Jump to content

القاب حضرت فاطمۃ الزہرا

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں

احادیث تے زیارت نامیاں وچ حضرت فاطمہ د‏‏ی بوہت سارے القابات تے کنیتاں ذکر ہوئیاں نيں۔ جنہاں وچ سیدۃ نساء العالمین، بتول، زہرا تے ام ابیہا آپ دے مشہور القاب تے کنیتاں وچو‏ں نيں۔

القاب

[سودھو]

احادیث تے زیارت ناواں وچ حضرت فاطمہؑ دے متعدد القاب ذکر ہوئے نيں:[۱]

لقب معنی لقب معنی
سَیدۃنِساءالعالَمین عالمین د‏‏ی عورتاں د‏‏ی سردار حَوراءإنسیّہ انسان د‏‏ی شکل وچ حور
مَعصُومَہ جس تو‏ں گناہ سرزد نہ ہو مُحَدَّثَہ اوہ عورت جس دے نال فرشتےآں نے گفتگو کیتی ہوئے
حُرَّہ آزاد مُبارَکہ اُتے برکت
طاہرَہ پاک بَتُول ممتاز، لوکاں تو‏ں منہ پھیر کر خدا د‏‏ی طرف متوجہ ہونے والی،ایسی خاتون جسنو‏ں اصلا حیض نہ آندا ہوئے[نوٹ ۱]
حَصَان پاکدامن زََکیَّہ پاک و منزہ (اخلاقی برائیاں سے)
مَریم کبرَی وڈی مریم راضیَہ (تقدیر الہی) اُتے راضی ہونے والی
صِدّیقَہ بہت سچی مَرضیَّہ اوہ عورت جس تو‏ں خدا راضی ہوئے۔
نوریَّہ نورانی رَضیَّہ جس تو‏ں ہر اک راضی ہو
سَماویَّہ آسمانی حَصان پاکدامن
حزَہراء درخشان تے نورانی انیَہ بہت ہی مہربان
مَنصورَہ جس د‏‏ی مدد تے نصرت کيتی گئی ہو عَذراء پاکدامن
زاہدَہ پارسا طَیّبَہ نیک، زلال، پاک
اُمّ اَبیہا اپنے باپ د‏‏ی ماں[نوٹ ۲] تَقیَّہ پرہیزگار عورت
بَرَّہ نیکوکار عورت مُطَہرَہ پاکیزہ
شَہیدَہ شہید ہونے والی عورت صادِقَہ سچی
رَشیدَہ سجھ بجھ تے عقل رکھنے والی فاضِلَہ با فضیلت
نَقیَّہ خالص تے ناب عَلیمَہ دانا
غَراء شریف، نیک‌ کردار مَہدیَّہ ہدایت یافتہ
صَفیَّہ صاف و خالص عابدَہ عبادت‌ کرنے والی
مُتَہجِّدَہ شب زندہ‌دار قانِتَہ ہر وقت خدا د‏‏ی اطاعت وچ رہنے والی

بعض متاخر مصادر وچ کئی تے القابات وی مذکور نيں من جملہ:

سیدة، مصلّیة، قائمة، شاهدة، صائمة، ولیة، زاکیة، سلیمة، حلیمة، حبیبة، جمیلة، حفیفة، صالحة، مصلحة، صبیحة، محمدة، نصیبة، مجیبة، شریفة، مکرمة، عالمة، فاتحة، مُنعِمة، داعیة، معلمة، شافعة، مشفقة، جاهدة، ناصحة، متجهدة، راقیة، ناصیة، حاضرة، وافیة [۲]

کنیتاں

[سودھو]

مناقب ابن شہرآشوب وچ حضرت فاطمہ(س) د‏‏یاں کئی کنیتاں ذکر ہوئیاں نیں:[۳]

ام الحسن ام الحسین ام المحسن ام الائمہ ام ابیہا

حوالے

[سودھو]
  1. مناقب ابن شہرآشوب ج۳، ص۳۵٧؛ شہید اول، المزار، ص۲۰؛ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ص۱۰۰-۱۰۲
  2. انصاری، الموسوعۃ الکبری عن فاطمۃ الزہراء، ج۱۸، ص۳۴٦ بہ نقل از محمد الامین، الفاطمیۃ فی ذکر أسماء فاطمۃ علیہا السّلام
  3. مناقب ابن شہرآشوب ج۳، ص۳۵٧

نوٹ

[سودھو]
  1. پیغمبر اکرم تو‏ں پوچها گیا کہ بتول دے کیہ معنی نيں؟ جوکہ مریم تے حضرت فاطمہؑ دے لئی استعمال کيتا جاندا اے ؟ آپؐ نے فرمایا: بتول اس سواݨی نو‏‏ں کہیا جاندا اے جسنو‏ں اصلا حیض نہ آندا ہوئے۔(اردبیلی، کشف الغمۃ، ج۱، ص۳۳۹؛ ہور ببینید: مناقب ابن شہرآشوب، ج۳، ص۳۳۰)
  2. ام ابیہا عربی بولی دے قواعد د‏‏ی بنا اُتے کنیت اے لیکن معنی دے پیش نظر اسنو‏ں القابات وچ شامل کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔

مآخذ

[سودھو]
  • ابن شہرآشوب، المناقب،،قم، علامہ، ۱۳٧۹ق.
  • اربلی، کشف الغمۃ فی معرفۃ الأئمۃ، قم، رضی، ۱۴۲۱ق.
  • علامہ مجلسی، بحار الأنوار الجامعۃ لدرر أخبار الأئمۃ الأطہار، تہران، دوم، اسلامیۃ، ۱۳٦۳ش.
  • انصاری زنجانی خوئینی، اسماعیل، الموسوعۃ الکبری عن فاطمۃ الزہراء سلام اللہ علیہا، قم، دلیل ما، ۱۴۲۸ق.