ضلع نارووال
| ضلع نارووال | |
| Narowal District | |
 | |
| مُلک : | پاکستان 
|
| صوبا : | پنجاب 
|
| ڈویژن : | گجرانوالا |
| راجگڑھ : | نارووال |
| تحصیلاں : | 3 |
| رقبا : | 2337 مربع کلومیٹر |
| آبادی : | 1709757 |
| بولی : | پنجابی |
ضلع نارووال، پنجاب، پاکستان دا اک ضلع اے۔ ایہدا راجگڑھ نارووال شہر اے۔
تحصیلاں
[سودھو]ضلع نارووال انتظامی طور تے تن درج ذیل تحصیلاں اُتے مُشتمل اے :
محل وقوع
[سودھو]چڑھدے سورج دی سرزمین ضلع نارووال پنج دریاواں دی دھرتی پنجاب وچ انتہائی شمال مشرقی گوشے وچ جموں دے سرسبز پہاڑاں دے نال واقع اے۔
نارووال دے جنوب مشرق وچ دریائے راوی دے نال چڑھدے پنجاب دا ضلع گرداسپور تے شمال مغرب وچ لہندے پنجاب دا ضلع سیال کوٹ تے جنوب دی جانب ضلع شیخوپورا تے ضلع گجرانوالا واقع اے۔
تریخ
[سودھو]تریخ داناں دے مطابق ہندوستان وچ مغل بادشاہاں دے عہد سلطنت دے وقت ریاست راہ وری بشمول ریاست جموں کشمیر کولو نامی راجا دے زیر نگيں سی جو راجپوت نسل دے سورج ہنسی خاندان نال تعلق رکھدا سی۔
ایہ علاقا جِتھے ہن نارووال شہر آباد اے کولو دی علمداری وچ سی ۔ کولو دے تن پُتر سن جیہناں دے ناں پارو، تارو تے نارو سن تے نارو ایہناں سبھ وچوں چھوٹا سی۔ ریاست راجوری ، راجا دے تن پُتراں وچ تقسیم ہوئی تاں چونڈا، جوڑا سید ورانگلا نارو دے حصے وچ آئے ۔
ایہ اوہی نارو سنگھ باجوا سی جیہنے اپنی ریاست دے صدر مقام لئی اپنے ساتھیاں دے مشورے توں ایہی جگہ منتخب کیتی ۔ مشہور اے کہ نارو سنگھ نے متعدد تھانواں اُتے شہر آباد کرن دی کوشش کيتی مگر ناکام ہويا۔
دسیا جاندا اے کہ اس دور وچ نارو سنگھ نوں اس وقت دے بزرگ پیشواواں نے اک زائچا بنا ےر دسیا کہ اس وقت تک ایتھے شہر آباد نئيں ہو سکدا جدوں تک سادات خاندان دا کوئی بزرگ ایہدی بنیاد نہ رکھے۔
اس دوران نارو سنگھ دی ملاقات لوہار کلاں علاقے دے رئیس نال ہوئی جیہنے اوہنوں لوہار کلاں دے سادات خاندان دے بارے وچ دسیا تے اوتھے حاضر ہون دا مشورا دِتا چنانچہ نارو سنگھ اوہدے کہن اُتے کلاں گیا تے پیر سید عنایت اللہ شاہ تے پیر سید شمس الدین نال ملاقات کردے ہوئے اپنا مدعا بیان کيتا ۔
روایت اے کہ پیر سید عنایت اللہ شاہ نے اپنے فرزند ارجمند پیر سید حبیب اللہ شاہ دے ناں اک چھیويں لکھ کے نارو سنگھ نوں دے دتی تے کہیا کہ میرا بیٹا تواڈے نال جائو گا تے اوتھے شہر ضرور آباد ہوئو گا۔
ریئس نارو سنگھ طویل مسافت توں بعد جدوں ملتان پہنچیا تاں معلوم ہويا پیر سید حبیب اللہ شاہ واپس جا چُکے نيں۔
روایت اے کہ ملتان وچ چند روز قیام دے دوران اوہنوں خواب وچ شمس الدین ملے تے فرمایا کہ جا اسیں اپنا فرزند حبیب اللہ شاہ تھوانوں عطا کر دتا اے ایہناں دی عزت تے خدمت کرو تے درگاہ دے سجادہ نشین پیر سید حسن کبیر الدین توں وی سید حبیب اللہ شاہ نوں کہلوا لو، انشاء اللہ کامیابی ملو گی۔
کہیا جاندا اے کہ اگلے دن نارو سنگھ سید حسن کبیر الدین دے کول گئے تے سارا واقعا بیان کيتا جیہدے اُتے اوہناں نے وی علیحدا چٹھی بنام سید حبیب اللہ شاہ تحریر کيتی۔
ریئس نارو دریائے بیاس دے کنارے کنارے سفر دے مراحل طے کردے ہوئے براستا دیپال پور بمقام کسو گھاٹی پرگنا منصود پہنچے تاں اوتھے اوہناں دی ملاقات پیر حبیب اللہ شاہ نال ہوئی تے دونے چٹھیاں اوہناں دی خِدمت وچ پیش کيتياں جیہدے اُتے اوہناں نے فرمایا کہ ایہ سبھ مینوں پہلاں معلوم ہو چکيا سی تے میں تھواڈے نال چلوں گا۔
اوہناں نے شہر آباد کرن دی غرض نال اوتھوں اپنے ارادت منداں وچ باراں قبیلےآں نوں اپنے ہمراہ چلن لئی کہیا۔ باراں قبیلےآں دے لوکاں نوں نال لے کے لوہار کلاں اپنے والد گرامی دی خدمت وچ حاضر ہوئے تے فیر موسم گرما دی اک صبح پیر سید عنایت اللہ شاہ نے اپنے فرزند جلیل پیر سید حبیب اللہ شاہ دے نال آئے لوکاں نوں ریئس نارو سنگھ دے نال رخصت کيتا۔
نارووال شہر کچہری روڈ جتھے پیر سید حبیب اللہ شاہ سبزواری دا مزار اے ايسے جگہ اُتے اوہناں نے اپنے قافلے دے ہمراہ قیام کيتا۔
ضلع نارووال دے بانی نارو سنگھ باجوہ دی مڑھی وی نارووال وچ موجود اے۔
کہیا جاندا اے کہ اگلی صبح پیر سید صاحب نے اک بھورے رنگ دے بھنیسے نوں ذبح کيتا تے اوہدا سر بنیاد اُتے رکھ کے نارو سنگھ دے مکان دی تعمیر شروع کر دِتی تے اس طرحاں نارووال معرض وجود وچ آگیا۔
1928 ء انگریز دے دور حکومت وچ نارووال نوں تحصیل دا درجا دتا گیا تے آزادی دے بعد جولائی 1990ء وچ نارووال نوں ضلعے دا درجا دتا گیا۔
ودھدی ہوئی آبادی دے پیش نظر ضلع اک تجارتی مرکز بن چکيا اے ۔ اس علاقے دا چول بہت مشہور اے جیہڑا بیرون ملکاں وچ وی بھیجیا جاندا اے۔
ذاتاں
[سودھو]جٹ ، گجر ، راجپوت ایتھے دیاں مشہور برادریاں نیں۔
قصبے
[سودھو]ہور دیکھو
[سودھو]