مونٹریال
مونٹریال | ||
---|---|---|
(فرانسیسی وچ: Montréal) | ||
پرچم | نشان | |
نعرہ | (لاطینی وچ: Concordia Salus)[۱] | |
تاریخ تاسیس | ۱۷ مئی ۱۶۴۲ | |
نقشہ |
||
انتظامی تقسیم | ||
ملک | کینیڈا [۲] [۳][۴] | |
جغرافیائی خصوصیات | ||
متناسقات | 45°30′32″N 73°33′42″W / 45.508888888889°N 73.561666666667°W [۵] | |
رقبہ | 498 مربع کلومیٹر | |
بلندی | 31 میٹر | |
آبادی | ||
کل آبادی | 1762949 (لوک گݨݨ ) (۲۰۲۱)[۶] | |
مزید معلومات | ||
جڑواں شہر | ||
اوقات | مشرقی منطقۂ وقت ، متناسق عالمی وقت−05:00 | |
رمزِ ڈاک | H
| |
فون کوڈ | 514، 438، 263 | |
باضابطہ ویب سائٹ | باضابطہ ویب سائٹ (فرانسیسی ) | |
جیو رمز | 6077243[۱۰] | |
|
||
ترمیم |
مانٹریال (ماں غیال) دا شہر کینیڈا دا دوسرا وڈا تے کیوبیک صوبے دا سب توں وڈا شہر اے۔ اس شہر دا پرانا ناں ولے ماری(ویل ماغی)تھا۔ اُتے شہر دا نواں ناں ماؤنٹ رائل توں نکلیا اے جو شہر دے مرکز وچ واقع تن چوٹیاں والا پہاڑ اے۔ پہلے پہل ایہ ناں اس جزیرے نوں دتا گیا سی جتھے ایہ شہر واقع اے۔
جولائی 2009 وچ کینیڈا دے اعداد و شمار دے محکمے دے مطابق اس شہر دی آبادی 1906811 افراد اُتے مشتمل تے کینیڈا بھر وچ دوسرے نمبر اُتے سی۔ صدیاں توں کاتھولک تے پروٹسٹنٹ فرقے دے افراد دی موجودگی دے باعث ایہ شہر پورے شمالی امریکا وچ منفرد حیثیت رکھدا اے۔
شہر وچ سب توں زیادہ بولی جانے والی زبان فرانسیسی اے جو تقریباً 57 فیصد افراد بولدے نيں۔ انگریزی دے بولنے والے تقریباً 13 فیصد نيں۔ پیرس دے بعد مانٹریال(ماں غیال) دنیا دا دوسرا وڈا فرانسیسی بولی والا شہر اے۔
مانٹریال(ماں غیال) نوں دنیا دے انہاں چند شہراں وچ شمار کيتا جاندا اے جتھے بہترین زندگی گزاری جا سکدی اے۔ اگرچہ اسنوں کینیڈا دے معاشی مرکز دی حیثیت حاصل سی لیکن 1976 وچ ٹورنٹو دی آبادی تے اس دی معاشی ترقی مانٹریال(ماں غیال) توں اگے نکل گئی۔ اج وی ایہ شہر کامرس، ہوابازی، معیشت، ادویہ سازی، ٹیکنالوجی، سبھیاچار، سیاحت، فلم تے عالمی امور دے حوالے توں اہم مرکز شمار ہُندا اے۔ مانٹریال(ماں غیال) نوں دنیا وچ اپنی شبینہ زندگی دی وجہ توں چند گنے چنے شہراں وچ شمار کيتا جاندا اے۔
2010 وچ مانٹریال(ماں غیال) نوں مرکزی شہر دی حیثیت توں کل 289 شہراں وچوں 34واں نمبر اُتے رکھیا گیا سی۔ سالانہ اعشاریے وچ ٹورنٹو دے بعد مانٹریال(ماں غیال) دا نمبر آندا اے۔ 2009 وچ مانٹریال نوں شمالی امریکا دا اول شہر قرار دتا گیا سی کہ جتھے بین الاقوامی نوعیت دے مقابلے رکھے جا سکن۔ مانٹریال دے مرکز وچ میک گِل یونیورسٹی موجود اے جو کینیڈا وچ پہلے نمبر اُتے جدوں کہ دنیا بھر دی 20 بہترین یونیورسٹیاں وچ شمار ہُندی اے۔
تریخ
[سودھو]آثارِ قدیمہ توں ایہ ثابت ہُندا اے کہ مانٹریال(ماں غیال) دی جگہ اُتے یورپیاں دی آمد توں گھٹ توں گھٹ 2000 سال پہلے تک ایتھے مختلف مقامی خانہ بدوش قبیلے آباد سن ۔ 1000 عیسوی وچ ایتھے مکئی دی کاشت شروع ہوئے گئی سی۔ اگلی چند صدیاں دے دوران مضبوط پنڈ بننا شروع ہوئے گئے سن ۔ ماہرین آثارِ قدیمہ نے مقامی قبیلے دے ایتھے تے ہور جگہاں اُتے 14واں صدی تک نشانات پائے نيں۔ فرانسیسی مہم جو جیکوئس کارٹیئر جدوں 2 اکتوبر 1535 نوں ایتھے پہنچیا تاں اس نے ایتھے موجود مقامی قبائلیاں دی تعداد دا اندازہ گھٹ توں گھٹ 1000 لگایا۔
70 سال بعد جدوں اک ہور فرانسیسی مہم جو سیموئل ڈی چیمپلین ایتھے پہنچیا تاں اس نے انہاں قبیلے نوں ایتھے توں بالکل ہی غائب پایا۔ اس دے مطابق اس انخلاء دی وجوہات وچ یورپیاں دی بیماریاں تے ہور قبیلے دے نال جنگاں اہم سن۔ 1611 وچ چیمپلین نے ایتھے سمور دی تجارتی چوکی مانٹریال(ماں غیال) دے جزیرے اُتے بنائی۔
ولے ماری جلد ہی سمور دی کھل دا اہم مرکز بن گیا تے ایتھے توں شمالی امریکا دا راستہ کھل گیا۔ 1760 تک کینیڈا فرانس دی ماتحت آبادی رہیا جس دے بعد ست سالہ جنگ وچ برطانیہ دی فتح دے بعد ایہ شہر برطانیہ دے حوالے کے دتا گیا۔ مانٹریال(ماں غیال) نوں 1832 وچ شہر دا درجہ دتا گیا۔ لاچِن نہر دے بننے توں ایتھے بحری جہاز آنے لگ گئے۔ وکٹوریا دے پل دے بننے توں ریل دا راستہ کھل گیا۔ 1860 تک برطانوی شمالی امریکا وچ مانٹریال(ماں غیال) سب توں وڈا شہر تے کینیڈا دا غیر متنازع معاشی تے ثقافتی مرکز بن چکيا سی۔
مانٹریال(ماں غیال) 1844 توں 1849 تک کینیڈا دے صوبے دا دارلخلافہ رہیا اُتے عوامی بغاوت دے دوران مجمعے نے پارلیمان دی عمارت نوں جلیا کے راکھ کر دتا۔ اس دے بعد اوٹاوا نوں بوجہ کینیڈا دا دار الخلافہ بنا دتا گیا جو سرحد توں دور واقع سی۔ بعد وچ اوٹاوا کینیڈا دے آزاد ملک دا راجگڑھ بنیا۔
پہلی جنگِ عظیم دے بعد جدوں امریکا وچ شراب دی بندش ہوئی تاں مانٹریال امریکا دے شرابیاں دے لئی جنت بن گیا۔ اُتے شہر وچ بے روزگاری ودھدی رہی تے 1929 وچ سٹاک مارکیٹ دے کریش ہونے تے عظیم معاشی بحران دی وجہ توں عروج اُتے پہنچ گئی۔
دوسری جنگِ عظیم دے دوران جبری بھرتی دے خلاف شہر دے میئر نے بغاوت کردے ہوئے اعلان کيتا کہ تمام مرد و عورت حکومت دے احکام دی خلاف ورزی کرن گے۔ اُتے حکومت نے میئر نوں 1944 تک دے لئی جیل بھیج دتا۔
1951 تک شہر دی آبادی دس لکھ توں تجاوز کرچکی سی۔ سینٹ لارنس دے بحری راستے دے 1959 وچ کھلنے دے بعد توں بحری جہاز مانٹریال(ماں غیال) توں ہٹ کر براہ راست آنے جانے لگے۔ وقت نال اس وجہ توں شہر دا معاشی غلبہ کمزور پڑدا گیا۔ اُتے 1960 دی دہائی وچ صورت حال بہتر ہونے لگی تے ایکسپو 67، کینیڈا دی بلند ترین فلک بوس عمارتاں دی تعمیر، نويں ایکسپریس وے تے مانٹریال دے میٹرو دی تعمیر ہوئی۔
1979کی دہائی وچ وسیع پیمانے اُتے سماجی تے سیاسی تبدیلیاں واقع ہونے لگياں تے فرانسیسی بولنے والے کینیڈین باشندےآں نوں اپنی سبھیاچار تے اپنی بولی دے تحفظ دی فکر لاحق ہوئے گئی۔ اس وقت شہر دی اقليتی انگریزی بولنے والی آبادی کاروباری سرگرمیاں اُتے چھائی ہوئی سی۔ اس وجہ توں پارٹی کیبویکوئس نے آزاد کیوبیک دی تحریک چلائی جس دے نتیجے وچ اکتوبر دا بحران پیدا ہويا۔ نتیجتاً بہت سارے کاروباری افراد شہر توں اپنے کاروبار نوں منتقل کرنے لگے۔ 1976 وچ مانٹریال(ماں غیال) وچ گرمائی اولمپک کھیل منعقد ہوئے۔
1980 تے 90 دی دہائیاں وچ معاشی ترقی دی رفتار دوسرے شہراں دی نسبت کم رہی۔ اُتے 1990 دی دہائی دے آخر وچ مانٹریال دا معاشی موسم بہتر ہونے لگیا تے نويں نويں معاشی تے کاروباری ادارے ایتھے اپنا کم شروع کرنے لگے۔ یکم جنوری 2002 نوں مانٹریال تے جزیرے اُتے اس دے آس پاس موجود 27 چھوٹی آبادیاں نوں ملیا دتا گیا۔ نتیجتاً مانٹریال(ماں غیال) دا شہر بنا جو مانٹریال(ماں غیال) دے پورے جزیرے اُتے واقع اے۔ اُتے بہت ساری آبادیاں نوں ایہ انضمام پسند نئيں آیا تے انہاں نے ریفرنڈم (رائے دہننگی)کے نتیجے وچ یکم جنوری 2006 نوں علیحدگی حاصل کر لئی۔
جغرافیہ
[سودھو]مانٹریال(ماں غیال) دا شہر کیوبیک دے صوبے دے جنوب مغربی حصے وچ واقع اے۔ شہر دا اصل رقبہ جزیرے دے وڈے حصے اُتے سینٹ لارنس تے اوٹاوا دریا دے سنگم اُتے واقع اے۔ مانٹریال دی بندرگاہ سینٹ لارنس دی آبی گذرگاہ دے اک سرے اُتے واقع اے۔ ایہ آبی گذرگاہ عظیم جھیلاں نوں بحرِ اوقیانوس توں ملاندی اے۔ شہر دا ناں جزیرے دے سب توں اہم تے نمایاں جغرافیائی مقام یعنی رائل نامی پہاڑ دے ناں اُتے رکھیا گیا اے۔ ایہ پہاڑ انگریزی وچ ماؤنٹ رائل کہلاندا اے تے سطح سمندر توں 232 میٹر بلند اے۔
موسم
[سودھو]مانٹریال دی گرمیاں دا موسم گرم رہندا اے اُتے اکثر حبس ہوئے جاندا اے۔ اوسطاً زیادہ توں زیادہ درجہ حرارت 26 جدوں کہ اوسطاً کم توں کم درجہ حرارت 16 ڈگری رہندا اے۔ اکثر اوقات درجہ حرارت 30 ڈگری توں زیادہ ہوئے جاندا اے۔ مانٹریال دی سردیاں زیادہ تر انتہائی سرد، برفانی، تیز ہويا دے نال تے یخ بستہ ہُندیاں نيں۔ سردیاں وچ اوسطاً زیادہ توں زیادہ درجہ حرارت منفی 5 جدوں کہ اوسطاً کم توں کم درجہ حرارت منفی 13 رہندا اے۔ بعض اوقات سردیاں وچ دن دے وقت درجہ حرارت صفر توں اُتے چلا جاندا اے تے بارش وی ہوئے سکدی اے جدوں کہ ہور اوقات منفی 20 توں وی تھلے جا سکدا اے۔
بہار تے خزاں دے موسم بالعموم معتدل ہُندے نيں اُتے موسم اچانک شدید ہوئے سکدا اے۔ گرمیاں دی لہر نومبر وچ جدوں کہ نومبر، مارچ تے اپریل وچ برفانی طوفان وی ممکن نيں۔
15 جنوری 1957 نوں کم توں کم درجہ حرارت منفی 37.8 جدوں کہ یکم اگست 1975 نوں سب توں زیادہ درجہ حرارت 37.6 ریکارڈ کيتا گیا سی۔
سالانہ بارش دی مقدار 39 انچ جدوں کہ 86 انچ برف وی شامل اے۔ برفباری نومبر توں مارچ تک ہُندی اے۔ بہار دے اواخر توں گرمیاں تے خزاں دے شروع تک طوفانِ باد و باراں آندے رہندے نيں تے بہت زیادہ بارش ہُندی اے۔ شہر وچ سالانہ 2000 گھینٹے اوسطاً سورج نکلدا اے۔
طرزِ تعمیر
[سودھو]150 سال تک مانٹریال(ماں غیال) نوں کینیڈا دے صنعتی تے معاشی مرکز دی حیثیت حاصل رہی اے۔ فیکٹریاں، ایلی ویٹراں، گوداماں، ملاں، کارخانےآں تے ریفائنریاں دی تعیمر وچ مختلف انداز استعمال کیتے گئے نيں جو اج ماضی دی جھلک دکھاندے نيں۔
آبادی
[سودھو]کینیڈا دے اعداد و شمار دے محکمے دے مطابق 2006 دی مردم شماری وچ مانٹریال دی کُل آبادی 1620693 نفوس اُتے مشتمل سی۔ یورپی النسل افراد آبادی دی اکثریت نيں جنہاں وچوں فرانسیسی، برطانوی، آئرش تے اطالوی اہم نيں۔ اقلیتاں وچ سیاہ فام، مراکشی، لاطینی امریکی، جنوب ایشیائی تے چینی اہم نيں۔
فرانسیسی نوں سب توں زیادہ افراد مادری بولی گرداندے نيں۔ دوسرے نمبر اُتے انگریزی تے اس دے بعد اطالوی، عربی، ہسپانوی، کریول، چینی، یونانی، پرتگالی، رومانی، ویتنامی تے روسی زباناں آندیاں نيں۔ آبادی دی اکثریت فرانسیسی تے انگریزی دونے ہی کسی نہ کسی حد تک جاندی اے۔
رومن کاتھولک اکثریتی مذہب اے اُتے چرچ جانے والے افراد دی ہفتہ وار اوسط کینیڈا بھر وچ سب توں کم اے۔ 84 فیصد توں زیادہ افراد رومن کاتھولک نيں۔ ہور اہم غیر مسیحی مذاہب وچ اسلام سب توں وڈا مذہب اے۔ ایتھے مسلماناں دی تعداد کینیڈا وچ دوسرے نمبر اُتے اے۔ اس دے بعد یہودی مذہب دی آبادی تقریباً 93000 اے۔
مونٹریال | |
Montreal | |
دیس: | کینیڈا |
صوبہ: | کیوبک |
تھاں: | 365.13 مربع کلومیٹر |
لوک گنتی: | 1,620,693 |
بولیاں | انگریزی |
معیشت
[سودھو]مانٹریال دی معیشت کینیڈا وچ دوسرے جدوں کہ کیوبیک صوبے وچ سب توں وڈی اے۔
مانٹریال دی صنعتاں وچ ہوابازی، بجلی دے سامان، ادویات، مطبوعات، سافٹ وئیر انجینرنگ، مواصلات، ٹیکسٹائل(پارچہ بافی) تے لباس دی تیاری، تمباکو تے آوا جائی اہم نيں۔ خدمات دا شعبہ وی کافی مضبوط اے تے سول، مکینیکل، پراسیس انجینرنگ، فنانس، اعلٰی تعلیم، تحقیق و ترقی اس شعبے وچ اہم نيں۔ ہوابازی وچ نوکریاں دی تعداد دے لحاظ توں مانٹریال 2002 وچ شمالی امریکا وچ چوتھے نمبر اُتے سی۔
مانٹریال(ماں غیال) دی بندرگاہ دنیا وچ سب توں وڈی غیر بحری بندرگاہ اے۔ ایتھے سالانہ 2 کروڑ 60 لکھ ٹن کارگو/سامان منتقل ہُندا اے۔ غلہ، چینی، پیٹرولیم دی مصنوعات، مشینری تے عام استعمال کیتی اشیاء ایتھے توں منتقل ہُندیاں نيں۔ اس وجہ توں مانٹریال(ماں غیال) ریلوے دا وی اہم مرکز اے۔ کینیڈین نیشنل ریلوے دا صدر دفتر ایتھے قائم اے تے کینیڈین پیسیفک ریلوے دا صدر دفتر وی 1995 تک ایتھے موجود سی۔
کینیڈا دے خلائی ادارے دا صدر دفتر وی ایتھے موجود اے۔ اس دے علاوہ مانٹریال(ماں غیال) وچ بین الاقوامی ہوابازی دے ادارے دا صدر دفتر موجود اے۔ اس دے علاوہ ایاٹا، اینٹی ڈوپنگ ادارہ تے ہور بے شمار اہم بین الاقوامی ادارے وی ایتھے قائم نيں۔ مانٹریال(ماں غیال) فلم تے ٹیلی ویژن دے پروگراماں دی تیاری دا مرکز وی اے۔ الائنس فلم تے نیشنل فلم بورڈ آف کینیڈا تے ٹیلی فلم کینیڈا دے صدر دفاتر وی ایتھے واقع نيں۔
وڈیو گیم دی صنعت وی 1997 توں مانٹریال وچ اہمیت اختیار کردی جا رہی اے۔ حال ہی وچ ایتھے اوبی سافٹ مانٹریال، ای اے، ایڈوس انٹرایکٹو، آرٹیفیشل مائنڈ اینڈ موومنٹ، سٹریٹیجی فرسٹ، ٹی ایچ کیو وغیرہ دے دفاتر وی ایتھے قائم ہوئے نيں۔
مانٹریال (ماں غیال) فنانس انڈسٹری وچ وی اہم کردار ادا کر رہیا اے۔ بینک آف مانٹریال(ماں غیال) تے رائل بینک آف کینیڈا دے قانونی صدر دفاتر ایتھے قائم نيں۔ ایہ دونے بینک کینیڈا دے پنج وڈے بینکاں وچ شامل نيں۔
گریٹر مانٹریال (عظیم ماں غیال) دی جی ڈی پی 2005 وچ 120 ارب ڈالر سی جو دنیا بھر وچ 39واں نمبر اُتے سی۔ اندازہ اے کہ 2012 تک ایہ 140 ارب تک پہنچ جائے گی۔
مانٹریال(ماں غیال) دی تیل دی صفائی دا مرکز کینیڈا بھر وچ سب توں وڈا اے تے پیٹرو کینیڈا، الٹرامر، گلف آئل، پیٹرمونٹ، ایش لینڈ کینیڈا، پراچیم پیٹرو کیمیکل، کوسٹل پیٹرو کیمیکل، وغیرہ دے لئی تیل ایتھے صاف کيتا جاندا اے۔ اُتے 2010 وچ شیل نے اس پلانٹ نوں بند کرنے دا فیصلہ کيتا تے سینکڑاں افراد بے روزگار ہوئے گئے۔ مشرقی کینیڈا دے لئی تیل مہیا کرنے دے لئی دوسرے ملکاں دی ریفائنریاں اُتے انحصار ودھ گیا اے۔
حکومت
[سودھو]مانٹریال وچ شہری حکومت دا سربراہ میئر ہُندا اے۔ سٹی کونسل نوں عوام براہِ راست منتخب کردے نيں۔ کونسل دے کل 73 اراکین ہُندے نيں۔
آوا جائی
[سودھو]ہور وڈے شہراں دی طرح مانٹریال(ماں غیال) وچ وی ٹریفک جام(آمد و رفت دی رکاوٹ)عام نيں۔ خصوصاً ایہ مسئلہ انہاں جگہاں اُتے زیادہ ہُندا اے جتھے باہر والی ٹریفک شہر وچ داخل ہُندی یا باہر نکلدی اے۔ سینٹ لارنس دریا دی چوڑائی دی وجہ توں اس اُتے بنائے جانے والے پُل مہنگے تے مشکل ہوئے گئے نيں۔
فضائی رابطہ
[سودھو]مانٹریال(ماں غیال) دے دو بین الاقوامی ہوائی اڈے نيں۔ اک ہوائی اڈا مسافر بردار جدوں کہ دوسرا مال برداری دے کم آندا اے۔
ریل
[سودھو]مانٹریال وچ وی آئی اے ریل دا صدر دفتر اے جو اسنوں کینیڈا دے ہور شہراں توں ملاندی اے۔ ایم ٹریک مانٹریال(ماں غیال) نوں امریکی ریلوے توں ملاندا اے۔
جڑواں شہر
[سودھو]مانٹریال(ماں غیال) دے جڑواں شہر درج ذیل نيں:
- الجیرز، الجیریا
- ایمسٹرڈیم، ہالینڈ
- بوسٹن، امریکا
- برسلز، بلجئیم
- بخارسٹ، رومانیہ
- بسان، جنوبی کوریا
- ہیرو شیما، جاپان
- ہنوئی، ویتنام
- لیما، پیرو
- لکھنؤ، ہندوستان
- لیون، فرانس
- منیلا، فلپائن
- مناگوا، نکاراگوا
- میلان، اٹلی
- پیرس، فرانس
- پورٹ آؤ پرنس، ہیٹی
- روم، اٹلی
- سانس سلواڈور، ال سلواڈور
- شنگھائی، چین
- یریوان، آرمینیا
- ↑ http://ville.montreal.qc.ca/portal/page?_pageid=5798,40709569&_dad=portal&_schema=PORTAL — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ اپریل ۲۰۱۵
- ↑ archINFORM location ID: https://www.archinform.net/ort/1217.htm — اخذ شدہ بتاریخ: ۶ اگست ۲۰۱۸
- ↑ "صفحہ سانچہ:نام صفحہ في GeoNames ID". http://sws.geonames.org/6077243. Retrieved on ۲۰ نومبر ۲۰۲۴.
- ↑ "صفحہ سانچہ:نام صفحہ في ميوزك برينز.". https://musicbrainz.org/area/c3cc624e-b963-49cf-ad0b-e318cb341963. Retrieved on ۲۰ نومبر ۲۰۲۴.
- ↑ "صفحہ سانچہ:نام صفحہ في خريطة الشارع المفتوحة". https://www.openstreetmap.org/relation/1634158. Retrieved on ۲۰ نومبر ۲۰۲۴.
- ↑ https://www150.statcan.gc.ca/t1/tbl1/fr/tv.action?pid=9810000201
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ ۷.۲ ۷.۳ ۷.۴ https://globalnews.ca/news/2559531/dublin-and-montreal-to-become-twin-cities/
- ↑ https://www.canadainternational.gc.ca/japan-japon/bilateral_relations_bilaterales/sistercity-jumelage.aspx?lang=eng
- ↑ https://www.monterrey.gob.mx/pdf/portaln/PPOA/Programa_Operativo_Anual_2018_de_la_Secretaria_de_Desarrollo_Economico.pdf
- ↑ اجازت نامہ: Creative Commons Attribution 3.0 Unported
- Pages with graphs
- Pages with disabled graphs
- مضامین جنہاں وچ فرانسیسی بولی دا متن شامل اے
- صفحات مع خاصیت P1448
- مضامین جنہاں وچ لاطینی بولی دا متن شامل اے
- صفحات مع خاصیت P1451
- صفحات مع خاصیت P571
- صفحات مع خاصیت P242
- صفحات مع خاصیت P17
- جغرافیائی حوالہ ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- متناسقات ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- مرجع جغرافي من ويكي بيانات
- صفحات مع خاصیت P2046
- صفحات مع خاصیت P2044
- صفحات مع خاصیت P1082
- جڑواں شہر ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- صفحات مع خاصیت P421
- صفحات مع خاصیت P281
- صفحات مع خاصیت P473
- صفحات مع خاصیت P856
- صفحات مع خاصیت P1566
- 1642ء وچ آباد ہونے والے تھاں
- صوتی مضامین
- کیوبک دے شہر
- کینیڈا
- کینیڈا دے شہر
- کینیڈا دے آباد تھاں
- شہر
- شمالی امریکہ دے شہر
- امریکین دے شہراں دی لسٹ
- شمالی امریکہ دے شہراں دی لسٹ
- امریکین دے شہر
- شمالی امریکہ دے آباد تھاں
- نقشیاں نال صفحے