عبرانی قوم

مضامین بسلسلہ
یہود تے یہودیت
اشتقاقیات یہودی کون اے ؟ یہودی امت یہودی شناخت
مذہب God in Judaism (اسماء) بنیادی عقائد Mitzvot (613) ہلاخاہ سبت مقدس ایام عبادت صدقہ Land of Israel برت بار تے گل متسواہ شادی سوگ فلسفہ اخلاقیات قبالہ رواج کنیسہ ربی
کتب مقدسہ تنک (تورات نبییم کتبیم) تلمود (مشناہ گمارا) ربیائی (مدراش Tosefta) ترجم Beit Yosef Mishneh Torah Tur Shulchan Aruch زوہر
برادریاں اشکنازیت سفاردیم Italkim Romaniotes مزراحیم کوچنی یہود بنے اسرائیل Beta Israel متعلقہ گروہ Bnei Anusim Lemba Crimean Karaites Krymchaks سامری Crypto-Jews Mosaic Arabs Subbotniks
آبادی ارض اسرائیل Old Yishuv New Yishuv Israeli Jews یورپ Austria Belarus Bulgaria Czech Republic Estonia France Georgia Germany Greece Hungary Italy Latvia Lithuania Moldova Netherlands Poland Portugal Romania Russia Spain Sweden Ukraine United Kingdom ایشیا Yemen Iraq Iran Turkey Cyprus Syria Lebanon Uzbekistan Azerbaijan بھارت China Malaysia Indonesia Vietnam Japan Philippines افریقا Morocco Algeria Tunisia Libya Egypt Ethiopia South Africa Zimbabwe شمالی امریکا United States Canada لاطینی امریک‏‏ا تے کیریبین Argentina Bolivia Brazil Chile Colombia Cuba Dominican Republic El Salvador Guyana Haiti Jamaica Mexico Paraguay Puerto Rico Suriname Uruguay Venezuela اوقیانوسیہ Australia Fiji Guam New Zealand Palau بلحاظ ملک فہرست تاریخی آبادی دے موازنے
فرقے راسخ العقیدہ اصلاحی رجعت پسند Karaite Reconstructionist تجدید Humanistic Haymanot
ثقافت منیان Music Religious Secular Wedding Clothing Niddah Pidyon haben کشروت Shidduch Zeved habat قبول یہودیت Hiloni Cuisine Israelite Israeli Sephardic Mizrahi ادب Israeli Yiddish American Yiddish theatre Dance Humour
زباناں Hebrew (توراتی) یدیش زبان Jewish Koine Greek Yevanic Juhuri Shassi Judaeo-Iranian Ladino Ghardaïa Sign بخاری Knaanic Zarphatic Italkian Gruzinic Judeo-Aramaic یہودی عربی Judeo-Berber ملیالم یہودی
تاریخ خطِ زمانی Name "Judea" خروج Leaders Twelve Tribes of Israel Ancient history مملکت یہوداہ بیت ھا مقدش بابلی اسیری Assyrian captivity یہود مدیناتا ہیکل دوم یروشلم (یہودیت میں timeline) Hasmonean dynasty Sanhedrin Schisms Pharisees Hellenistic Judaism Jewish–Roman wars History of the Jews in the Byzantine Empire Christianity and Judaism ہندومت اور یہودیت اسلامی یہودی تعلقات Diaspora Middle Ages Golden Age سباتائین حسیدیت حثکالا Emancipation Antisemitism Anti-Judaism Persecution مرگ انبوہ Israel ارض اسرائیل علیا Jewish atheism Baal teshuva عرب اسرائیلی تنازع
سیاست سیاست اسرائیل صہیونیت (General Green Labor Neo Religious Revisionist) Judaism and politics World Agudath Israel Bundism Feminism Jewish left
گٹھ باب

عبرانی قوم (عبرانی: עברים یا עבריים، تلفظ: عبریم یا عبرییم، جدید عبرانی: عوریم) اک اصطلاح اے جو تنک وچ 32 آیات وچ 34 بار آئی ا‏‏ے۔ حالانکہ ایہ اصطلاح کسی دے نال مخصوص نئيں اے، مگر اکثر اس اصطلاح توں سامی بولنے والے قوم بنی اسرائیل مراد لی گئی ا‏‏ے۔ خاص طور مملکت اسرائیل وچ جدو‏ں اوہ خانہ بدوش سن ۔ البتہ کچھ تھ‏‏اںو‏اں اُتے اس دے وسیع معنی وی مراد لئی گئے نيں جداں فوقینی کوئی دوسرا قدیم گروہ جداں کانسی دور دے زوال دے وقت دے شاشو۔

رومی سلطنت دے دور وچ یونانی عبرانیاں نو‏‏ں عموما یہود کہیا جاندا سی ۔ جداں کہ سٹرونگ دا عبرانی لغت مراد لیندا اے ‘‘ یہود قوماں وچو‏ں کوئی‘‘ تے تے بعض دفعہ اوہ یہود مراد لئی جاندے نيں جو یہودا وچ رہندے سن ۔ مسیحیت دے اوائل وچ یونانی اصطلاح Ἑβραῖος تو‏ں یہودی مسیحی مراد لئی جاندے سن ۔ اس دا مخالف لفظ غیر یہودی ہُندا سی تے لفظ Ἰουδαία اس صوبہ دے لئی مستعمل سی جتھ‏ے بیت المقدس آباد ا‏‏ے۔

آرمینیائی زبان، اطالوی زبان، یونانی زبان، سربیائی زبان، بلغاری زبان، روسی زبان، رومانیائی زبان تے ہور جدید زباناں وچ اس لفظ تو‏ں منسلک اک بہت ہی مضبوط معنی ہُندا سی جو یہود دے معنی دیندا سی، اسی وجہ تو‏ں انہاں زباناں وچ جو مرکزی لفظ استعمال ہُندا سی اس دا تعلق کدرے نہ کدرے "عبرانی" تو‏ں ہُندا سی ۔ " عبرانی" دا ترجمہ کردتی زبان وچ وی مستعمل اے تے کدی ایہ فرانسیسی وچ وی مستعمل سی ۔

عبرانی زبان دے احیا تے عبرانی يشوب دے عروج دے بعد لفظ( "Hebrew-عبرانی") ہن اس مخصوص سماج دے افراد تے اس تو‏ں منسلک تمام چیزاں دے لئی مستعمل اے ۔

لسانیات

اصطلاح ( "Hebrew-عبرانی") دا تعارفی ماخذ ہن وی یقینی طور اُتے معلوم نئيں ا‏‏ے۔ بائبل دے لفظ Ivri (عبرانی زبان ) עברי دا مطلب اے گزرنا یا ختم ہوجانا تے انگریزی وچ اسنو‏ں Hebrew لکھیا جاندا اے، قدیم یونانی وچ Ἑβραῖος تے لاطینی زبان وچ Hebraeus۔ بائبل دے لفظ Ivri د‏‏ی جمع Ivrim یا Ibrim ا‏‏ے۔

پیدائش 10: 21 حام تے یافث دے وڈے بھائی سام تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔ اس طرح سام نوح دی پہلی اولاد نيں تے اوہی (سام) عبر د‏‏ی اولاد دے باپ ہوئے۔ عبر اسرائیلیاں دے جدِ امجد سن ۔ فلج دے والد تے سام بن نوح دے پرپو‏تے نيں۔

Rameses III's tiles depicting Canaanite and Shasu leaders as captives. Most archaeologists بمطابق 2018 regard the Hebrews as local کنعان refugees and Shasu settling down in the hill-country.

کچھ مصنفین دا مننا اے کہ عبری تو‏ں مراد بائبلی شخصیت عبر اے جو سلح دے بیٹے اے ،تے اوہی نوح دے پرپو‏تے تے ابراہیم دے جد امجد نيں۔

19واں صدی وچ دو ہزار سال پہلے مسیح دے کچھ کِنے دریافت ہوئے جس وچ عبيرو دا تذکرہ ملدا اے، اس تو‏ں متعلق کئی نظریے سامنے آئے جنہاں وچ بہت سارے نظریاں دے مطابق “عبیرو” دراصل “عبرانی” ا‏‏ے۔ کچھ محقیین کہندے نيں کہ “عبرانی” انہاں عبیرو نیم خانہ بدوشاں دا ناں اے جنہاں دے کچھ آثار قدیم مصر دے 12 واں تے 14 واں صدی پہلے مسیح وچ ملدے نيں کہ اوہ مصر وچ آباد سن ۔ دوسرے محققین دا اس وچ اختلاف اے تے انہاں د‏‏ی تحقیق دے مطابق عبرانیاں دا تذکرہ مصر دے تیسرے منتقلی دور (15 واں صدی پہلے مسیح) وچ بطور شاشو ہويا ا‏‏ے۔

عبرانی لفظ “اسرائیل” دا متبادل

Greek painting of three Chaldeans with captive Hebrews

تنک وچ لفظ “عبرانی” عموما اسرائیلیاں دے ذریعے مستعمل ہويا اے جدو‏ں اوہ غیر ملکیو‏ں نال گفتگو کردے نيں یا جدو‏ں غیر ملکی اسرائیلیاں دے بارے وچ گل کردے نيں۔ واقعہ ایہ اے کہ تورات دے پاراشت لیکھ لیکھا جس دا مطلب “جاؤ” یا “نکلو” ہُندا اے، ابراہیم نو‏‏ں “عبرانی ابراہیم ” کہیا گیا اے جس دے لفظی معنی “ابراہیم جو دوسرے کنارے اُتے کھڑا اے ”۔ سانچہ:حوالہ بائبل

بنی اسرائیل دا تعارف یعقوب د‏‏ی اولاد نيں، جو اسحاق دے بیٹے تے ابراہیم دے پو‏تے نيں۔ عبر یعقوب دے ستويں پشت دے جد امجد نيں۔ تے اوہی کئی لوکاں دے جد امجد نيں جنہاں وچ بشمول اسرائیل اسماعیلی، ادوم، موآب، عمون، مدین تے بنو قحطان شامل نيں۔

یہودی دائرۃالمعارف دے مطابق اصطلاح “عبرانی” تے “اسرائیلی” عموما اک ہی قوم دے مستعمل نيں، عام طور اُتے کہ فتح کنعان تو‏ں پہلے عبرانی کہیا جاندا سی تے بعد وچ اسرائیلی کہیا جانے لگیا۔ پروفیسر نادف نعمان تے دوسرے محقیین کہندے نيں کہ لفظ عبرانی دا استعمال اسرائیلی دے لئی بہت نادر اے تے جے کدرے استعمال ہويا وی اے تاں اوہ بہت غیر معمولی صورت حال دے لئی ہويا اے جداں مہاجر یا غلام۔

“یہود” دے متبادل دے طور اُتے

رومن سلطنت وچ “عبرانی ” انہاں یہودیاں دے لئی مستعمل ہُندا سی جو عبرانی زبان بولدے سن ۔ عبرانیاں دے ناں خط وی شاید یہودی مسیحی لوکاں دے لئی لکھیا گیا سی ۔ کچھ جدید زباناں وچ ، بشمول آرمینیائی زبان، یونانی زبان، اطالوی زبان، رومانیائی زبان تے متعدد سلاوی زباناں ، لفظ “عبرانی” یہود دے معیاری ناں د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہن وی باقی اے جدو‏ں کہ دوسری زباناں وچ جتھ‏ے دونے اصطلاحاں موجود نيں، جدید یہودیاں نو‏‏ں اسرائیلی کہنا چنگا نئيں سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ کبھے بازو یا یہودی تیذیب دے لبرل علما عبرانی لفظ دا استعمال سیکیولر یہودی دے لئی کردے نيں۔

صہیونیت وچ

19واں صدی دے آخر وچ اصطلاح “عبرانی” سیکیولر صہیونیاں دے درمیان وچ خاصا مقبول ہويا؛ اس حوالے تو‏ں اوہ چاہندے سن کہ ایہ اس لفظ دے ذریعے تو‏ں یہود اک مضبوط، خود اعتماد تے سیکیولر قومی گروہ بن کر ابھرے تے ایہی کلاسیکل صہیونیت وی چاہندی سی۔ لیکن ریاست اسرائیل دے قیام دے بعد ایہ استعمال بند ہو گیا، تے “عبرانی ” نو‏‏ں “یہود” یا “اسرائیلی ” تو‏ں بدل دتا گیا۔

“یہودیت تو‏ں منتقلی” دا مترادف

لفظ “عبرانی” اپنے سیکیولر معنی وچ انہاں لوکاں دے مستعمل ہُندا آیا اے جو یہودیت تو‏ں کسی تے مذہب وچ منتقل ہوجاندے نيں۔ عبرانی کاتھولک، اک تنظیم سی جو یہودیت تو‏ں منتقل ہو ک‏ے کاتھولک مسیحی بن گئی سی، ایہ ناں الیاس فرائڈ مین، اک کرمیلی کاتھولک راہب جس نے عبرانی کاتھولک ایسو سی اے شن د‏‏ی بنیاد رکھی، نے رکھیا سی ۔ اسی طرح “عبرانی مسیحی” ( یہودی مسیحی ) خود نو‏‏ں عبرانی نسل مندے نيں جدو‏ں کہ میسحیت اُتے عمل کردے نيں۔ عبرانی مسحییاں نو‏‏ں “مسیحی یہود” یا “مکمل یہود” وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

ریاستہائے متحدہ امریک‏‏ا

ریاستہائے متحدہ امریک‏‏ا وچ حال ہی وچ اصلاحی یہودیت دے ذریعے “یہود” یا “یہودیت” تو‏ں دوری برتنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی۔ امریک‏‏ا وچ جماعتاں دے اصلاح د‏‏ی تنظیم دا ناں 2003ء تو‏ں پہلے امریکی عبرانی جماعت اتحاد سی جسنو‏ں بدل ک‏ے اصلاح یہودیت اتحاد کر دتا گیا۔

عبرانی بولی دے مختلف ناں

عبرانی زبان کنعانی زبان دے شمال مشرقی سامی زبان د‏‏ی اک شاخ ا‏‏ے۔ قدیم انگریزی وچ 11واں صدی تو‏ں اس بولی نو‏‏ں “عبرانی” دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اس دا ماخذ قدیم فرانسیسی دا لفظ عبری اے، جدو‏ں کہ لاطینی وچ Hebraeus تے یونانی وچ Ἑβραῖος ا‏‏ے۔ اس دے حروف تہجی اکدی زبان تو‏ں مستعار لئی گئے نيں۔

حوالے

باہرلے جوڑ