سجاد باقر رضوی
سجاد باقر رضوی | |
---|---|
جم | 4 اکتوبر 1928 |
وفات | 13 اگست 1992 (64 سال) |
مدفن | ماڈل ٹاؤن لہور |
شہریت | پاکستان |
عملی زندگی | |
مادر علمی | کراچی یونیورسٹی |
تعلیمی اسناد | ایم اے ، پی ایچ ڈی |
پیشہ | مترجم ، شاعر ، ادبی نقاد ، محقق |
پیشہ ورانہ زبان | اردو ، انگریزی |
شعبۂ عمل | غزل ، ترجمہ ، ادبی تنقید ، نظم |
ملازمت | اسلامیہ کالج لہور ، اورینٹل کالج لہور |
باب ادب | |
ترمیم |
ڈاکٹر سجاد باقر رضوی (پیدائش: 4 اکتوبر، 1928ء- وفات: 13 اگست، 1992ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے اردو دے ممتاز شاعر، محقق، مترجم، نقاد تے ماہرِ تعلیم سن جو اپنی کتاب مغرب دے تنقیدی اصول دی وجہ توں مشہور و معروف نيں۔
حالات زندگی
[سودھو]ڈاکٹر سجاد باقر رضوی 4 اکتوبر، 1928ء نوں برطانوی ہندوستان وچ ضلع اعظم گڑھ دی تحصیل پھُل پور دے پنڈ چمانواں وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دا اصل ناں سید اولاد باقر سی۔[۱][۲] 1942ء وچ میٹرک تے 1946ء وچ انٹرمیڈیٹ دا امتحان یوپی بورڈ توں بطور پرائیویٹ امیدوار پاس کيتا۔ [۳] قیام پاکستان دے بعد انہاں نے پہلے کراچی وچ قیام اختیار کيتا تے کراچی یونیورسٹی توں بی اے آنرز (انگریزی) تے ایم اے (انگریزی) دی ڈگریاں حاصل کیتیاں۔ فیر انہاں نے ايسے یونیورسٹی توں اردو وچ پی ایچ ڈی وی کيتا بعد وچ اوہ لاہور منتقل ہو گئے جتھے اوہ اسلامیہ کالج سول لائنز تے اورینٹل کالج پنجاب یونیورسٹی توں وابستہ رہے۔[۱]
ادبی خدمات
[سودھو]سجاد باقر رضوی نے بیک وقت تنقید وی لکھی، شاعری وی دی تے انگریزی بولی دی کتاباں دے اردو وچ تراجم کرکے اردو ادب دے ذخیرے وچ گراں قدر وادھا وی کيتا۔ انہاں دا شمار ایداں دے نقاداں وچ ہُندا اے جنہاں نے تنقید نوں نہ صرف ایہ کہ پڑھنے دے قابل بنایا، بلکہ انہاں نے فن پارےآں نوں پرکھݨ دے لئی اصول و ضوابط وی وضع کيتے[۴]۔ انہاں دی تنقیدی کتاباں مغرب دے تنقیدی اصول تے رہتل و تخلیق اردو تنقید دی اہم کتاباں وچ شمار ہُندیاں نيں۔ انہاں دے شعری مجموعےآں وچ تیشۂ لفظ تے جوئے معانی شامل نيں جدوں کہ انہاں دے تراجم وچ داستان مغلیہ، افتاد گان خاک، حضرت بلال تے بدلدی دنیا دے تقاضے دے ناں سرلسٹ نيں۔ اس دے علاوہ انہاں دے پی ایچ ڈی دا مقالہ سٹھ(طنز) و مزاح دے نظریاتی مباحث تے کلاسیکی اردو شاعری 1857ء تک وی اشاعت پزیر ہوچکيا اے۔[۱]
لکھتاں
[سودھو]تنقید
[سودھو]- 1966ء - مغرب کے تنقیدی اصول
- 1966ء - تہذیب و تخلیق
- 1988ء - وضاحتین
- 1988ء - معروضات
- 1988ء - باتیں
- 1994ء - علامہ اقبال اور عرض حال
شعری مجموعے
[سودھو]تراجم
[سودھو]- 1968ء - داستان مغلیہ
- 1969ء - جدید ناول نگار (امریکا میں)
- 1969ء - افتاد گان خاک
- 1988ء - بلال
- 1991ء - بدلتی دنیا کے تقاضے
- 1996ء - جدید دنیا میں روایتی اسلام
متفرکات
[سودھو]درسی کتب
[سودھو]- 1973ء - مرقع ادب
سجاد باقر رضوی کی شخصیت و فن پر تحقیقی مقالات
[سودھو]سجاد باقر رضوی کی ادبی خدمات (پی ایچ ڈی مقالہ)، عارف محمود، پنجاب یونیورسٹی لاہور، 1997ء
نمونۂ کلام
[سودھو]غزل
جرم اظہارِ تمنا آنکھ کے سر آگیا | چور جو دل میں چھپا تھا آج باہر آگیا | |
میرے لفظوں میں حرارت میرے لہجے میں مٹھاس | جو کچھ ان آنکھوں میں تھامیرے لبوں پر آگیا | |
جن کی تعبیروں میں تھی اک عمر کی وارفتگی | پھر نگاہوں میں انہیں خوابوں کا منظر آ گیا | |
شہر کے آباد سناٹوں کی وحشت دیکھ کر | دل کو جانے کیا ہوا میں شام سے گھر آگیا | |
پہلے چادر کی ہوس میں پاؤں پھیلائے بہت | اب یہ دکھ ہے پاؤں کیوں چادر سے باہر آگیا | |
ہم دوانوں کے لیے تھیں وسعتیں ہی وسعتیں | ختم جب سحرا ہوا آگے سمندر آگیا | |
تم نے باقر دل کا دروازہ کھلا رکھا تھا کیوں | جس کو آنا تھا وہ آخر درد بن کر آگیا |
غزل
ہم راز گرفتاریٔ دل جان گئے ہیں | پھر بھی تری آنکھوں کا کہا مان گئے ہیں | |
تو شعلۂ جاں نکہت غم صوت طلب ہے | ہم جاںِ تمنا تجھے جان گئے ہیں | |
کیا کیا نہ ترے شوق میں ٹوٹے ہیں یہاں کفر | کیا کیا نہ تری راہ میں ایمان گئے ہیں | |
اس رقص میں شعلے کے کوئی سحر تو ہوگا | پروانے بڑی آن سے قربان گئے ہیں | |
کھینچے ہے مجھے دستِ جنوں دشت طلب میں | دامن جو بچائے ہیں گریبان گئے ہیں | |
باقر ہے اسی گرد راہ دل کا پرستار | جس راہ سے کچھ صاحبِ دیوان گئے ہیں |
وفات
[سودھو]سجاد باقر رضوی 13 اگست، 1992ء نوں لاہور، پاکستان وفات پاگئے۔ اوہ لاہور وچ ماڈل ٹاؤن دے جی بلاک دے قبرستان وچ سپردِ خاک ہوئے۔[۱][۵]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ عقیل عباس جعفری، پاکستان کرونیکل، ورثہ / فضلی سنز، کراچی، 2010ء، ص 708
- ↑ عارف محمود: سجاد باقر رضوی دی ادبی خدمات (پی ایچ ڈی مقالہ)، ص 19، پنجاب یونیورسٹی لاہور، 1997ء
- ↑ عارف محمود: سجاد باقر رضوی دی ادبی خدمات (پی ایچ ڈی مقالہ)، ص 22، پنجاب یونیورسٹی لاہور، 1997ء
- ↑ عارف محمود: سجاد باقر رضوی دی ادبی خدمات (پی ایچ ڈی مقالہ)، ص 35، پنجاب یونیورسٹی لاہور، 1997ء
- ↑ عارف محمود: سجاد باقر رضوی دی ادبی خدمات (پی ایچ ڈی مقالہ)، ص 48، پنجاب یونیورسٹی لاہور، 1997ء
- 1928 دے جم
- 4 اکتوبر دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1992 دیاں موتاں
- 13 اگست دیاں موتاں
- صفحات مع خاصیت P512
- ویکی ڈیٹا توں ماخوذ شعبۂ عمل
- اردو ادبی ناقد
- اردو تنقید نگار
- اردو محقق
- ویہويں صدی دے پاکستانی شاعر
- پاکستانی اردو شاعر
- پاکستانی ماہرین تعلیم
- پاکستانی مترجمین
- پاکستانی محقق
- پاکستانی مسلم شخصیتاں
- پاکستانی معلمین
- لاہور دے شاعر