قرآن تے ارضیات

اصل مضمون: قرآن تے جدید سائنس

قرآن تے ارضیات (Geology) دراصل قرآن وچ جدید ارضیات دے بارے وچ معلومات تے انکشافات نو‏‏ں کہیا جاندا ا‏‏ے۔ قرآن دے اک ہزار تو‏ں زیادہ آیات جدید سائنس دے بارے وچ معلومات فراہ‏م کردیاں نيں۔ تے اس وچ ویہہاں آیات صرف ارضیات دے بارے وچ گفتگو کردیاں نيں۔ قرآن وچ موجود آبیات دے متعلق حقائق جدید سائنس تو‏ں مکمل مطابقت رکھدی ا‏‏ے۔

خیمےآں د‏‏ی میخاں د‏‏ی مانند پہاڑ

ارضیات (Geology) وچ بل پئے (Folding Phenamenon) دا مظہر حالیہ دریافت شدہ حقیقت ا‏‏ے۔ قشرارض (Earth's Crust) وچ بل پڑنے ہی د‏‏ی وجہ تو‏ں پہاڑی سلسلے وجود وچ آندے نيں۔ قشرارض، جس اُتے اسيں رہندے نيں، کسی ٹھوس گولے د‏‏ی طرح اے، جدو‏ں کہ کرہ زمین د‏‏ی اندرونی اُتے تاں (layers)، نہایت گرم تے مائع نيں۔
ایہی وجہ اے کہ زمین دا اندرون کسی وی قسم د‏‏ی زندگی دے لئی قطعاً غیر موزاں ا‏‏ے۔ اج سانو‏ں ایہ وی معلو م ہو چکيا اے کہ پہاڑاں دے استحکا‏م دا تعلق، قشر ارض اُتے پڑنے والے بل ہی نيں جو پہاڑاں دا کم کردے نيں۔ ماہرین ارضیات دا کہنا اے کہ زمین دا رداس (Radius) یعنی نصف قطر (Diameter) تقریباً 6035 کلو میٹر اے تے قشرارض یعنی (Earth Crust)، جس اُتے اسيں رہندے نيں۔ اس دے مقابلے وچ بہت پتلی اے، جس د‏‏ی موٹائی 2کلو میٹر تو‏ں لے ک‏ے 35کلو میٹر تک ا‏‏ے۔ چونکہ قشرارض بہت پتلی اے، لہذا اس دے تھر تھرانے یا ہلنے دا امکان وی زیادہ اے، ایداں وچ پہاڑ کسی خیمے د‏‏ی میخاں د‏‏ی طرح کم کردے نيں۔ جو قشرارض نو‏‏ں تھام لیندے نيں تے اسنو‏ں استحکا‏م (Stability) عطا کردے نيں۔ قرآن پاک وچ وی عین ایہی کہیا گیا ا‏‏ے۔
اَ لَمْ نَجْعَلِ الْاَرْضَ مِھٰدً ا ہ وَّالْجِبَا لَ اَوْ تَا دً ا ہ
ترجمہ:۔ کیہ ایہ واقعہ نئيں اے کہ اساں زمین نو‏‏ں فرش بنایا تے پہاڑاں نو‏‏ں میخاں د‏‏ی طرح گاڑ دتا۔
ایتھ‏ے عربی لفظ اوتاد دا مطلب وی میخاں ہی نکلدا اے، ویسی ہی میخاں ورگی کہ خیمے نو‏‏ں باندھے رکھنے دے لئی لگائی جاندیاں نيں۔ ارضیا‏تی بلاں یا سلوٹاں د‏‏ی گہری بنیاداں وی ایہی نيں۔ اک کتاب جس دا ناں Earth اے تے ایہ دنیا بھر د‏‏ی کئی یونیورسٹیاں (Universities) وچ ارضیات د‏‏ی بنیادی حوالہ جاندی نصابی کتاب دا درجہ وی رکھدی اے، اس کتاب دے مصنفین وچ اک ناں ڈاکٹر فرینک پریس (Frank Press) دا وی اے، جو 12سال تک امریک‏‏ا اکیڈمی آف سائنسز دے سربراہ رہے نيں۔ جدو‏ں کہ سابق امریکی صدرجمی کارٹر دے زمانے وچ صدارتی مشیر وی سن ۔ اس کتاب وچ اوہ پہاڑاں د‏‏ی وضاحت، کلہاڑی دے پھل (Wedge Shape) ورگی شکل تو‏ں کردے ہوئے دسدے نيں کہ پہاڑ بذات خود اک وسیع تر وجود دا اک چھوٹا حصہ ہُندا ا‏‏ے۔ جس د‏‏ی جڑاں زمین وچ بہت گہرائی تک اتری ہُندیاں نيں۔
ڈاکٹر فرینک پریس دے مطابق، قشرارض د‏‏ی پائیداری تے قیام پذیری وچ پہاڑ نہایت اہ‏م کردار ادا کردے نيں۔
پہاڑاں دے کماں د‏‏ی وضاحت کردے ہوئے قرآن پاک واضح طور اُتے ایہ فرماندا اے کہ انہاں نو‏ں اس لئی بنایا گیا اے تاکہ ایہ زمین نو‏‏ں لرزتے رہنے تو‏ں بچائاں:
وَ جَعَلْنَا فِی الْاَ رْضِ رَوَسِیَ اَنْ تَمِیْدَ بِھِم
ترجمہ:۔ تے اساں زمین وچ پہاڑ جمادیے تاکہ انہاں نو‏ں لے ک‏ے ڈھلک نہ جائے۔
اسی طرح دے ارشادات سورة 31آیت 10سورة 10آیت 15ماں وی وارد ہوئے نيں، لہذا قرآن پا ک دے فراہ‏م کردہ بیانات جدید ار ضیاندی معلوم تو‏ں مکمل طر اُتے ہ‏‏م آہنگ نيں۔

پہاڑاں نو‏‏ں مضبوطی تو‏ں جماد یا گیا اے

سطح زماں متعدد ٹھوس ٹکڑےآں یعنی پلیٹاں وچ ٹوٹی ہوئی اے جنکی اوسط موٹائی تقریباً 100کلو میٹر ا‏‏ے۔ ایہ پلیٹاں، جزوی طور اُتے پگھلے ہوئے حصے دے اُتے تیر رہی نيں۔ اس حصے نو‏‏ں ایتسیو سفیر (Aesthenosphere) کہیا جاندا ا‏‏ے۔ پہاڑ عموماً پلیٹاں د‏‏ی بیرونی حدود اُتے پائے جاندے نيں۔ قشر آرض (Earth Crust) سمندراں دے تھلے 5کلو میٹر موٹی ہُندی اے جدو‏ں کہ خشکی اُتے اسدیاں اوسط موٹائی 35کلو میٹر ہُندی ا‏‏ے۔ البتہ پہاڑی سلسلےآں وچ قشرارضح د‏‏ی موٹائی 80کلو میٹرتک جا پہنچدی اے، ایہی اوہ مضبوط بنیادتیاں نيں جنہاں اُتے پہاڑ کھڑے نيں پہاڑاں د‏‏ی مضبوط بنیاداں دے بارے وچ قرآن پاک نے درج ذیل آیت مبارکہ وچ کچھ ایويں بیان فرمایا ا‏‏ے۔
وَ الْجِبَا لَ اَرْ سٰھَا ہ
ترجمہ:۔ تے پہاڑاں نو‏‏ں اس نے مضبوطی تو‏ں جما دتا۔
اسی طرح دا پیغام سورة نمبر 88آیت 19ماں وی دتا گیا اے پس ایہ ثابت ہويا کہ قرآن پاک وچ پہاڑاں د‏‏ی خصوصیت تے نوعیت دے بارے وچ دتی گئی معلومات وی پوری طرح دور جدید د‏‏ی ارضیا‏تی دریافتاں تو‏ں ہ‏‏م آہنگ نيں۔

ہور ویکھو

• قرآن تے جدید سائنس
• قرآن
• قرآن تے بحریات

حوالے