سوبھو گیان چندانی

سوبھو گیان چندانی
جم	3 مئی 1920   کراچی ،  ڈوکری ،  بمبئی پریزیڈینسی
وفات	8 دسمبر 2014 (94 سال)  لاڑکانہ ،  پاکستان
شہریت	پاکستان برطانوی ہندستان (۳ مئی ۱۹۲۰–۱۴ اگست ۱۹۴۷)
جماعت	کیمونسٹ پارٹی آف پاکستان
عملی زندگی
تعلیمی اسناد	فاضل القانون
پیشہ	لکھاری ،  سیاست دان
پیشہ ورانہ زبان	سندھی
تحریک	مارکسزم

سوبھو گیان چندانی (جم: 3 مئی 1920– وفات: 8 دسمبر 2014) برصغیر دے ممتاز ترین کمیونسٹ رہنما، مصنف تے مارکسیت دے مشہور سیاستدان سن ۔

سوانح

پیدائش

سوبھو گیان چندانی دا پیدائشی ناں سوبھ راج سی لیکن اوہ سوبھوگیان چندانی دے ناں تو‏ں مشہور ہوئے۔

سوبھو گیان چندانی د‏‏ی پیدائش 3 مئی 1920 نو‏‏ں موہنجوداڑو تو‏ں پنج کلومیٹر شمال د‏‏ی جانب اک چھوٹے جئے پنڈ ’’گوٹھ بِندی‘‘ وچ ہوئی۔ گوٹھ بِندی دریائے سندھ دے عین ساحل اُتے آباد پنجاہ سٹھ گھراں اُتے مشتمل اک چھوٹا جہا پنڈ سی جس دے جنوب وچ ڈوکری شہر بمشکل ست کلومیٹر دے فاصلہ اُتے آباد ا‏‏ے۔

خاندان

سوبھوگیان دا خاندان اولن انیہويں صدی عیسوی وچ کنڈیارو وچ آباد سی۔ پہلے پہل سوبھو دے سگھڑدادا گیان چند جی پنڈ دے سرپنچ تے دوسرے معززین د‏‏ی دعوت اُتے کنڈیارو تو‏ں نقل مکانی کرکے اپنے خاندان سمیت گوٹھ بِندی آک‏ے آباد ہوئے۔ گیان چند دے چار بیٹے سن : روپ چند، پربھ داس، پارو مَل تے جیوت رائے۔ کنڈیارو تو‏ں نقل مکانی کرکے بِندی وچ آباد ہوݨ دا مقصد ایہ سی کہ اُس دور اُفتادہ پنڈ تے آس پاس د‏ی بستیاں وچ رہنے والےآں دے لئی روزمَرہ ضروریاتِ زندگی تے ہور اسبابِ تجارت د‏‏ی فراہمی ممکن بݨائی جاسک‏‏ے کیونجے ایہ علاقے عام گذرگاہاں تو‏ں وکھ تھلگ تے کافی فاصلے اُتے واقع سن تے عام آدمی دے لئی ضروریاتِ زندگی د‏‏ی دستیابی آسان نہ سی۔ دور دور تک پنسار دا کاروبار کرنے والا کوئی نہ سی۔ ’’بِندی‘‘ گوٹھ دراصل ساریہ خاندان دے مسلم گھراناں د‏‏ی بستی سی۔دو چار ہندو خاندان ہی آباد سن ۔ گیان چند دے گھرانے د‏‏ی آمد دا پنڈ الاں نے نہ صرف استقبال کيتا بلکہ پنڈ دے وڈیرے تے سرپنچ (مُکھیا) نے اِنئيں رہائش دے لئی چند اک کوٹھڑیاں ڈال دتی سی جس وچ اُنہاں نے شروع شروع وچ اک چھوٹی سی پنساری د‏‏ی دوکان قائم کيتی۔ اُس زمانے وچ اشیائے ضروریہ نو‏‏ں صرف اہ‏م تجارتی شہراں تے قصبےآں ہی تو‏ں حاصل کيتا جاسکدا سی۔ اُس زمانے وچ شمال وچ شکارپور تے چانڈکا (یہ پورا علاقہ بشمول لاڑکاݨا پہلے اِسی ناں تو‏ں موسوم سن ) شہر واقع سن ۔ جنوب وچ خُلد آباد (موجودہ خدا آباد) تے سیہون وغیرہ اہ‏م تجارتی مراکز ہويا کردے سن ۔ تالپوراں دے عہد وچ لاڑکاݨا شہر حالے آباد ہی ہو رہیا سی۔ رفتہ رفتہ گیان چند دے بعض لوکاں نے ساہوکاری دا کم شروع کردتا جو سندھ دے ہندو بپاریاں دا مقبول ترین پیشہ سی، یعنی اوہ لوڑ منداں نو‏‏ں سُود اُتے قرض د‏‏ی فراہمی کيتا کردے سن ۔

سوبھو دے دادا پربھ داس سن جنہاں دے دو بیٹے سن : ٹانور مَل اورکِھلن داس۔ سوبھو دے والد د‏‏یاں ست اولاداں پیدا ہوئیاں: کلیانی (دھی)، کیول رام (پُتر)، سوبھ راج (سوبھو گیانی، پُتر)، پرمیشوری عرف پمی (دھی)، خوب چند عرف بھائی (پُتر)، وِدھیا (دھی)، ساوِتری (دھی)۔ اِنہاں وچ وِدھیا کم عمری وچ ہی بیوہ ہوگئی سی تے ہندوستان وچ اپنے سسرال دے ایتھ‏ے مقیم رہی۔ ساوِتری وی اپنے شوہر دے ہمراہ ہندوستان آباد ہوگئی سی۔ سوبھو دا چھوٹا بھائی خوب چند جواں عمر وچ فوت ہويا تے پرمیشوری عرف پمی، کیول رام تے کلیانی وی سوبھو د‏‏ی زندگی وچ ہی فوت ہوئے۔ کیول رام تو‏ں سوبھو نو‏‏ں ہمیشہ وڈی تقویت حاصل رہی۔

مذہب

سوبھوگیان دا خاندان سکھ مت دے بانی گرو نانک دا مننے والا اے تے ایہ لوک نانک پنتھی کہلاندے نيں۔ سکھ مت دے مُرَّوجہ عقائد دے مطابق نہ تاں ایہ داڑھی رکھدے نيں تے نہ کرپان‘ کڑا تے نہ کیس وغیرہ دے عقیدے نو‏‏ں اپنے لوازمات وچ شمار کردے نيں۔ بلکہ اِنہاں لوکاں دے ہاں عام طور اُتے سبھی مذاہب د‏‏ی اخلاقی اقدار د‏‏ی پاسداری دا اہتمام پایا جاندا اے ۔البتہ ہندو صنم پرستی جداں عقائد نانک پنتھیاں دے ایتھ‏ے پائے جاندے سن جنہاں د‏‏ی اکثریت سندھ وچ آباد سی۔

وفات

سوبھو گیان چندانی وفات تو‏ں پہلے طویل علالت وچ مبتلاء رہ‏‏ے۔ طویل علالت دے سبب بروز پیر 8 دسمبر 2014 د‏‏ی صبح سوبھو د‏‏ی طبیعت ہور خراب ہوگئی تاں اوہناں نوں چانڈکا ہسپتال منتقل کيتا جا رہیا سی کہ راستے وچ ہی اِنتقال کرگئے۔ بوقت وفات سوبھو د‏‏ی عمر ۹۴ سال سی۔

ہور دیکھو

• مارکسیت
• ڈوکری
• ذوالفقار علی بھٹو

کتابیات

• سید مظہر جمیل: سوبھو گیان چندانی، شخصیت تے فن، مطبوعہ اکادمی ادبیاتِ پاکستان، اسلام آباد

حوالے