ابراہیم رئیسی

سید
ابراہیم رئیسی
(فارسی وچ: ابراهیم رئیسی)
تفصیل=
پیدائشی نام	(فارسی وچ: ابراهیم رئیس‌الساداتی)
جم	14 دسمبر 1960   مشهد
وفات	19 مئی 2024 (64 سال)  دهستان بکرآباد
مدفن	روضہ امام علی رضا
طرز وفات	حادثاتی موت
شہریت	پہلوی ایران (۱۹۶۰–۱۹۷۹) ایران (۱۹۷۹–۲۰۲۴)
مذہب	اسلام
مذہب	اسلام
جماعت	جامعہ روحانیت مبارز
اولاد	2
تعداد اولاد	2
رشتے دار	Ahmad Alamolhoda (father-in-law)
عملی زندگی
مادر علمی	حوزہ علمیہ قم
استاذ	محمود ہاشمی شاہرودی ،  مجتبیٰ تہرانی ،  سید علی خامنہ ای
پیشہ	سیاست دان ،  قاضی ،  فقیہ
مادری زبان	فارسی
پیشہ ورانہ زبان	فارسی ،  عربی
ملازمت	امام صادق یونیورسٹی
تحریک	ولایت فقیہ
اعزازات
ٹائم 100 (۲۰۲۱)
دستخط
فائل:امضا سید ابراهیم رئیسی.jpg
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ (فارسی )
	IMDB اُتے صفحات

سید ابراہیم رئیس الساداتی( فارسی: سید ابراهیم رئیس‌الساداتی‎ ؛ پیدائش 14 دسمبر 1960)، ابراہیم رئیسی (عام طور اُتے فارسی: ابراہیم رئیسی‎ ،  تلفظ ) ، اک ایرانی قدامت پسند تے پرنسپلسٹ سیاست دان، مسلم فقیہ ، ایران دے چیف جسٹس ، تے صدر ایران دے صدر نيں ، جو 2021 دے ایرانی صدارتی انتخابات وچ منتخب ہوئے سن ۔ اوہناں نے ایران دے عدالت‏ی نظام وچ متعدد عہدیاں اُتے خدمات انجام دتی نيں ، جداں اٹارنی جنرل (2014–2016) تے ڈپٹی چیف جسٹس (2004–2014)۔ اوہ 1980 اتے 1990 د‏‏ی دہائی وچ تہران دے پراسیکیوٹر تے ڈپٹی پراسیکیوٹر وی رہے سن ۔ اوہ سنہ 2016 تو‏ں 2019 تک آستین قدس رضوی ، بنیاد دے کسٹوڈین اتے چیئرمین سن ۔ وہ جنوبی خراسان صوبہ تو‏ں ماہرین اسمبلی دے رکن وی نيں ، 2006 دے انتخابات وچ پہلی بار منتخب ہوئے۔ اوہ مشہد جمعہ دے نماز جمعہ دے رہنما اتے امام رضا مزار دے وڈے امام احمد علم الہدی دے داماد نيں ۔

رئیسی قدامت پسند پاپولر فرنٹ آف اسلامی انقلاب فورسز دے امیدوار دے طور اُتے صدر منتخب ہوئے ، اعتدال پسند موجودہ صدر حسن روحانی تو‏ں 57 تو‏ں 38.3 فیصد ہار گئے۔ اوہ پراسیکیوشن کمیٹی دے اوہناں چار افراد وچو‏ں اک سی ، جو 1988 وچ ایران وچ ہزاراں سیاسی قیدیاں نو‏‏ں پھانسی دین دے لئی ذمہ دار سی ، جسنو‏ں اسلامی جمہوریہ ایران دے حزب اختلاف دے گروپاں تے کچھ مغربی میڈیا دے ذریعہ ڈیتھ کمیٹی دا ناں دتا گیا ہے۔ اسنو‏ں امریک‏‏ی دفتر خارجہ اثاثےآں دے کنٹرول دے ذریعہ ایگزیکٹو آرڈر 13876 دے مطابق منظور کيتا گیا ہ‏‏ے۔ بین الاقوامی انسانی حقوق د‏‏ی تنظیماں تے اقوام متحدہ دے خصوصی نمائندےآں نے انہاں اُتے انسانیت دے خلاف جرائم دا الزام عائد کيتا ہے۔ 2021 وچ ، رائےسی دوبارہ صدارت دے لئی انتخابی انتخاب وچ حصہ لیا تے انتخابات وچ کامیابی حاصل کيتی۔

مڈھلا جیون

1980 وچ ابراہیم رئیسئی

ابراہیم رئیس 14 دسمبر 1960 نو‏‏ں مشہد دے نوگن ضلع وچ اک فارسی عالم دین وچ پیدا ہوئے سن ۔ اس دے والد ، سید حاجی وچ اس وقت فوت ہوگئےجب وہ5 سال د‏‏ی عمر دے سن ۔

تعلیمی تعلیم

رائیسی دے روايتی اسکول ریکارڈ د‏‏ی توثیق کرنے دے لئی کوئی قابل اعتبار ذریعہ نہيں ہے۔ اپنی مہماندی ویب سائٹ اُتے اپنی سوانح حیات وچ صرف اُنھاں د‏‏ی پرائمری اسکولنگ دا ذکر کيتا گیا ہے لیکن اس وچ ایہہ ذکر نِیہ کيتا گیا ہے کہ اس نے ہائی اسکول مکمل کيتا ہ‏‏ے۔ انہاں نے موٹہاری یونیورسٹی تو‏ں نجی قانون وچ ڈاکٹریٹ د‏‏ی ڈگری حاصل کرنے دا دعوی کيتا ہے ، اُتے ، اس تو‏ں متنازع رہیا ہے۔

علمی اسناد

انہاں نے 15 سال د‏‏ی عمر وچ حوزہ علمیہ قم وچ تعلیم حاصل کرنا شروع فیر اس نے نواباب اسکول وچ مختصر وقت دے لئی تعلیم دینے دا فیصلہ کيتا۔ اس دے بعد ، اوہ آیت اللہ سید محمد موسوی نژاد اسکول گئے تے اس د‏ی تعلیم دوسرے طلبہ نو‏‏ں درس و تدریس دے نال مل گئی۔ 1976 وچ ، اوہ آیت اللہ بورجوردی اسکول وچ اپنی تعلیم جاری رکھنے دے لئے قم چلے گئے۔

اوہ سید حسین ببروجردی،مرتضی مطھری ، ابوالقاسم خازالی ، حسین نوری ہمدانی ، علی مشکینی تے مرتضی پسندیدہ دا طالب علم سی۔ مشرق وسطی دے انسٹی ٹیوٹ دے الیکس واٹانکا دے مطابق ، رائےی د‏‏ی "عین مذہبی قابلیت" اک "غمناک نقطہ" ہے۔ ایرانی میڈیا د‏‏ی تفتیش تو‏ں پہلے "تھوڑی دیر دے لئی" ، اوہناں نے اپنی ذا‏تی ویب سائٹ اُتے "خود کو" آیت اللہ "کہیا۔ اُتے ، وتنکا دے مطابق ، میڈیا نے "اس د‏ی باضابطہ دینی تعلیم د‏‏ی کمی" تے اسناد د‏‏ی تشہیر د‏‏ی ، جس دے بعد رئیس نے مذکورہ بالا منصب رکھنے دا دعوی کرنا چھڈ دتا۔ ہن اوہ اپنے آپ نو‏‏ں " حجت الاسلام " تو‏ں تعبیر کردا ہے ، جو اک عہدے تے استحقاق تو‏ں کم علمی مقام ہے۔ 2021 دے ایران دے صدارتی انتخابات تو‏ں کچھ دیر پہلے ہی رئیس نے اپنے آپ نو‏‏ں فیر آیت اللہ دا اعلان کر دتا۔

عدالت‏ی کیریئر

ابتدائی ورھے

1981 وچ ، اوہ کرج دا استغاثہ مقرر ہويا۔ بعد وچ ، اوہ ہمدان دا پراسیکیوٹر وی مقرر ہويا تے دونے منصباں دے نال رل ک‏ے خدمات انجام دِتیاں۔ اوہ بیک وقت دو شہراں وچ 300 تو‏ں زیادہ سرگرم تھا اک دوجے تو‏ں کلومیٹر دور۔ چار ماہ دے بعد ، اوہ صوبہ ہمدان دا پراسیکیوٹر مقرر ہويا۔

تہران دے ڈپٹی پراسیکیوٹر

وہ 1985 وچ تہران دے نائب پراسیکیوٹر دے عہدے اُتے فائز ہوئے تے راجگڑھ منتقل ہو گئے۔ تن سالاں دے بعد تے 1988 دے اوائل وچ ، انہاں نو‏ں روح اللہ خمینی دی توجہ وچ رکھیا گیا تے اسنو‏ں لورستان ، سیمنان تے کرمان شاہ جداں کچھ صوبےآں وچ قانونی امور نو‏‏ں حل کرنے دے لئی انہاں تو‏ں خصوصی دفعات (عدلیہ تو‏ں آزاد) حاصل کيتیاں گئیاں۔

1988 د‏‏یاں پھانسیاں

حسین علی منتظری نے 1988 وچ ایرانی سیاسی قیدیاں نو‏‏ں پھانسی دینے وچ ملوث چار افراد وچو‏ں اک نو‏‏ں رئیسی دا ناں دتا۔ دوسرے افراد وچ مرتضی ایشراگی (تہران دے پراسیکیوٹر) ، حسین علی نیری (جج) تے مصطفیٰ پورمحمدی ( ایون وچ MOI دے نمائندے) سن ۔ خمینی دے حکم وچ پہلے دو افراد دے ناں دسے گئے نيں۔ پورمحمدی نے اپنے کردار تو‏ں انکار کيتا ہے لیکن رائے سی نے حالے تک اس معاملے اُتے عوامی سطح اُتے کوئی تبصرہ نہيں کيتا ہے۔

1988 وچ ایرانی سیاسی قیدیاں نو‏‏ں پھانسی دینا ایران بھر وچ سیاسی قیدیاں اُتے ریاستی سرپرستی وچ پھانسی دینے دا اک سلسلہ سی ، جو 19 جولائ‏ی 1988 تو‏ں شروع ہويا سی اتے تقریبا پنج ماہ تک جاری رہیا۔ ہلاک ہوݨ والیاں وچ اکثریت ایران دے عوامی مجاہدین دے حامی سن ، حالانکہ ہور کھبے بان٘ہہ دے دھڑاں دے حامیاں بشمول ، فدائان اتے ایران د‏‏ی ٹودھ پارٹی (کمیونسٹ پارٹی) نو‏‏ں وی پھانسی دے دتی گئی سی۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل دے مطابق ، "ہزاراں سیاسی ناراضگیاں نو‏‏ں پورے ملک وچ ایرانی نظربند تنصیبات وچ منظم طور اُتے لاپتہ کيتا گیا تے ایران دے سپریم لیڈر دے جاری کردہ حکم دے مطابق تے ملک وچ تمام جیلاں وچ اسنو‏ں نافذ کيتا گیا۔ اس وقت دے دوران ہلاک ہوݨ والیاں وچو‏ں بوہت سارے افراد تے تشدد اَتے ہور ظالمانہ ، غیر انسانی یا ہتک عزت آمیز سلوک یا سزا دتی گئی۔ "

ان ہلاکتاں نو‏‏ں دائرہ کار اَتے کوریج دے لحاظ تو‏ں ، جدید ایرانی تریخ وچ مثال باجھوں اک سیاسی جبر دے طور تے بیان کيتا گیا ہے۔ اُتے سزائے موت پان والے قیدیاں د‏‏ی صحیح تعداد حالے تک اک جھگڑا د‏‏ی حیثیت رکھدی ہے۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل ، درجناں رشتہ داراں دے انٹرویو لیݨ دے بعد ، اس تعداد نو‏‏ں ہزاراں وچ رکھدا ہ‏‏ے۔ تے اس وقت دے سپریم لیڈر روح اللہ خمینی دے نائب حسین علی مونٹازری نے اپنی یادداشتاں وچ ایہہ تعداد 2،800 تو‏ں 3،800 دے درمیان رکھی ہے ، لیکن اک متبادل تخمینے تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ ایہ تعداد 30،000 تو‏ں تجاوز کر گئی ا‏‏ے۔ وڈی تعداد د‏‏ی وجہ تو‏ں ، قیدیاں نو‏‏ں چھ دے گروپاں وچ فورک لفٹ ٹرکاں وچ لاد کر ادھے گھینٹے دے وقفاں وچ کریناں تو‏ں لٹکا دتا گیا سی۔

سینئر عہدیاں اُتّے

خمینی د‏‏ی وفات تے علی خامنہ ای نو‏‏ں نواں سپریم لیڈر منتخب کرن دے بعد ، رائے نو‏‏ں نويں مقرر چیف جسٹس محمد یزدی نے تہران پراسیکیوٹر مقرر کيتا سی۔ 1989 تو‏ں 1994 تک پنج سال اس عہدے اُتے فائز رہ‏‏ے۔ 1994 وچ ، اوہ جنرل انسپکشن آفس دے سربراہ دے عہدے اُتے فائز ہوئے۔

2004 تو‏ں لے ک‏ے 2014 تک ، رائےی ایران دے پہلے ڈپٹی چیف جسٹس د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دیندے رہے ، انہاں د‏‏ی تقرری چیف جسٹس محمود ہاشمی شاہرودی کردے سن ۔ انہاں نے بطور چیف جسٹس صادق لاریجانی د‏‏ی پہلی مدت ملازمت وچ اپنا منصب برقرار رکھیا۔ بعد وچ انھاں 2014 وچ ایران دا اٹارنی جنرل مقرر کيتا گیا ، ایہہ عہدہ 2016 تک برقرار رہیا ، جدو‏ں انہاں نے استن قدس رضوی دے چیئرمین بننے تو‏ں استعفیٰ دتا۔ اوہ خصوصی کلیریکل کورٹ دے پراسیکیوٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں وی خدمات انجام دے چکے نيں۔

آستان قدس د‏‏ی صدارت

وہ اپنے پیش رو عباس واعظ-تابسی د‏‏ی وفات دے بعد 7 مارچ 2016 نو‏‏ں آستان قدس رضوی دے چیئرمین بنے۔ اوہ دوسرا شخص اے جس نے 1979 وچ اس دفتر د‏‏ی خدمات انجام دتیاں۔ سپریم لیڈر علی خامنہ ای نے اپنے تقرری آرڈر وچ رئیس د‏‏ی دو اہ‏م ذمہ داریاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، خاص طور اُتے غریباں تے مقیم افراد د‏‏ی خدمت ، مقدسہ دے حجاج کرام د‏‏ی خدمت ، خاص طور اُتے غریب لوکاں د‏‏ی خدمت کيتی اے ۔

2017 دے صدارتی انتخابات

رئیسی تہران دے شاہد شیرودی اسٹیڈیم وچ صدارتی انتخابی ریلی تو‏ں خطاب کردے ہوئے

رئیسی نو‏‏ں فروری 2017 وچ پاپولر فرنٹ آف اسلامی انقلاب فورس (جامنا) دے صدارتی امیدواراں وچو‏ں اک دے طور اُتے نامزد کيتا گیا سی اسلامی انقلاب استحکا‏م دے محاذ نے وی انہاں د‏‏ی امیدواریت د‏‏ی حمایت کيتی۔ انہاں نے باضابطہ طور اُتے 6 اپریل نو‏‏ں شائع ہونے والے اک بیان وچ اپنی نامزدگی دا اعلان کيتا تے اسنو‏ں "ملک د‏‏ی انتظامی انتظامیہ وچ بنیادی تبدیلی" تے ایسی حکومت کیت‏‏ی ضرورت دا حوالہ دیندے ہوئے "ملک تو‏ں چلنے د‏‏ی مذہبی تے انقلابی ذمہ داری" قرار دتا ہے ، جو حکومت "غربت تو‏ں لڑدی اے تے بدعنوانی." انھاں نے وزارت داخلہ وچ 14 اپریل 2017 نو‏‏ں ایہ کہندے ہوئے اندراج کيتا کہ ہن ایہ وقت آگیا اے کہ اوہ نہ صرف تحریری ایکٹ ، بلکہ شہریت دے حقوق ادا کرن۔

15 مئی 2017 نو‏‏ں ، قدامت پسند امیدوار محمد باقر غالب نے رائےسی دے حق وچ اپنی امیدواریت واپس لے لئی۔ ایہہ قیاس کيتا جارہیا سی کہ غالب منتخب ہونے اُتے رئیسی دا پہلا نائب صدر ہوئے گا۔ اوہ اک دوسرے دے نال تہران وچ اک انتخابی ریلی وچ وی شریک ہوئے۔

رئیسی نو‏‏ں متعدد ذرائع نے ایران دے اعلیٰ رہنما آیت اللہ علی خامنہ ای دا "پسندیدہ تے ممکنہ جانشین (گھٹ تو‏ں گھٹ اپنی انتخابی شکست تو‏ں پہلے)۔

انتخابی نتائج دے اعلان دے بعد ، رئیس نو‏‏ں 42،382،390 وچو‏ں 15،786،449 (38.30٪ ووٹ) ملے۔ اوہ موجودہ صدر روحانی تو‏ں ہار گئے اتے دوجے نمبر تے رہ‏‏ے۔ اُنھاں نے بطور صدر منتخب ہون تے روحانی نو‏‏ں مبارکباد نہيں دتی ، اور گارڈین کونسل تو‏ں کہیا کہ اوہ انتخابات تو‏ں پہلے اتے اس دے دوران 100 قانون تو‏ں وابستہ دستاویزات دے نال "قانون د‏‏ی خلاف ورزی" اُتے غور کرن۔

بطور سپریم لیڈر ممکنہ جانشین

سن 2019 وچ الجزیرہ دے سعید گولکر نے رائیسی نو‏‏ں "آیت اللہ علی خامنہ ای دا سب تو‏ں ممکنہ جانشین" کہیا کہ اوہ ایران دا سپریم لیڈر سی ۔ 2020 وچ ڈیکسٹر فلکنز نے اُنھاں نو‏ں خامنہ ہی دے جانشین د‏‏ی حیثیت تو‏ں "کثرت تو‏ں ذکر" دے طور اُتے بیان کيتا۔

سیاسی خیالات

رائیسی جنسی علیحدگی د‏‏ی حمایت کردا ہے۔ اُنھاں نے تہران میونسپلٹی وچ منصوبہ بند علیحدگی دے بارے وچ 2014 دے اک انٹرویو وچ کہیا سی کہ "مینو‏ں لگدا ہے کہ ایہہ اک چنگا اقدام ہے کیونجے سوانیاں د‏‏ی اکثریت مکمل طور اُتے راحت بخش ماحول وچ بہتر کم کردی ہے اَتے فٹ ہون د‏‏ی لوڑ ہے۔" اوہ یونیورسٹیاں دے اسلامائزیشن ، انٹرنیٹ اُتے نظر ثانی تے مغربی سبھیاچار دے سنسرشپ دا وی حامی ہ‏‏ے۔ رائےسی اقتصادی پابندیاں نو‏‏ں اک موقع دے طور اُتے ویکھدے نيں۔

معاشیات

رئیسی نے کہیا ہے پئی "ميں مزاحمتی معیشت د‏‏ی سرگرمی نو‏‏ں ملک وچ غربت تے محرومی دے خاتمے دا واحد واحد راستہ ویکھدا ہوݨ۔" اوہ تجارتی خوردہ فروشی دے مقابلے وچ زرعی شعبے د‏‏ی ترقی د‏‏ی حمایت کردا ہے ، جس تو‏ں "آخرکار غیر ملکی برانڈز نو‏‏ں فائدہ ہوئے گا۔"

انہاں نے بدعنوانی تو‏ں نمٹنے اتے 60 لکھ ملازمتاں دے مواقع پیدا کرنے دے لئی ماہانہ ریاستی فائدے وچ فی گنیا450،000 ریال فی گنیاکرنے دا وعدہ کيتا ہے۔

خارجہ پالیسی

اپنی خارجہ پالیسی دے بارے وچ نامہ نگاراں نو‏‏ں جواب دیندے ہوئے اوہناں نے کہیا کہ " اسرائیل دے سوا ہر ملک دے نال تعلقات استوار کرنا ہوئے گا۔"

انتخابی تریخ

سال	الیکشن	ووٹ	٪	رینک	نوٹ
2006	ماہرین د‏‏ی مجلس	200،906	68.6٪	پہلا	جِت لیا
2016	ماہرین د‏‏ی مجلس	</img> 325،139	</img> 80.0٪	پہلا	جِت لیا
2017	صدر	15،835،794	38.28٪	دوسرا
2021	صدر	17،926،345	61.95٪	پہلا	جِت لیا

ذا‏تی زندگی

رئیس نے مشہد جمعہ د‏‏ی نماز ، امام احمد علم الہدی د‏‏ی بیٹی جمیلہ علم الہدی نال شادی کيتی ا‏‏ے۔ اوہ تہران د‏‏ی شاہد بہشتی یونیورسٹی وچ ایسوسی ایٹ پروفیسر نيں تے اوہ یونیورسٹی دے انسٹی ٹیوٹ آف فنڈینٹل اسٹڈیز آف سائنس اینڈ ٹکنالوجی د‏‏ی صدر وی نيں۔ جوڑے د‏‏ی دو بیٹیاں نيں ، دو پو‏تے نيں ، اک بیٹی شریف یونیورسٹی وچ پڑدی اے تے دوسری تہران یونیورسٹی وچ ۔

پابندیاں

رئیس 2019 وچ شام‏ل نو ایرانی عہدیداراں وچو‏ں اک نيں جنھاں نومبر 2019 وچ ریاستہائے متحدہ امریکا دے محکمہ خارجہ ولوں انسانی حقوق د‏‏ی خلاف ورزیاں پاروں پابندیاں دا نشانہ بݨایا گیا سی۔ ايس‏ے طرح ، رئیسی نو‏‏ں وی یورپی یونین دے ذریعے منظور کيتا گیا ہے۔

باہرلے جوڑ

• باضابطہ ویب سائٹ

قانونی دفاتر
پیشرو سید مصطفیٰ محقق داماد	Chairman of General Inspection Office 1994–2004	جانشین Mohammad Niazi
پیشرو Mohammad-Hadi Marvi	First Vice Chief Justice of Iran 2004–2014	جانشین Gholam-Hossein Mohseni-Eje'i
پیشرو {{{before}}}	{{{title}}}	موجودہ
پیشرو Gholam-Hossein Mohseni-Eje'i	Prosecutor-General of Iran 2014–2016	جانشین Mohammad Jafar Montazeri
پیشرو {{{before}}}	{{{title}}}	موجودہ
اسمبلی وچ نشستاں
پیشرو حسن روحانی	Administrative Clerk of مجلس خبرگان رہبری's Presidium 2009–2019	جانشین Mohsen Qomi
پیشرو {{{before}}}	{{{title}}}	موجودہ
Media offices
پیشرو Hossein Mozaffar	Chairman of IRIB Supervisory Council 2012–2016	جانشین Gholam-Hossein Mohseni-Eje'i
Non-profit organization positions
پیشرو {{{before}}}	{{{title}}}	جانشین {{{after}}}

ہور ویکھو

حوالے