آسٹریا
آسٹریا | |
---|---|
پرچم | نشان |
شعار | |
ترانہ: | |
زمین و آبادی | |
متناسقات | 48°N 14°E / 48°N 14°E [۱] |
بلند مقام | گروسگلوکنر (3798 میٹر ) |
پست مقام | نیوزیڈل جھیل (115 میٹر ) |
رقبہ | 83878.99 مربع کلومیٹر (۱ جنوری ۲۰۱۴)[۲] |
دارالحکومت | ویآنا [۳] |
سرکاری زبان | جرمن [۴] |
آبادی | 8979894 (۲۰۲۲)[۵] |
| 4367938 (۲۰۱۹)[۶] |
| 4511982 (۲۰۱۹)[۶] |
حکمران | |
طرز حکمرانی | وفاقی پارلیمانی جمہوریہ ، پارلیمانی جمہوریہ [۷] |
قیام اور اقتدار | |
تاریخ | |
یوم تاسیس | ۱۲ نومبر ۱۹۱۸ |
عمر کی حدبندیاں | |
شادی کی کم از کم عمر | 18 years old |
شرح بے روزگاری | 5 percent (۲۰۱۴)[۸] |
دیگر اعداد و شمار | |
کرنسی | یورو |
منطقۂ وقت | متناسق عالمی وقت+01:00 (standard time )[۹] |
ٹریفک سمت | دائیں |
ڈومین نیم | at. |
آیزو 3166-1 الفا-2 | AT |
بین الاقوامی فون کوڈ | +43 |
ترمیم |
اسٹریا (Austria) جسنوں سرکاری طور اُتے جمہوریہ آسٹریا وی کہندے نيں، برِ اعظم یورپ دے وسط وچ واقع خشکی توں گھرا ہويا اک ملک اے۔ اس دی کل آبادی 83 لکھ اے۔ اس دے شمال وچ جرمنی تے چیک ریپبلک، مشرق وچ سلواکیا تے ہنگری، جنوب وچ سلوانیا تے اٹلی جدوں کہ مغرب وچ سوئٹزرلینڈ تے لیچٹنسٹائن دے ملکاں واقع نيں۔ آسٹریا دا کل رقبہ 83٫872 مربع کلومیٹر اے۔ آسٹریا دی سرزمین بلند پہاڑاں اُتے مشتمل اے تے ایتھے ایلپس پہاڑی سلسلہ واقع اے۔ ملک دا 32 فیصد رقبہ سطح سمندر توں 500 میٹر توں کم بلند اے۔ اس دا بلند ترین مقام 3٫797 میٹر بلند اے۔ آبادی دی اکثریت جرمن بولی بولدی اے تے اسنوں ملک دی سرکاری بولی دا درجہ حاصل اے۔ ہور مقامی زباناں وچ کروشین، ہنگری تے سلوین نيں۔
اسٹریا وشکارلے یورپ دا سمندر توں پرے اک دیس اے ، جس دی لوک گنتی 83 لکھ دے نیڑے اے ۔ اسدیاں ولگناں اتر چ جرمنی تے چیک لوک راج، چڑھدے چ ہنگری تے سلواکیا ، لیندے چ سویٹزرلینڈ تے لیختنشٹاین تے دکھن چ اٹلی تے سلوینیا نال ملدیاں نیں۔ آسٹریا دا تھاں 83،872 مربع کلومیٹر (32,377 مربع میل) اے تے لامت تھاں الپس باہجوں پہاڑی اے۔ موسم ٹیمپریٹ تے الپائنی اے۔ صرف 32 ٪ تھاں سمندری پدھر توں 500 میٹر توں گھٹ اچائی تے اے۔ ایہدی سب توں اچی تھاں 3797 میٹر (12,461 فٹ) بلند اے[۱۰]۔ جرمن پڑبولی باویری عام بولی جاندی اے پر ٹکسالی جرمن سرکاری بولی اے[۱۱]۔ مگیاری، سلووینی تے برگنلینڈ کروشی وی سرکاری بولیاں نیں[۱۲]۔
آسٹریا دیاں بنیاداں سانوں رومن دور توں ملدی نيں۔ جدوں 15 ق م وچ سیلٹک سلطنت اُتے رومناں نے قبضہ کيتا تاں اسنوں اک صوبہ بنا دتا۔ پہلی صدی عیسوی وچ ایہ سارا علاقہ اج دے آسٹریا دے زیادہ تر حصےآں اُتے مشتمل سی۔ 788 عیسوی وچ ایتھے مسیحیت متعارف کرائی گئی۔ ہپسبرگ شہنشاہیت دے دوران آسٹریا نوں یورپ دی وڈی طاقتاں وچوں اک شمار کيتا جانے لگا۔ 1867ء وچ آسٹرین سلطنت دی جگہ آسٹریا-ہنگری نے لے لی۔
اجکل دے آسٹریا دا مڈھ ہاپسبرگ ٹبر ویلے بنیا جدوں دیس دا وڈا انگ مقدس رومی سلطنت دا حصہ سی۔ ریفارمیشن ویلے اتلے تھانواں دے کئی شہزادے جیہڑے شہنشاہ دے خلاف سن اوہناں پروٹسٹنٹ سوچ نوں اپنے فیدے لئی ورتیا۔ 30 سالہ لڑائی، سویڈنی سلطنت دا وادا، فیر پرشیا دا اٹھنا، نیپولینی ہلے نے شہنشاہ دے اثر نوں اتلے جرمین وج کھٹا دتا پر دکھن وج دے انجرمن تھانواں تے کیتھولک تے شہنشاہ دا اثر اونا ای ریا۔ 17ویں تے 18ویں صدی وچ اسٹریا اک وڈی طاقت سی۔ 1804 وچ نیپولین دے شہنشاہ بنن تے آسٹریا نے وی آسٹری سلطنت دا ہوکا دتا۔ نیپولین دی ہار مگروں جرمنی تے راج لئی پرشیا نے آسٹریا نال آڈا لایا۔ کونگزگراٹز دی لڑائی وچ 1868 نوں پروشیا نے آسٹریا نوں ہرایا تے جرمن ماملیاں وچوں باہر کڈھ دتا۔ 1867 وچ سلطنت دا ناں سلطنت آسٹریا-ہنگری رکھ دتا گیا۔ 1870 وچ فرانس جرمن لڑائی وچ فرانس دی ہار مگروں جرمن سلطنت بندی اے تے کجھ چر مگروں آسٹریا ہنگری دے ساک ایس نویں بنن والی سلطنت نال گوڑے ہون لگ پۓ۔ 28 جون 1914 نوں فرانز فرڈیننڈ، آسٹریا دے ہونوالے بادشاہ نوں سراجیوو وچ قتل کردتا گیا۔ قاتل سرب ہون باہجوں آسٹریا نے سربیا نوں قاتل پھڑن دا آکھیا تے ایس گل تے دنیا دی پہلی وڈی لڑائی دا مڈھ بجھیا۔
پہلی وڈی لڑائی دے انت تے 1918 نوں سلطنت دے ٹٹن تے آسٹریا نے جرمن-آسٹری لوکراج چنیا تاں جے اوہدا جرمنی نال ایکا ہوجاۓ۔ لیندیاں طاقتاں نے پر اینج ناں ہون دتا۔ 1919 وچ پہلا آسٹری لوکراج بنیا۔ 1938 وچ جرمنی نال اکٹھ ہویا۔ نازی جرمنی نے آسٹریا تے مل ماریا تے نال رلایا۔ ایہ جٹ 1945 وچ دوجی وڈی لڑاغی دے مکن تک چلیا۔ جرمنی تے مل مارلیا گیا تے آسٹریا دا پرانا قنون فیر جلایا گیا۔ آسٹریا تے باہری طاقتاں دا 1955 تک زور ریا۔ ایسے ورے آسٹریا نے اپنے نیوٹرل ہون دا ہوکا دتا۔
پہلی جنگِ عظیم دے اختتام اُتے 1918ء وچ آسٹرو- ہنگرین سلطنت دا زوال ہويا۔ 1919ء وچ پہلی آسٹرین جمہوریہ قائم ہوئی۔ 1938ء وچ نازی جرمنی نے اس اُتے قبضہ کر کے اپنے اندر شامل کے لیا۔ ایہ قبضہ دوسری جنگِ عظیم دے اختتام تک یعنی 1945 تک جاری رہیا جس دے بعد آسٹریا اُتے اتحادیاں دا قبضہ ہوئے گیا تے انہاں نے آسٹریا دی خود مختار جمہوری حیثیت بحال کر دتی۔ ايسے سال آسٹریا دی پارلیمان نے اک اعلان جاری کيتا جس دے تحت آسٹریا نوں مستقل طور اُتے غیر جانبدار ملک قرار دے دتا گیا۔
اجکل آسٹریا اک پارلیمانی لوکراج اے جیہڑا 9 صوبیاں نال رل کے بنیا اے[۱۰][۱۳] ۔ ویآنا ایہدا راجگڑھ تے سب توں وڈا شہر اے جتھے 17 لکھ لوک وسدے نیں۔ آسٹریا اک ودھیرا امیر دیس اے تے اک جنا سلانہ پیسے $46,330 ڈالر اے۔ ایہ اک شنجن دیس اے[۱۴] تے جتھے یورو کرنسی اے۔
آسٹریا پارلیمانی جمہوریہ اے جس وچ 9 وفاقی ریاستاں شامل نيں۔ اس دا راجگڑھ تے سب توں وڈا شہر ویانا اے جس دی آبادی 16 لکھ توں زیادہ اے۔ آسٹریا نوں دنیا دے امیر ترین ملکاں وچوں اک منیا جاندا اے تے فی کس آمدنی 43٫723 ڈالر سالانہ اے۔ آسٹریا وچ معیارِ زندگی بہت بلند اے تے 2010ء وچ اسنوں دنیا بھر وچ انسانی ترقی دے اعشاریے دے مطابق 25واں درجہ دتا گیا۔ آسٹریا 1955 توں اقوامِ متحدہ دا رکن اے۔ 1995ء وچ ایہ یورپی یونین دا رکن بنیا۔ 1995ء ہی وچ آسٹریا نے شینجن معاہدے اُتے دستخط کیتے تے 1999ء وچ یورو نوں اپنا لیا۔
ناں وجہ
[سودھو]جرمن بولی وچ آسٹریا نوں آسٹریچ کہندے نيں۔ ایہ لفظ پہلی بار 966 عیسوی وچ استعمال کيتا گیا۔ ایہ لفظ مقامی بولی باویرین وچ "مشرقی سرحدی علاقے " نوں ظاہر کردا اے۔ لفظ آسٹریا دراصل ايسے جرمن لفظ نوں لاطینی بنانے توں وجود وچ آیا اے۔ ایہ لفظ پہلے پہل 12واں صدی عیسوی وچ استعمال ہويا۔
آسٹریا ناں جینوں جرمن چ اوسٹریش (Österreich) کیندے نیں اے پرانے اتلے جرمن بول (Ostarrîchi) توں بنیا اے جیدا مطلب اے چڑھدے پاسے دا دیس تے آسٹریا دوجے جرمن بولن والے دیساں چ چڑھدے پاسے چ اے۔ ایدا لاطینی بولی دے بول (auster) نال کوئی جوڑ نیں جیدا مطللب اے دکھنی تے جیدے توں بول آسٹریلیا بنیا اے۔ اے بول پہلی واری 996 چ ورتیا گیا۔
تریخ
[سودھو]آسٹریا دے تھانواں نوں 15 قبل مسیح چ رومی سلطنت نے فتح کیتا ، اوس ویلے ایتھے اک کیلٹک ریاست "نوریکم" قائم سی ۔ بعد چ پہلی صدی عیسوی چ آسٹریا رومی سلطنت دا اک صوبہ بن گئیا ۔ 786ء چ مقدس رومی سلطنت دے فرینک بادشاہ شارلیمان نے اس علاقے نوں فتح کیتا تے عیسائیت نوں متعارف کروائیا ۔آسٹریا دیاں سلطنت عثمانیہ نال کئی لڑائیاں ہویاں۔ دو واری عثمانی فوجاں نے آسٹریا دے راجگڑھ ویآنا دا گھیرا پایا پر ایدے تے مل نا مار سکیا۔ اگلے ویلیاں چ آسٹریا ترکاں نوں پچھے دھکن تے اوناں دیاں تھاواں تے مل مارن چ وی جت دا ریا۔انیویں صدی دے ٹرن تے آسٹریا نوں فرانس دے نیپولین ہتھوں کنی واری ہار دا منہ ویکھنا پیا۔فرانس نوں ہراں مگروں آسٹریا یورپ دیان پنج وڈیاں طاقتاں چ منیا جاندا سی تے ای دنیا دی منی پرمنی طاقت سی۔ 1866 چ آسٹریا نوں پرشیا ہتھوں اک وڈی ہار ہوئی جیدے نتارے تے آسٹریا نوں جرمنی دے معاملیاں توں بار نکلنا پیا۔ 1867ء آسٹریائی سلطنت نے ہنگری دی سلطنت نال مل کے آسٹریا-ہنگری اتحاد نوں تشکیل دتا جہڑا 1918ء تک قائم رہیا۔
1914 نوں سراجیوو چ آسٹریا دے آرچڈیوک فرانز فرڈیننڈ نوں سربیا دے اک بندے نیں مار دتا۔ ایس گل تے آسٹریا نے سربیا نال لڑائی چھیڑدتی۔ سربیا نال روس رلگیا اینج اے لڑائی پہلی وڈی لڑائی چ پلٹ گئی۔ ایس لڑائی دے نتارے چ سلطنت آسٹریا ہنگری ٹٹ گئی۔ ایس لڑائی چ سلطنت آسٹریا ہنگری دے دس لکھ دے نیڑے لوک مارے گۓ۔ 21 اکتوبر 1918 نوں شائی آسٹریا دے پارلیمنٹ دے جرمن سنگی کٹھے ہوۓ تے اوناں نین 30 اکتوبر نوں جرمن اسٹریا دی نیو رکھی۔ اینان نیں اٹلی نال ہون والی صلح بارے آسٹریا دے شہنشاہ دی گل ناں منی تے آسٹریا چ لوک راج دی مانگ کیتی۔ 12 نومبر نوں آسٹریا اک نواں دیس بن گیا۔ پر سلطنت دے ٹٹن نال 30 لکھ دے نیڑے جرمن آسٹرین آسٹریا توں بار دوجے دیساں چ رہ گۓ۔ جرمن آسٹریا جرمنی نال رلنا چاندا سی پر بار دیاں طاقتاں نیں آسٹریا دی گل ناں منی نال ای آسٹریا تے زور پایا جے اوہ اپنے ناں نالوں جرمن دا بول ہٹادیوے۔ تے اینج 1919 دے انت تک اے لوک راج آسٹریا بن گیا۔
لڑائی دے مگروں آسٹریا دی کرنسی دا مل ڈگ پیا لیگ آف نیشنز نوں اگے ود کے ایدا ہتھ وٹانا پیا۔ کرنسی دا ناں کرون توں پلٹ کے شلنگ رکھ دتا گیا۔
12 مارچ 1938 نوں جرمن فوج نیں آسٹریا تے مل مار لیا تے اینج آسٹریا جرمنی نال جڑ گیا۔ اپریل چ آسٹریا دے لوکاں نیں چوناں چ جرمنی نال جرمنی نال جوڑ چ ہاں کر دتی۔ دوجی وڈی لڑائی چ آسٹریا دے 260000 دے نیڑے بندے مارے گۓ۔ آسٹریا نوں چار وڈیاں طاقتاں نیں آپس چ ونڈ لیا۔ 26 اکتوبر 1955 نوں ـسٹریا توں سارے بار دے فوجی ٹر گۓ آسٹریا ازاد ہوگیا تے اینے اپنے نیوٹرل ہون دی دس دتی۔ 1995 چ اسٹریا یوپی جٹ دا سنگی بنیا۔
آسٹریا اک پارلیمانی لوک راج اے تے 9 صوبیاں تے مشتمل اے ۔ ایہہ اوہناں 6 یورپی ملکاں چوں اک اے جنہاں نے مستقل طور تے غیرجانبدار رہن دا اعلان کیتا ہوئیا اے ۔ اسدا راجگھر ویانا اے جسدی آبادی 16 لکھ اے ۔ آسٹریا دنیا دے امیر ترین ملکاں چوں اک اے اسدی فی کس آمدنی 50098 ڈالر اے ۔ ملک چ لوکاں دا میعار زندگی بہت بلند اے تے 2006ء اسدا انسانی ترقی دا اعشاریہ دنیا چ 14ویں نمبر تے سی ۔ آسٹریا 1955ء چ اقوام متحدہ تے 1995ء یورپی یونین دا رکن بنیا ۔ آسٹریا 1999ء توں یورپی یونین دی کرنسی "یورو" استعمال کر رہیا اے۔
قدیم زمانے توں آباد وسطی یورپ دی سرزمین جو اج آسٹریا کہلاندی اے، دراصل رومن دور توں پہلے مقامی سیلٹک قبیلے دی آماج گاہ سی۔ سیلٹک سلطنت اُتے بعد وچ رومناں نے قبضہ کر ليا تے اسنوں اپنی سلطنت وچ بطور صوبہ شامل کے لیا۔
رومن بادشاہت دے زوال اُتے اس علاقے اُتے باویری، سلاویس تے آوارس قبیلے نے حملے جاری رکھے۔ سلاویک قبیلے پہاڑاں وچ منتقل ہوئے گئے جو مشرقی تے وسطی آسٹریا وچ موجود نيں۔ 788 عیسوی وچ ایتھے مسیحیت متعارف کرائی گئی۔
14واں تے 15واں صدی عیسوی وچ ہیسپ برگ بادشاہاں نے آسٹریا وچ آس پاس دے ہور علاقے وی شامل کرنا شروع کر دتے۔ 1438ء وچ نواب البرٹ پنجم آف آسٹریا نوں انہاں دے سُسر دی جگہ بادشاہ بنا دتا گیا۔
بعد وچ آسٹریا نے فرانس دے نال جنگ چھیڑ دی۔ نپولن دے ہتھوں بتدریج شکستاں دے بعد 1806 وچ رومن سلطنت زوال پزیر ہوئے گئی۔ دو سال پہلے 1804ء وچ آسٹریا دی سلطنت قائم ہوئی۔ 1814ء وچ آسٹریا اتحادیاں دے نال فرانس اُتے حملہ آور ہويا تے نپولن نوں شکست دتی۔
1815ء وچ کانگریس آف ویانا دے بعد آسٹریا نوں برِ اعظم دی چار وڈی طاقتاں وچ شمار کيتا جانے لگا۔ ايسے سال آسٹریا دی سربراہی وچ جرمنی دا الحاق ہويا۔
1864ء وچ آسٹریا تے پروشیا نے مل کے ڈنمارک نال جنگ کيتی تے اس توں بعض علاقے آزاد کرا لئی۔ اُتے انہاں علاقےآں دی تقسیم وچ اختلاف اُتے 1866ء وچ آسٹریا تے پروشیا دی جنگ ہوئی۔ اس جنگ وچ شکست دے بعد آسٹریا جرمنی دی کنفیڈریشن توں نکل گیا۔
20ویں صدی
[سودھو]سراجیو دے مقام اُتے 1914ء وچ شہزادہ فرانز فریڈینڈ دے قتل نوں آسٹریا دے سیاست داناں تے جنرلاں نے اپنے مقاصد دے لئی استعمال کيتا۔ انہاں نے شہنشاہ نوں سربیا دے خلاف جنگ چھیڑنے اُتے مجبور کيتا۔ نتیجتاً پہلی جنگِ عظیم شروع ہوئی تے آسٹریا-ہنگری دی سلطنت ختم ہوئے گئی۔ آسٹریا-ہنگری دے 10 لکھ توں زیادہ فوجی اس جنگ وچ مارے گئے۔
21 اکتوبر 1918ء نوں آسٹریا دی پارلیمان دے منتخب شدہ جرمن نمائندے ویانا وچ جرمن آسٹریا دی صوبائی قومی اسمبلی دے طور اُتے اکٹھے ہوئے۔ 30 اکتوبر نوں اسمبلی نے جرمن آسٹریا دی ریاست تے اس دی حکومت بنائی۔ شہنشاہ نے نويں حکومت نوں دعوت دتی کہ اوہ اٹلی دے نال معاہدے دے لئی فیصلہ کرن۔ اُتے حکومت نے ایہ ذمہ داری شہنشاہ اُتے چھڈ دی۔ 11 نومبر نوں شہنشاہ نے پرانی تے نويں حکومت دے وزراء دی مدد توں اعلان کيتا کہ شہنشاہ دا امورِ حکومت وچ عمل دخل یکسر ختم ہوئے گیا اے۔ 12 نومبر نوں جرمن آسٹریا نے خود نوں عوامی جمہوریہ قرار دے دتا۔
سینٹ جرمین دے معاہدے دے تحت 1919ء وچ وسطی یورپ دی تشکیلِ نو کيتی گئی۔ اس دے نتیجے وچ نويں ریاستاں بنیاں جدوں کہ پہلے توں موجود ریاستاں دی شکل بدلی گئی۔ 30 لکھ توں زیادہ جرمناں نے خود نوں آسٹریا دی حدود توں باہر ہور نويں ریاستاں جداں کہ چیکو سلاویکیا، یوگوسلاویا، ہنگری تے اٹلی دی اقلتاں پایا۔ 1918ء تے 1919ء دے دوران آسٹریا نوں جرمن آسٹریا کہیا جاندا سی۔ اُتے بعد وچ اتحادی طاقتاں نے جرمن آسٹریا نوں جرمنی دا حصہ بننے توں روکیا تے اسنوں جمہوریہ آسٹریا بنا دتا۔
جنگ دے بعد افراطِ زر نے آسٹریا دی کرنسی کرون دی قیمت نوں گھٹانا شروع کر دتا۔ 1922ء دے موسمِ خزاں وچ لیگ آف نیشن دی زیرِ نگرانی آسٹریا نوں بین الاقوامی قرضہ ملا۔ اس قرضے دا مقصد ملکی معیشت نوں دیوالیہ ہونے توں بچانا، کرنسی دی قیمت نوں استحکام دینا تے عام معاشی صورت حال نوں بہتر بنانا سی۔ اُتے اس قرضے دے نتیجے وچ آسٹریا اک آزاد ملک دی بجائے لیگ آف نیشن دے زیرِ انتظام چلا گیا۔ 1925ء وچ کرون دی جگہ شلنگ نے لے لئی۔ 10٫000 کرون اک شلنگ دے برابر سن ۔ بعد وچ اس دی مستحکم حالت دی وجہ توں اسنوں الپائن ڈالر کہیا گیا۔ 1925ء توں 1929ء تک معیشت نے ترقی دی لیکن فیر بلیک فرائی ڈے آ گیا۔
آسٹریا دی پہلی جمہوریہ 1933ء تک چلی جس دے بعد چانسلر نے پارلیمان نوں برطرف کر دتا۔ نتیجتاً اٹلی دے فاشسٹاں دی حامی حکومت بنی۔ اس وقت دو وڈی سیاسی جماعتاں کم کر رہی سن تے دونے دی اپنی نیم فوجی ملیشیاواں سن۔ اس دے بعد خانہ جنگی شروع ہوئے گئی۔
بعد وچ آسٹریا دی آزاد حیثیت ختم ہوئے گئی۔ آسٹریا دے یہودیاں دے خلاف قانون بنا دتا گیا جس دے تحت انہاں دے تمام اثاثے کھو لئی گئے۔ 13 اپریل 1945ء وچ ویانا روس دے قبضے وچ چلا گیا۔
27 اپریل 1945ء نوں چند سیاست داناں نے آسٹریا دی آزادی دا اعلان کر دتا۔ اس اعلان نوں کامیاب روسی فوج تے سٹالن دی حمایت حاصل سی۔ اپریل دے اختتام تک مغربی تے جنوبی آسٹریا نازی جرمنی دے قبضے وچ سی۔ یکم مئی 1945 وچ 1929ء دا آئین بحال کر دتا گیا۔
1939ء توں 1945ء تک ہونے والی فوجی اموات دا اندازہ 2٫60٫000 لگایا گیا اے۔ یہودی ہولوکاسٹ دے شکار افراد دی تعداد 65٫000 سی۔ تقریباً 1٫40٫000 یہودی آسٹریا چھڈ گئے سن ۔ 1992 وچ آسٹریا دے چانسلر نے تسلیم کيتا کہ ہزاراں آسٹریائی نازی جرمنی دے جرائم وچ شریک سن ۔
جرمنی ہی دی طرح آسٹریا دے مختلف حصےآں اُتے مختلف اتحادی ملکاں قابض سن ۔
15 مئی 1955ء نوں برساں دی گفت و شنید دے بعد آسٹریا نوں آزادی مل گئی۔ 26 اکتوبر 1955ء نوں ساری غیر ملکی افواج ملکی سرزمین توں نکل گئی سن۔ اس دے بعد پارلیمان دے ایکٹ دے تحت ملک نوں ہمیشہ دے لئی غیر جانبدار بنا دتا۔ 1994ء دے ریفرنڈم وچ دو تہائی اکثریت توں فیصلہ ہويا کہ یکم جنوری 1995ء نوں آسٹریا یورپی یونین دا رکن بن گیا۔
سیاست
[سودھو]آسٹریا دی پارلیمنٹ ویآنا چ بیٹھدی اے۔ ایدے دو انگ نیں۔ آسٹریا دا صدر سدے سدے ووٹاں نال چنیا جاندا اے۔ سرکار نوں فیڈرل چانسلر چلاندا اے جینوں صدر چندا اے۔
آسٹریا دی پارلیمان ویانا وچ اے۔ ایہ شہر ملک دا راجگڑھ تے سب توں وڈا شہر وی اے۔ 1920ء دے ائین دے مطابق آسٹریا وفاقی، پارلیمانی، جمہوری ریاست اے۔ ریاستی سربراہ وفاقی صدر ہُندا اے جسنوں براہ راست منتخب کيتا جاندا اے۔ وفاقی حکومت دا سربراہ وفاقی چانسلر ہُندا اے جسنوں صدر مقرر کردا اے۔ حکومت نوں صدارتی حکم یا عدم اعتماد دے ووٹ دے بعد ختم کيتا جا سکدا اے۔
آسٹریا دی پارلیمان دو چیمبراں اُتے مشتمل اے۔ نینشلارٹ دی کل 183 نشستاں ہُندیاں نيں تے عام طور اُتے ہر 5 سال بعد انہاں دا انتخاب ہُندا اے۔ 2007ء توں قانونی طور اُتے ووٹر دی کم توں کم عمر 16 سال مقرر کيتی گئی اے۔
نیشنلارٹ نوں مقننہ دی حیثیت حاصل اے اُتے ایوانِ بالا جسنوں بنڈسریٹ کہندے نيں، دے پاس کسی قانون نوں مسترد کرنے دا کسی حد تک اختیار ہُندا اے۔
قانون ساز، ایگزیکٹو دے بعد ریاستی طاقت دا تیسرا ستون عدالت اے۔ آئینی عدالت قوانین اُتے وڈی حد تک اثر انداز ہوئے سکدی اے یا انہاں نوں مسترد کر سکدی اے۔ 1995ء دے بعد توں یورپی عدالتِ انصاف اس عدالت دے احکامات نوں یورپی یونین دے قوانین دی روشنی وچ بدل سکدی اے۔ اس دے علاوہ آسٹریا وچ یورپی یونین دے انسانی حقوق دی عدالت دا فیصلہ وی تسلیم کيتا جاندا اے۔
مذہب
[سودھو]20ویں صدی دے انت تے آسٹریا دی 74٪ لوک رومن کیتھولک سن تے 5٪ لوکاں نیں اپنے آپ نوں پروٹسٹنٹ گنوایا۔ آسٹریا دے سعائیاں نوں اپنی آمدنی دا 1٪ گرجے نوں لازمی دینا پیندا اے۔ 12٪ لوکاں نیں کیا جے اوہ کسے مذہب نوں نیں مندے۔ آسٹریا چ 340000 دے نیڑے لوک مسلمان نیں۔ 180000 دے نیڑے آرتھوڈکس نیں۔ چوکھے سارے یہودی دوسری وڈی لڑائی چ دیس توں نس گۓ تے ہزاراں نوں ہولوکاسٹ چ مار دتا گیا۔ 1983 چ بدھ مت نوں وی اک مت لي منیا گیا۔ 1912 چ اسلام نون وی سرکاری طور تے اک مذہب منیا گیا جدوں 1908 چ بوسنیا ہرزیگوینیا تے آسٹریا نے مل ماریا۔ دوجی وڈی لڑائی دے مگرون سختی نال سیکولرزم نوں چلیا گیا تے کسی مذہب نوں کوئی خاص رعایت نیں دتی گئی۔
آسٹریا دے عیسائیاں نوں کلیسا دے لئی مخصوص ممبرشپ فیس دینی پڑدی اے۔
تقریباً 12 فیصد افراد خود نوں لادین مندے نيں۔ 2001ء وچ ہور افراد وچ 3،40،000 افراد خود نوں مختلف مسلم گروہاں دے پیروکار مندے نيں۔ انہاں دی اکثریت ترکی، بوسنیا ہرزگووینیا تے کوسوو توں اے۔ 1،80،000 افراد مشرقی آرتھوڈکس چرچ دے پیروکار نيں جنہاں دی اکثریت سرب النسل اے۔ 20،000 توں زیادہ یہووا دے پیروکار جدوں کہ یہودیاں دی تعداد 8،100 اے۔
آسٹریا وچ اسلام سو سال توں سرکاری طور اُتے اک تسلیم شدہ مذہب اے۔ اس وقت آسٹریا وچ تقریباً پنج لکھ مسلمان آباد نيں جو ملک دی کل آبادی دا چھ فیصد نيں۔ درالحکومت ویانا وچ اسلام رومن کیتھولکس دے بعد دوسرا وڈا مذہب اے۔ آسٹریا دی اسلامی برادری دے مطابق اس وقت ملک وچ سٹھ ہزار مسلمان بچے مذہبی تعلیم حاصل کر رہے نيں۔ ایہ تعلیم جرمن زبان وچ فراہم کيتی جاندی اے۔[۱۵]
آسٹریا | |
Republic of Austria | |
Republik Österreich | |
راجگڑھ: | ویآنا |
تھاں: | 83,855 مربع کلومیٹر |
لوک گنتی: | 8,404,252 |
کرنسی: | یورو |
بولی: | جرمن |
حالیہ تبدیلیاں
[سودھو]اکتوبر 2006ء دے انتخابات دے بعد سوشل ڈیموکریٹ سب توں زیادہ اکثریت والی جماعت بن دے ابھری۔ پیپلز پارٹی نوں 8 فیصد کم ووٹ ملے۔ سیاسی مجبوریاں دی بنا اُتے دونے ہی جماعتاں ہور چھوٹی جماعتاں توں مل کے حکومت نہ بنا سکن۔ جنوری 2007ء وچ دونے وڈی جماعتاں نے آپس وچ اتحاد کر کے سوشل ڈیموکریٹ دے رکن نوں چانسلر منتخب کر ليا۔ اُتے ایہ اتحاد جون 2008ء وچ ختم ہوئے گیا۔ ستمبر 2008ء دے انتخابات توں دونے وڈی جماعتاں ہور کمزور ہوئیاں اُتے دونے نے مل کے نصف توں زیادہ ووٹ حاصل کیتے۔ انہاں دے اتحاد دی بنا اُتے اک بار فیر سوشل ڈیموکریٹ دا رکن چانسلر بنے۔
خارجہ تعلقات
[سودھو]1955ء دی آسٹریا دے ریاستی معاہدے دے تحت دوسری جنگ عظیم دے بعد اتحادیاں دے قبضے دے خاتمے تے آزاد آسٹریا دے قیام دی راہ ہموار ہوئی۔ 26 اکتوبر 1955ء نوں وفاقی اسمبلی نے آئینی شق منظور دی جس دے تحت آسٹریا نے اپنی مرضی توں خود نوں مستقل بنیاداں اُتے غیر جانبدار قرار دے دتا۔ ايسے قانون دی دوسری شق دے تحت آسٹریا مستقبل وچ کِسے فوجی اتحاد دا حصہ نئيں بنے گا تے نہ ہی اس دی سرزمین اُتے کسی دوسری ملک دا فوجی اڈا بنایا جائے گا۔ اس وقت توں آسٹریا دی خارجہ پالیسی بناتے وقت اس دی غیر جانبدار حیثیت نوں مدِنظر رکھیا جاندا اے۔
پر سویت یونین دے زوال دے بعد آسٹریا نے اپنی غیر جانبدارانہ حیثیت اُتے نظرِ ثانی دی اے تے 1991ء وچ عراق اُتے حملے دے لئی اپنی سرزمین اُتے توں غیر ملکی فوجی طیارےآں نوں گذرنے دی اجازت دتی اے۔ 1995ء وچ بوسنیا وچ اقوامِ متحدہ دے امن مشن دے لئی وی آسٹریا نے حصہ لیا اے۔ اس طرح غیر جانبداری دے قانون دی واحد شق جس اُتے حالے تک عمل جاری اے دے مطابق ایتھے غیر ملکی فوجی اڈے نئيں بنے۔
فوج
[سودھو]آسٹریا دے ہر جنے نوں جدوں اوہ 18 وریاں دا ہوندا اے تے اونوں کج معینیان دی لزمی فوجی سکھلائی کرنی پیندی اے۔ اسٹریا دی فوج چ 45000 فوجی نیں۔
آسٹریا دی مسلح افواج دی افرادی قوت دا زیادہ تر انحصار لازمی فوجی تربیت ہر پے۔ 18 سال دی عمر دے ہر صحت مند مرد اُتے چھ ماہ دی فوجی خدمات لازمی نيں۔ اس دے بعد 8 سال تک انہاں نوں ریزرو فوجی دے طور اُتے رکھیا جاندا اے۔ 16 سال دی عمر دے ہر لڑکے تے لڑکی نوں فوجی تربیت وچ حصہ لینے دی اجازت ہُندی اے۔ اُتے جے کوئی شخص لازمی فوجی تربیت نہ کرنا چاہے تاں اسنوں اس دے بدلے نو ماہ دی دفتری خدمات سر انجام دینی ہُندیاں نيں۔ 1998ء توں رضاکار لڑکیوں نوں باقاعدہ فوج وچ شامل کيتا جانے لگیا اے۔
مسلح افواج دراصل مشترکہ افواج نيں جنہاں وچ بری فوج، ہوائی فوج، بین الاقوامی مشن تے خصوصی دستے وغیرہ شامل نيں۔ چونکہ آسٹریا ہر طرف توں خشکی توں گھرا ہويا ملک اے، اس لئی اس دی بحری فوج نئيں اے۔
2004ء وچ آسٹریائی افواج وچ کل 45٫000 فوجی سن جنہاں وچ نصف تعداد رضاکاراں دی سی۔ آسٹریا اپنے کل بجٹ دا 0.9 فیصد حصہ اپنے دفاع اُتے خرچ کردا اے۔ ملکی صدر نوں مسلح افواج دے علامتی سربراہ دی حیثیت ملی ہوئی اے۔ حقیقت وچ مسلح افواج دی سربراہی وزیرِ دفاع دے ذمے ہُندی اے۔
سرد جنگ دے خاتمے دے بعد آسٹریا تے ہنگری دی سرحد توں فوجی دستےآں نوں ہٹانا بہت اہم سی۔ آسٹرین فوجی دستے سرحدی محافظاں دی معاونت کردے سن تاکہ غیر قانونی طور اُتے سرحد عبور کرنے والےآں نوں روکیا جا سکے۔ اُتے جدوں 2008ء وچ ہنگری نے یورپی یونین دے شینجن معاہدے اُتے دستخط کیتے تاں ہر قسم دی سرحداں ختم کر دتی گئياں۔ کچھ سیاست داناں نے تجویز دتی کہ فوجی دستے سرحداں دی نگرانی دا کم جاری رکھن لیکن آسٹریا دے آئین دے مطابق فوج نوں محدود مقدار وچ تے مخصوص حالات جداں کہ ملکی دفاع، ہنگامی حالات وچ امدادی کارروائی وغیرہ دے لئی ہی استعمال کيتا جا سکدا اے۔ ہور کماں دے لئی پولیس موجود اے۔
اپنی بیان کردہ غیر جانبدارانہ حیثیت دے اندر رہندے ہوئے آسٹریا نے اقوامِ متحدہ دے بے شمار قیام امن دے مشناں وچ شمولیت اختیار کيتی اے۔ اس وقت وی بوسنیا، کوسوو تے گولان دی پہاڑیاں وچ آسٹریا دے فوجی دستے قیامِ امن دے لئی موجود نيں۔
انتظامی تقسیم
[سودھو]وفاقی جمہوریہ دی حیثیت توں آسٹریا نوں نو ریاستاں وچ تقسیم کيتا گیا اے۔ ایہ ریاستاں اگے ہور ضلعاں تے شہراں وچ منقسم نيں۔ ضلعاں نوں بلدیاں وچ تقسیم کيتا گیا اے۔ ہر ریاست نوں ملک دے اندر رہندے ہوئے کسی حد تک خود مختار فیصلے کرنے دی اجازت اے تے سبھیاچار، سوشل کیئر، نوجواناں تے ماحول دے تحفظ، شکار، تعمیرات وغیرہ جداں کم دے لئی ریاست دے پاس اختیارات ہُندے نيں۔ اُتے اس گل اُتے بحث چل رہی اے کہ آیا اک اِنّا چھوٹا جہا ملک دس وکھ وکھ پارلیماناں دے قابل اے ؟
موسم
[سودھو]آسٹریا دا زیادہ تر حصے دا موسم سرد رہندا اے تے اس اُتے مغربی مرطوب ہواواں دا اثر رہندا اے۔ نصف توں زیادہ ملک اُتے ایلپس پہاڑ موجود نيں۔ ہور علاقےآں وچ نسبتاً کم بارش ہُندی اے۔ اگرچہ آسٹریا دی سردیاں سرد ہُندیاں نيں تے درجہ حرارت صفر توں منفی 10 تک رہندا اے فیر وی گرمیاں نسبتاً گرم تر ہُندیاں نيں۔ گرمیاں وچ درجہ حرارت 20 ڈگری توں 37 ڈگری تک چلا جاندا اے۔
معیشت
[سودھو]آسٹریا نوں فی کس آمدنی دے اعتبار توں دنیا دا 12واں امیر ترین ملک منیا جاندا اے۔ ایتھے معیارِ زندگی بہت بلند اے۔ 1980ء دی دہائی تک آسٹریا دی زیادہ تر وڈی صنعتاں قومیا لی گئی سن اُتے اج کل انہاں دی دوبارہ نجکاری دی جا رہی اے۔ ایتھے مزدور تحاریک بالخصوص زوراں اُتے نيں۔ صنعتاں دے بعد ملکی معیشت دا اہم ترین ستون سیاحت اے۔
تاریخی اعتبار توں آسٹریا دے تجارتی روابط جرمنی دے نال بہت گہرے نيں۔ ايسے وجہ توں جرمن معیشت وچ ہونے والی تبدیلیاں دا اثر آسٹریا اُتے بہت گہرا ہُندا اے۔ اُتے یورپی یونین دا رکن بننے دے بعد آسٹریا دے تجارتی روابط ہور یورپی ریاستاں توں ودھے نيں تے جرمنی اُتے انحصار کم ہويا اے۔ ہور براں یورپی یونین دے رکن دی حیثیت توں بیرونی سرمایہ کاراں دی دلچسپی وی بڑھی اے۔ موجودہ برساں وچ جی ڈی پی دی شرح بڑھی اے۔ 16 نومبر 2010ء وچ آسٹریا نے یونان نوں دتے جانے والے قرضے دی قسط روکنے دا اعلان کيتا اے کیونجے بقول آسٹریا، یونان نے ٹیکس دی وصولی دے وعدے پورے نئيں کیتے۔
آسٹریا دنیا دا 12 واں امیر دیس اے۔ آسٹریا اک کارخانیاں دا دیس اے پر اے ٹرن پھرن لئ وی دنیا چ اگے اے۔ کاروبار چ جرمنی آسٹریا دا وڈا سنگی اے۔ یورپی جٹ دا سنگی ہون تے آسٹریا دے دوجے دیساں نال وی کاروباری جوڑ ہے نیں۔ آسٹریا چ 1 جنوری 2002 نوں یورو ورتیا گیا۔ آسٹریا اینج یوروزون چ آندا اے۔
کرنسی
[سودھو]یکم جنوری 1999ء توں آسٹریا وچ یورو نوں اپنایا گیا اے تے یکم جنوری 2002ء توں ایتھے یورو دے سکے تے کاغذی نوٹ رائج نيں۔ عام طور اُتے جدوں یورو دے سکے بنائے جاندے نيں تاں اوہی سال انہاں اُتے لکھیا جاندا اے اُتے آسٹریا وچ یورو دے سکے 1999ء وچ بننے لگے تے 2002ء وچ انہاں نوں استعمال وچ لیایا گیا تے سکےآں اُتے 2002ء ہی درج سی۔ اٹھ مختلف سکےآں دے لئی وکھ وکھ نمونے تیار کیتے گئے نيں۔
یورو توں پہلے آسٹریا وچ شلنگ رائج سی۔
توانائی
[سودھو]1972 وچ آسٹریا وچ پہلی بار ایٹمی توانائی دی مدد توں بجلی پیدا کرنے دے پلانٹ دی تعمیر شروع ہوئی۔ اُتے بعد وچ 1978ء وچ اک نويں قانون دی رو توں آسٹریا وچ ایٹمی توانائی توں بجلی دے حصول نوں روک دتا گیا۔
اس وقت نصف توں زیادہ توانائی آبی ذرائع توں پیدا ہُندی اے۔ قابلِ تجدید ذرائع جداں کہ ہويا، شمسی تے حیاتیاندی ذرائع توں چلنے والے پاور پلانٹ ہور ضروریات پوری کردا اے۔ قابلِ تجدید ذرائع توں کل 62.89 فیصد توانائی پیدا ہُندی اے جدوں کہ باقی ضروریات تیل تے گیس توں چلنے والے پلانٹ پورا کردے نيں۔
آبادی
[سودھو]جنوری 2009 وچ آسٹریا دی کل آبادی 83٫56٫707 افراد سی۔ راجگڑھ ویانا دی آبادی 16 لکھ توں تجاوز کرچکی اے۔
ویانا دے بعد گراز نامی شہر دوسرا وڈا شہر اے۔ ایتھے 2٫50٫099 افراد رہندے ہین۔ تیسرا وڈا شہر لنز اے جتھے 1٫88٫968 افراد رہندے نيں۔ سالزبرگ وچ 1٫50٫000جدوں کہ انسبروک وچ 1٫17٫346 افراد رہندے نيں۔ ہور تمام شہراں دی انفرادی آبادی اک لکھ توں کم اے۔
بولی
[سودھو]جرمنی آسٹریا دی سرکاری بولی اے تے 88.6 فیصد افراد جرمنی بولدے نيں۔ ترکی زبان 2.3 فیصد، سربین 2.2، کروشین 1.6 فیصد، ہنگری 0.5 فیصد، بوسنین 0.4 فیصد جدوں کہ سلوانین بولی نوں 0.3 فیصد افراد بولدے نيں۔ جرمن اسٹریا دی سرکاری بولی اے تے اے 88٪ توں ود لوکاں دی بولی اے۔ ایس دے مکروں ترک آندی اے۔
لسانی گروہ
[سودھو]اک اندازے دے مطابق 13٫000 توں 40٫000 سلوین تے 30٫000 کروٹ تے ہنگرین افراد بعض ریاستاں وچ اقلیتاں دا درجہ رکھدے نيں تے انہاں نوں خصوصی مراعات حاصل نيں۔ اُتے جنہاں ریاستاں وچ انہاں دی تعداد انتہائی کم اے اوتھے انہاں نوں اقلیت نئيں منیا جاندا تے قوانین دے برعکس انہاں نوں خصوصی مراعات حاصل نئيں۔
جغرافیہ
[سودھو]آسٹریا الپس دے پربت دھارے چ ہون باجوں اک پعاڑی دیس اے۔ ایدا صرف چوتھا پاسہ میدانی اے 32٪ تھاں 500 میٹر توں تھلے اے۔ آسٹریا نوں 5 انگاں چ ونڈیا جاسکدا اے۔ چڑھدے الپس آسٹریا دا 62٪ نیں۔ آسٹریا دے 6 پعاڑ 11700 فٹ توں اچے نیں۔
آسٹریا دا زیادہ تر حصہ پہاڑی اے۔ انہاں پہاڑاں وچ سینٹرل ایسٹرن ایلپس، ناردرن لائم سٹون ایلپس ارو سدرن لائم سٹون ایلپس وغیرہ جزوی طور اُتے آسٹریا وچ واقع نيں۔ آسٹریا دا تقریباً چوتھائی حصہ ہی نسبتاً کم بلند اے۔ پورے ملک دا تقریباً 32 فیصد حصہ ہی 500 میٹر توں کم بلند اے۔ آسٹریا دے مغربی حصے دے پہاڑ بتدریج چھوٹے ہُندے ہُندے ملک دے مشرقی حصے وچ میدان بن جاندے نيں۔
آسٹریا نوں پنج وڈے حصےآں وچ تقسیم کيتا جا سکدا اے۔ سب توں وڈا حصہ مشرقی ایلپس دا اے جو ملک دے 62 فیصد حصے اُتے پھیلا ہويا اے۔ بلندی تے سطح مرتفع دے اعتبار توں ہور حصے منقسم نيں۔
جنوری 2009 نوں آسٹریا دی گنتی 8,356,707 سی۔ راجگڑھ ویآنا دی گنتی 16 لکھ توں ود اے۔ وی آنا دیس دا سب توں وڈا نگر اے ایس دے مکروں گراز اندا اے جیدی گنتی 250,099 اے۔ لنز سالزبرگ تے اننزبرک ایس دے مگروں آندے نیں۔
تعلیم
[سودھو]آسٹریا وچ تعلیم جزوی طور اُتے ریاستی تے جزوی طور اُتے وفاقی ذمہ داری اے۔ 9 سال تک سکول جانا لازمی اے جو عموماً 15 سال دی عمر وچ ختم ہُندا اے۔
3 توں 6 سال دے بچےآں دے لئی زیادہ تر ریاستاں وچ مفت کنڈرگارٹن موجود ہُندے نيں جو لازمی تاں نئيں لیکن بہت اہم سمجھے جاندے نيں۔ ہر کلاس وچ زیادہ توں زیادہ 30 طلبہ و طالبات ہُندے نيں۔ ہر جماعت دی دیکھ بھال دے لئی اک مدرس تے اک مددگار ہُندے نيں۔ عام طور اُتے صبح 8 بجے توں دوپہر 12 بجے تک ایہ دیکھ بھال مفت تے اس دے بعد اضافی دیکھ بھال دے لئی رقم ادا کرنی ہُندی اے۔
پرائمری سکول 4 سال دے لئی ہُندا اے تے چھ سال دی عمر توں شروع ہُندا اے۔ ایتھے وی جماعت وچ 15 توں 30 تک بچے ہُندے نيں۔ عموماً ہر جماعت نوں اک ہی مدرس 4 سال دے لئی پڑھاندا اے۔ ہر بچے نوں انفرادی کم دتا جاندا اے تے اوہ اک ہی طریقے توں پڑھدے نيں۔ صبح 8 بجے توں پڑھائی شروع ہُندی اے تے 12 یا 1 بجے تک جاری رہندی *اے۔ ہر گھینٹے بعد 5 یا 10 منٹ دا وقفہ ہُندا اے۔ پہلے سال توں ہی بچےآں نوں گھر دا کم دتا جاندا اے۔ کچھ عرصہ پہلے تک بچے گھر واپس جا کے ہی کھانا کھاندے سن لیکن چونکہ ہن زیادہ عورتاں نوکریاں دی طرف مائل ہوئے رہیاں نيں تاں پہلے تے بعد وچ سکول بچےآں نوں کھانا مہیا کيتا جاندا اے۔
جرمنی دی طرح ایتھے وی ثانوی تعلیم دے لئی دو طرح دے مدرسے ہُندے نيں۔ پہلی قسم دے مدرسےآں وچ زیادہ ذہین بچےآں نوں یونیورسٹی دی اعلٰی تعلیم دے لئی تیار کيتا جاندا اے جدوں کہ دوسری قسم دے مدرسےآں وچ بچےآں نوں ووکیشنل تعلیم دے لئی تیار کيتا جاندا اے۔ اُتے دونے مدرسےآں دے اختتام اُتے امتحان ہُندا اے جس وچ کامیابی دی صورت وچ یونیورسٹی وچ داخلہ مل جاندا اے۔
پرائمری سکول دی طرح ثانوی سکولاں وچ وی 8 بجے صبح پڑھائی شروع ہُندی اے تے دوپہر تک جاری رہندی اے۔ زیادہ وڈے طلبہ دے لئی روز مدرسے دا دورانیہ زیادہ ہُندا اے۔ ہر سال دے اختتام اُتے جے طالبعلم دی کارکردگی جے تسلی بخش ہوئے تاں اوہ اگلی جماعت وچ چلے جاندے نيں۔ جے انہاں دی کارکردگی تسلی بخش نہ ہوئے تاں اوہ گرمیاں دی چھٹیاں دے بعد دوبارہ امتحان دیندے نيں۔ دوبارہ ناکامی دی صورت وچ انہاں نوں تعلیمی سال دوبارہ پڑھنا پڑدا اے۔
طلبہ دے لئی اک جماعت وچ اک توں زیادہ سال گذارنا عجیب گل نئيں۔ دو سال دی تعلیم دے بعد انہاں نوں کسی اک تعلیمی دھارے دا انتخاب کرنا ہُندا اے۔ اک دھارے وچ فنونِ لطیفہ جدوں کہ دوسرے وچ سائنس اُتے زیادہ زور دتا جاندا اے۔
ثانوی سکول پاس کرنے والے ہر طالبعلم دے لئی یونیورسٹی کھلی ہُندی اے۔ 2001ء توں لازمی فیس دا قانون لاگو ہويا اے جس دے مطابق ہر تعلیمی سال دے لئی 363.36 یورو فی طالبعلم ادا کرنے ہُندے نيں۔ اُتے یورپی یونین دے طلبہ اس توں مستثنٰی نيں۔
لسٹ متعلقہ مضامین آسٹریا
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ "صفحہ [[:سانچہ:نام صفحہ]] في خريطة الشارع المفتوحة"۔ OpenStreetMap۔ اخذ شدہ بتاریخ ۷ دسمبر ۲۰۲۴ وصلة إنترويكي مضمنة في URL العنوان (معاونت)
- ↑ http://www.statistik.at/web_de/static/k37_054436.pdf
- ↑ full work available at URL: https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10000138 — اقتباس: Bundeshauptstadt und Sitz der obersten Organe des Bundes ist Wien.
- ↑ باب: 8.1 — اقتباس: Die deutsche Sprache ist, unbeschadet der den sprachlichen Minderheiten bundesgesetzlich eingeräumten Rechte, die Staatssprache der Republik.
- ↑ https://www.statistik.at/web_de/statistiken/menschen_und_gesellschaft/bevoelkerung/bevoelkerungsstand_und_veraenderung/bevoelkerung_zu_jahres-_quartalsanfang/023451.html — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۵ فروری ۲۰۲۲
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ ۶.۳ ۶.۴ ۶.۵ ۶.۶ ۶.۷ ناشر: World Bank Open Data
- ↑ full work available at URL: https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10000138 — اقتباس: Artikel 60.(1) Der Bundespräsident wird vom Bundesvolk auf Grund des gleichen, unmittelbaren, persönlichen, freien und geheimen Wahlrechtes der zum Nationalrat wahlberechtigten Männer und Frauen gewählt; stellt sich nur ein Wahlwerber der Wahl, so ist die Wahl in Form einer Abstimmung durchzuführen.
- ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
- ↑ full work available at URL: https://www.cia.gov/the-world-factbook/ — مصنف: سینٹرل انٹیلیجنس ایجنسی — عنوان : The World Factbook — ناشر: سینٹرل انٹیلیجنس ایجنسی تے United States Government Publishing Office
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lonnie Johnson 17
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ بحوالہ بی بی سی اردو
باہرلے جوڑ
[سودھو]Austria دے بارے چ ہور جانن لئی وکیپیڈیاساتھی منصوبے: | |
ڈکشنری وکشنری توں | |
مشترکہ زریعے کومنز توں | |
آزاد تعلیمی موادتے مصروفیات ویکیورسٹی توں | |
آزاد متن خبراں ویکی اخبار توں | |
مختلف اقتباساں دا مجموعہ ویکی اقتباسات توں | |
آزاد کتاب گھر ویکی منبع توں | |
آزاد نصابی تے دستی کتاباں ویکی کتاباں توں |
سلوواکیہ | چیک جمہوریہ | جرمنی | ||
ہنگری | سوئٹزرلینڈ لیختنشٹائن | |||
آسٹریا | ||||
سلووینیا | اطالیہ | اطالیہ |
سانچہ:آسٹریا دے موضوعات سانچہ:یورپی ممالک سانچہ:یورپی اتحاد سانچہ:فرانکوفونی
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: آسٹریا |
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: آسٹریا |
برگنلینڈ · کارنتھیا · تھلواں آسٹریا · |
آئس لینڈ · جرمنی · البانیا · اندورہ · آرمینیا · آسٹریا · آذربائیجان · بیلارس · بیلجیم · بوسنیا تے ہرزیگوونا · بلغاریہ · کروشیا · قبرص · چیک · ڈنمارک · اسٹونیا · فنلینڈ · فرانس · یونان · ھنگری · اٹلی · آئرلینڈ · قازقستان · کوسوو · لیٹویا · لیختنشٹاین · لیتھوینیا · لکسمبرگ · مقدونیہ · مالٹا · مولڈوا · موناکو · مونٹی نیگرو · نیدرلینڈز · ناروے · پولینڈ · پرتگال · رومانیہ · روس · سان مرینو · سربیا · سلویکیا · سلوینیا · سپین · سویڈن · ترکی · سویٹزرلینڈ · برطانیہ · یوکرین · ویٹیکن · جارجیا
- صفحات تحتوي مراجع تستخدم وصلات إنترويكي في العنوان
- مضامین جنہاں وچ جرمن بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ انگریزی بولی دا متن شامل اے
- صفحات مع خاصیت P242
- صفحات مع خاصیت P1451
- متناسقات ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- مرجع جغرافي من ويكي بيانات
- صفحات مع خاصیت P610
- صفحات مع خاصیت P1589
- صفحات مع خاصیت P2046
- صفحات مع خاصیت P36
- صفحات مع خاصیت P37
- صفحات مع خاصیت P1082
- صفحات مع خاصیت P122
- صفحات مع خاصیت P571
- صفحات مع خاصیت P3000
- صفحات مع خاصیت P1198
- صفحات مع خاصیت P38
- صفحات مع خاصیت P421
- صفحات مع خاصیت P1622
- صفحات مع خاصیت P78
- صفحات مع خاصیت P297
- صفحات مع خاصیت P474
- صفحات مع ویکی ڈیٹا حوالے
- مقام نقشہ ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- آسٹریا
- 1955ء وچ قائم ہونے والے ملک تے علاقے
- آزاد خیال جمہوریتاں
- آزادانہ تجارت دے خطے
- اتحاد بحیرہ روم دے رکن ملک
- اقوام متحدہ دے رکن ملک
- الپائنی ملک
- جرمن بولی بولنے والے ملک تے علاقہ جات
- جمہوریتاں
- زمین بند ملک
- سرب کروشیائی بولی بولنے والے ملک تے علاقہ جات
- مجلس یورپ دے رکن ملک
- مغربی یورپ
- مغربی یورپی ملک
- وسطی یورپ
- وسطی یورپی ملک
- وفاقی آئینی جمہوریتاں
- وفاقی ملک
- یورپی اتحاد دے رکن ملک
- یورپی ملک
- یورپ دے دیس
- یورپ
- آسٹریا دا جغرافیہ
- نقشیاں نال صفحے