عارف عبد المتین
عارف عبد المتین | |
---|---|
جم | 1 مارچ 1923 [۱] |
وفات | 30 جنوری 2001 (78 سال)[۱] |
مدفن | میانی صاحب قبرستان ، لہور |
شہریت | پاکستان |
عملی زندگی | |
مادر علمی | پنجاب یونیورسٹی |
تعلیمی اسناد | ایم اے |
پیشہ | شاعر ، ادبی نقاد ، مدیر |
پیشہ ورانہ زبان | اردو ، پنجابی |
شعبۂ عمل | غزل ، ادبی تنقید ، نعت ، ادارت |
ملازمت | گورنمنٹ ایم اے او کالج لاہور |
اعزازات | |
تمغا حسن کارکردگی (۱۹۹۲) |
|
باب ادب | |
ترمیم |
عارف عبد المتین (پیدائش: یکم مارچ، 1923ء - وفات: 30 جنوری، 2001ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے اردو تے پنجابی زبان دے ممتاز شاعر تے نقاد سن ۔
حالات زندگی
[سودھو]عارف عبد المتین یکم مارچ، 1923ء نوں کٹڑہ جمیل سنگھ، امرتسر، برطانوی ہندوستان وچ خواجہ عبد الحمید دے گھر پیدا ہوئے[۲][۳][۴][۵]۔ امرتسر توں ابتدائی تعلیم حاصل کرنے دے بعد اوہ لاہور آ گئے۔ قیام پاکستان دے بعد انہاں نے کئی ادبی جریداں دی ادارت دی جنہاں وچ ادب لطیف، سویرا، جاوید، اوراق تے ماحول دے ناں شامل نيں۔ 1970ء وچ انہاں نے پنجاب یونیورسٹی توں ایم اے دا امتحان پاس کيتا، جس دے بعد اوہ گورنمنٹ ایم اے او کالج لاہور وچ اسلامیات دے لیکچرار مقرر ہوئے تے فیر تمام عمر تدریس دے پیشے توں وابستہ رہے۔[۵]
ادبی خدمات
[سودھو]عارف عبد المتین دا شمار اردو تے پنجابی دے اہم جدید شاعر وچ ہُندا اے۔ اس دے علاوہ اوہ اک نقاد دے طور اُتے وی جانے جاندے نيں۔ انہاں دی شاعری دے مجموعے دیدہ و دل، آتشِ سیال، موج در موج،صلیبِ غم، اکلاپے دا مسافر، سفر کی عطا، دریچے اور صحرا تے امبر تیری تھاں دے ناں توں اشاعت پزیر ہوئے۔ جدوں کہ انہاں دے تنقیدی مضامین دے مجموعے امکانات تے پرکھ پڑچول وی پڑھنے والےآں نے بہت پسند کیتے۔ پرکھ پڑچول اُتے انہاں نوں پاکستان رائٹرز گلڈ دا انعام وی ملا۔[۵]
لکھتاں
[سودھو]شاعری
[سودھو]خشبو دا سفر
دھوپ کی چادر
حرف دعا
موج در موج
آتشِ سیال
دریچے اور صحرا
صلیب غم
دیدہ دل
بے مثال (نعتیہ مجموعہ، 1985ء)
امبر تیری تھاں (پنجابی نعتیہ مجموعہ، 1990ء)
تنقید
[سودھو]امکانات
پرکھ پڑچول
نمونۂ کلام
[سودھو]غزل
میں جس کو راہ دکھاؤں وہی ہٹائے مجھے | میں نقش پا ہوں کوئی خاک سے اٹھائے مجھے | |
مہک اٹھے گی فضا میرے تن کی خوشبو سے | میں عود ہوں کبھی آ کر کوئی جلائے مجھے | |
چراغ ہوں تو فقط طاق کیوں مقدر ہو | کوئی زمانے کے دریا میں بھی بہائے مجھے | |
میں مشت خاک ہوں صحرا مری تمنا ہے | ہوائے تیز کسی طور سے اڑائے مجھے | |
اگر مرا ہے تو اترے کبھی مرے گھر میں | وہ چاند بن کے نہ یوں دور سے لبھائے مجھے | |
وہ آئینے کی طرح میرے سامنے آئے | مجھے نہیں تو مرا عکس ہی دکھائے مجھے | |
امنڈتی یادوں کے آشوب سے میں واقف ہوں | خدا کرے کسی صورت وہ بھول جائے مجھے | |
وفا نگاہ کی طالب ہے امتحاں کی نہیں | وہ میری روح میں جھانکے نہ آزمائےمجھے |
غزل
زمیں سے تا بہ فلک کوئی فاصلہ بھی نہیں | مگر افق کی طرف کوئی دیکھتا بھی نہیں | |
سنا ہے سبز ردا اوڑھ لی چمن نے مگر | ہوا کے زور سے برگِ خراں گرا بھی نہیں | |
بہت بسیط ہے دشتِ جفا کی تنہائی | قریب و دور کوئی آہوئے وفا بھی نہیں | |
مجھے تو عہد کا آشوب کرگیا پتھر | میں درد مند کہاں درد آشنا بھی نہیں | |
کبھی خیال کے رشتوں کو بھی ٹٹول کے دیکھ | میں تجھ سے دور سہی تجھ سے کچھ جدا بھی نہیں | |
قدم قدم پہ شکستوں کا سامنا ہے مگر | یہ دل وہ شیشۂ جاں ہے کہ ٹوٹتا ہی نہیں | |
مرے وجود میں برپا ہے اس خیال سے حشر | جو میرے ذہن میں پیدا ابھی ہوابھی نہیں | |
میں جس کے سحر سے کوہِ ندا تک آ پہنچا | وہ حرف ابھی مرے لب سے ادا ہوا بھی نہیں | |
میں ایک گنبدِ بے در میں قید ہوں عارف | مری نوا کا سفرورنہ بے ردا بھی نہیں |
اعزازات
[سودھو]عارف عبد المتین نوں انہاں دی ادبی خدمات دے صلہ وچ حکومت پاکستان دی جانب توں 1992ء وچ صدارتی اعزاز برائے حسن کارکردگی دتا گیا۔[۶]
وفات
[سودھو]عارف عبد المتین 30 جنوری، 2001ء نوں ریاستہائے متحدہ امریکا وچ وفات پا گئے۔ اوہ لاہور وچ میانی صاحب دے قبرستان وچ سپردِ خاک ہوئے۔[۴][۵][۳]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ https://www.rekhta.org/authors/arif-abdul-mateen
- ↑ حمید اللہ ہاشمی، مختصر تریخ بولی و ادب پنجابی، ادارہ فروغ قومی زبان پاکستان، 2018ء، ص 290
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ڈاکٹر محمد منیر احمد سلیچ، وفیات نعت گویان پاکستان، نعت ریسرچ سینٹر کراچی، اگست 2015ء، ص 72
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ عارف عبد المتین، بائیو ببلوگرافی ڈاٹ کم، پاکستان
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ ۵.۳ عقیل عباس جعفری، پاکستان کرونیکل، ورثہ پبلی کیشنز، کراچی، 2010ء، ص 360
- ↑ حمید اللہ ہاشمی، مختصر تریخ بولی و ادب پنجابی، ادارہ فروغ قومی زبان پاکستان، 2018ء، ص 292
- 1923 دے جم
- 1 مارچ دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 2001 دیاں موتاں
- 30 جنوری دیاں موتاں
- صفحات مع خاصیت P512
- ویکی ڈیٹا توں ماخوذ شعبۂ عمل
- تمغائے حسن کارکردگی وصول کنندگان
- اردو ادبی ناقد
- اردو تنقید نگار
- ویہويں صدی دے پاکستانی شاعر
- پاکستانی اردو شاعر
- پاکستانی مسلم شخصیتاں
- پنجابی بولی دے شاعر
- لاہور دے شاعر
- فضلا پنجاب یونیورسٹی