سید عبد اللہ شبر
| کوائف | ||
|---|---|---|
| لقب | شبر | |
| تاریخ پیدائش | 1188 ق | |
| آبائی شہر | نجف | |
| تاریخ وفات | 1242 ق | |
| علت وفات | طبیعی | |
| مذہب | شیعہ اثنا عشری | |
| اطلاعات سیاسی | ||
| علمی و دینی معلومات | ||
| اساتذہ | سید محسن اعرجی، شیخ جعفر نجفی کاشف الغطاء، شیخ احمد احسایی، اسد اللہ شوشتری و ۔۔۔ | |
| شاگرد | احمد بلاغی، محمد اسماعیل خالصی، سید ہاشم اعرجی و ۔۔۔ | |
| تالیفات | جامع المعارف و الاحکم، مصباح الظلام، الجوہر الثمین فی تفسیر القرآن المبین، الاخلاق و ۔۔۔ | |
|
| ||
سید عبد الله بن سید محمد رضا شُبّر حسینی نجفی کاظمی، تیرہويں صدی ہجری دے شیعہ عالم، امامیہ دے موثق محدث، عالم اخلاق تے تفسیر شبر دے مصنف نيں۔ انہاں دی ولادت نجف وچ ہوئی۔ ابتدائی تعلیم دے بعد اوہ کاظمین چلے گئے تے اوتھے آخر عمر تک تدریس و تالیف وچ مشغول رہے۔ شبر کثیر التالیفات سن اسی سبب توں انہاں نے مجلسی دوم دی شہرت پائی اے۔ انہاں نے ۱۲۴۲ ق وچ کاظمین وچ وفات پائی تے انہاں دی قبر کاظمین دے حرم وچ بنے اک حجرہ وچ انہاں دے والد دے برابر وچ اے۔
سوانح عمری[سودھو]
سید عبد اللہ ۱۱۸۸ ق وچ نجف اشرف وچ متولد ہوئے۔ انہاں دی ولادت دے بعد انہاں دے والد سید محمد رضا نے کاظمین دی طرف نقل مکان کیتا تے اوہ آخر عمر تک اوتھے تدریس و تالیف وچ مشغول رہے۔ انہاں دا خاندان عراق دے برجستہ تے مشہور خانداناں وچوں اک سی ۔[۱]
حسن بن محمد بن حمزہ انہاں دے اجداد وچوں نيں جنہاں دا سلسلہ نسب ۹ واسطےآں توں امام علی بن الحسین علیہ السلام تک پہچتا اے، انہاں نوں شبر کہیا جاندا سی ۔ سید عبد اللہ شبر دے والد سید محمد رضا کاظمین دے مومنین دے درمیان مستجاب الدعوہ (جنہاں دی دعا قبول ہُندی اے ) مشہور سن ۔
سید دی یادگار ۶ بیٹے سن جنہاں دے اسماء ایہ نيں: حسن، حسین (متوفی ۱۲۴۶ ق)، محمد (۱۲۵۲ ق) جعفر، موسی (۱۲۴۶ ق) و سید جواد (۱۲۴۶ ق)
اخلاقی اوصاف و کرامات[سودھو]
سید بہت عابد، زاہد تے پرہیزگار انسان سن ۔ اوہ محبوب و مطلوب اخلاق و اوصاف دے مالک سن ۔ دینی عبادات دے انجام جداں ائمہ (ع) دی زیارت، نوافل، مومنین و برادران دینی دی زیارت تے مسلمین دی حاجات نوں پورا کرنے دی راہ وچ بہت کوشاں رہندے سن ۔ انہاں دے والد نے انہاں توں خواہش کی: جو مال میرے توں تمنيں ملے گا جے اسنوں تعلیم و تعلم دے لئے استفادہ نئيں کیتا حتی اک دن وی تو اوہ تواڈے لئے حلال نئيں ہوئے گا۔ اک دن انہاں نے کھانے دے انتظام دے لئے اپنا قلم دان بیچ دتا تو لوگاں نے سوال کیتا تے علت دریافت دی تو سید نے کہیا: اج کسالت دی وجہ توں مستمر مطالعہ نئيں کر سکا لہذا اج مینوں اپنے والد دے مال توں کچھ کھانے دا جواز نظر نئيں آیا۔[۲][۳]
سید عبد اللہ شبر اپنے کثیر التالیفات ہونے دے سلسلہ وچ کہندے نيں: میری تصنیفات دی کثرت امام موسی بن جعفر علیہ السلام دی عنایت دی وجہ توں اے۔ آپ نے عالم رویا وچ میرے توں فرمایا: اُکتُب وَ صَنّف فَاِنّهُ لا یجفُ قلمُکَ حتّی تَموت! لکھو تے کتاب تصنیف کرو بے شک تواڈا قلم تواڈی زندگی تک خشک نئيں ہوئے گا۔[۴]
اساتذہ[سودھو]
سید نے اک طویل مدت تک اپنے والد دے پاس تعلیم حاصل کيتی تے اسی زمانہ وچ المحصول فی الاصول دے مولف سید محسن الاعرجی دے سامنے زانوئے ادب تہہ کیتا۔ شیخ جعفر نجفی کاشف الغطاء، شیخ احمد بن زین الدین احسایی، شیخیہ دے رئیس تے کتاب مقابس دے مصنف شیخ اسد اللہ شوشتری نے انہاں نوں اجازہ اجتہاد عطا کيتے سن ۔[۵][۶]
شاگرد[سودھو]
- شیخ احمد بلاغی
- شیخ محمد اسماعیل خالصی
- سید ہاشم اعرجی
- شیخ جعفر جبلی
- شیخ اسماعیل فرزند اسد الله شوشتری
- شیخ مہدی فرزند شیخ اسد الله شوشتری
- سید علی عاملی
- سید ہاشم بن سید راضی
- ملا محمد علی تبریزی
- ملا محمود خوئی۔[۷]
اصول و اخباری اختلاف[سودھو]
گیارہواں صدی توں تیرہويں صدی تک دے زمانے نوں اخباری و اصولی و فلسفی تحریکاں دی رونق دا دور کہیا جا سکدا اے۔ اہم ترین علماء جنہاں نے اخباری و اصولی نزاع وچ ودھ چڑھ کر حصہ لیا انہاں وچ امامیہ دے فعال و اُتے کار عالم سید عبد اللہ شبر شامل نيں جنہاں نے اخباری افکار و نظریات دے خلاف کتاباں تصنیف کيتیاں ۔ انہاں کتاباں وچ سب توں اہم کتاب منیة المحصلین فی حقیة طریقة المجتهدین دی طرف اشارہ کیتا جا سکدا اے۔[۸]
تالیفات[سودھو]
سید عبد اللہ شبر نے کثرت توں قلمی آثار و تصنیفات تحریر کيتیاں ۔ اس قدر کہ سرعت و کیفیت تالیف دے سبب اوہ مجسی دوم مشہور ہوگئے۔[۹] انہاں نے ستر توں زیادہ تالیفات چھڈی نيں۔ اوہ اس قدر جلدی لکھدے سن کہ انہاں نے بعض تحریر دے آخر وچ لکھیا اے کہ ابتداء شب وچ اس تحریر دا آغاز کیتا تے نصف تک شب مکمل کر لیا۔ [۱۰]
اب دی بعض تصنیفات مندرجہ ذیل نيں:
- جامع المعارف و الاحکم، ۲۰ جلد
- مصباح الظلام، ۸ جلد
- المصباح الساطع، ۶ جلد
- صفوة التفاسیر، ۴ جلد
- الجوہر الثمین فی تفسیر القرآن المبین، ۲ جلد
- روضة العابدین، ۲ جلد
- مصابیح الانوار فی حل مشکلات الاخبار، ۲ جلد
- البرہان المبین فی فتح ابواب علوم الائمه المعصومین
- جامع المقال فی معرفه الرواة و الرجال
- حق الیقین فی معرفه اصول الدین
- الدرر المنثوره و المواعظ المأثوره عن الله تعالی و النبی و الائمه الطایرین و الحکما
- الاخلاق
- الانوار اللامعة فی شرح الجامعة شرحی بر زیارت یونیورسٹی کبیره
- مہیج الاحزان
علماء دی نظر وچ[سودھو]
تکملۃ الرجال دے مولف شیخ عبد النبی کاظمی کہندے نيں: سید عبد اللہ شبر تمام اسلامی علوم وچ مہارت کافی رکھدے سن تے بوہت سارے موضوعات جداں تفسیر، فقہ، حدیث، لغت، اخلاق، اصول دین وغیرہ اُتے کتاباں تصنیف کيتیاں ۔ تند، درست تے محکم لکھنے دے معاملہ وچ انہاں دے جداں کوئی نئيں اے۔
سید محمد معصوم، سید عبد اللہ شبر دی تفسیر دے مقدمہ وچ تحریر کردے نيں: امام شبر با خیر و برکت شخصیتاں وچوں اک نيں کہ جو تاریخ وچ ہمیشہ باقی رہیاں گے۔ اوہ علمی سرمایہ، نادر حافظہ تے وسیع اطلاعات دے مالک سن ۔ اسيں انہاں دی شخصیت دے سامنے سر تعظیم نوں خم کرنے دے علاوہ کچھ نئيں کر سکدے نيں۔
محدث قمی اپنی کتاب الکنی و الالقاب وچ تحریر کردے نيں: سید عبد اللہ شبر حسینی کاظمی اک زیرک صاحب فضل، بلند مرتبہ محدث، متبحر فقیہ تے الہی عالم دین سن ۔ انہاں نے بہت سی کتاباں تفسیر، حدیث، فقہ، اصول دین ۔۔۔ جداں موضوعات اُتے تحریر کيتی نيں۔
بزرگ اہل سنت عالم دین محمد حسین ذہبی لکھدے نيں: سید عبد اللہ بن سید محمد رضا علوی حسینی، شبر دے نام توں مشہور فقیہ محدث، با کمال مفسر تے نہایت عالم انسان سن ۔ اوہ علم اخلاق وچ بزرگ مرد سن تے انہاں نے اپنی مختصر عمر وچ ڈھیراں کتاباں تصنیف کيتیاں نيں۔
مدرس تبریزی نے وی کتاب ریحانۃ الادب وچ تفصیل دے نال سید عبد اللہ دی تجلیل و تکریم دی اے۔
مصر دی الازہر یونیورسٹی دے ادبیات کالج دے استاد حامد حنفی داوود سید شبر دی تفسیر دے مقدمہ وچ تحریر کردے نيں: انہاں دے ذریعہ لکھے گئے صفحات نوں انہاں دی زندگی دے ایام اُتے تقسیم کیتا جائے تو نتیجہ ایہ سامنے آئے گا کہ انہاں نے بطور متوسط روزانہ اک کتابچہ تحریر کیتا اے۔
سید محسن امین عاملی کہندے نيں: سید شبر دا خاندان عراق دے علمی تے مشہور خانواداں وچوں اک اے تے سید عبد اللہ شبر محدث تے کثیر التالیف مولف نيں۔[۱۱]
وفات و مدفن[سودھو]
سید عبد اللہ شبر نے 54 سال دی عمر وچ ، ماہ رجب دے شب جمعرات وچ ، سن 1242 ق وچ کاظمین وچ وفات پائی۔ انہاں دے بیٹے سید حسن نے انہاں دی نماز جنازہ پڑھائی۔ انہاں نوں کاظمین دے حرم وچ انہاں دے والد دی قبر دے برابر وچ دفن کیتا گیا[۱۲] تے سید محمد معصوم لکھدے نيں: جس وقت سید دے انتقال دی خبر کاظمین تے بغداد والےآں ہوئی، لوگ گریہ و زاری دے عالم وچ موج دریا دی مانند انہاں دے گھر دے باہر موجزن ہونے لگے ۔۔۔ عراق و ایران دے سارے شہر عزا و ماتم وچ ڈُب گئے تے صاحب جواہر شیخ مرتضی انصاری نے نجف وچ انہاں دے سلسلہ وچ مجلس ترحیم منعقد کيتی۔[۱۳]
حوالے[سودھو]
- ↑ امین عاملی، اعیان الشیعہ، ۱۴۲۱ق، ج ۸، ص۸۲
- ↑ منیره زریو، علامہ شبر و روش تفسیری او، ۱۳۸۴ ش
- ↑ امین عاملی، اعیان الشیعہ، ج ۸، ص۸۲
- ↑ قمی، الکنی و الالقاب، ج ۲، ص۳۵۲
- ↑ امین عاملی، اعیان الشیعہ، ۱۴۲۱ق، ج ۸، ص۸۲
- ↑ شبر، ترجمہ الاخلاق شبر، ۱۳۷۸ ش، ص۲۲
- ↑ امین عاملی، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۸، ص۸۲ و ۸۳
- ↑ حدیث نت
- ↑ قمی، الکنی و الالقاب، ج ۲، ص۳۵۲
- ↑ امین عاملی، اعیان الشیعo، ۱۴۲۱ق، ج ۸، ص۸۳
- ↑ میرزا علیزاده، آشنایی با تفسیر شبر، ۱۳۷۵ش
- ↑ امین عاملی، اعیان الشیعہ، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص۸۲
- ↑ میرزا علی زاده، آشنایی با تفسیر شبر، ۱۳۷۵ش
منابع[سودھو]
- شبر، عبد الله شبر، الاخلاق، ترجمہ محمد رضا جباران، قم، ہجرت، ۱۳۷۸ ش
- امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعہ، بیروت، دار التعارف، ۱۴۲۱ ق
- قمی، عباس، الکنی و الالقاب، تہران، مکتبة الصدر
- زریو، منیر، علامہ شبر و روش تفسیری او، بینات، ۱۳۸۴ ش، شماره ۴۸
- علی زاده، میرزا، آشنایی با تفسیر شبر، علوم و معارف قرآن، ۱۳۷۵ش، شماره ۲
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||