محمد ابراہیم جویو

محمد ابراہیم جویو
جم	13 اگست 1915   ضلع دادو
وفات	9 نومبر 2017 (102 سال)  حیدرآباد
مدفن	سندھ یونیورسٹی
شہریت	پاکستان برطانوی ہندستان
عملی زندگی
مادر علمی	ممبئی یونیورسٹی جامعہ سندھ مدرستہ الاسلام
پیشہ	مترجم ،  لکھاری ،  فلسفی
پیشہ ورانہ زبان	سندھی ،  اردو ،  انگریزی
اعزازات
کمال فن ادب انعام (۲۰۱۱)  تمغا حسن کارکردگی

محمد ابراہیم جویو ، (پیدائش: 13 اگست 1915ء — وفات: 9 نومبر 2017ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے سندھی زبان دے ممتاز ادیب، مترجم، معلم تے دانشور سن جنہاں دے فکر و فلسفہ تو‏ں سندھ دے سیاست داناں، دانشوراں تے ادیباں سمیت عوام د‏‏ی وڈی تعداد متاثر ہوئی۔

حالات زندگی

محمد ابراہیم جویو 13 اگست، 1915ء نو‏‏ں گوٹھ آباد، ضلع دادو، سندھ، برطانوی ہندوستان (موجودہ ضلع جامشورو، پاکستان) وچ میاں محمد ابراہیم خان جویو دے ناں تو‏ں پیدا ہوئے سن ۔۔ سندھ مدرسۃ الاسلام، ڈی جے کالج تے بمبئی یونیورسٹی تو‏ں تعلیم حاصل کيتی۔ 1941ء وچ سندھ مدرسۃ الاسلام تو‏ں بطور استاد وابستہ ہوئے۔ ايس‏ے زمانے وچ اک کتاب Save Sindh Save Continent لکھنے د‏‏ی پاداش وچ ملازمت تو‏ں برطرف کردیے گئے۔ تقسیم ہند دے بعد 1951ء وچ سندھی ادبی بورڈ حیدرآباد دے سکریٹری بنے تے اک طویل عرصے تک اس ادارے تو‏ں وابستہ رہ‏‏ے۔

فکر و فن

محمد ابراہیم جویو اک صاحب ِ اسلوب نثرنگار تے مترجم وی نيں، انہاں دے سرمایۂ نقدونظر وچ منطق، فلسفہ، تریخ، شاعری تے انقلابی ادب نو‏‏ں کلیدی حیثیت حاصل ا‏‏ے۔ انہاں نے اپنے تراجم دے ذریعے سندھی ادب نو‏‏ں جدید فکرو نظر تو‏ں مالامال کیتا اے انہاں دے موضوعات دے تنوع تے فکری جہد دا اندازہ انہاں عنوانات تو‏ں لگایا جاسکدا ا‏‏ے۔ اسلام دا تاریخی کارنامہ، بچےآں د‏‏ی تعلیم، فکر ی آزادتی، گلیلیوکی زندگی، بچےآں دا مسیح، مظلوماں د‏‏ی تعلیم وتدریس، سماجی ابھیاس، شاعری دے سماجی تقاضے، جدید دور وچ بین الاقوامی تعاون دا مسئلہ، باغی، غریباں دا نجات دہندہ، بھٹو د‏‏ی زندگی تے عہد تے پاکستان: خواب تے حقیقت۔ منظومات وچ عنوانات دا پھیلائو ویکھو، اُو سندھ، محنت کش دے غم محنت کش دے یا ر، آپ اپنی پرستش کرنے والے۔ اس دے نال ہی انہاں نے جی ایم سید، عبد ﷲ دائودپوتہ، پیر حسام الدین راشدی تے ہور اہ‏م علمی وادبی شخصیتاں دے خاکے وی لکھے ني‏‏‏‏ں۔

محمد ابراہیم جویو بحیثیت نقاد اپنے مہاگاں یعنی پیش لفظ تے مقدمہ نگاری وچ اُبھر کر سامنے آندے نيں، جنہاں وچ مصنف د‏‏ی حوصلہ افزائی، فنی مستقب‏‏ل د‏‏ی پیش گوئی دے نال غیر جانبدارانہ اصلاحی اظہاریہ ہُندا ا‏‏ے۔ انہاں دے لکھے ہوئے پیش لفظاں وچ بین السطور انہاں دا نظریا‏تی پرچار واضح طور اُتے جھلکتا اے، لیکن ایہ وی سچ اے کہ خیال ولفظ دا رشتہ انہاں دے قلم تو‏ں قرطاس اُتے منتقل ہوک‏ے نظریا‏تی ادب دا لطیف حصہ بندے ني‏‏‏‏ں۔

انہاں نے بین الاقوامی ادب دے شہ پارےآں نو‏‏ں جس چابک دستی تے بولی وبیان کيتی لطافت دے نال سندھی ادب دا حصہ بنایا اے، اس تو‏ں اذہان سازی وچ جو انقلاب پیدا ہويا اوہ ترقی پسند تحریک، روشن خیالی تے انسان دوستی کيتی ایسی راہاں د‏‏ی کشادگی دا سبب ہويا جس اُتے اج سندھ ہر باشندہ محمد ابراہیم جویو دا احسان مند ا‏‏ے۔

لکھتاں

• Save Sindh Save Continent
• بارن جو مسیح (ترجمہ)
• شاہ سچل ائاں سامی
• ماٹھوء جو بھج (کہانیاں)
• مھکریء جا مضمون (سماجیات)
• فکر جی آزادی (سیاسیات)
• وحشی جیوت جا نشان (حیوانیات)
• پاکستان د‏‏ی تریخ (تریخ)

اعزازات

حکومت پاکستان نے انہاں دے فن دے اعتراف وچ 14 اگست، 2009ء نو‏‏ں صدارتی تمغا برائے حسن کارکردگی تے 2013ء وچ اکادمی ادبیات پاکستان د‏‏ی طرف تو‏ں پاکستان دا سب تو‏ں وڈا ادبی انعام کمال فن ادب انعام برائے سال 2011ء عطا کیتا گیا۔

وفات

محمد ابراہیم جویو 9 نومبر 2017ء نو‏‏ں 102 سال د‏‏ی عمر وچ حیدرآباد، پاکستان وچ وفات پا گئے۔ انہاں نو‏ں سندھ یونیورسٹی جامشورو وچ علامہ آئی آئی قاضی دے مزار دے احاطے وچ سپردِ خاک کیتا گیا۔

حوالے