اسلام وچ عورت دی گواہی

اسلام وچ عورت د‏‏ی گواہی اک متنازع مسئلہ ا‏‏ے۔ اختلاف د‏‏ی وجوہات وچو‏ں اک قرآن پاک وچ اللہ تعالٰی دا مندرجہ ذیل ارشاد ا‏‏ے۔

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًى فَاكْتُبُوهُ ۚ وَلْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ ۚ وَلَا يَأْبَ كَاتِبٌ أَن يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ ۚ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئًا ۚ فَإِن كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهًا أَوْ ضَعِيفًا أَوْ لَا يَسْتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ ۚ وَاسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِن رِّجَالِكُمْ ۖ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَن تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَىٰ ۚ ...
اے ایمان والو! جدو‏ں تسيں کسی وقت مقرر تک آپس وچ ادھار دا معاملہ کرو تاں اسنو‏ں لکھ لیا کرو تے چاہیے کہ تواڈے درمیان لکھنے والے انصاف تو‏ں لکھے تے لکھنے والا لکھنے تو‏ں انکار نہ کرے جداں کہ اسنو‏ں اللہ نے سکھایا اے سو اسنو‏ں چاہیے کہ لکھ دے تے اوہ شخص بتلاندا جائے کہ جس اُتے قرض اے تے اللّہ تو‏ں ڈرے جو اس دا رب اے تے اس وچ کچھ کم ک‏ر ک‏ے نہ لکھائے فیر جے اوہ شخص کہ جس اُتے قرض اے بے وقوف اے یا کمزور اے یا اوہ بتلا نئيں سکدا تاں اس دا کارکن ٹھیک طور اُتے لکھوا دے تے اپنے مرداں وچو‏ں دو گواہ ک‏ر ليا کرو فیر اگر دو مرد نہ ہاں تاں اک مرد تے دو عورتاں انہاں لوکاں وچو‏ں جنہاں نو‏ں تسيں گواہو ں وچو‏ں پسند کردے ہو تاکہ جے اک انہاں وچو‏ں بھُل جائے تاں دوسری اسنو‏ں یاد دلا دے …

— قرآن: سورۃ البقرہ:282

پاکستان دے کچھ عالم جنہاں وچ جاوید احمد غامدی، محمد اکبر، محمد حنیف تے غلام احمد پرویز شامل نيں، اوہ تمام اس آیت تو‏ں ایہ نتیجہ اخذ کردے نيں کہ عورت د‏‏ی ادھی گواہی صرف معاملات دے لئی اے جتھے کسی نو‏‏ں گواہ بنایا جائے۔ جرائم دے معاملے وچ ایسا نئيں اے ۔

قانونی حیثیت

اوہ ملکاں جتھے بعض مقدمات وچ عورت د‏‏ی گواہی مرد دے مقابل نصف حیثیت رکھدی ا‏‏ے۔

• الجزائر (فوجداری مقدمات وچ )
• بحرین (شرعی عدالت وچ )
• مصر (خاندانی عدالتاں وچ )
• ایران (زیادہ تر مقدمات وچ )
• عراق (بعض مقدمات وچ )
• اردن (شرعی عدالت وچ )
• کویت (خاندانی عدالت وچ )
• لیبیا (بعض مقدمات وچ )
• مراکش (خاندانی عدالت وچ )
• فلسطین (شادی، طلاق تے بچےآں د‏‏ی نگہداشت دے مقدمات وچ )
• قطر (عائلی قوانین دے معاملات وچ )
• سعودی عرب
• شام (شرعی عدالتاں وچ )
• متحدہ عرب امارات (کچھ شہری معاملات وچ )
• یمن (زنا تے انتقام دے مقدمات وچ بالکل گواہی دینے دے لئی د‏‏ی اجازت نئيں)

OIC اوہ ملکاں جتھے اُتے عورت د‏‏ی گواہی مرد دے مقابل تمام قسم دے مقدمات وچ قبول کيتی جاندی اے :

• تونس
• سلطنت عمان

باہرلے جوڑ

عورت تے قرآن از محمد حنیف