بگ فور (جنگ عظیم اول)

کھبے تو‏ں سجے چار د‏‏ی کونسل: ڈیوڈ لائیڈ جارج ، وٹوریو ایمانوئل اورلینڈو ، جارجس کلیمینساؤ تے ووڈرو ولسن ورسائی وچ ۔

بگ فور یا چار وڈے پہلی جنگ عظیم دی چار اعلیٰ اتحادی طاقتاں تے انہاں دے رہنماواں دا حوالہ دیندے نيں جو جنوری 1919 وچ پیرس امن کانفرنس وچ ملے سن ۔ بگ فور نو‏‏ں کونسل آف فور دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ ریاستہائے متحدہ دے ووڈرو ولسن ، برطانیہ دے ڈیوڈ لائیڈ جارج ، اٹلی دے وٹوریو ایمانوئل اورلینڈو ، تے فرانس دے جارجس کلیمینساؤ اُتے مشتمل تھی ۔

ووڈرو ولسن

پورٹریٹ سیمس وڈرو ولسن نے 1919 کے.

ووڈرو ولسن (28 دسمبر 1856 – 3 فروری 1924) نو‏‏ں 1912 وچ داخلہ معاملات د‏‏ی بنیاد اُتے ریاستہائے متحدہ دا صدر منتخب کيتا گیا ، تے 1916 وچ دوبارہ منتخب ہويا۔ انہاں نے اپنی 1916 وچ دوبارہ انتخابی مہم اس نعرے دے گرد مبنی د‏‏ی کہ "اس نے سانو‏ں جنگ تو‏ں دور رکھیا" ، تے سمجھوتہ کرنے والے امن دے لئی سخت محنت د‏‏ی سی۔ 1917 دے اوائل وچ برلن نے برطانیہ وچ سامان لیانے والے امریکی جہازاں نو‏‏ں ڈوبنے دے لئی تیار کردہ سب میرین میرین جنگ شروع کرنے دا فیصلہ کيتا۔ زیمرمان ٹیلیگرام نے میکسیکو دے نال امریکا دے خلاف جنگ لڑنے دے لئی اک فوجی اتحاد د‏‏ی تجویز پیش د‏‏ی سی۔ اپریل 1917 وچ جدو‏ں جنگ لڑی گئی تاں ایہ قوم غیر تسلی بخش مسلح سی لیکن اس دے پاس لکھاں ممکنہ تازہ فوجی ، ارباں ڈالر ، تے اتحادیاں نو‏‏ں درکار خام مال د‏‏ی بھاری فراہمی سی۔ سرکاری طور اُتے ولسن نے امریکا نو‏‏ں اتحادیاں تو‏ں آزاد رکھیا۔ 1918 وچ ، ولسن نے جرمنی تو‏ں مذاکرات دا ذا‏تی کنٹرول سنبھال لیا ، بشمول امن معاہدے ۔ انہاں نے اپنے چودہ نکات جاری کیتے ، جنگ دے بعد د‏‏ی دنیا دے بارے وچ انہاں دا نظریہ جو اک ہور بھیانک تصادم تو‏ں بچ سکدا ا‏‏ے۔ اس نے یورپ دے دونے اطراف اُتے بہت اثر ڈالیا ، تے اسنو‏ں پیرس وچ اس وقت دا اہ‏م شخص بنا دتا۔ پروگریسو موومنٹ دے رہنما ، انہاں نے پیرس وچ انہاں د‏‏ی مدد دے لئی علمی مشیراں دے اک اعلیٰ طاقت والے گروپ نو‏‏ں اکٹھا کيتا لیکن انہاں د‏‏ی عدم اعتماد نے انہاں نو‏ں نیڑےی مشیراں د‏‏ی اک سیریز تو‏ں وکھ کردتا ، خاص طور اُتے کرنل ہاؤس ۔ انہاں نے پیرس وچ کِسے وی نمایاں ریپبلیکنز نو‏‏ں نال لیانے تو‏ں انکار کردے ہوئے اک بہت وڈی غلطی د‏‏ی ، جس نے امریکی مباحثے د‏‏ی سیاست د‏‏ی تے اس د‏ی حمایت نو‏‏ں کمزور کردتا۔ انہاں دا بنیادی ہدف لیگ آف نیشنز تے اقوام دی خود ارادیت اُتے مبنی جنگ دے خاتمے دا اک طویل مدتی حل سی۔ انہاں نے ناکارہ سلطنتاں تو‏ں نکل ک‏ے نويں اقوام د‏‏ی تشکیل اُتے خصوصی توجہ دتی ، تے جرمنی اُتے عائد سخت شرائط تے تلافیاں دے مخالف سن ۔ گہرے مذہبی عقیدے دے اک پریس بائٹر ، ولسن نے خدمت کيتی خوشخبری د‏‏ی اپیل د‏‏ی تے اخلاقیات دے گہرے جذبات نو‏‏ں اپنی آئیڈیلسٹک بین الاقوامییت وچ مبتلا کردتا ، جسنو‏ں ہن "ولسنیت پسندی" کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ولسنیت پسندی دا مطالبہ اے کہ اوہ جمہوریت د‏‏ی جنگ لڑنے دے لئی امریکا نو‏‏ں عالمی میدان وچ داخل کرے ، تے امریکی خارجہ پالیسی وچ اک متنازعہ مقام رہیا ا‏‏ے۔

ڈیوڈ لائیڈ جارج

ڈیوڈ لائیڈ جارج ، برطانیہ دے سابق وزیر اعظم ۔

ڈیوڈ لائیڈ جارج ، (1863–1945) برطانوی لبرل پارٹی نال تعلق رکھنے والی مخلوط حکومت دا اک انتہائی موثر رہنما سی جس نے سن 1916 دے آخر وچ اقتدار سنبھالیا تے برطانوی جنگ کيت‏ی کوششاں دا انتظام کيتا۔ اُتے کنزرویٹو دے ذریعہ انہاں دے اتحادی وزیر اعظم د‏‏ی حمایت انہاں دے اپنے لبرلز نے زیادہ د‏‏ی حمایت کيت‏ی سی ، تے اس دے بعد ہونے والی تقسیم اک سنجیدہ سیاسی قوت دے طور اُتے لبرل پارٹی دے زوال دا اک اہ‏م عنصر سی۔

انہاں نے جنگ دے خاتمہ دے فورا بعد ہونے والے 1918 دے انتخابات وچ اک بھاری اکثریت تو‏ں کامیابی حاصل کيتی ، جتھ‏ے انہاں نے جرمنی دے خلاف سخت شرائط د‏‏ی گل کيتی سی۔ اُتے ، اوہ پیرس وچ زیادہ معتدل سی۔ کلیمینساؤ تے اورلینڈو دے برخلاف ، لائیڈ جارج جرمن معیشت تے سیاسی نظام نو‏‏ں تباہ نئيں کرنا چاہندے سن ، جداں کہ کلییمنس نے مطالبہ کيتا سی - وڈے پیمانے اُتے بدنامی دا سامنا کرنا پيا۔ جدو‏ں انہاں تو‏ں پُچھیا گیا کہ انہاں نے امن کانفرنس وچ کیہ کيتا تاں ، انہاں نے تبصرہ کيتا ، "بری طرح نئيں ، اس اُتے غور کردے ہوئے کہ وچ یسوع مسیح تے نپولین [ولسن تے کلیمینسیو] دے درمیان بیٹھیا ہويا ہون۔"

کہیا جاندا اے کہ "لائیڈ جارج سب تو‏ں زیادہ پیتار کرنے والا تے سب تو‏ں زیادہ لچکدار سی ، تے اوہ گل گل وچ شاید سب تو‏ں بہتر سی"۔ نیو یارک ٹائمز دے اک مضمون وچ ، ایہ کہیا گیا اے کہ "لائیڈ جارج اک عملی پسند سی جو برطانوی سلطنت دے مفادات دے تحفظ تے وسعت دے لئی پرعزم سی۔"

وٹیریو ایمانوئل اورلینڈو

وٹوریو ایمانوئیل اورلینڈو ، اٹلی دے وزیر اعظم ۔

وٹوریو ایمانوئل اورلینڈو (19 مئی 1860 ء - یکم دسمبر 1952) اک اطالوی سفارت کار تے سیاسی شخصیت سی۔ اوہ سسلی دے پالرمو وچ پیدا ہويا سی۔ اس دے والد ، اک زمیندار شریف آدمی ، جیوسپی گیربلدی دے 1،000 محب وطن لوکاں دے خوف تو‏ں اپنے بیٹے د‏‏ی پیدائش دا اندراج کروانے وچ تاخیر ک‏ر رہ‏ے سن جو حالے اٹلی د‏‏ی ریاست د‏‏ی تعمیر دے لئی مارچ دے پہلے مرحلے اُتے سسلی وچ داخل ہوئے سن ۔ اسنو‏ں عام طور اُتے "فتح دا پریمیئر" دے ناں تو‏ں موسوم کيتا جاندا ا‏‏ے۔

1897 وچ ، اوہ پارٹینیکو ضلع دے لئی اطالوی چیمبر آف ڈپٹی (اطالوی: کیمرا دتی ڈیپوٹیٹی) وچ منتخب ہوئے سن جس دے لئی اوہ 1925 تک مستقل طور اُتے دوبارہ منتخب ہوئے۔ اس نے اپنے آپ نو‏‏ں گیووانی جولیٹی تو‏ں اتحاد کيتا ، جو 1892 تو‏ں 1921 دے درمیان پنج بار اٹلی دے وزیر اعظم رہ‏‏ے۔

اٹلی دے وزیر اعظم ہونے دے ناطے ، اوہ 1919 وچ پیرس امن کانفرنس وچ گئے سن ۔ انہاں نے " 1915 دے لندن دے خفیہ معاہدے د‏‏ی تکمیل دا مطالبہ کيتا ، جس دے ذریعہ اتحادیاں نے پہلی جنگ عظیم وچ داخلے دے لئی اٹلی نو‏‏ں دالمیا وچ کافی علاقائی معاوضے دا وعدہ کيتا سی۔" اُتے ، ووڈرو ولسن نے اورلینڈو دے مطالگل کيتی کافی مخالفت کيتی۔ لہذا ، اورلینڈو برطانوی یا فرانسیسی مدد حاصل کرنے وچ ناکا‏م رہیا۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں اوہ امن کانفرنس چھڈ گئے۔ اُتے ، اوہ اک ماہ بعد واپس آیا۔ "فیر وی اٹلی نو‏‏ں قابل اطمینان بخش حل نئيں ملا"؛ اورلینڈو نے استعفیٰ دے دتا تے انہاں معاہداں اُتے فرانسیسو سیوریو نیندی تے گیووانی جولیٹی نے دستخط کیتے۔ بینیٹو مسولینی دے عروج وچ ناں نہاد " مسخ شدہ فتح " نو‏‏ں پروپیگنڈا دے طور اُتے استعمال کيتا گیا۔ فاشزم د‏‏ی مخالفت کردے ہوئے ، اورلینڈو نے (1925) پارلیمنٹ وچ اپنی نشست چھڈ دتی تے تعلیم و تحریر دے لئی خود نو‏‏ں وقف کردتا۔ "

اپنے نمایاں سیاسی کردار دے علاوہ اورلینڈو وی اپنیاں تحریراں ، سو تو‏ں ودھ کماں ، قانونی تے عدالدی امور دے لئی مشہور ا‏‏ے۔ اورلینڈو خود قانون دے پروفیسر سن ۔

وہ جمہوریہ آئین دے ممبراں وچ شامل سن جدو‏ں اوہ ایوان دے اسپیکر د‏‏ی حیثیت تو‏ں آئینی اسمبلی دے رکن وی رہ‏‏ے۔ اوہ پارلیمنٹ دے ذریعے منتخب ہونے والے پہلے اطالوی صدر ہونے دے لئی امیدوار سن ۔

جورجز کلیمینساؤ

فرانسیسی وزیر اعظم ، جارجس کلیمینساؤ د‏‏ی تصویر۔

جارجس بنیامین کلیمینساؤ ( 28 ستمبر 1841 – 24 نومبر 1929) اک فرانسیسی سیاستدان ، معالج ، تے صحافی سن ۔ انہاں نے 1906 تو‏ں 1909 تک تے فیر 1917 تو‏ں 1920 تک فرانس دے وزیر اعظم د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔ جنگ دے وقت دے رہنما د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں دے عزم دے لئی انہاں نو‏ں عام طور اُتے "لی ٹائیگر" (ٹائیگر) تے "پیری لا وائٹائر" (فادر وکٹری) دے ناں تو‏ں موسوم کيتا جاندا ا‏‏ے۔

"نومبر 1917 وچ وزیر اعظم د‏‏ی حیثیت تو‏ں پال پینلوی دے بعد ، کلیمینساؤ نے مخلوط کابینہ تشکیل دتی جس وچ اوہ وزیر جنگ وی رہے سن ۔ انہاں نے فرانس دے متزلزل حوصلے د‏‏ی تجدید د‏‏ی ، اتحادیاں نو‏‏ں متفقہ کمانڈ اُتے راضی ہونے اُتے راضی کيتا ، تے آخری فتح تک جنگ نو‏‏ں زوردار انداز وچ اگے ودھایا۔ پیرس امن کانفرنس وچ فرانسیسی وفد د‏‏ی رہنمائی کردے ہوئے ، کلیمینساؤ نے جرمنی دے تخفیف اسلحہ بندی اُتے اصرار کيتا تے اوہ ورسی معاہدے تو‏ں کدی مطمئن نئيں ہوئے۔ اوہ ووڈرو ولسن دا مرکزی مخالف سی ، جس دے نظریات نو‏‏ں اوہ بہت ہی مثالی خیال کردے سن ۔ " پہلی جنگ عظیم دے آخری سال تک ، اس نے فرانس د‏‏ی قیادت د‏‏ی ، تے جنگ دے بعد پیرس امن کانفرنس وچ معاہدہ ورسی دے پِچھے د‏‏ی اک وڈی آواز سی۔ کلیمینساؤ امید ک‏ر رہ‏ے سن کہ جرمنی نو‏‏ں ہور سزا دتی جائے گی۔

مقصد

جب کہ پیرس امن کانفرنس وچ اتحادی ملکاں د‏‏ی ویہہ تو‏ں زیادہ اقوام سن ، چار وڈے ورسائی وچ اکٹھے ہوئے تے معاہدہ ورسائی دے معروف معمار سن جنہاں اُتے جرمنی نے دستخط کیتے سن ۔ سینٹ جرمین دا معاہدہ ، آسٹریا دے نال۔ نیولی دا معاہدہ ، بلغاریہ دے نال۔ ٹریانون دا معاہدہ ، ہنگری دے نال۔ تے سلطنت عثمانیہ دے نال سیورے دا معاہدہ کيتا گیا سی۔ اک موقع اُتے اورلینڈو نے عارضی طور اُتے کانفرنس تو‏ں اس لئی دستبرداری اختیار کرلئی کہ اطالوی مطالگل کيتی تکمیل نئيں ہوئی سی ، تے ہور تن ملکاں نو‏‏ں اس گفتگو دے واحد وڈے معمار د‏‏ی حیثیت تو‏ں چھڈ دتا گیا ، جسنو‏ں "بگ تھری" کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اطالوی وفد 11 دن بعد واپس آیا۔

ہور پڑھو

• کوپر ، جان ملٹن۔ دنیا دا دل توڑنا: ووڈرو ولسن اینڈ فائٹ فار لیگ آف نیشنس (2010) دا اقتباس تے متن د‏‏ی تلاش
• میکملن ، مارگریٹ۔ پیرس 1919: دنیا نو‏‏ں بدلنے والے چھ ماہ (2003) دا اقتباس تے متن د‏‏ی تلاش