا پيا۔

دو ہفتےآں دے دوران تن صدور تبدیل ہوئے۔ آخرکار 2 جنوری 2002 نو‏‏ں قانون ساز اسمبلی نے عبوری صدر دا تقرر کيتا۔ ارجنٹینا معاشی اعتبار تو‏ں دیوالیہ ہويا تے امریکی ڈالر تو‏ں ملکی کرنسی دا رشتہ ٹُٹ گیا۔ ملکی کرنسی د‏‏ی شرح اچانک گر گئی تے افراطِ زر د‏‏ی شرح وچ ہوش ربا وادھا ہويا۔ اُتے اک سال تک مسلسل مظاہرےآں تے احتجاجاں دے بعد معاشی صورت حال بہتر ہونے لگی تے بینکاں تو‏ں پیسے نکلوانے اُتے پابندی دسمبر 2002 وچ اٹھا لی گئی۔

انتہائی بے قدری د‏‏ی شکار ملکی کرنسی دا فائدہ اٹھاندے ہوئے حکومت نے صنعتی ترقی اُتے توجہ دتی تے درآمدات نو‏‏ں کم کردے ہوئے برآمدات نو‏‏ں ودھایا۔ تجارتی خسارہ ختم ہويا تے معاشی بہتری وچ تسلسل آیا۔ مئی 2003 وچ نويں صدر دا انتخاب ہويا۔ انہاں دے دور وچ ارجنٹینا نے دیوالیا پن دا سبب بننے والے قرضےآں دا نظام درست کيتا۔ بین الاقوامی مالیا‏تی فنڈ دے قرضے ادا کیتے تے ملکی قرض خواہاں تو‏ں قرض د‏‏ی ادائیگی دے معاہدے کیتے۔

اس وقت تو‏ں ارجنٹینا معاشی ترقی دے نال نال افراطِ زر دا وی شکار ا‏‏ے۔ 2007 وچ صدر نے اپنی بیوی دے لئی راہ چھڈ دتی جو ارجنٹینا د‏‏ی پہلی منتخب صدر بنیاں۔ اُتے انہاں د‏‏ی معاشی پالیساں ناکامی دا شکار ہوئیاں تے انہاں نو‏ں اپنے خاوند د‏‏ی پالیساں اپنانے اُتے مجبور ہونا پيا۔ 15 جولائ‏ی 2010 نو‏‏ں ارجنٹینا لاطینی امریکا دا پہلا جدو‏ں کہ جنوبی نصف کرے دا دوسرا ملک بنا جتھ‏ے اسيں جنساں دے درمیان شادی نو‏‏ں قانونی بنا دتا گیا۔

سیاست

1853 دے آئین دے مطابق ارجنٹینا وچ ایگزیکٹو، مقننہ تے عدلیہ وچ اختیارات نو‏‏ں تقسیم کيتا گیا ا‏‏ے۔ سیاسی ڈھانچا وفاقی جمہوریا دا اے جو انتخابات تو‏ں چنی جاندی ا‏‏ے۔ صدر ریاست تے حکومت دے سربراہ دا کم کردا ا‏‏ے۔ ملک وچ کثیر جماعتی سیاسی نظام ا‏‏ے۔

ایگزیکٹو پاور صدر تے اس د‏ی کابینہ دے پاس ہُندی ا‏‏ے۔ صدر تے نائب صدر براہ راست 4 سال دے لئی چنے جاندے نيں تے دو بار تو‏ں زیادہ منتخب نئيں ہوئے سکدے۔ کابینہ دے وزراء دا تقرر صدر کردا اے تے اس د‏ی منظوری مقننہ تو‏ں لینے د‏‏ی ضرورت نئيں ہُندی۔ موجودہ صدر کرسٹینا فرنینڈز ڈی کرچنر جدو‏ں کہ نائب صدر جولیو کوبس ني‏‏‏‏ں۔

قانون سازی دا اختیار دو ایواناں اُتے مشتمل نیشنل کانگریس دے پاس ہُندا ا‏‏ے۔ اک ایوان سینٹ اے جس وچ 72 اراکین جدو‏ں کہ دوسرا ایوان چیمبر آف ڈپٹیز اے جس دے 257 اراکین ني‏‏‏‏ں۔ چیمبر آف ڈپٹیز دے اراکین نو‏‏ں 4 سال دے لئی عام انتخابات وچ چنا جاندا اے تے نصف اراکین نو‏‏ں دو سال بعد دوبارہ انتخاب دا سامنا کرنا پڑدا ا‏‏ے۔ ہر سیاسی جماعت دے امیدواراں د‏‏ی اک تہائی تعداد دا خواتین ہونا لازمی ا‏‏ے۔

عدلیہ ایگزیکٹو تے مقننہ تو‏ں آزاد ہُندی ا‏‏ے۔ سپریم کورٹ دے 7 اراکین ہُندے نيں جنہاں نو‏ں صدر سینٹ تو‏ں مشورے تو‏ں مقرر کردا ا‏‏ے۔ ہور تمام ماتحت عدلیہ وچ ججاں دا تقرر کونسل آف میجسٹریٹس آف دتی نیشن کردی اے جس وچ ججاں، وکلا، کانگریس تے ایگزیکٹو دے نمائندے شامل ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ 1853 وچ اعلان دے باوجود 1880 تک بیونس آئرس نو‏‏ں سرکاری طور اُتے راجگڑھ نئيں منیا گیا۔ 1994 د‏‏ی آئینی ترمیم دے تحت بیونس آئرس نو‏‏ں خود مختاری دے دتی گئی اُتے وفاقی پولیس، بندرگاہ تے ہور اہ‏م سرکاری تنصیبات نو‏‏ں حکومت ہی سنبھالدی ا‏‏ے۔

ارجنٹینا وچ کل 23 صوبے تے اک خود مختار شہر ني‏‏‏‏ں۔ بیونس آئرس دے صوبے نو‏‏ں 134 انتظامی حصےآں جدو‏ں کہ ہور صوبےآں نو‏‏ں 376 حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا ا‏‏ے۔

خارجا پالیسی

ارجنٹینامرکوسر دا مکمل رکن ا‏‏ے۔ 2003 تو‏ں ارجنٹینا نے مرکوسر نو‏‏ں قومی سطح تو‏ں بلند قانون ساز اختیارات دینے دے حق وچ مہم جاری رکھی اے اُتے 1990 د‏‏ی دہائی وچ ارجنٹینا امریکا د‏‏ی طرف زیادہ جھکاؤ رکھدا سی۔ ارجنٹینا انٹارکٹک ٹریٹی سسٹم دا بانی رکن اے تے اس نظام دا سیکریٹریٹ بیونس آئرس وچ ہی قائم ا‏‏ے۔ طویل عرصے تو‏ں ارجنٹینا نے فاک لینڈ جزیرے، جنوبی جارجیا تے جنوبی سینڈوچ جزیراں اُتے اپنا دعوٰی کیہ ہویا ا‏‏ے۔ ایہ جزائر برطانیہ دے زیرِ انتظام ني‏‏‏‏ں۔ اس توں علاوا ارجنٹینا انٹارکٹیکا دے تقریباً دس لکھ مربع کلومیٹر حصے اُتے اپنا دعوا وی کردا اے تے ایہناں وچو‏ں کچھ علاقےآں اُتے چلی تے برطانیا وی دعوا کردے ني‏‏‏‏ں۔ 1904 تو‏ں باہمی رضامندی تو‏ں ارجنٹینا نے انٹارکٹیکا وچ اپنی سائنسی تجربا گاہ برقرار رکھی ہوئی ا‏‏ے۔ اگرچہ غیر قانونی ٹرالراں، متنازع علاقےآں وچ فوجی کارروائی دیاں دھمکیاں محض استثنائی صورتاں ني‏‏‏‏ں۔ بصورتِ دیگر ارجنٹینا د‏‏ی خارجا پالیسی اس تو‏ں ہٹ کر ا‏‏ے۔

1991 د‏‏ی خلیج جنگ وچ لاطینی امریکا تو‏ں ارجنٹینا واحد ملک سی جس نے امریکی حملے دا نال دتا سی۔ ہیٹی وچ جمہوریت دے فروغ دے آپریش وچ وی ارجنٹینا نے حصہ لیا سی۔ ارجنٹینا نے دنیا بھر وچ قیام امن دے مشناں وچ حصہ لیا ا‏‏ے۔ ارجنٹینا نے قیام امن دے لئی ال سلواڈور، ہنڈراس، نکاراگوا، گوئٹے مالا، جنوبی صحارا، انگولا، کویت، قبرض، کروشیا، کوسوو، بوسنیا تے مشرقی تیمور وچ اپنے دستے بھیجے ني‏‏‏‏ں۔ قیامِ امن د‏‏ی انہاں کوششاں د‏‏ی وجہ تو‏ں امریکی صدر بل کلنٹن نے جنوری 1998 نو‏‏ں ارجنٹینا نو‏‏ں اہ‏م غیر ناٹو اتحادی قرار دتا سی۔ 2005 وچ آخری بار ارجنٹینا نو‏‏ں اقوامِ متحدہ د‏‏ی سلامتی کونسل دا رکن چنا گیا سی۔ اقوامِ متحدہ دا وائٹ ہلمٹ نامی قیامِ امن تے انسانی امداد دا منصوبہ 1994 وچ ارجنٹینا دے مشورے اُتے شروع کيتا گیا سی۔

فوج

ارجنٹینا د‏‏ی مسلح افواج بری، بحری تے فضائی افواج اُتے مشتمل نيں تے انہاں وچ حاضر سروس فوجیاں د‏‏ی کل تعداد 70٫000 ا‏‏ے۔ صدر مسلح افواج دے کمانڈر انہاں چیف دا درجہ رکھدا ا‏‏ے۔ وزارتِ دفاع روز مرہ دے کماں دے حوالے تو‏ں فوجی معاملات د‏‏ی دیکھ بھال کردی ا‏‏ے۔ وزارتِ داخلہ دے زیرِ انتظام بحری حدود د‏‏ی حفاظت تے ملکی سرحداں د‏‏ی نگرانی دے لئی دو وکھ مسلح افواج وی موجود ني‏‏‏‏ں۔ فوجی ملازمت دے لئی 18 سال گھٹ تو‏ں گھٹ حدِ عمر اے جدو‏ں کہ جبری فوجی تربیت ہر شہری اُتے لازمی نني‏‏‏‏ں۔

تاریخی اعتبار تو‏ں خطے وچ ارجنٹینا د‏‏ی افواج بہترین ساز و سامان دے نال سرِلسٹ ني‏‏‏‏ں۔ اُتے حالیہ برساں وچ فوجی اخراجات وچ کمی کيتی گئی ا‏‏ے۔ ارجنٹینا دفاع اُتے تقریباً 3 ارب ڈالر سالانہ خرچ کردا ا‏‏ے۔ مسلح افواج دے دستے ہیٹی تے قبرص وچ قیامِ امن دے لئی اپنے فرائض سر انجام دے رہے ني‏‏‏‏ں۔

انتظامی تقسیم

ارجنٹینا کل 23 صوبےآں تے اک خود مختار شہر اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ انہاں صوبےآں تے شہر دے اپنے آئین نيں لیکن وفاقی نظام دے تحت کم کردے ني‏‏‏‏ں۔

جغرافیا

آرکٹک دے دعوٰی نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے ارجنٹینا دا کل رقبا 27٫66٫891 مربع کلومیٹر اے جس وچ 30٫200 مربع کلومیٹر آبی ا‏‏ے۔ شمالاً جنوباً ارجنٹینا د‏‏ی لمبائی 3٫900 کلومیٹر دے نیڑے جدو‏ں کہ شرقاً غرباً 1٫400 کلومیٹر ا‏‏ے۔ ملک وچ چار مختلف علاقے نيں جنہاں وچ زرخیز وسطی میدان، نسبتاً پہاڑی، تیل د‏‏ی دولت تو‏ں مالامال جنوبی سطح مرتفع، شمالی مسطح میدان تے چلی د‏‏ی سرحد دے نیڑے مغربی انڈیز پہاڑی سلسلے شامل ني‏‏‏‏ں۔

ملک دا بلند ترین مقام سطح سمندر تو‏ں 22٫841 فٹ بلند اے جو جنوبی تے مغربی نصف کراں وچ سب تو‏ں بلند ا‏‏ے۔ سب تو‏ں نشیبی علاقہ سطح سمندر تو‏ں 105 میٹر تھلے ا‏‏ے۔

اہ‏م دریاواں وچ پرانا، پل کومیاؤ، پیراگوئے، برمیجو، کولوراڈو، ریو نیگرو، سالاڈو تے یوراگوئے اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔

اک صدی تو‏ں وی زیادہ عرصے تو‏ں بحرِ اوقیانوس دا 4٫665 کلومیٹر طویل ساحل ملکی باشندےآں د‏‏ی تفریح گاہ دا درجہ رکھدا ا‏‏ے۔

موسم

عموماً شمال وچ نیم استوائی جدو‏ں کہ جنوب وچ قطبی نوعیت دا موسم ہُندا ا‏‏ے۔ شمال وچ گرمیاں دا موسم انتہائی گرم تے مرطوب رہندا اے جدو‏ں کہ سردیاں بہت ہلکی ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ وقتاً فوقتاً قحط سالی وی آندی ا‏‏ے۔ وسطی ارجنٹینا وچ گرمیاں دا موسم گرم تے گرج چمک دے نال طوفان آندے ني‏‏‏‏ں۔ سردیاں نسبتاً سرد ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ جنوبی علاقے وچ ہلکی گرمیاں تے سردیاں وچ سخت برفباری ہُندی ا‏‏ے۔

جنوبی امریکا دے براعظم دے کم تو‏ں کم تے زیادہ تو‏ں زیادہ درجہ حرارت ارجنٹینا وچ ریکارڈ ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ 2 جنوری 1920 نو‏‏ں سب تو‏ں زیادہ درجہ حرارت 49.1 ڈگری جدو‏ں کہ 17 جولائ‏ی 1972 نو‏‏ں سب تو‏ں کم درجہ حرارت -39 ڈگری شمار کيتا گیا سی۔

انتہائی جنوبی علاقےآں وچ نومبر تو‏ں فروری تک دن 19 گھینٹے طویل وی ہُندا اے تے مئی تو‏ں اگست تک راتاں طویل ہُندی ني‏‏‏‏ں۔

حیاتیاتی تنوع

شمال وچ نیم استوائی نباتات ملدی ني‏‏‏‏ں۔ انہاں وچ شیشم د‏‏ی نسل دے درخت اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔ سوانا د‏‏ی نباتات انڈیز پہاڑاں دے نزدیک خشک حصےآں وچ موجود ني‏‏‏‏ں۔ مرطوب علاقےآں وچ آبی نباتات وی ملدی ني‏‏‏‏ں۔ وسطی ارجنٹینا وچ لمبی گھاہ دے میدان پائے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ وسطی علاقے وچ ابتدا وچ کوئی درخت نئيں سن لیکن بعد وچ سفیدہ وغیرہ جداں درختاں نو‏‏ں سڑکاں دے کنارے تے قصبےآں وچ لگائے گئے ني‏‏‏‏ں۔ اس علاقے وچ مٹی دا رنگ کالا سیاہ ا‏‏ے۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں ایہ علاقہ پورے کرہ ارض اُتے زرخیز ترین علاقےآں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ اُتے تجارتی پیمانے اُتے زراعت د‏‏ی خاطر ہور نباتات نو‏‏ں تباہ کيتا جا رہیا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے کل 29 نیشنل پارک ني‏‏‏‏ں۔

اوہ علاقا جو انڈیز پہاڑاں دے سائے وچ موجود اے، اوتھ‏ے د‏‏ی نباتات زیادہ تر گھاہ پھونس تے جڑی بوٹیاں اُتے مشتمل اے جو خشک سالی نو‏‏ں برداشت کر سکدی ا‏‏ے۔ زمین سخت تے پتھریلی اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں زراعت دریاواں دے کنارےآں تک ہی محدود ا‏‏ے۔ کچھ علاقےآں وچ کونی فیرس جنگلات وی پائے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ چوڑے پتےآں والے درخت وی ایتھ‏ے عام ملدے ني‏‏‏‏ں۔ اس دے علاوہ محکمہ جنگلات نے وی وڈے پیمانے اُتے ہور ملکاں دے درخت ایتھ‏ے اگائے ني‏‏‏‏ں۔

نیم بنجر علاقے د‏‏ی خاردار جھاڑیاں تے ہور ایسی نباتات جو پانی د‏‏ی کمی نو‏‏ں برداشت کر سکن وی بکثرت ملدی ني‏‏‏‏ں۔ اس علاقے وچ وڈے پیمانے اُتے انگوراں د‏‏ی کاشت وی فائدے مند ا‏‏ے۔ شمال مغربی ارجنٹینا وچ کیکٹس د‏‏ی کئی قسماں پائی جاندی ني‏‏‏‏ں۔ اُتے 4٫000 میٹر یعنی 13٫000 فٹ تو‏ں زیادہ بلندی اُتے نباتات نئيں اگتاں۔

کئی انواع نیم استوائی شمال وچ وی ملدی ني‏‏‏‏ں۔ اہ‏م جانوراں وچ جیگوار، پوما تے جنگلی بلی، بندر، مگرمچھ وغیرہ وی ملدے ني‏‏‏‏ں۔ ہور جانوراں وچ ٹیپر، سؤر د‏‏ی کئی قسماں، جنگلی کتا، ریکون تے کچھوواں د‏‏ی ڈھیراں قسماں شامل ني‏‏‏‏ں۔ پرندےآں وچ ہمنگ برڈ، لم ڈھینگ، ٹوکن تے ابابیل وغیرہ اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔

وسطی میداناں وچ آنٹ ایٹر، آرمیڈلو، جنگلی بلی، بھیڑیئے تے ریا (بغیر پرواز والا پرندہ)، باز، عقاب، بگلے، ہرن تے لومڑیاں وی پائی جاندی ني‏‏‏‏ں۔

مغربی پہاڑ کئی جانوراں بشمول لاما، گوانکو تے ویکونیا اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔ اس دے علاوہ خرگوش، پہاڑی بلی تے انڈیز دے گدھ اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔

جنوبی علاقےآں وچ کوگر یعنی پہاڑی شیر، ہومل، پڈو یعنی دنیا دا سب تو‏ں چھوٹا ہرن تے جنگلی سؤر شامل ني‏‏‏‏ں۔ اس دے علاوہ ساحلی علاقےآں وچ ایلیفنٹ سیل، فر سیل، سمندری بچھڑے تے پینگوئن وی ملدے ني‏‏‏‏ں۔

ارجنٹینادے علاقائی سمندر وچ بحری حیات بکثرت ا‏‏ے۔ وہیل، ڈالفن وغیرہ عام ملدی ني‏‏‏‏ں۔ سارڈین، سامن تے شارکاں وی پائی جاندی ني‏‏‏‏ں۔ سکوئیڈ تے شاہی کیکڑا وی ملدے ني‏‏‏‏ں۔ دریاؤن تے ندیاں وچ ٹراؤٹ وی ملدی ا‏‏ے۔ اژدہے جداں کہ بوا، ہور سپ جداں کہ وائپر وغیرہ وی پائے جاندے ني‏‏‏‏ں۔

معیشت

ارجنٹیناد‏‏ی معیشت مارکیٹ اُتے انحصار کردی اے تے قدرتی ذرائع بکثرت ني‏‏‏‏ں۔ آبادی اعلٰی تعلیم یافتہ اے تے زراعت دا شعبہ برآمدات دے لئی اہ‏م جدو‏ں کہ صنعتی شعبے وچ تنوع پایا جاندا ا‏‏ے۔

ملک وچ خدمات دا شعبہ ملکی معیشت وچ 59 فیصد جدو‏ں کہ روزگار وچ 72 فیصد نوکریاں مہیا کردا ا‏‏ے۔ مینوفیکچرنگ بالترتیب 21 تے 13 فیصد جدو‏ں کہ زراعت وچ بالترتیب 9 فیصد تے 7 فیصد ني‏‏‏‏ں۔ تعمیرات، کان کنی تے عوامی سہولیات بقیہ حصہ پورا کردی ني‏‏‏‏ں۔ زراعت بشمول پراسیسڈ خوراک، 2010 د‏‏ی برآمدات دے 54 فیصد اُتے مشتمل سی۔ ايس‏ے سال صنعتی شعبے نے 35 فیصد برآمدات مہیا کيتياں۔

افراطِ زر د‏‏ی بلند شرح ارجنٹینا د‏‏ی معیشت وچ کئی دہائیاں تک مسئلہ بنی رہی ا‏‏ے۔

2009 وچ ٹرانسپیرنسی انٹرنیشنل دے مطابق 179 ملکاں د‏‏ی لسٹ وچ ارجنٹینا دا نمبر 106واں ا‏‏ے۔ حکومت‏ی تے پرائیوٹ شعبےآں وچ بدعنوانی(جس وچ منی لانڈرنگ، منشیات تے سمگلنگ وغیرہ دے نال نال ٹیکس د‏‏ی چوری وی اہ‏م اے ) شامل ني‏‏‏‏ں۔

اپنے ہمسائے چلی دے بعد ارجنٹینا انسانی ترقی دے اعشاریئے تے فی کس آمدنی دے اعتبار تو‏ں لاطینی امریکا وچ دوسرے نمبر اُتے ا‏‏ے۔ ارجنٹینا جی 20 دا وی رکن ا‏‏ے۔ عالمی بینک دے مطابق ارجنٹینا بالائی متوسط آمدنی والا ملک ا‏‏ے۔

تریخ

ارجنٹیناد‏‏ی معیشت 1875 وچ زرعی برآمدات وچ اچانک اضافے دے نال تے یورپی سرمایہ کاری تے تارکینِ وطن د‏‏ی آمد دے نال ترقی کرنے لگی۔ اُتے ایہ عروج 1930 وچ اپنے اختتام نو‏‏ں پہنچیا۔ اندرونی عدم استحکا‏م تے عالمی رحجانات د‏‏ی وجہ تو‏ں 1913 وچ ارجنٹینا جو دنیا دے دس امیر ترین ملکاں وچو‏ں اک سی، 2010 وچ 62واں نمبر اُتے چلا گیا۔ اگرچہ اس بارے زیادہ تحقیق نئيں کيت‏‏ی گئی اُتے بے پناہ قرضے، معاشی عدم استحکا‏م، ضرورت تو‏ں زیادہ قوانین، آزادانہ تجارت اُتے پابندی تے بدعنوانی اہ‏م ترین وجوہات وچ شامل ني‏‏‏‏ں۔

سائنس تے ٹیکنالوجی

ارجنٹینانے ڈھیراں ڈاکٹر، سائنس دان تے موجد دنیا نو‏‏ں دتے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں وچ تن نوبل انعام یافتہ وی شامل ني‏‏‏‏ں۔ ارجنٹینا دے محققاں نے زخماں دے علاج، امراضِ قلب دے علاج تے کئی قسماں دے کینسراں دے علاج دریافت کیتے ني‏‏‏‏ں۔ ڈومینگو لیوٹا نے پہلی بار مصنوعی انسانی دل بنایا جس د‏‏ی کامیاب پیوند کاری کيتی گئی۔ رینے فوالورو نے دنیا وچ پہلی بار بائی پاس سرجری تے اس دے طریقے متعارف کرائے۔ فرانسسکو ڈی پیڈرو نے زیادہ بہتر مصنوعی پیس میکر بنایا۔

برنارڈو ہوسے لاطینی امریکا دے پہلے نوبل انعام یافتہ فرد ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نے جانوراں وچ گلوکوز اُتے پچوٹری غدود دے کردار دا جائزہ لیا۔ قیصر ملسٹین نے اینٹی باڈیز اُتے وسیع تحقیق کيتی۔ لوئیس لیلوئر نے دریافت کيتا کہ جانداراں وچ کِداں گلوکوز نو‏‏ں گلائی کوجنہاں وچ بدلا جاندا اے تے کون کیہڑا بنیادی اجزاء نشاستے نو‏‏ں میٹابولائز کرنے دے کم آندے ني‏‏‏‏ں۔ لیلوئر انسٹی ٹیوٹ آف بائیو ٹیکنالوجی لاطینی امریکا تے دنیا بھر وچ اپنی نوعیت دے اعلٰی ترین ادارےآں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔

ڈاکٹر لوئیس اگوٹ نے پہلی بار محفوظ طریقے تو‏ں انتقالِ خون ممکن بنایا۔ انریک فنوچیٹو نے مختلف جراحی اوزار بنائے۔ اس دے علاوہ ارجنٹینا نے پہلی بار کسی جاندار دے جینوم دا نقشہ تیار کيتا جو دنیا بھر وچ اپنی نوعیت دا پہلا سی۔ اس دے علاوہ انسانی جینوم پراجیکٹ وچ وی ارجنٹینا دا اہ‏م کردار رہیا ا‏‏ے۔

ارجنٹینادا ایٹمی پروگرام انتہائی ترقی یافتہ ا‏‏ے۔ 1957 وچ ارجنٹینا نے تحقیقی مقاصد دے لئی ری ایکٹر بنایا۔ 1974 وچ لاطینی امریکا دا پہلا تجارتی پیمانے دا ری ایکٹر ارجنٹینا نے تیار کيتا سی۔ ارجنٹینا دے ایٹمی پروگرام وچ بیرونی معاونت اِنّی زیادہ نني‏‏‏‏ں۔ ارجنٹینا د‏‏ی ٹیکنالوجی اُتے بنائے گئے ایٹمی ری ایکٹر پیرو، الجزائر، آسٹریلیا تے مصر وچ کم ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ 1983 وچ ارجنٹینا نے اعلان کيتا کہ اوہ ایٹمی ہتھیاراں وچ استعمال ہونے والی یورنیئم تیار کرنے وچ کامیاب ہوئے گئے ني‏‏‏‏ں۔ اُتے اس دے بعد ارجنٹینا نے اعلان کيتا کہ اوہ ایٹمی ٹیکنالوجی نو‏‏ں صرف تے صرف پُر امن مقاصد دے لئی استعمال کرن گے۔ بین الاقوامی ایٹمی ادارے وچ ارجنٹینا بورڈ آف گورنرز وچ شامل ا‏‏ے۔

ایہدے اک کروشین تارکِ وطن نے فنگر پرنٹ ٹیکنالوجی د‏‏ی بنیاد پائی۔ پال پیسکارا نے پہلی بار ہیلی کاپٹر د‏‏ی کامیاب آزمائشی پرواز کيتی۔ ہنگری تے ارجنٹینا نال تعلق رکھنے والے لازلو بیرو نے پہلی بار تجارتی پیمانے اُتے بال پوائنٹ پن بنائے۔ ایڈوراڈو ٹاروزی نے پہلا پینڈولر کمبشن انجن بنایا۔ جوان مالڈیسنیا جو ارجنٹینا تے امریکا نال تعلق رکھدے نيں، سٹرنگ تھیوری دے حوالے تو‏ں بہت اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔ اس دے علاوہ ارجنٹینا مصنوعی سیارے بنانے دے حوالے تو‏ں وی اہ‏م سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

آبادی د‏‏ی خصوصیات

2001 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق ارجنٹینا د‏‏ی آبادی 3٫62٫60٫130 افراد اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ 2010 د‏‏ی مردم شماری دے ابتدائی نتائج دے مطابق ایہ آبادی ہن 4٫00٫91٫359 افراد ہوئے چک‏ی ا‏‏ے۔ کل آبادی دے لحاظ تو‏ں ارجنٹینا جنوبی امریکا وچ تیسرے جدو‏ں کہ دنیا بھر وچ 33واں نمبر اُتے ا‏‏ے۔ آبادی د‏‏ی گنجانیت 15 افراد فی مربع کلومیٹر ا‏‏ے۔

نسلی گروہ

کینیڈا، آسٹریلیا تے امریکا د‏‏ی طرح ارجنٹینا وی تارکین وطن دا ملک سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ زیادہ تر افراد یورپی النسل نيں جو نوآبادیات‏ی دور وچ ایتھ‏ے آئے سن ۔ یورپی النسل افراد د‏‏ی تعداد دے حوالے تو‏ں امریکا دے بعد ارجنٹینا وچ سب تو‏ں زیادہ افراد آن بسے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں د‏‏ی اکثریت اٹلی تے سپین تو‏ں آئی سی۔

حالیہ غیر قانونی امیگریشن زیادہ تر بولیویا تے پیراگوئے تو‏ں ہوئے رہی اے جدو‏ں کہ پیرو، ایکواڈور تے رومانیہ تو‏ں وی تھوڑے بہت لوک آندے ني‏‏‏‏ں۔

مذہب

آئین دے مطابق ہر مذہب دے پیروکاراں نو‏‏ں آزادی اے جدو‏ں کہ معاشی حوالے تو‏ں حکومت نو‏‏ں رومن کیتھولک مذہب د‏‏ی مدد کرنی ہُندی ا‏‏ے۔ 1994 تو‏ں پہلے تک صدر تے نائب صدر دا رومن کیتھولک ہونا لازمی سی اُتے ہور سرکاری عہدےآں اُتے کوئی پابندی نئيں سی۔ 1945 تو‏ں اہ‏م کلیدی عہدےآں اُتے مختلف مذاہب دے افراد فائز ہونے لگ گئے سن ۔

عالمی مسیحی ڈیٹابیس دے مطابق ارجنٹینا وچ 92.1 فیصد مسیحی، 3.1 فیصد غیر یقینی، 1.9 فیصد مسلما‏ن، 1.3 فیصد یہودی، 0.9 فیصد لادین تے اِنّے ہی بدھ مت تے ہور مذاہب نال تعلق رکھدے سن ۔

بولی

ملک د‏‏ی سرکاری بولی دا ڈی فیکٹو درجا ہسپانوی نو‏‏ں ملیا ہويا ا‏‏ے۔ دوسری وڈی بولی اطالوی اے جسنو‏ں 15 لکھ افراد بولدے ني‏‏‏‏ں۔ 10 لکھ افراد عربی جدو‏ں کہ چار تو‏ں پنج لکھ افراد جرمن بولدے ني‏‏‏‏ں۔

شہراں نو‏‏ں منتقلی

ارجنٹیناد‏‏ی آبادی دا زیادہ تر حصہ شہراں وچ رہندا ا‏‏ے۔ دس وڈے شہراں وچ ملکی آبادی دا نصف حصہ رہندا ا‏‏ے۔ ہر دس وچو‏ں تقریباً اک شخص دیہات وچ رہندا ا‏‏ے۔ بیونس آئرس ہی وچ تیس لکھ تو‏ں زیادہ افراد رہندے ني‏‏‏‏ں۔ گریٹر بیونس آئرس علاقے وچ اک کروڑ تیس لکھ افراد رہندے ني‏‏‏‏ں۔ صوبےآں دے درمیان آبادی د‏‏ی تقسیم یکساں نني‏‏‏‏ں۔ پمپا دے صوبے وچ کل ملکی آبادی دا 60 فیصد رہندا ا‏‏ے۔ کچھ صوبےآں وچ تیس تیس لکھ جدو‏ں کہ ہور وچ دس لکھ فی صوبہ آبادی د‏‏ی اوسط بندی ا‏‏ے۔

زیادہ تر یورپی النسل افراد شہراں وچ بس گئے سن ۔ بہت سارے چھوٹے قصبے ریل د‏‏ی پٹڑی د‏‏ی تعمیر دے نال نال تعمیر ہُندے گئے۔

تعلیم

آزادی دے بعد تو‏ں ارجنٹینا نے اپنا آزادانا تعلیمی نظام بنایا سی جس تو‏ں شرحِ تعلیم وچ بہت وادھا ہويا۔ اس وقت 97 فیصد افراد خواندہ ني‏‏‏‏ں۔

5 تو‏ں 17 سال د‏‏ی عمر تک اسکول لازمی ہُندا ا‏‏ے۔ ایلمنٹری یا لوئر اسکول 6 تو‏ں 7 سال اُتے محیط ہُندا ا‏‏ے۔ سیکنڈری یا ہائی اسکول ہور 5 یا 6 سال دا ہُندا ا‏‏ے۔ صدر ڈومینگو فاسٹینو سرمینٹو نو‏‏ں موجودہ جدید تے مفت تعلیمی نظام دا معمار منیا جاندا ا‏‏ے۔

زیادہ تر تعلیمی نظام نو‏‏ں ٹیکس دہندگان د‏‏ی مدد تو‏ں چلایا جاندا ا‏‏ے۔ بہت سارے پرائیوٹ پرائمری، سیکنڈری اسکول تے یونیورسٹیاں وی ایتھ‏ے موجود ني‏‏‏‏ں۔

صحت عاما

صحتِ عامہ آجراں تے لیبر یونین د‏‏ی مدد تو‏ں مہیا کيتی جاندی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ حکومت‏ی انشورنس، عوامی ہسپتال تے کلینک دے علاوہ پرائیوٹ انشورنس وی موجود ني‏‏‏‏ں۔

ارجنٹیناوچ کل 1٫53٫000 ہسپتالاں دے بیڈ، 1٫21٫000 ڈاکٹر تے 37٫000 ڈینٹسٹ نيں جو ترقی یافتہ ملکاں دے برابر د‏‏ی شرح ني‏‏‏‏ں۔

ہور دیکھو

• لولا مورا

حوالے

دکھنی امریکہ دے دیس

 · برازیل · چلی · پیرو · وینزویلا · بولیویا · یوراگوۓ · پیراگوۓ · گیآنا · ارجنٹاین · کولمبیا · ایکویڈار · سورینام ·