المستظہر باللہ

المستظہر باللہ
جم	1 مئی 1078   بغداد
وفات	6 اگست 1118 (40 سال)  بغداد
شہریت	خلافت عباسیہ
اولاد	مسترشد ،  المقتفي
والد	المقتدى
خاندان	خاندان بنو عباس
مناصب
عباسی خلیفہ (28  )
دفتر وچ ۳ فروری ۱۰۹۴  – ۶ اگست ۱۱۱۸
المقتدى   مسترشد
عملی زندگی
پیشہ	شاعر ،  خلیفہ
پیشہ ورانہ زبان	عربی

المستظہر باللہ (پیدائش: اپریل/ مئی 1078ء— وفات: 6 اگست 1118ء) خلافت عباسیہ دا اٹھائیسواں خلیفہ سی جس نے 1094ء تو‏ں 1118ء تک حکومت کيتی۔

سوانح

مستظہر دا نام احمد بن عبد اللہ المقتدی بامر اللہ اے۔ کنیت ابوالعباس سی۔ پیدائش ماہِ شوال 470ھ مطابق اپریل/ مئی 1078ء وچ بغداد وچ ہوئی۔ مشتظہر دے والد المقتدی بامر اللہ تے والدہ التون خاتون سن۔

عہد خلافت

خلیفہ المقتدی بامر اللہ دی وفات (2 فروری 1094ء) دے بعدمستظہر دی بیعتِ خلافت سب تو‏ں پہلے وزیر عمیدالدولہ نے کيتی۔ وزیر نے سلطان برکیاروق تو‏ں خلیفہ دے لئی بیعت لی جس نے بہ طبیب خاطر خلیفہ دی بیعت وزیر عمیدالدولہ دے ہتھ اُتے کی۔خلیفہ المقتدی بامر اللہ دی وفات دے تیسرے دن مجلس عزا منعقد ہوئی۔ سلطان برکیاروق مع اپنے وزیر عزالملک بن نظام الملک تے اُس دے بھائی بہاء الملک دے مجلس دربار وچ حاضر ہويا تے باب مناصب تو‏ں طراد عباسی، معمر العلوی تے علمائے کبار تو‏ں قاضی القضاۃ، ابوعبداللہ دامغانی، امام غزالی شافعی تے امام شاشی وغیرہ وی تعزیت دے لئی آئے تے خلیفہ مستظہر دی بیعت کيتی۔ بوقتِ خلافت عمر 16 سال سی۔

وقائع سلطنت

• 492ھ مطابق 1099ء وچ باطنیاں دا زور ہويا۔باطنیاں نے عراق وچ قوت پکڑلی تے اکثر لوگاں نو‏‏ں تہ تیغ کیتا۔ سخت معرکہ آرائی دے بعد اِس خانہ جنگی وچ رویانی صاحب البحر وی قتل ہو گئے۔ قتل دے خوف تو‏ں امرا عام طور اُتے اپنے لباس دے نیچے زرہ پہنے رہندے سن ۔ اِسی سال انگریزاں نے قیساریہ، حیفاء، سروج تے ارسوف اُتے قبضہ کر لیا۔
• 492ھ مطابق 1099ء وچ مصحف عثمنی طبریہ تو‏ں بغداد لیایا گیا، خلقت کثیر نے اِس دی زیارت دی تے اِس مصحف نو‏‏ں بغداد دی جامع مسجد مقصورہ وچ اک صندوق وچ بند کرکے رکھ دتا گیا۔
• 12 دسمبر 1101ء نو‏‏ں مصر دے عبیدی حکمران مستعلی باللہ دا انتقال ہويا۔ اُس دا پنج سالہ بیٹا ابو علی منصور الآمر باحکم اللہ تخت نشین ہويا۔
• 2 دسمبر 1104ء نو‏‏ں سلطان رکن الدین برکیاروق دا انتقال ہويا۔
• 503ھ مطابق 1109ء وچ انگریزاں نے دو سال دی ناکہ بندی دے بعد طرابلس اُتے قبضہ کر لیا۔
• 504ھ مطابق 1110ء وچ انگریزاں نے بلاد الشام اُتے قبضہ کر لیا، مسلماناں نے صلح کرنا چاہی، اولاً انگریزاں نے انکار کیتا مگر پھر لکھاں اشرفیاں لے کر صلح نامہ کیتا مگر پھر وی غداری کيتی۔

صلیبی جنگاں دا آغاز

ہور پڑھو: پہلی صلیبی جنگ

خلیفہ مستظہر دے عہدِ خلافت وچ پہلی صلیبی جنگ دا آغاز ہويا۔اِنہاں صلیبی جنگاں دی اک وڈی وجہ خلافت عباسیہ دا رعب و دبدبہ ختم ہوجانے تو‏ں بیرونی طاقتاں دا قوت پکڑنا سی جدو‏ں تو‏ں عباسی حکمران داخلی مملکت دے جھگڑاں وچ اُلجھے، مہدی، ہارون الرشید، مامون جداں جاہ و جلال والے خلفا دا دَور ختم ہوچکيا تھا۔اُنہاں دے اخلاف دی کمزور قوت تے نااہلی تو‏ں ہن عباسی سلطنت دی طاقت بالکل کمزور ہوچک‏ی سی۔ چنانچہ رومی سلطنت نے اِس موقع تو‏ں فائدہ اُٹھایا ۔ رومی سرحداں تو‏ں متصل اسلامی علاقےآں اُتے خاندان بنی حمدان دا قبضہ سی جدو‏ں کہ پوری جدوجہد دے باوجود اوہ رومی افواج دے دباؤ دی تاب نہ لاسکے۔ ایہ رومی افواج بلاد الشام دے ساحلی علاقےآں اُتے قبضہ کردے ہوئے دریائے فرات نو‏‏ں عبور کرنے لگاں تے دار الخلافہ بغداد اِنہاں حملےآں دی زد وچ آگیا۔ مارچ 1095ء وچ مسیحی پوپ اربن دوم دے اک فتویٰ تو‏ں صلیبی جنگاں دا آغاز ہويا۔پیاچنزا کونسل وچ اربن دوم نے خلافت عباسیہ دے خلاف عیسائی دنیا نو‏‏ں متحد کر لیا اورچند فروعی اُمور دے تصفیہ دے بعد مجمع عام تو‏ں مخاطب ہوکر کہیا: مسلماناں دا ظلم بہت ودھ گیا اے، اُنہاں اُتے حملہ کرنا ضروری اے۔ اِس وقت جو شخص اپنی صلیب نئيں اُٹھائے گا تے میرے نال نئيں چلے گا تو اوہ میرا پیرو نئيں اے۔ پوپ دی تقریر نے حاضرین وچ جنونی کیفیت پیدا کردی، اِس طرح عیسائیاں نے اپنے حکمراناں سمیت یروشلم اُتے ہلہ بولا تے یروشلم اُتے جون 1099ء وچ قبضہ کر لیا۔

وفات

خلیفہ مستظہر باللہ نے 40 سال دی عمر وچ بروز بدھ 16 ربیع الثانی 512ھ مطابق 6 اگست 1118ء نو‏‏ں بغداد وچ وفات پائی۔شیخ الحنابلہ ابن عقیل نے غسل دتا تے المسترشد باللہ نے نمازِ جنازہ پڑھائی۔ مدت خلافت 24 سال 6 ماہ 3 دن شمسی اے۔

ہور ویکھو

• المقتدی بامر اللہ
• فہرست عباسی خلفاء

حوالے

المستظہر باللہ خلافت عباسیہ جم: مئی 1078ء موت: 6 اگست 1118ء
مناصبِ اہل سنت
پیشرو المقتدی بامر اللہ	خلیفۃ الاسلام و خلیفۃ العباسیہ 3 فروری 1094ء– 6 اگست 1118ء	جانشین المسترشد باللہ