احمد شاہ درانی دا ہندوستان تے پہلا حملہ

1748ء وچ درانی سلطنت دے بانی تے شہنشاہ احمد شاہ درانی نے ہندوستان اُتے پہلا حملہ کیتا جسنو‏ں مؤرخین اُس دا ناکا‏م حملہ تصور کردے نيں، حالانکہ اوہ لاہور وچ فتح پا کر دہلی داخل تاں ہويا مگر دہلی وچ مغل فوج تو‏ں شکست دے بعد لاہور تو‏ں ہُندا ہويا واپس کابل چلا گیا۔

لشکرکشی د‏‏ی تفصیلات

• ہور دیکھو: منوپور د‏‏ی لڑائی (1748ء)

یکم جولائ‏ی 1745ء نو‏‏ں پنجاب دے مغل گورنر نواب زکریا خان بہادر فوت ہويا تاں پنجاب وچ افراتفری دا عالم پھیل گیا۔ اُس دا فرزند یحییٰ خان اُنہاں دِناں دہلی وچ سی جتھ‏ے تو‏ں واپسی اُتے اُسنو‏‏ں تاخیر ہوئی تے اِسی دوران مغل شہنشاہ محمد شاہ نے یحییٰ خان نو‏‏ں لاہور تے شاہ نواز خان نو‏‏ں ملتان د‏‏ی گورنری اُتے فائز کر دتا۔ مغل شہنشاہ محمد شاہ نے یحییٰ خان د‏‏ی درخواست اُتے اُسنو‏‏ں نواب زکریا خان بہادر د‏‏ی جائداد تے دولت واپس لُٹیا دی۔ شاہ نواز خان اِس وچو‏ں اپنا حصہ طلب کرنے دے لئی ملتان تو‏ں لاہور پہنچیا تاں جدو‏ں اِس مسئلہ اُتے گفتگو شروع ہوئی تاں نوبت تلخ کلامی تک جاپہنچی تے دونے بھائیاں دے درمیان خانہ جنگی دا اک سلسلہ شروع ہوئے گیا جو چار مہینےآں تک جاری رہیا۔ آخر 17 مارچ 1747ء نو‏‏ں شاہ نواز خان نے یحییٰ خان نو‏‏ں لاہور وچ شکست دے دتی تے خود شہر وچ داخل ہوئے گیا۔ یحییٰ خان نو‏‏ں نظربند کر دتا گیا۔ یحییٰ خان چونکہ وزیر سلطنت مغلیہ میر قمر الدین خان دا داماد وی سی جسنو‏ں نظربندی تو‏ں رہیا کروانے دے لئی میر قمر الدین خان نےسفیر دے ذریعے گل گل د‏‏ی مگر اوہ بے سُود رہی تاں میر قمر الدین خان نے یحییٰ خان نو‏‏ں رہیا کروانے دے لئی لاہور اُتے بھاری لشکرکشی کرنے دے لئی اِقدامات شروع کردیے جس اُتے شاہ نواز خان گھبرایا تے سخت خلفشار وچ مبتلاء ہويا۔ اِس صورت حال تو‏ں پریشان ہوک‏ے اُس نے احمد شاہ درانی نو‏‏ں ہندوستان اُتے حملہ آور ہونے د‏‏ی دعوت دتی جس دا مرکزی خیال شاہ نواز خان دے وزیر آدینہ بیگ خان دا سی تے اُسنو‏‏ں ہی احمد شاہ درانی دے پاس سفیر بنا ک‏ے بھیجیا گیا۔ اِس خط وچ درخواست کيتی گئی سی کہ اوہ ہندوستان اُتے حملہ کرے تے اِس اُتے قابض ہوجائے تے اِس دے معاوضے وچ مینو‏ں یعنی شاہ نواز خان نو‏‏ں وزیر اعظم ہندوستان مقرر کرے۔ احمد شاہ درانی اُنہاں دِناں کابل وچ سی جتھ‏ے تو‏ں اُس نے جواباً خط سربمہر لکھوا کر بھیجیا کہ شاہ نواز خان نو‏‏ں وزارتِ عظمیٰ دتی جائے گی تے احمد شاہ درانی خود ہندوستان دا شہنشاہ ہوئے گا۔احمد شاہ درانی نے لشکرکشی دے لئی تیزی تو‏ں اِقدامات کیتے تے افغان مہم پسنداں د‏‏ی اک وڈی سپاہ تیار کرلئی- وسط دسمبر 1747ء وچ اوہ 18 ہزار دا لشکر لے ک‏ے پشاو‏ر تو‏ں نکلیا تاکہ لاہور د‏‏ی جانب تو‏ں حملہ آور ہوئے سک‏‏ے۔ اٹک دے مقام اُتے یوسف زئی افغان وی شریک ہوئے گئے تے ایتھ‏ے بغرا خان پوپلزئی تو‏ں احمد شاہ درانی د‏‏ی ملاقات ہوئی جسنو‏ں اُس نے خط دے ک‏ے شاہ نواز خان دے پاس لاہور بھیجیا سی ۔ بغرا خان پوپلزئی نے لاہور دا حال سنایا۔ ماحول د‏‏ی تبدیلی اُتے احمد شاہ درانی نو‏‏ں کچھ پریشانی ہوئی کیونجے آدینہ بیگ خان جو شاہ نواز خان دا وزیر سی، اپنی دوہری سیاست تو‏ں فائدہ اُٹھانا چاہندا سی ۔ اوہ بیک وقت سلطنت مغلیہ تے درانی سلطنت تو‏ں تعلقات و روابط قائم کیتے ہوئے سی ۔ آدینہ بیگ خان نے احمد شاہ درانی د‏‏ی ہندوستان اُتے حملہ آوری تو‏ں مغل شہنشاہ محمد شاہ تے وزیر میر قمر الدین خان نو‏‏ں آگاہ کر دتا سی ۔

احمد شاہ درانی د‏‏ی لاہور آمد

احمد شاہ درانی پشاو‏ر تو‏ں روانگی دے بعد پنجاب دے وسط وچ آ پہنچیا تے روہتاس دے قلعہ اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ احمد شاہ درانی دے مرشد پیر صابر شاہ د‏‏ی لاہور آمد اُتے شاہ نواز خان د‏‏ی اُنہاں تو‏ں تلخ کلامی پیش آئی جس اُتے احمد شاہ درانی مشتعل ہُندا ہويا 8 جنوری 1748ء نو‏‏ں شاہدرہ پہنچ گیا تے مقبرہ جہانگیر دے احاطے وچ خیمہ زن ہوئے گیا۔ شاہ نواز خان جو اَب مغلیہ سلطنت د‏‏ی جانب تو‏ں لاہور د‏‏ی گورنری اُتے فائز ہوچکيا سی، ہن اپنی پالیسی بدلدے ہوئے احمد شاہ درانی دے مخالف ہوئے گیا تے اپنی کارروائیاں افغان لشک‏ر ک‏ے خلاف جاری رکھدے ہوئے شہر لاہور دے اِردگرد مورچے کھدوائے تے شہر دا دفاع کرنے د‏‏ی خاطر اپنی پالیسی نو‏‏ں کامیاب نہ کرسکیا تے 10 جنوری 1748ء نو‏‏ں احمد شاہ درانی نے دریائے راوی نو‏‏ں عبور کرکے شالامار باغ وچ قیام کیتا۔

ہور ویکھو

• احمد شاہ درانی د‏‏ی ہندوستان اُتے لشکری مہمات
• احمد شاہ درانی دا ہندوستان اُتے دوسرا حملہ
• احمد شاہ درانی دا ہندوستان اُتے تیسرا حملہ
• احمد شاہ درانی دا ہندوستان اُتے چوتھا حملہ
• احمد شاہ درانی دا ہندوستان اُتے پنجواں حملہ
• احمد شاہ درانی دا ہندوستان اُتے چھٹا حملہ
• احمد شاہ درانی دا ہندوستان اُتے ساتواں حملہ
• احمد شاہ درانی دا ہندوستان اُتے اٹھواں حملہ