متحدہ بنگال
متحدہ بنگال ۱۹۴۷ وچ تقسیم ہند دے وقت صوبہ بنگال نوں اک غیر منقسم، خودمختار ریاست وچ تبدیل کرنے دی تجویز سی۔ اس نے مذہبی بنیاداں اُتے بنگال دی تقسیم نوں روکنے دی کوشش کيتی۔ مجوزہ ریاست نوں آزاد ریاست بنگال کہیا جانا سی۔ اک اعترافی سیاسی نظام وضع کيتا گیا۔ اس تجویز نوں ووٹ دے لئی پیش نئيں کيتا گیا۔ برطانوی حکومت نے ماؤنٹ بیٹن پلان تے ریڈکلف لائن دے مطابق بنگال نوں تقسیم کرنے دے لئی اگے ودھیا۔
تریخ
[سودھو]۲۷ اپریل ۱۹۴۷ نوں، حسین شہید سہروردی ، بنگال دے وزیر اعظم تے مسلم لیگ دے رہنما، نے نويں دہلی وچ اک پریس کانفرنس توں خطاب کردے ہوئے برطانوی حکومت دے منصوبےآں دے تحت بنگال دی ودھدی ہوئی تقسیم دے خلاف اپنی مخالفت دا خاکہ پیش کيتا۔ پریس کانفرنس وچ ، سہروردی نے اک "آزاد، غیر منقسم، تے خودمختار بنگال" بنانے دے لئی مذہبی اختلافات نوں اک طرف رکھنے دی پرجوش درخواست کيتی۔ [۱]
آؤ اک لمحے دے لئی رک کے غور کرو کہ جے بنگال متحد رہیا تاں کيہ ہو سکدا اے۔ ایہ اک عظیم ملک ہوئے گا، جو کہ ہندوستان دا سب توں امیر تے سب توں زیادہ خوشحال ہوئے گا، جو اپنے لوکاں نوں اعلیٰ معیار زندگی دینے دے قابل ہوئے گا، جتھے اک عظیم لوک اپنے قد دی پوری بلندی تک پہنچ سکن گے، اک ایسی سرزمین جو حقیقی معنےآں وچ بہت زیادہ ہو. ایہ زراعت توں مالا مال ہوئے گا، صنعت و تجارت توں مالا مال ہوئے گا تے وقت گزرنے دے نال نال ایہ دنیا دی طاقتور تے ترقی پسند ریاستاں وچوں اک ہوئے گا۔ جے بنگال متحد رہندا اے تاں ایہ کوئی خواب نئيں رہے گا، کوئی تصور نئيں ہوئے گا۔[۲]
سہروردی، مدنا پور دے اک وکیل، مغربی بنگال نوں ہندو مسلم تقسیم دے مخالف فریق توں نئيں کھونا چاہندے سن ۔ اس تجویز نوں بنگالی ہندو رہنماواں انڈین نیشنل کانگریس دے سرت چندر بوس ، کرن شنکر رائے (بنگال اسمبلی وچ کانگریس پارلیمانی پارٹی دے رہنما) تے ستیہ رنجن بخشی دی حمایت حاصل سی۔ [۳] سہروردی دی حمایت کرنے والے ممتاز بنگالی مسلماناں وچ بنگال دے وزیر خزانہ محمد علی چودھری، بنگال دے وزیر محصول فضل الرحمن، اسلامی اسکالر شمس الہدا پنچ بگی ، ٹپرا دے سیاست دان اشرف الدین احمد چودھری ، کلکتہ دے میئر سید بدرودوجا تے بنگال مسلم لیگ دے سکریٹری ابوالہاشم شامل سن ۔ [۳] تھوڑی دیر دے لئی ایہ تجویز اہم مذاکرات توں مشروط سی۔
۱۲ مئی ۱۹۴۷ نوں، بوس تے ہاشم نے یونائیٹڈ بنگال اسکیم اُتے گل گل دے لئی کانگریس دے رہنما مہاتما گاندھی نال ملاقات کيتی۔ گاندھی نے توجہ توں سماعت کيتی۔ مسلم لیگ دے رہنما محمد علی جناح وی آزاد بنگال دے خیال دے لئی کھلے سن ۔ بنگال دے گورنر سر فریڈرک بروز وی تقسیم دے سخت مخالف سن تے اس اسکیم دی حمایت کردے سن ۔ [۴] ۲۰ مئی ۱۹۴۷ نوں، "آزاد ریاست بنگال" دے لئی اک پنج نکاندی منصوبہ تیار کيتا گیا، جس وچ آئرش آزاد ریاست دے ناں دی وراثت دی بازگشت سی۔ ایہ منصوبہ اک اعترافی ڈھانچے اُتے مبنی سی جس وچ ہندوواں تے مسلماناں دے درمیان طاقت دی تقسیم سی۔ اس وچ ۱۹۲۶ وچ فرانسیسی لبنان وچ اپنائے جانے والے اعترافی طریقےآں دی عکاسی کيتی گئی سی، جتھے صدر تے وزیر اعظم دے عہدے مسلماناں تے عیسائیاں دے درمیان گھمدے سن ۔
پر، کانگریس پارٹی اس خیال توں کھل دے پِچھے ہٹ گئی۔ ۲۷ مئی ۱۹۴۷ نوں، کانگریس دے رہنما جواہر لال نہرو نے باضابطہ طور اُتے کہیا کہ انہاں دی پارٹی "بنگلہ دے متحد رہنے اُتے صرف ايسے صورت وچ اتفاق کرے گی جدوں اوہ ہندوستانی یونین وچ رہے"۔ کانگریس صدر جے بی کرپلانی نے ’’بنگال دے اتحاد نوں بچانے‘‘ دی تجویز دی مخالفت کيتی۔ اشرف الدین چودھری دی عرضی دے جواب وچ ، کرپلانی نے کہیا، "اج کانگریس جو کچھ کرنا چاہندی اے اوہ ایہ اے کہ زیادہ توں زیادہ علاقےآں نوں لیگ تے پاکستان دے خطرے توں دوچار ہونے توں بچایا جائے۔ ایہ آزاد انڈین یونین دے لئی زیادہ توں زیادہ علاقہ بچانا چاہندا اے جِنّا کہ حالات وچ ممکن اے۔ لہذا ایہ بنگال تے پنجاب نوں بالترتیب ہندوستان تے پاکستان دے علاقےآں وچ تقسیم کرنے اُتے اصرار کردا اے۔" [۵] مخالفین وچ بنگال دی صوبائی کانگریس تے ہندو مہاسبھا وچ زیادہ تر ہندو قوم پرست شامل سن ۔ بنگال لیگ دے رہنماواں دی اک اقلیت نے تقسیم تے مشرقی بنگال تے آسام نوں پاکستان وچ شامل کرنے دی حمایت کيتی۔ انہاں رہنماواں وچ سابق وزیر اعظم خواجہ ناظم الدین وی شامل سن ۔ [۳]
برطانوی حکومت دے اندر اس تجویز اُتے سنجیدگی توں غور کيتا گیا۔ بنگال وچ برطانوی تجارتی مفادات نوں تحفظات دی ضرورت سی۔ ریاستہائے متحدہ دی حکومت نوں تقسیم توں تن ملکاں دے ابھرنے دے امکانات دے بارے وچ وی بریف کيتا گیا، جنہاں وچ پاکستان، ہندوستان تے بنگال شامل نيں۔ ۲ جون ۱۹۴۷ نوں برطانوی وزیر اعظم کلیمنٹ ایٹلی نے برطانیہ وچ امریکی سفیر لیوس ولیمز ڈگلس نوں مطلع کيتا کہ "اس گل دا واضح امکان اے کہ بنگال تقسیم دے خلاف تے ہندوستان یا پاکستانہاں وچوں کسی اک وچ شامل ہونے دے خلاف فیصلہ کر سکدا اے "۔ ڈگلس نے ملاقات دے بارے وچ امریکی محکمہ خارجہ نوں کیبل کيتا۔ [۶]
۳ جون ۱۹۴۷ نوں، وائسرائے ہند ارل ماؤنٹ بیٹن نے تقسیم دے فریم ورک دے اصولاں دا خاکہ پیش کیا، جس وچ ایہ وی شامل اے کہ برطانوی حکومت نے برطانوی ہند دی تقسیم نوں اصولی طور اُتے قبول کيتا سی۔ جانشین حکومتاں نوں ڈومینین دا درجہ دتا جائے گا۔ نويں ملکاں نوں خود مختاری تے خودمختاری دتی جائے گی۔ ہر ملک اپنا آئین بنائے گا۔ شاہی ریاستاں نوں پاکستان یا ہندوستان وچ شامل ہونے دا حق دتا گیا سی۔ تے ایہ کہ صوبے پاکستان یا ہندوستان دے علاوہ اک وکھ ملک بن سکدے نيں۔ متحدہ بنگال دے تصور دی طرف کچھ مقبول رفتار دکھائی دیندی اے۔ ۶ جولائی ۱۹۴۷ نوں سلہٹ دا ریفرنڈم ہويا۔ صوبہ آسام وچ سلہٹ ڈویژن دے ووٹراں نے سلہٹ نوں آسام توں وکھ کرکے بنگال وچ ضم کرنے دے لئی اکثریت توں ووٹ دتا۔
۲۰ جون ۱۹۴۷ نوں بنگال دی قانون ساز اسمبلی دا اجلاس بنگال دی تقسیم اُتے ووٹ دینے دے لئی ہويا۔ ابتدائی مشترکہ اجلاس وچ ، اسمبلی نے ۹۰ دے مقابلے وچ ۱۲۰ ووٹاں توں فیصلہ کيتا کہ جے اوہ پاکستان دی آئین ساز اسمبلی وچ شامل ہو جائے تاں اسنوں متحد رہنا چاہیے۔ بعد وچ مغربی بنگال دے قانون سازاں دے اک وکھ اجلاس وچ ۲۱ دے مقابلے وچ ۵۸ ووٹاں توں فیصلہ کيتا گیا کہ صوبے نوں تقسیم کيتا جائے تے مغربی بنگال نوں ہندوستان دی آئین ساز اسمبلی وچ شامل کيتا جائے۔ مشرقی بنگال دے قانون سازاں دے اک ہور علیحدہ اجلاس وچ ۳۵ دے مقابلے وچ ۱۰۶ ووٹاں توں ایہ فیصلہ کيتا گیا کہ صوبے دی تقسیم نئيں ہونی چاہیے تے ۳۴ دے مقابلے وچ ۱۰۷ ووٹاں نے مشرقی بنگال نوں پاکستان وچ شامل کرنے دا فیصلہ کيتا اے۔ [۷] متحدہ بنگال دی تجویز اُتے کوئی ووٹنگ نئيں ہوئی۔
پنج نکاندی منصوبہ
[سودھو]گورنر فریڈرک بروز دے نال مشاورت دے بعد ۲۰ مئی ۱۹۴۷ نوں اک پنج نکاندی منصوبہ تیار کيتا گیا۔ اس دی نمایاں خصوصیات تھلے بیان کيتی گئیاں نيں۔
- بنگال اک آزاد ریاست ہوئے گا۔ آزاد ریاست بنگال باقی ہندوستان دے نال اپنے تعلقات دا فیصلہ کرے گی۔ [۸]
- آزاد ریاست بنگال دا آئین بنگال لیجسلیچر دے لئی مشترکہ رائے دہندگان تے بالغ رائے دہی دی بنیاد اُتے انتخابات دا انتظام کرے گا، جس وچ ہندوواں تے مسلماناں دے درمیان آبادی دے تناسب توں سیٹاں ریزرو ہون گیاں۔ ہندوواں تے درج لسٹ ذات دے ہندوواں دے لئی مخصوص نشستاں انہاں وچ انہاں دی متعلقہ آبادی دے تناسب توں تقسیم دی جاواں گی، یا اس طریقے توں جس اُتے انہاں دے درمیان اتفاق ہوئے۔ حلقے اک توں زیادہ حلقے ہون گے تے ووٹ تقسیم ہون گے نہ کہ جمع۔ اک امیدوار جس نے انتخابات دے دوران اپنی برادری دے ووٹاں دی اکثریت حاصل کيتی ہو تے اس طرح ڈالے گئے ہور برادریاں دے ووٹاں دا ۲۵ فیصد حاصل کيتا ہو، اسنوں منتخب قرار دتا جائے گا۔ جے کوئی امیدوار انہاں شرائط نوں پورا نئيں کردا تاں اوہ امیدوار منتخب ہو جائے گا جس نے اپنی ہی برادری دے سب توں زیادہ ووٹ حاصل کيتے ہون۔ [۸]
- ہز میجسٹی دی حکومت دے اعلان اُتے کہ بنگال دی آزاد ریاست دی تجویز نوں قبول کر ليا گیا اے تے بنگال نوں تقسیم نئيں کيتا جائے گا، موجودہ بنگال دی وزارت نوں تحلیل کر دتا جائے گا۔ اک نويں عبوری وزارت وجود وچ لیائی جائے گی جس وچ مساوی تعداد وچ مسلمان تے ہندو ہون گے (بشمول درج لسٹ ذات دے ہندو) لیکن وزیر اعظم نوں چھڈ کے۔ اس وزارت وچ وزیر اعظم اک مسلمان تے وزیر داخلہ ہندو ہوئے گا۔
- نويں آئین دے تحت اک مقننہ تے وزارت دے حتمی طور اُتے وجود وچ آنے تک، ہندوواں (بشمول درج لسٹ ذات دے ہندو) تے مسلماناں نوں فوج تے پولیس سمیت خدمات وچ مساوی حصہ ملے گا۔ خدمات بنگالیاں دے زیر انتظام ہون گیاں۔ [۸]
- ۳۰ افراد اُتے مشتمل اک دستور ساز اسمبلی، ۱۶ مسلمان تے ۱۴ ہندو، بالترتیب مسلم تے ہندو اراکین مقننہ منتخب کرن گے، یورپیاں نوں چھڈ کے۔ [۸]
میراث
[سودھو]متحدہ بنگال دی تجویز ممتاز بنگالی رہنماواں دی واحد کوشش رہی اے کہ مشرقی تے مغربی بنگال اُتے محیط اک آزاد ملک قائم کيتا جائے۔ پر، ۱۹۴۷ وچ بنگال دی تقسیم دے بعد توں، خطے دی سیاست پان بنگالی قوم پرستی دی کسی وی جھلک توں ہٹ گئی اے۔ ایہ ۱۹۷۱ وچ بنگلہ دیش دے طور اُتے مشرقی پاکستان دی آزادی دے لئی بھارتی حمایت توں وی پیچیدہ ہو گیا۔ بنگلہ دیش تے بھارت دے قریبی تعلقات دے پیش نظر، پان بنگالی ریاست دا کوئی تصور غیر حقیقی سمجھیا جاندا اے۔ متحدہ بنگال دی تجویز دے علمبردار، سہروردی، پاکستان دے اک سرکردہ سیاستدان بن گئے۔ سہروردی دا انتقال ۱۹۶۳ وچ بیروت وچ اعترافی نظام دے حامل ملک وچ ہويا۔ اپنی یادداشتاں وچ ، بنگلہ دیش دے بانی تے سہروردی دے حامی شیخ مجیب الرحمان نے تبصرہ کيتا کہ "بنگالی ابتداء وچ مسٹر سہروردی دے قد کٹھیا دے لیڈر دی تعریف کرنے وچ ناکام رہے سن ۔ جدوں تک انہاں نے اس دی قدر کرنا سکھیا، انہاں دا وقت ختم ہو چکيا سی۔" [۹] ۲۰۱۶ وچ ، سرت تے سبھاش چندر بوس دی بھانجی مادھوری اپنی کتاب دی بوس برادرز وچ دعویٰ کيتا کہ سرت بوس نے اس خیال دی ناکامی دے لئی مسلم لیگ توں زیادہ کانگریس نوں ذمہ دار ٹھہرایا کیونجے جناح اس تجویز دے حامی سن ۔ [۱۰]
جدید ہندوستانی قوم پرست وسیع تر ہندوستانی اتحاد دے تناظر وچ بنگالی دوبارہ اتحاد اُتے تبادلہ خیال کردے نيں۔ ۱۹۵۰ دی دہائی وچ ، کلکتہ وچ مقیم ہندو قوم پرست رضاکار گروپ سری اروبندو سیوک سنگھا نے اپنے پروگرام "منقسم تقسیم دی منسوخی تے ہندوستان دا دوبارہ اتحاد" وچ شامل کيتا۔ ۴ فروری ۱۹۵۷ نوں اک پاکستانی اخبار مارننگ نیوز نے اک مضمون شائع کيتا جس وچ عوامی لیگ اُتے ہندوستانی اتحاد دی حمایت کرنے دا الزام لگایا گیا سی، جس وچ کہیا گیا سی کہ "پاکستان وچ وی اک جماعت ایسی اے جو دوبارہ اتحاد دے لئی کم کر رہی اے تے اوہ مضبوط ہو رہی اے "[۱۱]۔ [۱۲] ہندوستانی سازشی تھیورسٹاں نے گریٹر بنگلہ دیش دے تناظر وچ بنگالی دوبارہ اتحاد اُتے وی تبادلہ خیال کيتا اے، جو کہ ہندوستانی انتہائی سجے بازو دی طرف توں فروغ دینے والا نظریہ اے۔ [۱۳]
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Shoaib Daniyal (6 جنوری 2019). "Why did British prime minister Attlee think Bengal was going to be an independent country in 1947?". Scroll.in. https://scroll.in/article/907754/why-did-british-prime-minister-attlee-think-bengal-was-going-to-be-an-independent-country-in-1947.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےscroll1947
لئی۔ - ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ "United Independent Bengal Movement". http://en.banglapedia.org/index.php?title=United_Independent_Bengal_Movement. Retrieved on 31 مارچ 2020. سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>
tag; name "banglapedia1" defined multiple times with different content - ↑ V.P. Menon (1957). The Transfer of Power in India. Princeton University Press. OCLC 4352298.
- ↑ Bose, Sugata (1987). Agrarian Bengal: Economy, Social Structure and Politics: 1919–1947. Hyderabad: Cambridge University Press, First Indian Edition in association with Orient Longman. pp. 230–231.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےautogenerated1
لئی۔ - ↑ Mukherjee, Soumyendra Nath (1987). Sir William Jones: A Study in Eighteenth-century British Attitudes to India. Cambridge University Press. Page 203. سانچہ:آئی ایس بی این.
- ↑ ۸.۰ ۸.۱ ۸.۲ ۸.۳ Misra, Chitta Ranjan. "United Bengal Movement". Bangladesh Asiatic Society. http://en.banglapedia.org/index.php?title=United_Independent_Bengal_Movement. Retrieved on 25 اپریل 2016.
- ↑ Unfinished Memoirs. University Press Limited ,Bangladesh. نومبر 2013. ISBN 978-984-506-111-7. Check date values in:
|date=
(help) - ↑ "Book by Madhuri Bose throws new light on 'United Bengal' plan". BDNews24.com. 28 جنوری 2016. http://bdnews24.com/neighbours/2016/01/28/book-by-madhuri-bose-throws-new-light-on-united-bengal-plan.
- ↑ Lambert, Richard D. (1959). "Factors in Bengali Regionalism in Pakistan". Far Eastern Survey (American Institute of Pacific Relations) 28 (4): 56. doi: . "That such plots continue to be discovered is indicated in an editorial in the Morning News of فروری 4, 1957: A vigorous campaign has been launched in Bharat to undo Pakistan and re-unite it with Bharat, according to authoritative reports reaching here from Calcutta. A political party, the Sri Aurobindo Sevak Sangha which claims that its political programme is based on the 'teaching of Sri Aurobindo' is fighting general elections in Bharat with a programme the first item of which reads: 'Annulment of the ill-fated partition and reunification of India.' In its election manifesto, which has been widely distributed and even sent to some newspapers in Pakistan, the party claims that 'there is a party even in Pakistan which is working for reunification and it is growing in strength.' The editorial in this Muslim League newspaper goes on to remark that the party in East Bengal is not named but hints very strongly that it is the Awami League. It is this latter charge (that they are at best dupes and at worst agents of seditious groups) that has been used most effectively against the regionalist groups—so much so that it made Mr. Bhashani cry out in an interview, "Call me an agitator, call me anything, but when they say that I am an enemy of Pakistan and am destroying it, I can only cry my agony to the high heavens for justice and retribution."".
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےLambert1959
لئی۔ - ↑ Rashiduzzaman, M. (1994). "The Liberals and the Religious Right in Bangladesh". Asian Survey 34 (11): 974–990. doi: . ISSN 0004-4687. https://www.jstor.org/stable/2645348.